Mẫu văn lớp 7: Phân tích Bài ca nhà tranh bị gió phá của Đỗ Phủ, Các bài văn mẫu tốt nhất cho lớp 7

Đây là tài liệu vô cùng hữu ích, sẽ giúp các học sinh hiểu rõ hơn về cách phân tích bài thơ Bài ca nhà tranh bị gió phá. Mời các thầy cô và học sinh tham khảo!

Phân tích Bài ca nhà tranh bị gió phá của Đỗ Phủ - Mẫu số 01

Đỗ Phủ là một trong những nhà thơ hiện thực vĩ đại của văn học Trung Quốc với những tác phẩm chạm đến trái tim của người đọc. Thơ của ông là những bức tranh sống động, chân thực về xã hội phong kiến, về những cuộc sống khó khăn và về những ước mơ đơn giản nhất. Ông hiểu và cảm nhận sâu sắc nỗi đau của cuộc sống vì ông cũng đã trải qua nhiều khó khăn. 'Bài ca nhà tranh bị gió phá' được sáng tác khi ông đã trải qua nhiều đắng cay trong cuộc đời, phản ánh được thực tế khắc nghiệt và tình yêu thương đồng loại của Đỗ Phủ.

Trải qua những năm tháng khó khăn, Đỗ Phủ sống trong cảnh nghèo túng. Gia đình ông sống trong một căn nhà tranh ven khe Cán Hoa ở phía Tây Thành Đô.

Những ngày mưa thu, cơn gió lùa đã làm cho mái nhà bị tốc mái. Có lẽ đây là nguồn cảm hứng, cũng là thực tế để ông sáng tác những dòng thơ này.

Đoạn thơ đầu tiên mô tả về một trận giông lớn vào tháng tám:

Tháng tám, mùa thu cao, gió vù vù

Cuốn mất ba lớp tranh của nhà ta

Tranh bay qua sông, phủ đầy bờ bãi

Cành cao treo vắt ngọn rừng xa xôi

Cành thấp quay lạc vào dòng xa

Chỉ với vài dòng thơ, đã phác họa được sự tàn phá của thiên nhiên, những cơn gió tháng tám đã làm bay mái nhà tranh nghèo của Đỗ Phủ. Thật đáng thương cho mái nhà tranh rách nát của ông, ông chỉ biết bất lực nhìn thiên nhiên hủy hoại. Một hiện thực đầy đau thương mà đọc giả cảm nhận được là thiên nhiên vô tình với cuộc sống cay đắng của một người vẫn dành hết tâm huyết cho những bài thơ đẹp.

Đây cũng là thời kỳ loạn lạc mà dân Trung Hoa phải đối mặt và trải qua. Loạn lạc chiến tranh, mọi người mất nhà mất cửa, mất người thân, đạo đức tan rã. Đỗ Phủ bất lực nhìn xã hội đang lâm vào tình cảnh khốc liệt:

Môi khô, miệng cháy gào không ngớt

Quay về dựa vào cây gậy để hồi sinh lòng tự ái

Nhà thơ đã 'gào' lên nhưng môi vẫn khô cứng, không ai thấu hiểu, không ai đồng cảm, phải ngậm ngùi 'dựa vào cây gậy để hồi sinh lòng tự ái'. Sự đau đớn hiện hữu rõ ràng trong từng câu từng chữ khiến người đọc không kìm nổi cảm xúc. Xã hội lạnh lẽo, lòng người cứng nhắc đến đâu cũng không thể giúp đỡ. Và tác giả như trút giận và oán trách:

Ngoài biên máu chảy thành biển đỏ ngút ngàn

Mở ra cõi nhà vua mà lòng vẫn chưa được an bình

Thực tế của cuộc chiến tranh tàn bạo đang hiện hình trước mắt, nhưng không có nhà vua nào thấu hiểu, biết đến. Những năm tháng chiến đấu đã làm cho cuộc sống của dân chúng thêm đau khổ và rơi vào bế tắc không thể cứu vãn.

Cảnh mưa gió của mùa thu đã làm hủy hoại căn nhà, khiến Đỗ Phủ không thể nhấp mắt, thương vợ, thương con và thương bản thân mình:

Sau những đêm lo lắng, ít ngủ

Đêm dài mưa ướt sao mà chẳng nghỉ được

Những câu thơ như dao cắt vào tâm hồn, làm đau lòng, thương tình cho một cuộc đời, cuộc sống khó khăn đầy bi thương.

Nỗi đau, sự thống khổ của một tài năng nhưng bị số phận, đấng tù tội, nghèo đói ám ảnh. Ông tự trách bản thân mình không thể làm gì để giúp vợ con. Đất nước đang chìm trong chiến tranh, dân chúng chịu khổ. Một bức tranh về hiện thực xã hội Trung Quốc đầy bi kịch và nước mắt. Bằng bút chân thực, ông đã tái hiện trước mắt độc giả hiện thực đau thương của xã hội.

Ông càng mong mỏi, càng khao khát sự ấm áp và hi vọng dân chúng sẽ thoát khỏi khó khăn, gian khổ:

Ước ao có một ngôi nhà rộng lớn

Che cho những anh hùng nghèo khốn trên toàn cõi đất đều hạnh phúc

Gió mưa không thể vững vàng như núi đá

Ôi, bao lâu nay ngôi nhà đó vẫn kiên cường đứng trước mắt

Dù lều của chúng ta đã tan tác, chịu cả cái lạnh cũng chẳng sao

Đây là một bài thơ mang đậm giá trị nhân văn, là tấm lòng cao quý, lòng từ bi và tràn đầy tình yêu thương của nhà thơ nghèo Đỗ Phủ dành cho nhân dân Trung Hoa. Ao ước có một ngôi nhà rộng lớn để giúp đỡ nhân dân tránh khỏi lạnh giá, khó khăn trong những ngày mưa gió. Ước vọng nhỏ bé đó thể hiện tấm lòng yêu thương bất tận của ông dành cho những người bần cùng. Thế nhưng điều đáng chú ý ở đây là ông không 'ước' cho bản thân mình, chỉ ước cho mọi người. Câu thơ cuối thật sự làm cho người đọc xúc động:

Dù lều của chúng ta tan tác, chịu cái lạnh kẻo chết cũng không sao

Dù đang sống trong nghèo khó, đói rách, ông vẫn tràn đầy lòng nhân ái. Dù phải đối mặt với sự cứng rắn của cái lạnh, ông vẫn quyết tâm mang lại sự ấm áp cho nhân dân.

Bài thơ “Bài ca nhà tranh bị gió thu phá” của Đỗ Phủ đã phản ánh chân thực hiện thực xã hội Trung Quốc thời kỳ đó, từ đó người đọc cảm nhận được lòng nhân ái, lòng vị tha của ông đối với cuộc sống, đối với mọi người.

Phân tích Bài ca nhà tranh bị gió thu phá của Đỗ Phủ - Mẫu 02

Đời Đường - Trung Quốc trong thời kỳ từ năm 618 - 907 thịnh vượng mạnh mẽ và nghệ thuật thi ca phát triển. Đỗ Phủ (712- 770) được coi là 'thi thánh', với tinh thần yêu nước và lòng nhân ái được ca ngợi. Bài thơ Bài ca nhà tranh bị gió thu phá là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của ông, thể hiện tinh thần nhân đạo và hiện thực trong cuộc sống.

Bài thơ này được coi là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của Đỗ Phủ, sáng tác vào những năm cuối đời sống ở Thành Đô. Nền văn minh vẫn đang trong thời kỳ loạn lạc, và bài thơ này mang đậm tinh thần dân ca. Đây là một đề tài được nhiều nhà thơ khác nhau như Lý Bạch, Bạch Cư Dị cũng viết về.

Bài thơ Bài ca nhà tranh bị gió thu phá bắt đầu bằng việc mô tả một cơn gió thu khốc liệt, không phải là cơn gió nhẹ nhàng, mát lành, mà là một trận bão tố, cơn lốc mạnh vào tháng tám với tiếng gió kêu rền.

Tháng tám về, thu về cao, gió thét gào,

Cuốn mất ba lớp tranh nhà chúng ta

Tranh bay lên sông, rải khắp bờ,

Mảnh treo cao tận đỉnh rừng xa

Mảnh thấp quay lộn vào dòng sông.

Căn nhà lợp tranh yếu ớt bị cơn gió thu phong lật tung cuộn bay khắp nơi. Một bức tranh văng vẳng rải khắp bờ sông. Có tấm vọt đến rừng xa, có tấm rơi xuống mương nước. Sự lặp lại của tranh cho thấy trận bão tố ghê gớm. Căn nhà được sự giúp đỡ của bạn bè để vượt qua cơn thương khó.

Nhìn theo từng tấm tranh bay theo gió, lòng xót xa không tài nào kìm nén. Tiếng thơ như lời than thở, khóc lóc cho cảnh sống khốn khổ của thi nhân.

Sự đau đớn xót xa được thể hiện sâu sắc hơn trong khổ thơ tiếp theo. Nhà thơ chứng kiến sự phá hủy của căn nhà cùng với trận bão mà ông gọi là 'bọn cướp'.

Trẻ con ở thôn nam khinh mi già yếu,

Dám nhòm trước mặt với hành động cướp giật,

Trộm tranh bước vào lũy tre mò

Môi khát khô mi cháy gào không dứt

Quay về, lòng đau ức còn đâu

Chiến tranh liên tục, cuộc sống dân chúng rất khốn khổ, loạn lạc. Đạo đức suy tàn đến cùng cực. Lũ trẻ hàng xóm không ai giáo dục, không chỗ học hành chúng tự do kéo đến cướp tranh nhà Đỗ Phủ. Chúng không biết lễ nghi, không còn tôn trọng gì nữa. Chúng coi thường nhà thơ 'già yếu', lạnh lùng với tiếng than khóc “Môi khát khô mi cháy” của tác giả. Vậy là sau cơn thiên tai, gia đình nhà thơ lại phải đối mặt với nạn 'Đạo tặc'. Trước mắt nhà thơ là lũ đám đông, dân làng, kẻ cướp. Đó là hậu quả của một xã hội đang dần suy tàn. Mọi người sống trong sự tham lam và bất công, xã hội trở nên hỗn loạn; tâm hồn nhà thơ đau đớn không lối thoát, nhìn thấy cuộc đời, con người trong xã hội mà lòng đau xót vô cùng, căm thù biết bao. Muốn gào lên, thét lên mà không thể thành lời.

Và căn nhà bị gió phá, lũ đạo tặc phá. Làm sao chống lại những trận gió dữ, mưa rét đêm thâu. Trời mưa rả rích đêm sâu mà mái nhà bị gió phá hỏng tan. Gió yên lặng, mây đen phủ kín bầu trời. Mưa tầm tã suốt đêm sâu, nhà xơ xác không ngủ được. Đoạn thơ nêu lên một hiện thực đau lòng và khốn khổ của nhà thơ trong đêm mưa.

Mền vải cũ lạnh tựa như sắt đá

Con nằm xấu xí, giường rách hoen nát

Phần đầu giường, nhà dột, rách rưới

Dòng mưa dày đặc, không ngừng rơi

Tuổi già, sức yếu, bệnh tật... phải ngồi dưới mưa, trong lòng Đỗ Phủ thương bản thân ít nhưng thương cho vợ con, gia đình nhiều hơn. Nỗi đau tựa như một khối đá lớn, đè nặng trái tim, gặp gỡ một cuộc sống bất hạnh, đau khổ trải dài suốt cuộc đời. Nhà thơ cảm thấy mưa lâu hơn, cảm nhận nỗi buồn đau không dứt.

Từ trải cuộc loạn, ít giấc ngủ mềm

Đêm dài ướt át, làm sao trót nổi?

Thật là phúc bất trùng lai, hoạ vô đơn chí. Tai hoạ với nhà thơ là một đêm thu trời mưa nhà vẫn rách rách. Thân già, sức yếu ngồi co ro dưới mưa rét, nhìn vợ con nằm dưới mưa lòng đau quặn. Cái nghèo níu kéo mãi, chăn cũ con đạp rách, nhà dột... Sự khốn khó của một gia đình bị tổn thương dưới thời loạn lạc, hoang tàn.

Trong đêm mưa rét đó, lòng nhà thơ vẫn tràn ngập niềm tin vào cuộc sống, lòng nhân văn vẫn rộng mở cho đời, cho dân, cho nước.

Ước mơ có một căn nhà rộng lớn như muôn vàn gian,

Che chắn cho bao kẻ hiệp sĩ nghèo vui mừng

Gió mưa không làm rung chuyển, kiên cường như thạch bàn!

Than ôi! Bao giờ căn nhà ấy sẽ đứng vững trước mắt?

Dù lều ta đã nát, chịu chết rét cũng không sao!

Trong nỗi đau khổ phũ phàng của cuộc sống, con người thường dễ rơi vào tình trạng khủng hoảng tinh thần. Đôi khi họ đầu hàng, than trách số phận, nhưng với Đỗ Phủ, mọi điều hoàn toàn khác biệt. Ông ngồi dưới mưa lạnh, mặc dù có người sẽ nghĩ rằng ông sẽ ước được có mái lều, tấm chăn, vài bát cơm... cho vợ con và chính ông khỏi đau khổ. Nhưng ngạc nhiên là ước mơ của ông không dành cho bản thân mình mà là dành cho mọi người, cho những người nghèo khổ không chỗ trú ngụ, che chở họ khỏi nắng mưa. Đó thực sự là một trái tim nhân ái. Tình yêu bao la luôn lo lắng cho người nghèo, đến mức 'lo cho người khác đến mức nóng ruột gan', dù cuộc sống có đầy những thách thức và khó khăn. Và vì thế, ông rất đồng cảm với số phận của mọi người tan tác vì chiến tranh, khốn khổ vì đói nghèo, bệnh tật. Ông đau lòng vì dân tộc, mong một đất nước yên bình, nhân dân hạnh phúc, vì vậy ông quên đi nỗi khổ của bản thân. Có thể nói Đỗ Phủ mang trong mình tình thương lớn lao của một nhà giáo chân chính, sống và hành động theo nguyên tắc “Lo cho người khác trước, vui sau mình”.

Qua bài thơ trên, ta cảm nhận được Đỗ Phủ mang trong mình tấm lòng nhân ái bao la của một con người trải qua nhiều biến cố trong thời loạn lạc. Ông khao khát hạnh phúc cho mọi người, mong muốn cho sự sum vầy của muôn dân. Bài thơ chứa đựng tinh thần nhân văn cao quý của một người đại diện cho nhân loại, một tấm gương vĩ đại lo lắng cho cộng đồng hơn là bản thân.

Phân tích Bài ca nhà tranh bị gió thu phá của Đỗ Phủ - Mẫu 03

Bài thơ 'Mao ốc vị thu phong sở phá ca' (Bài ca nhà tranh bị gió thu phá) của Đỗ Phủ là biểu hiện của một tâm hồn cao đẹp trong hoàn cảnh đặc biệt.

Tháng tám, thư cao, gió thét đã già,

Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta.

….

Than ôi! Khi nào nhà ấy mới có thể vững chãi trước mắt,

Dù nhà tạm nát, dù phải chịu đựng cảnh rét buốt, cũng không sao!

Đây là một bài thơ tự do, với các câu dài, câu ngắn tự do phù hợp với đề tài mô tả một trận gió lớn, làm nhà bị tốc mái, được gọi là thơ 'cổ thể' - thể thơ xuất hiện trước thơ Đường. Vì hạn chế về trình độ, chúng ta chỉ đọc bản dịch thơ của nhà thơ Khương Hữu Dụng. Do đó, chúng ta tập trung vào việc hiểu cấu trúc, hình ảnh, chứ không đi sâu vào phân tích, đánh giá các từ ngữ cụ thể trong nguyên tác chữ Hán như trước.

Bài thơ được chia thành bốn phần khác nhau, sử dụng nhiều kỹ thuật biểu đạt linh hoạt:

- Phần một:

Tháng tám, thu cao, gió thét già,

Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta.

Tranh bay sang sông rải khắp bờ,

Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa,

Mảnh thấp xoay lộn vào lòng mương.

Năm câu đầu mô tả cảnh gió làm đẩy mái nhà, những tấm cỏ dùng làm lợp nhà bay đi qua sông, treo trên ngọn cây rừng, rơi xuống lòng mương nước. Cảnh tượng thực sự kinh hoàng. Thơ tả là trung tâm, nhưng vẫn phản ánh nỗi sợ hãi, kinh hoàng của nhà thơ - miêu tả và biểu cảm.

- Phần hai:

Trẻ con ở thôn nam khinh thường ta già không sức,

Dám nhìn thấp trước mặt để cướp giật,

Cắp tranh lấy hết đi vào rừng tre

Môi khô miệng cháy than thở không ra gì,

Quay về, dùng gậy lòng tức giận!

Năm câu tiếp theo kể việc, thể hiện nỗi đau thương, đau khổ - sự kết hợp giữa miệng kể và biểu cảm. Hai hình ảnh đối lập được mô tả, thật đáng thương: Trong khi lũ trẻ thôn nam cướp hết những tấm tranh, chạy đi, thì một ông già, nhà thơ Đỗ Phủ tay cầm gậy, miệng khô mồm thốt lên không ngớt, nhưng không đòi lại được, cuối cùng chỉ còn 'lòng tức giận' trở về nhà. Nỗi đau vì cơn gió dữ mùa thu ngày một tăng cao.

- Phần ba:

Một thoáng, gió thôi, mây đen như than,

Thu về, trời đêm u ám thâm đen.

Chiếc chăn lạnh tựa sắt từ nhiều năm,

Con nằm gập ghềnh, đạp lót rách nát

Giường nhà tan tành không chỗ nương tựa.

Rơi rơi mưa, mưa mỗi lúc một dày hạt.

Từ trải qua cơn loạn, ít ngủ nghê, Đêm dài ướt át, sao chịu nổi? Tám câu tiếp theo miêu tả trận mưa phủ phàng đày đọa nhà thơ. Mưa cứ trút xuống, nhà dột, chăn mền ướt sũng lạnh tựa sắt, đứa con khóc thút thít... Thơ vừa tả vừa kể về cuộc đời lê thê, rồi thốt ra lời thở dài, biểu cảm. Hai câu cuối 'Từ trải qua cơn loạn, ít ngủ nghê, Đêm dài ướt át, sao chịu nổi?' tỏ lên nỗi đau thương của một tâm hồn tài hoa mà bất hạnh. Hình ảnh đêm dài vừa diễn đạt cảnh mưa gió đen tối, vừa ám chỉ tình hình đất nước và cuộc sống nhà thơ trong những năm gian khó, đầy biến động. Câu cuối cấu trúc dạng câu hỏi, tỏ rõ nỗi niềm 'Đêm dài ướt át, sao chịu nổi?'. Do đó, câu thơ vừa thể hiện nỗi đau thương của nhà thơ vừa lên án giai cấp thống trị kém hiểu biết đã gây ra nạn đau lòng khiến dân chúng không thể tránh khỏi cuộc sống khốn khổ, u ám.

Như vậy, qua ba phần trước của bài thơ bao gồm mười tám câu thơ, tác giả bài Mao ốc vị thu phong sở phá ca đã vừa miêu tả, vừa kể về cơn mưa gió mùa thu tàn phá căn nhà của mình, vừa gợi ý về tình hình xã hội rối ren trong thời kỳ Trung Đường xưa kia. Nhà thơ lên tiếng than vãn về thân phận của mình, cũng như của con người trước những tai họa tự nhiên và tội lỗi do con người gây ra. Mỗi dòng thơ như một dòng lệ tuôn trào, không ngừng...

- Phần bốn:

Ước mơ có một ngôi nhà rộng muôn ngàn gian.

Tận hưởng sự hân hoan của những kẻ hiếu sĩ nghèo khắp nơi được che chở.

Gió mưa không làm lay động, vững vàng như thạch bàn!

Kết thúc bài thơ, không tiếp tục than thở nhưng thay vào đó, nhà thơ bày tỏ sự lạc quan, giãi bày ước mơ lớn lao và cao quý. Đỗ Phủ mong ước có một ngôi nhà rộng lớn để che chở cho mọi người, kể cả những người nghèo. Hai câu cuối cùng của đoạn thơ thứ tư, đặc biệt là, thể hiện lòng biếu cảm và tinh thần nhân ái đáng quý của Đỗ Phủ.

.............

Mời bạn tải tài liệu để xem thêm chi tiết