Buzz
TOP 5 bài Nhận xét về bài thơ Đập đá ở Côn Lôn CỰC HAY, kèm theo bản dàn ý chi tiết. Thông qua đó, giúp các bạn học sinh lớp 8 nhận thấy sự can đảm, cái kiêng nể của người không sợ khó khăn, gian khổ.
Bài thơ Đập đá ở Côn Lôn của Phan Châu Trinh cho chúng ta nhìn thấy rõ nét, tư thế kiêu hãnh không thua kém gì với thế giới của người đàn ông chịu đựng trước một thời đại đầy rẫy biến cố. Đồng thời, cũng thể hiện lòng yêu nước, lòng nhân ái, quyết tâm vững vàng chống thù giặc bảo vệ quê hương. Mời các em cùng theo dõi bài viết:
Bản dàn ý Nhận xét về bài thơ Đập đá ở Côn Lôn
I. Khởi đầu
- Giới thiệu về bài thơ Đập đá ở Côn Lôn và tác giả Phan Châu Trinh.
- Mở đầu với các vấn đề: hình ảnh của nhà cách mạng trong bài thơ Đập đá ở Côn Lôn.
II. Nội dung chính
* Tổng quan về bài thơ:
- Thể loại: Thất ngôn bát cú Đường luật.
- Cấu trúc: Đề, trung, kết, thuyết.
* Bản tóm tắt
- Hình ảnh người chiến sĩ kiêu hãnh, dũng mãnh qua việc đập đá ở Côn Sơn (trích từ 4 câu thơ đầu):
- Khí thế kiêu hãnh, mạnh mẽ của những người làm trai với lòng tự hào và khát vọng mãnh liệt: “Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn/ Lừng lẫy làm cho lở núi non”
- Hình ảnh của con người lẫy lừng, kiêu căng đến mức núi non cũng phải rung chuyển. Người chiến sĩ hiện lên hết sức oai phong, kiêu hãnh, có cảm giác như núi non chẳng thể chống lại được.
- Ý chí hành động quyết liệt: “Xách búa đánh tan năm bảy đống/ Ra tay đập bể mấy trăm hòn”. Với nhịp nhàng và mạnh mẽ, những hành động này thể hiện sức mạnh của người chiến sĩ yêu nước. Họ coi công việc khó nhọc như một thách thức mà họ có thể dễ dàng vượt qua.
=> Bằng nghệ thuật miêu tả và ngôn từ mạnh mẽ, bài thơ làm nổi bật sức mạnh của con người cùng với khẩu khí kiêu căng, táo bạo của người dám đối mặt với khó khăn, thử thách.
- Ý chí quyết chiến của người anh hùng:
- Trải qua những ngày tháng khắc nghiệt, lòng kiên nhẫn và sức mạnh tinh thần của những anh hùng cách mạng được rèn luyện tại Côn Đảo vẫn vững vàng, không nao núng trước khó khăn: “Tháng ngày bao quản thân sành sỏi/ Mưa nắng càng bền dạ sắt son”.
- Bản lĩnh, sức mạnh kiên cường không khuất phục trước thử thách. Sự chịu đựng mãnh liệt cả về thể xác và tinh thần, thể hiện sự mạnh mẽ và trung thành với lý tưởng yêu nước.
- Tự hào với danh xưng “kẻ vá trời”, chịu trách nhiệm lớn lao với sứ mệnh cách mạng, ông tự tin và tự hào với vai trò lớn lao của mình trong việc giải phóng dân tộc.
=> Hình ảnh anh hùng vĩ đại, kiên cường không sợ khó khăn vẫn rạng ngời giữa những thử thách nặng nề.
* Nghệ thuật: Bài thơ sử dụng ngôn từ lãng mạn, hình ảnh thơ phóng đại và giàu sức mạnh biểu cảm. Giọng thơ hùng hồn, sâu lắng, tràn đầy cảm xúc.
III. Tổng kết
- Phê phán và tôn vinh tài năng của tác giả qua tác phẩm.
- Kết nối với trải nghiệm cá nhân.
Cảm nhận về bài thơ Đập đá ở Côn Lôn - Mẫu 1
Phan Châu Trinh (1872-1926) là một nhà hoạt động cách mạng nổi tiếng, đề xuất phong trào cứu nước dân chủ và phản đối chế độ quân chủ phong kiến. Bài thơ Đập đá ở Côn Lôn của ông là một tác phẩm nổi tiếng, miêu tả tinh thần kiên cường và quyết tâm của những người lao động bị bắt đày tại Côn Đảo.
Bốn câu thơ đầu tiên thể hiện tư duy và sự vất vả của công việc lao động tại Côn Đảo.
'Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn,/ Lừng lẫy làm cho lở núi non./ Xách búa đánh tan năm bảy đống,/ Ra tay đập bể mấy trăm hòn'
Câu thơ đầu tiên mô tả tư thế kiêu hãnh của người lao động và sự vất vả của công việc tại Côn Đảo. Phan Châu Trinh đã biến một công việc khổ sai thành một trận chiến mạnh mẽ và quyết liệt. Tạo ra hình ảnh anh hùng kiên cường vượt qua mọi thử thách.
Nếu 4 câu thơ đầu tập trung phô diễn khí phách, tầm vóc của người anh hùng giữa trời đất, thì trong bốn câu thơ cuối vẻ đẹp tâm hồn của Phan Châu Trinh càng được bộc lộ rõ ràng, bổ sung cho phong thái ngạo nghễ, hiên ngang của người anh hùng trước những khó khăn, ngục tù, vẫn giữ vững niềm tin và ý chí sắt son vào con đường đã chọn.
'Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,/ Mưa nắng càng bền dạ sắt son./ Những kẻ vá trời khi lỡ bước,/ Gian nan chi kể việc con con!'
Để nhấn mạnh vẻ đẹp tâm hồn kiên định, ý chí mạnh mẽ, cũng như chí lớn nam nhi, tác giả tinh tế sử dụng thế tương quan đối nghịch giữa các sự thể trong hai câu thơ 5 và 6 'Tháng ngày bao quản thân sành sỏi/ Mưa nắng càng bền dạ sắt son'. Đối lập với khó khăn, 'tháng ngày' và 'mưa nắng' làm tăng sức mạnh thân thể và ý chí, biến khó khăn thành sức mạnh, lòng kiên trung với lý tưởng cách mạng.
Trong câu thơ thứ 7 'Những kẻ vá trời khi lỡ bước', Phan Châu Trinh so sánh công cuộc của mình với truyền thuyết bà Nữ Oa đội đá vá trời, thể hiện ý chí mạnh mẽ, niềm tin vào lý tưởng, coi thường những khó khăn và phương cách bỉ ổi của thực dân.
Bài thơ Đập đá ở Côn Lôn thể hiện rõ vẻ đẹp, tư thế hiên ngang của người làm trai giữa thời đại biến động, đồng thời bộc lộ tâm hồn yêu nước, quyết tâm chống giặc cứu nước của tác giả, vượt qua mọi gian nan với lòng son sắt với Tổ quốc.
Ý kiến về bài thơ Đập đá ở Côn Lôn - Mẫu 2
Chắc chắn ai cũng biết về Phan Châu Trinh, một nhà cách mạng nổi tiếng của dân tộc. Bài thơ “Đập đá ở Côn Lôn” của ông đã để lại ấn tượng sâu sắc về hình ảnh những người tù cách mạng bị tù khổ sai, phải làm công việc cực nhọc ở nhà tù Côn Đảo.
Côn Đảo (Côn Lôn) là biểu tượng của địa ngục trần gian, nơi giam giữ, tra tấn nhiều anh hùng cách mạng của dân tộc. Máu của những chiến sĩ này đã rơi xuống để mở ra cánh cửa hòa bình độc lập cho dân tộc. Câu thơ đầu tiên thể hiện ý chí sống phải ngẩng cao đầu, hiên ngang đối diện với trời đất, chân đạp đất:
“Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn Lừng lẫy làm cho lở núi non”
Hình ảnh người chiến sĩ cách mạng hiện ra vô cùng hiên ngang, thẳng thắn, không chấp nhận khuôn phép. Dù cuộc sống ở Côn Đảo rất khổ sở, bị tra tấn dã man, nhưng họ không bao giờ đầu hàng. Hành động của những người tù khổ sai phải “đập đá” được Phan Châu Trinh thể hiện sinh động, chân thực, nhưng không kém phần anh hùng, quyết liệt. Câu thơ có nhịp nhanh thể hiện khí thế oai hùng của người chiến sĩ:
“Xách búa đánh tan năm bảy đống Ra tay đập bể mấy trăm hòn”
Người đọc như thấy trước mắt hình ảnh mạnh mẽ của người tù cách mạng. Sự anh hùng, quả cảm, mạnh mẽ của họ trong công việc khổ sai đập đá hàng ngày. Tác giả tinh tế khi dùng hình ảnh ước lệ tương phản giữa ít “năm bảy đống” và nhiều “mấy trăm hòn” để nêu công việc nặng nề, khối lượng lớn của người tù cách mạng.
Những câu thơ tiếp theo đặc sắc hơn nữa:
“Tháng ngày bao quản thân sành sỏi Mưa nắng càng bền dạ sắt son”
Ở nơi hoang vu, với roi vọt, phải lao động như trâu, nhưng người chiến sĩ vẫn kiêu hãnh không sợ hãi, thể hiện rõ tinh thần quyết tâm cách mạng. “Dạ sắt son” biểu thị sự trung thành tuyệt đối của họ với con đường đã chọn, với tương lai vinh quang của dân tộc. Họ tin tưởng vào chiến thắng của dân tộc:
“Những kẻ vá trời khi lỡ bước Gian nan chi kể việc con con”
Đọc hai câu thơ cuối, ta liên tưởng đến truyền thuyết “Nữ Oa vá trời”. Nhưng người chiến sĩ hiện nay cũng đang như bà Nữ Oa xưa, đập đá để vá trời. “Lỡ bước” thể hiện sự sa cơ, nhưng không làm lung lay ý chí kẻ anh hùng. Với những người có ý chí, vượt mọi thử thách, việc này chỉ là hành động cỏn con. Khí chất ngang tàng, châm ngôn bất hủ khiến người đọc ngưỡng mộ ý chí sắt đá của người chiến sĩ cách mạng ở Côn Đảo.
Bài thơ “Đập đá ở Côn Lôn” viết bằng ngòi bút khoáng đạt, lời thơ khí thế, hào hùng thể hiện hình ảnh người chiến sĩ cách mạng hiên ngang. Hình ảnh ấy chắc chắn để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng mỗi người đọc.
Cảm nhận về bài thơ Đập đá ở Côn Lôn - Mẫu 3
Trong dòng văn học dân tộc, bài thơ “Đập đá ở Côn Lôn” của Phan Châu Trinh thể hiện tư thế hiên ngang của người chiến sĩ cách mạng trước hoàn cảnh lao tù, vẫn lạc quan, không “sờn lòng đổi chí”.
Phan Châu Trinh từng bị chính quyền thực dân đưa vào tội xúi giục nhân dân nổi loạn trong phong trào chống thuế ở Trung Kì và bị bắt đày ra Côn Đảo. Sống trong những năm tháng ở Côn Đảo, ông bị bắt phải lao động khổ sai với công việc khai thác đá. Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh đó.
Đọc bốn câu thơ đầu, người đọc cảm nhận rõ ràng tư thế hiên ngang của người tù cách mạng:
“Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn, Lừng lẫy làm cho lở núi non. Xách búa đánh tan năm bảy đống, Ra tay đập bể mấy trăm hòn”
Từ câu thơ mở đầu, nhà thơ miêu tả chân thực bối cảnh sống, làm việc của người tù cách mạng tại Côn Đảo (Côn Lôn). Đó là nơi họ bị giam cầm, tra tấn dã man và bắt lao động khổ sai. Nhưng đứng trước núi non rộng lớn, họ vẫn giữ vững tư thế hiên ngang, lừng lẫy chủ đất trời rộng lớn. Phàm nam nhi, dù đối mặt với hiểm nguy hay nhọc nhằn cũng không mất đi dáng vẻ “đầu đội trời, chân đạp đất”. Câu thơ còn thể hiện quan điểm của nhà thơ về chí làm trai.
“Chí làm trai Nam, Bắc, Tây, Đông Cho phí sức vẫy vùng trong bốn bể”
Trong câu thơ của Phan Châu Trinh, chí làm trai thật lớn lao, mạnh mẽ. Nhân vật trữ tình hiện lên trong tư thế làm chủ, hiên ngang, đầu đội trời, chân đạp đất, vô cùng anh dũng, kiêu hùng. Đây cũng là nét mới trong cách thể hiện chí làm trai của ông. Những câu thơ tiếp theo, nhà thơ đi sâu vào miêu tả công việc khổ sai của người tù cách mạng. Đó là công việc đập đá - một công việc vất vả, nặng nhọc. Tác giả đã sử dụng hàng loạt động từ “làm cho”, “xách búa, “đánh tan”, “đập bể” kết hợp bút pháp cường điệu với các hình ảnh “núi non”, “năm bảy đống”, “mấy trăm hòn”. Từ đó, hình ảnh người chí sĩ cách mạng hiện lên với một tư thế thật đẹp đẽ cùng sức mạnh thật phi thường.
Không dừng lại ở đó, khi đọc bốn câu thơ tiếp, người đọc đã cảm nhận được hình ảnh người tù cách mạng hiện lên với sức khỏe dẻo dai cùng ý chí kiên cường, chiến đấu sắc son chống lại kẻ thù:
“Tháng ngày bao quản thân sành sỏi, Mưa nắng càng bền dạ sắt son. Những kẻ vá trời khi lỡ bước, Gian nan chi kể sự con con”
Nhà thơ đã xây dựng các hình ảnh đối lập “tháng ngày” - “mưa nắng” và “thân sành sỏi” - “dạ sắc son” để cho thấy sức chịu đựng bền bỉ, dẻo dai của người tù cách mạng. Dù công việc đập đá có thể kéo dài đằng đẵng hết ngày này qua ngày khác với những khổ cực. Thì người tù cách mạng vẫn không hề sờn lòng. Ngược lại, nó giống như một thứ sức mạnh to lớn giúp họ tôi luyện chính bản thân người tù. Thật đáng tự hào và ngưỡng mộ biết bao trước tinh thần kiên cường đó. Bài thơ khép lại như một lời tự ý thức sâu sắc về trách nhiệm của người tù cách mạng đối với sự nghiệp cứu nước. Hình ảnh “vá trời” gợi cho ta liên tưởng về sự tích “Nữ Oa vá trời” để từ đó khẳng định sức mạnh to lớn của người chiến sĩ cách mạng trong công cuộc bảo vệ đất nước. Chính họ hiểu được rằng đó là một công việc gian khổ, vất vả nhưng cũng đầy vinh quang, tự hào. Cùng với đó là thái độ coi thường những khổ cực đó - “gian nan chi kể sự con con”, khó khăn, vất vả nơi nhà tù chẳng thấm vào đâu.
Tóm lại, bài thơ “Đập đá ở Côn Lôn” là một bài thơ giàu ý nghĩa. Qua công việc rất cụ thể là đập đá của người chiến sĩ cách mạng, người đọc đã thấy được tư thế hiên ngang cùng với ý chí bền bỉ của họ.
Cảm nhận về bài thơ Đập đá ở Côn Lôn - Mẫu 4
Phan Châu Trinh là một nhân vật cách mạng nổi tiếng trong thế kỷ XX. Không chỉ là nhà hoạt động cách mạng, ông còn là một nhà văn và nhà thơ có nhiều tác phẩm ấn tượng. Bài thơ “Đập đá ở Côn Lôn” là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của ông.
Tác phẩm được sáng tác trong hoàn cảnh đặc biệt, khi Phan Châu Trinh bị chính quyền thực dân Pháp bắt giữ vì cáo buộc kích động nhân dân Trung Kỳ phản đối thuế và bị giam giữ tại Côn Đảo, nơi ông phải làm việc cực khổ với công việc khai thác đá.
Khi đọc bốn câu thơ đầu tiên, người đọc sẽ hiểu được quan điểm của tác giả về lòng dũng cảm, chí trai và sự gian khổ, vất vả của công việc lao động khi bị giam cầm tại Côn Đảo.
“Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn, Lừng lẫy làm cho lở núi non. Xách búa đánh tan năm bảy đống, Ra tay đập bể mấy trăm hòn”
Câu thơ đầu tiên “Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn” đã mở ra một tầm nhìn về không gian rộng lớn. Đồng thời, nó thể hiện tư thế kiêu hãnh của người anh hùng, mạnh mẽ giữa trời đất. Hai từ “làm trai” gợi lên ý niệm về sứ mạng của nam nhi thời xưa, theo truyền thống giáo dục ảnh hưởng bởi Nho học, là phải đóng góp cho Tổ quốc. Có những tác giả như Nguyễn Công Trứ, Phan Bội Châu đã từng biểu đạt quan điểm này.
“Chí làm trai Nam, Bắc, Tây, Đông
Cho thỏa sức vẫy vùng trong bốn bể”
Hoặc như Phạm Ngũ Lão trong bài “Tỏ lòng”:
“Nam nhi vị liễu công danh trái
Tu thính nhân gian thuyết Vũ hầu”
“Nam nhi vị liễu công danh trái
Tu thính nhân gian thuyết Vũ hầu”
Ý nghĩa của câu thơ là thân là nam nhi mà chưa trả được nợ công danh thì ắt phải xấu hổ khi nghe chuyện nhà Gia Cát.
Phan Châu Trinh trong “Đập đá ở Côn Lôn” đã thể hiện lòng kiêu hãnh, ý chí tự khẳng định mình, khát vọng hành động mãnh liệt, sẵn sàng làm nên những việc lừng lẫy rung chuyển núi sông. Với tư thế “đứng giữa” trời đất ở Côn Lôn, đối diện với núi non sừng sững, lại càng làm nổi bật vẻ đẹp oai hùng, hiên ngang của trang nam tử với ý chí cao ngút trời xanh.
Phan Châu Trinh đã tiếp tục cho người đọc hình dung về công việc lao động khổ sai cực nhọc. Các từ ngữ “lừng lẫy”, “đánh tan”, “đập bể”... đã thể hiện được sức mạnh, tầm vóc của con người trong những công việc lao động vất vả, nhưng không hề vì thế mà nao núng, chán chường.
Nếu như bốn câu thơ đầu tập trung thể hiện khí phách, tầm vóc của người anh hùng giữa đất trời, thì ở bốn câu thơ cuối vẻ đẹp tâm hồn của Phan Châu Trinh lại càng được bộc lộ một cách rõ ràng, bổ sung cho phong thái ngạo nghễ, hiên ngang của người anh hùng.
“Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,
Mưa nắng càng bền dạ sắt son.
Những kẻ vá trời khi lỡ bước,
Gian nan chi kể việc con con”
Vẻ đẹp tâm hồn kiên định cùng ý chí mạnh mẽ đã được tác giả thể hiện thật tinh tế qua sự đối lập trong hai câu thơ 5 và 6. Người đọc dễ dàng nhận ra các hình ảnh đối lập giữa “tháng ngày” - “mưa nắng”, “thân sành sỏi” - “dạ sắc son”. Hình ảnh đối lập cho thấy những khó khăn vất vả với cuộc sống tù đày tuy kéo dài đằng đẵng hết ngày này qua ngày khác. Nhưng nó chỉ càng làm cho thân thể, ý chí người chiến sĩ thêm bền bỉ, dẻo dai, với một tấm “thân sành sỏi” và tâm hồn tác giả thêm vững chãi, một lòng kiên trung với lý tưởng cách mạng. Nhờ có những khó khăn vất vả trong cảnh tù đày càng khiến người chiến sĩ cách mạng thêm quyết tâm và tin tưởng vào sự nghiệp, lý tưởng mà mình đang theo đuổi, càng trở nên mạnh mẽ và hiên ngang giữa trời đất, chứ không thể làm suy sụp hay chán chường trước nghịch cảnh.
Câu thơ cuối cùng khiến chúng ta liên tưởng đến truyền thuyết bà Nữ Oa đội đá vá trời cứu muôn vạn sinh linh. Đó là một sự kiện phi thường mà không phải ai cũng có thể làm được. Thì ở đây bản thân Phan Châu Trinh cũng ví công cuộc tìm đường cứu nước, làm cách mạng của mình chính là một công việc “vá trời” - hết sức phi thường. Điều này càng thể hiện được cái chí lớn và khí phách anh hùng của Phan Châu Trinh trước một thời đại đầy biến động. Qua đó nhà thơ cũng thể hiện ý chí quyết tâm mạnh mẽ, niềm tin hướng về một ngày tự do không xa của tác giả, đồng thời là sự coi thường những phương cách bỉ ổi của bè lũ thực dân đối với những chí sĩ yêu nước như tác giả.
“Đập đá ở Côn Lôn” quả thật là một bài thơ hay, thể hiện rất rõ vẻ đẹp, tư thế hiên ngang sánh ngang với trời đất của người làm trai trước một thời đại nhiều biến động dữ dội của đất nước. Qua bài thơ người đọc cũng cảm nhận được ý chí quyết tâm của người tù cách mạng với sự nghiệp giải phóng dân tộc.
Cảm nhận về bài thơ Đập đá ở Côn Lôn - Mẫu 5
Có những người anh hùng dù bị gông tù giam cầm nhưng vẫn hiên ngang, ngẩng cao đầu hướng về tương lai. Có những người tù bị tra tấn dã man nhưng vẫn cất cao lời ca yêu nước, yêu dân. Bài “Đập đá ở Côn Lôn” của Phan Châu Trinh là một bài thơ tiêu biểu cho tinh thần như vậy, đồng thời khẳng định chí làm trai ở trên đời cần phải sống có lý tưởng, có mục tiêu.
Khi nhắc đến đảo Côn Lôn, ta không thể không nhớ đến nhà tù Côn Đảo, nơi đã giam giữ biết bao nhiêu người anh hùng cách mạng. Nơi đó chứa đựng máu, nước mắt và những khát khao vươn mình ra thế giới bên ngoài, chiến đấu chống lại kẻ thù.
Bài thơ là tiếng nói, tiếng trái tim của những anh hùng cách mạng được vang lên giữa bức tường giam giữ ở Côn Đảo. Giọng thơ hào hùng, đanh thép tạo nên bản hòa âm chủ đạo cho cả bài thơ.
Hai dòng thơ mở đầu đã khẳng định lòng dũng cảm khi sống trên cõi đời này cần phải kiêng nhẫn, không khuất phục:
Trái tim kiên cường trên đất Côn Lôn
Tỏa sáng như vũ trụ vô cùng
Hình ảnh một con người hiện lên giữa nhà tù Côn Lôn thật kiên cường, trong tư thế đầu cao ngẩng. Dù bị giam giữ, chịu đựng khổ đau nhưng vẫn “tỏa sáng”, công việc gãy đá nặng nhọc, vất vả nhưng với người chiến sĩ cách mạng đó chỉ là công việc hàng ngày. Người tù bỗng trở nên hào hoa, vĩ đại, mang tầm vóc anh hùng.
Từ đầu bài thơ, tác giả như thả một tiếng gào, tiếng lòng đầy sức sống vào trong những bức tường ngục tối tăm; vẽ nên hình ảnh hoàn hảo của người con cách mạng. Đó cũng chính là nguồn cảm hứng chính của bài thơ.
Hành động gãy đá được Phan Châu Trinh tái hiện rất chân thực, sinh động và không kém phần hùng vĩ. Nhịp thơ dường như căng ra, quyết liệt:
Đầy búa đập tan hàng chục năm
Quyết tâm gãy vụn hàng trăm khối
Một chuỗi hành động mạnh mẽ liên tiếp xuất hiện trong hai câu thơ đã mô tả sức mạnh, quyết đoán của người tù cách mạng. Việc gãy đá chỉ là công việc hàng ngày. Hình ảnh lớn lao “hàng chục năm”, “hàng trăm khối” thể hiện sức mạnh phi thường, không ai sánh kịp của người anh hùng cách mạng.
Tính cách mạnh mẽ, kiên cường của người chiến sĩ ấy không chỉ dừng lại ở đó mà còn được tác giả mô phỏng qua thái độ:
Tháng ngày dằn vặt thân sành sỏi
Mưa gió càng làm cho tâm hồn bền bỉ
Giữa xứ lạ, trong tù khổ sai, chịu đựng sự dữ dội của thời tiết nhưng người tù vẫn kiêng nhẫn, không sợ hãi. Ngược lại, nắng mưa càng khiến cho “tâm hồn bền bỉ”. Một ý chí, một nghị lực đáng kính và ngưỡng mộ. Hình ảnh nắng mưa hoàn toàn trái ngược với hình ảnh người chiến sĩ cách mạng có lẽ là một chiêu trò nghệ thuật của tác giả.
Và bài thơ kết thúc bằng một hình ảnh hùng vĩ, kiên cường hơn nữa:
Những người sửa sai khi đã sai lầm
Gian nan chi cũng chỉ là thử thách
Người tù khổ sai chỉ còn việc bị giam cầm ở nhà tù Côn Đảo chỉ là “sai lầm”, và tự nhận mình là người “sửa sai”. Khi đương đầu với những thách thức lớn hơn, những trở ngại như thế này không làm họ sợ hãi. Những thử thách, khó khăn vẫn còn nhiều nên người tù coi như không đáng kể. Một tinh thần thật kiên định, một phương châm sống khiến người khác phải ngưỡng mộ.
Phan Châu Trinh bằng lời văn phóng khoáng, ngôn từ thơ hùng đã thành công vẽ nên hình ảnh của người anh hùng cách mạng vẫn luôn kiêng nhẫn, ý chí mạnh mẽ. Đó là biểu tượng của những người anh hùng cách mạng bảo vệ đất nước, đấu tranh chống lại kẻ thù ngoại xâm.
