Mẫu văn lớp 9: Dàn ý Sang thu của Hữu Thỉnh (8 mẫu) - Lập dàn bài Sang thu một cách gọn nhẹ

TOP 8 Dàn ý Sang thu tuyệt vời nhất, giúp học sinh tìm thêm nhiều ý tưởng mới cho việc lập dàn ý cho bài văn phân tích, cảm nhận, phân tích chi tiết, cảm nhận về bức tranh thiên nhiên,... với đầy đủ những ý quan trọng.

Sau khi hoàn thành dàn ý, việc triển khai luận điểm, viết bài văn hoàn chỉnh sẽ dễ dàng hơn với đầy đủ những ý quan trọng. Bài thơ Sang thu của Hữu Thỉnh đã thể hiện rõ vẻ đẹp của thiên nhiên vào thời điểm chuyển mùa. Mời bạn đọc cùng theo dõi để cải thiện kỹ năng Văn 9:

Dàn ý phân tích bài thơ Sang thu

1. Phần khởi đầu

Giới thiệu về tác giả Hữu Thỉnh và bài thơ Sang thu.

Lưu ý: Học sinh có thể chọn viết phần khởi đầu trực tiếp hoặc gián tiếp tùy thuộc vào khả năng cá nhân.

2. Nội dung chính

a. Phân đoạn thơ đầu tiên

Bất ngờ: đột ngột, không chuẩn bị trước, cảm giác bàng hoàng, kinh ngạc.

Mùi hương của cây ổi: biểu tượng của mùa thu, thông báo mùa thu đã đến.

Phả: hành động mạnh mẽ, sôi nổi.

Chậm chạp: mô tả sự chậm rãi, lững thững.

Tác giả Hữu Thỉnh đã miêu tả bức tranh mùa thu thông qua hình ảnh, quan sát, cảm nhận và trải nghiệm: mùi hương của cây ổi, gió, sương,... Đây là sự kết hợp của nhiều giác quan khác nhau trong bốn câu thơ ngắn gọn nhưng đủ để đọc giả hình dung ra những đặc điểm của mùa thu và bức tranh mùa thu ở quê nhà, nơi yên bình được tái hiện rõ ràng và đẹp đẽ.

b. Phần thơ thứ hai

Dòng sông: không còn chảy vội vã, hối hả như trước, giờ đây chậm lại để trải nghiệm, tận hưởng vẻ đẹp yên bình của mùa thu.

Bầy chim: trong mùa thu tươi đẹp này, hình ảnh bầy chim trở nên tươi sáng, tạo nên sự đối lập với dòng sông. Nếu dòng sông lặng lẽ, êm đềm để thưởng thức không khí se lạnh, dịu dàng thì bầy chim lại hối hả, vội vã đi kiếm thức ăn và sửa lại tổ để chuẩn bị cho mùa đông lạnh giá sắp đến.

Đám mây: không còn màu xanh của mùa hè nắng nóng, mây trở nên dịu dàng hơn, hiền hòa hơn và uốn mình thành những đường cong mềm mại để chuyển sang mùa thu.

Từ “vắt” thể hiện tính hài hước, dí dỏm của đám mây đồng thời làm cho đám mây trở nên sống động hơn, hình ảnh biến đổi như trở nên mềm mại hơn, thú vị hơn. Đám mây chỉ “nửa lòng chuyển sang thu” vì vẫn còn nhớ nhung mùa hè sôi động.

→ Bốn câu thơ đã mô tả những biến đổi tinh tế của cảnh vật từ mùa hè chuyển sang mùa thu. Mỗi cảnh vật đều có đặc điểm riêng nhưng tất cả đều làm cho bức tranh mùa thu trở nên phong phú hơn.

c. Phần thơ cuối cùng

Dư âm của mùa hạ vẫn còn: ánh nắng, những cơn mưa, tiếng sấm. Nhưng tất cả đã trở nên êm đềm hơn, hiền hòa hơn, không còn bất ngờ và khắc nghiệt nữa.

Hai câu thơ cuối: Hình ảnh sấm thường đi kèm với cơn mưa rào chỉ có ở mùa hạ. Đó cũng là biểu hiện của những biến động đặc biệt trong cuộc sống và tình thế ngoại cảnh. “Hàng cây đã trải” miêu tả những con người đã trải qua những thăng trầm của cuộc sống. Qua đó, con người trở nên mạnh mẽ hơn.

3. Phần kết

Tóm tắt nội dung và nghệ thuật của bài thơ, đồng thời chia sẻ cảm xúc về giá trị của tác phẩm.

Đề cập đến cấu trúc ý kiến về bài thơ Sang thu của Hữu Thỉnh

I. Bắt đầu:

• Trình bày về bài thơ 'Sang thu' của Hữu Thỉnh và phản ánh suy nghĩ, quan điểm một cách tổng quát

II. Nội dung chính:

* Phần 1:

- Đánh giá sâu sắc không ngờ: Mùa thu không còn được mô tả như thơ xưa, không đượm màu vàng như trong 'Thơ mới', tác giả trải nghiệm mùa thu một cách đặc biệt, mới mẻ, qua những xúc động tinh tế.

• Thấu hiểu thông qua khứu giác (mùi ổi) ---> cảm nhận bằng xúc giác (hơi gió se lạnh) ---> nhìn nhận qua thị giác (sương mờ lay động qua con đường) ---> suy ngẫm của lý trí (có vẻ như thu đã trở về).
• Tâm trạng bất ngờ, cảm xúc trôi dạt qua những từ “bỗng”, “hình như'.

---> Tác giả thực sự yêu mến mùa thu, yêu quê hương, chặt chẽ với tổ quốc mới có thể hiểu được mùa thu một cách sâu sắc như vậy.

* Phần 2:

• Từ nhận thức thông qua các giác quan, cảm xúc của tác giả về mùa thu dần hoà quyện vào bức tranh tổng thể của cảnh vật xung quanh.
• Những hiện tượng ở thời điểm chuyển mùa từ hạ sang thu đã bắt đầu xuất hiện: dòng sông 'êm đềm' - các loài chim 'bắt đầu hối hả', những đám mây mùa hạ 'dần chuyển sang thu'.
• Trong hai khổ thơ đầu tiên, các từ như 'chùng chình', 'ê dềm', 'hối hả', 'dần chuyển sang thu' không chỉ là mô tả trạng thái, tính cách của con người mà còn được sử dụng để diễn đạt về tự nhiên, tạo nên một cảnh vật sống động, sôi động.

* Phần 3:

• Cảm nhận về thời kỳ chuyển mùa dần trở nên rõ ràng trong ý thức.
• Hai dòng thơ cuối cùng của bài thơ cần được hiểu theo hai mặt ý nghĩa: Hình ảnh thực tế về 'mưa, nắng, sấm' đồng thời kích thích sự tưởng tượng về một mặt ý nghĩa khác - ý nghĩa về con người và cuộc sống.

* Tổng kết

• Trong mặt nghệ thuật: Bài thơ thu hút bởi những từ ngữ tạo hình sắc nét, gợi lên nhiều cảnh vật và tình cảm. Sự nhân hóa tạo cho cảnh vật một linh hồn, một sự gần gũi với cuộc sống.
• Về nội dung: nói về tình yêu với thiên nhiên, quê hương và đất nước.

III. Kết luận:

• Xác nhận giá trị về mặt nghệ thuật và nội dung của bài thơ.
• Tóm tắt cảm xúc một cách tổng quát.

Dàn ý phân tích đoạn thơ đầu tiên của bài thơ Sang thu

a) Giới thiệu

• Giới thiệu về tác giả Hữu Thỉnh: Hữu Thỉnh (1942) là một nhà thơ nổi tiếng viết về con người và cuộc sống thiên nhiên.
• Giới thiệu bài thơ Sang thu: Sang thu (1977) là một tác phẩm xuất sắc của Hữu Thỉnh mô tả về mùa thu, với bức tranh thu trong sáng, đáng yêu tại vùng nông thôn đồng bằng Bắc Bộ.
• Nhập khẩu vấn đề và trích dẫn đoạn thơ đầu tiên của bài thơ Sang thu: Đoạn thơ này đã để lại ấn tượng sâu sắc về sự biến đổi tinh tế của tự nhiên và con người trong thời khắc giao mùa.

b) Phần thân: Phân tích đoạn đầu của bài thơ Sang thu

* Quan điểm 1: Mùa thu trong thiên nhiên được cảm nhận thông qua những điều vô hình.

“Đột nhiên nhận ra hương của ổi
Trong làn gió se lạnh
Sương mờ lay động qua con đường'

- “Đột nhiên”: biểu hiện sự bất ngờ, ngạc nhiên -> kích thích tất cả các giác quan để nhận ra sự thay đổi của tự nhiên.

- “Hương của ổi”: mùi hương đặc biệt của mùa thu miền Bắc được nhận biết từ mùi của quả ổi chín mọng.

- “phả”: hành động tỏa ra, kết hợp với mùi hương ổi tinh tế nhất, thơm ngát quyến rũ, lan tỏa trong không khí dịu dàng, phủ khắp nơi.

- 'Sương chùng chình': những hạt sương nhỏ li ti treo lơ lửng, như đang “dè dặt” trôi chậm rãi, êm đềm, di chuyển nhẹ nhàng. -> Hạt sương sớm sẽ như có tâm hồn

=> Hình ảnh sương chùng chình qua ngõ cùng với mùi hương ổi trôi theo gió là biểu tượng của mùa thu ở nông thôn yên bình, thanh bình.

* Quan điểm 2: Ấn tượng ban đầu của nhà thơ về mùa thu tươi đẹp.

- Tất cả các từ: “bỗng, phả, hình như” rõ ràng thể hiện tâm trạng ngạc nhiên, cảm xúc bất ngờ trước những khám phá thú vị về mùa thu đã đến:

'Có vẻ như mùa thu đã đến'

+ 'Có vẻ như': một chút nghi ngờ, một chút mơ hồ không rõ ràng.

-> Đúng là một tâm trạng trong thời kỳ chuyển mùa. Mùa thu đến nhẹ nhàng quá, mơ hồ quá. Câu hỏi như một lời nhắc nhở nhẹ nhàng rằng mùa thu đã đến với tất cả chúng ta.

=> Tác giả cảm nhận dấu hiệu của mùa thu bằng nhiều giác quan và sự nhạy cảm tinh tế.

=> Qua tất cả các giác quan: khứu giác, xúc giác và thị giác, nhà thơ nhận biết được những dấu hiệu đặc trưng của mùa thu (“mùi ổi”, “hơi gió se lạnh” và “hạt sương”).

* Nhận định về tính độc đáo nghệ thuật của đoạn thơ

• Khả năng quan sát sắc bén
• Sự mô tả đặc sắc với những nét vẽ tạo hình độc đáo
• Thủ pháp nhân hóa

c) Kết luận

• Tóm tắt giá trị về mặt nghệ thuật và nội dung của đoạn thơ đầu tiên trong bài Sang thu.
• Phản ánh cảm nhận cá nhân về đoạn thơ.

Dàn ý Phân tích 2 đoạn thơ đầu tiên trong bài thơ Sang thu

1. Bắt đầu

Giới thiệu về tác giả Hữu Thỉnh và bài thơ Sang thu.

Lưu ý: Học sinh có thể lựa chọn cách viết phần bắt đầu trực tiếp hoặc gián tiếp tùy theo khả năng của mình.

2. Nội dung chính

a. Đoạn thơ đầu tiên

Bỗng: đột ngột, không chuẩn bị trước, cảm giác bất ngờ, sửng sốt.

Hương ổi: biểu tượng của mùa thu, tín hiệu cho thấy mùa thu đã đến.

Phả: động từ mạnh mẽ.

Chùng chình: mô tả sự chậm rãi, uốn lượn.

Bức tranh mùa thu được tác giả Hữu Thỉnh vẽ lên qua hình ảnh, quan điểm, cảm nhận và trải nghiệm: hương ổi, gió, sương,... đây là sự kết hợp của nhiều giác quan khác nhau được thể hiện qua bốn câu thơ ngắn nhưng đủ để đọc giả hình dung ra những đặc điểm của mùa thu và bức tranh thu ở quê nhà yên bình như hiện ra trước mắt, đẹp đẽ hơn.

b. Đoạn thơ thứ hai

Dòng sông: không còn cuồn cuộn như trước, bây giờ dòng sông trôi chậm lại để cảm nhận, thưởng thức vẻ đẹp bình yên của mùa thu.

Bầy chim: trong mùa thu tươi đẹp này, hình ảnh của bầy chim rõ nét trái ngược với dòng sông. Trong khi dòng sông lặng lẽ, êm đềm để thưởng thức khí hậu mát mẻ, dịu dàng thì bầy chim lại náo nhiệt, hối hả tìm kiếm thức ăn và chuẩn bị tổ ấm cho mùa đông lạnh giá sắp tới.

Đám mây: không còn màu xanh biếc của mùa hè gay gắt, mà giờ đây mây trở nên dịu dàng hơn, hiền hòa hơn và uốn cong mình thành những đường cong mềm mại để dần chuyển sang mùa thu.

Động từ “vắt” thể hiện sự đùa cợt, hóm hỉnh của đám mây và cũng làm cho đám mây trở nên sống động hơn, hình ảnh biến đổi mềm mại hơn, thú vị hơn. Đám mây chỉ “đưa nửa cơ thể sang thu” vì vẫn còn lưu luyến với mùa hè ồn ào.

→ Bốn câu thơ đã miêu tả những biến đổi tinh tế của cảnh vật từ mùa hè chuyển sang mùa thu. Mỗi cảnh vật đều có đặc điểm riêng nhưng tất cả đã làm cho bức tranh mùa thu trở nên đa dạng hơn.

3. Kết luận

Tóm tắt lại nội dung và nghệ thuật của hai đoạn thơ cũng như của bài thơ, đồng thời trình bày ý kiến về giá trị của tác phẩm.

Dàn ý phân tích khổ thơ thứ hai trong bài Sang thu

1. Bắt đầu

Giới thiệu tổng quan về nhà thơ Hữu Thỉnh, bài thơ Sang thu và đoạn thơ thứ hai.

2. Nội dung chính

a. Hình ảnh thiên nhiên nhẹ nhàng khi chuyển từ mùa hè sang mùa thu

• Dòng sông 'dềnh dàng': dòng nước chảy êm đềm, thanh thản, không còn hối hả như sau cơn mưa lớn vào mùa hè.
• Những đàn chim 'vội vã' bay về phía Nam tránh khỏi cái lạnh của mùa đông.

=> Hình ảnh tương phản giữa 'sông dềnh dàng' và 'chim vội vã' tạo ra sự tương phản độc đáo trong thời điểm chuyển mùa.

• Hình ảnh của đám mây mùa hạ 'vắt nửa mình sang thu': biểu hiện sự chuyển mùa, còn lại của mùa hạ vẫn còn hiện hữu.
• Bầu trời, mây và gió đang chuyển từ mùa hạ sang mùa thu, nhưng vẫn còn lưu luyến, chưa muốn rời bỏ mùa hạ.

b. Tâm trạng của tác giả khi đối diện với thời điểm giao mùa: Kỳ vọng, tiếc nuối

3. Tóm lại

Xác nhận giá trị về nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ thứ hai.

Dàn ý Phân tích 2 khổ thơ cuối trong bài Sang thu

1. Mở đầu:

Giới thiệu về bài thơ 'Sang thu' của Hữu Thỉnh và tóm tắt ý kiến về hai khổ thơ cuối cùng.

(Gợi ý: Bài thơ thể hiện những cảm xúc tinh tế của nhà thơ khi chuyển từ mùa hạ sang thu. Dù chỉ với 3 khổ thơ 5 câu, bài thơ mang lại những cảm nhận và hình ảnh sâu sắc, độc đáo).

2. Thân bài

a. Khung cảnh thu và cảm nhận tinh tế của nhà thơ

• Không gian nghệ thuật của bức tranh thu mở ra vô cùng rộng lớn từ “sông” cho đến bầu trời nơi tung những đàn chim tung cánh.
• Hình ảnh nhân hóa đối lập: “sông - dềnh dàng”, “chim - vội vã” -> làm nổi bật sự thay đổi, chuyển biến của mùa thu.
• Sông “dềnh dàng” bởi mùa thu, tiết trời yên ả, ôn hòa, gió nhè nhẹ nên sông cũng trôi chầm chậm, thong thả và êm dịu.
• Chim “vội vã” bởi thu đã qua, thời gian để tìm nơi trú ẩn, thức ăn cho mùa đông cũng không còn nhiều, phải tất bật hơn.
• Hình ảnh thời khắc giao mùa độc đáo, tinh tế: “đám mây mùa hạ” - “vắt nửa mình sang thu” -> dường như mùa hạ còn lưu luyến chút ít dư vị nhân gian nên còn ngần ngại, tinh nghịch “vắt nửa mình sang thu.”
• Đặc sắc nghệ thuật: hình ảnh thơ nhiều sức gợi, các sự vật được miêu tả sống động, có hồn, sử dụng biện pháp đối lập làm tăng thêm vẻ đẹp độc đáo khi chuyển giao qua mùa thu.

c. Khổ 3: Những biến chuyển biến âm thầm của tạo vật và suy ngẫm về cuộc đời người lúc chớm thu

+ Dần sang thu, nắng vẫn còn nhưng đã nhạt, mưa ít đi, sấm cũng bớt đi, “hàng cây đứng tuổi”- nhân hóa chỉ những cây cổ thụ già, lâu năm

⇒ Tín hiệu mùa hạ vẫn còn nhưng đã nhạt dần

+ Lớp nghĩa ẩn dụ đem đến cho bài thơ sự đặc sắc: Sấm là những biến đổi bất thường, hàng cây đứng tuổi chỉ những con người từng trải sẽ vững vàng hơn

3. Kết bài

Tổng kết những thành công về nội dung nghệ thuật: Sử dụng từ ngữ độc đáo, cảm nhận tinh tế, giọng thơ êm đềm với các biện pháp tu từ quen thuộc.

Dàn ý cảm nhận bức tranh thiên nhiên trong bài Sang Thu

I. Mở bài

- Bài thơ 'Sang thu' của Hữu Thỉnh xuất bản năm 1978, chỉ sau 2 năm kể từ khi đất nước giải phóng.

- Bài thơ thể hiện cảm nhận tinh tế về sự chuyển biến nhẹ nhàng của khoảnh khắc giao mùa.

II. Thân bài

1. Giới thiệu vài nét về bài thơ “Sang thu”

- Bài thơ được thu thập trong tập “Từ chiến hào đến thành phố” (1991). Gồm ba khổ thơ, diễn tả những biến chuyển nhẹ nhàng nhưng rõ ràng của thiên nhiên và con người, qua những cảm nhận tinh tế và hình ảnh đẹp sâu sắc.

2. Cảm nhận về vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa

- Bức tranh về thiên nhiên quê hương hiện ra với vẻ đẹp thân thuộc, giản dị, nhưng bỗng trở nên lấp lánh, mới lạ qua các dấu hiệu của sự chuyển mùa từ mơ hồ đến rõ ràng: Từ mùi hương của quả ổi chín đến sương mờ bên ngoài cánh cửa, cơn gió se lạnh, xa xa là dòng sông, bầy chim, bức mây... Từ những hình ảnh đó, đoạn thơ đã tái hiện lại vẻ đẹp tự nhiên của làng quê Bắc Bộ khi mùa thu về.

- Bức tranh về thiên nhiên quê hương khi mùa thu về được trải nghiệm: Sử dụng nhiều giác quan (mũi, da, cảm giác...) để cảm nhận, với mùi vị, đường nét, hình thể, và những biến đổi tinh tế theo thời gian.

- Bằng việc sáng tạo ra nhiều hình ảnh thơ mới lạ để miêu tả những đặc điểm của khoảnh khắc chớm thu (cơn gió nhẹ nhàng, sương mù..., hình ảnh của những đám mây gợi ra nhiều tưởng tượng).

- Bằng nghệ thuật sử dụng từ ngữ chính xác và phong phú (các từ miêu tả, từ ngữ tạo cảm giác) đã làm cho bức tranh về mùa thu trở nên sống động hơn.

→ Bức tranh trở nên hoàn hảo hơn nhờ vào sự chìm đắm trong những cảm xúc sâu sắc, những suy tư lắng đọng của nhà thơ trước vẻ đẹp tự nhiên của quê hương trong sự trôi chảy của thời gian.

- Diễn đạt cảm xúc, thái độ trước bức tranh về thiên nhiên, đánh giá đoạn thơ và bài thơ.

- Có thể so sánh với các tác phẩm khác cùng chủ đề để nhấn mạnh sự độc đáo của bài thơ trước một chủ đề đã quen thuộc.

III. Tổng kết

- Hình ảnh bài thơ tinh tế, rực rỡ với vẻ đẹp của 'sang thu', phong phú trong biểu cảm, sâu lắng trong ý nghĩa, khơi dậy chiều sâu của suy tư.

- Ngôn ngữ sáng tạo, giàu cảm xúc. Kết hợp với các phép ẩn dụ, nhân hóa, và sử dụng từ ngữ sinh động đã thể hiện những cảm nhận tinh tế của nhà thơ và sự biến đổi của thiên nhiên từ cuối mùa hạ đến đầu mùa thu, thể hiện tình yêu chân thành đối với thiên nhiên và tâm hồn nhạy cảm của nhà thơ.

Dàn ý cảm nhận phần cuối của bài thơ Sang Thu

1. Khởi đầu

Giới thiệu về tác phẩm: Mùa hạ đã qua, mùa thu đang đến. Mùa thu đem theo những cảm xúc đột ngột, để lại trong lòng người đọc những xúc động, hoài niệm về một mùa thu ấm áp, êm đềm. Tất cả những điều này đã được Hữu Thỉnh thể hiện một cách thành công qua phần cuối của bài thơ “Sang thu”.

2. Nội dung chính

– Phần mở đầu của phần cuối vẫn là ánh nắng, vẫn là cơn mưa mùa hạ nhưng tất cả đều đang “vời dần”, dần trở nên mờ nhạt hơn từng ngày.

– Mùa hạ như muốn giữ lại một ít không gian cho bản thân nhưng rồi phải nhận ra rằng mùa thu đã đến và mùa hạ cũng phải nhường chỗ cho mùa thu để một lối khác mở ra.

– Trong hai câu thơ kế tiếp, bằng nghệ thuật ẩn dụ sâu sắc, Hữu Thỉnh đã kết thúc khổ thơ với hai câu văn chứa đựng triết lý đáng để ta suy ngẫm.

– “Sấm” – là hiện tượng quen thuộc của thiên nhiên xuất hiện trước hoặc trong cơn mưa lớn, “cây đứng tuổi” – theo nghĩa dễ hiểu nhất thì đó chỉ là những cây đã sống lâu năm.

–> Từ hai hình ảnh quen thuộc đó, tác giả muốn truyền đạt những tư tưởng, triết lí về cuộc đời.

+ “Sấm” ở đây vừa là một hiện tượng tự nhiên vừa là biểu tượng cho những biến động, sóng gió trong cuộc sống.

+ Những “hàng cây đứng tuổi” – những người đã trải qua nhiều, đã trải đắng cay, ngọt bùi của cuộc sống. Họ là những người đã trưởng thành đủ để vượt qua những thách thức của đời.

3. Kết bài

Qua bốn câu thơ, chúng ta được chứng kiến sự tinh tế trong quan sát và sức sáng tạo của tác giả. Điều đó làm cho “Sang thu” luôn giữ vững vị trí quan trọng trong lòng người đọc.