Mẫu văn lớp 9: Phân tích tương hòa giữa tự nhiên và con người trong Đoàn thuyền đánh cá Dàn ý & 3 bài văn mẫu lớp 9 hay nhất

TOP 3 bài Phân tích sự tương hòa giữa tự nhiên và con người trong Đoàn thuyền đánh cá hay, đặc sắc nhất, giúp các em học sinh lớp 9 thấy rõ sự gắn kết, hài hòa giữa tự nhiên và con người lao động trong thời đại mới.

Bài thơ Tàu thuyền trên biển của Huy Cận, còn giúp các em cảm nhận được hình ảnh đẹp đẽ, tráng lệ,  bộc lộ niềm vui, niềm tự hào của nhà thơ về đất nước. Vậy mời các em cùng theo dõi bài viết dưới đây của Mytour để ngày càng học tốt môn Văn 9.

Đề bài: Những chi tiết khắc họa hình ảnh đẹp tráng lệ, thể hiện sự tương hòa giữa tự nhiên và con người lao động trên biển cả trong bài Tàu thuyền trên biển của Huy Cận.

Phác thảo Sự tráng lệ, tương hòa giữa thiên nhiên và con người trong Đoàn thuyền đánh cá

1. Khởi đầu

• Giới thiệu về tác giả Huy Cận và bài thơ Đoàn thuyền đánh cá

2. Nội dung chính

• Trình bày các chi tiết mô tả sự tráng lệ, tương hòa giữa thiên nhiên và con người trong bài thơ.
• Phân tích các chi tiết đó để hiểu rõ hơn điều này

3. Kết luận

• Chia sẻ cảm nhận cá nhân về những chi tiết đã được phân tích.

Sự hòa quyện giữa thiên nhiên và con người trong Đoàn thuyền đánh cá - Mẫu 1

Bài thơ mở đầu bằng một cảnh tượng rộng lớn và thân thuộc với con người, nhờ vào một so sánh hấp dẫn của nhà thơ:

Bình minh giăng lên biển như đám lửa
Sóng gợn vỗ bờ, đêm đã về.

Cảm hứng vũ trụ quen thuộc trong thơ của Huy Cận với những so sánh, liên tưởng đầy bất ngờ và thú vị: mặt trời giống như một hòn lửa rực sáng khổng lồ. Những con sóng dài như những dải then, bao phủ bờ biển và đêm tối như một cánh cửa vĩ đại đang đóng lại. Vũ trụ thiên nhiên giống như một căn nhà vĩ đại mà thiên nhiên đã ban tặng cho con người. Từ đó, tác giả đã tạo ra một bức tranh sống động và lạ mắt từ sự kết hợp của ba yếu tố: cánh buồm, gió biển và hát ca của người đánh cá:

Bài hát vang lên cùng gió biển

Bài hát là niềm vui, là sức mạnh động viên của người lao động, như một lực lượng vật lý giúp cùng với gió biển đẩy buồm, làm cho thuyền nhanh chóng lướt ra xa khơi, bắt đầu công việc đánh cá khó khăn. Đó là tinh thần hăng hái và đầy đam mê của những con người yêu nghề, yêu biển.

Cảm hứng lãng mạn khiến nhà thơ phát hiện những vẻ đẹp của cảnh đánh cá giữa đêm tối trên biển, trong niềm vui sảng khoái và sức khỏe của những người lao động tự mình làm chủ công việc:

Thuyền chúng ta lái gió cùng buồm trăng,
Lướt giữa đám mây cao cùng biển bao la,
Đặt dấu chân xa trên biển sâu,
Rải mạng lưới, chuẩn bị cho cuộc săn bắt.

Con thuyền đánh cá ban đầu chỉ là một chiếc thuyền bé nhỏ trên biển cả, nhưng qua ánh mắt của nhà thơ, nó trở nên vĩ đại, kỳ diệu và không kém phần tráng lệ như vũ trụ. Chiếc thuyền đặc biệt này có gió làm thuyền trưởng, còn trăng làm buồm, tạo nên bức tranh hòa quyện, nhịp nhàng giữa đoàn thuyền và biển khơi. Con người và thuyền đã trở thành một phần của tự nhiên, của vũ trụ. Hình ảnh thơ đầy lãng mạn và bay bổng, cùng với tâm hồn vui vẻ và phơi phới của con người.

Tuy nhiên, đây không chỉ là một cuộc đi lướt trên thuyền, mà là một cuộc chiến đấu thực sự để giành lấy từ tay thiên nhiên những nguồn tài nguyên bằng sức lực và trí tuệ của con người:

Mạng lưới được vắt kín,
Ca hát gọi cá chạy tới,
Thuyền đã đánh trống buổi đêm,

Công việc lao động vất vả của người đánh cá đã trở thành một bài hát đầy niềm vui và hòa mình vào âm nhạc tự nhiên. Hình ảnh của thiên nhiên đẹp đẽ, lộng lẫy và rực rỡ được thể hiện qua sự xuất hiện của những loài cá trên biển:

- Cá hồi Đông lấp lánh như một đàn sao
Trong đêm biển đầy ánh sáng.

- Cá với lớp vẩy sáng lấp lánh như lửa đỏ hồng,
Đuôi cá quẫy trước ánh trăng vàng chóe.
Vẩy bạc trên đuôi cá rực rỡ khi bình minh đang ló dạng.

- Mắt cá tỏa sáng rực rỡ như ngàn dặm đêm

Các đàn cá thu dày đặc lướt đi trên biển. Những con cá lướt trong sóng nước tạo ra những dải sáng trắng như sợi chỉ dệt biển. Khi bắt được vào lưới dày đặc, cá gần như tạo thành một phần của lưới. Cá song thường xuất hiện trên bề mặt biển vào ban đêm và biến mất vào lúc bình minh. Chúng thường có màu sắc rất đa dạng, với những đốm đỏ hồng trên nền da sẫm, tỏa sáng giữa bóng tối của đêm trăng sao, tạo nên vẻ đẹp mơ hồ, lạ kỳ. Sự đa dạng màu sắc của cá, từ vẩy, đuôi, mắt, đều tạo ra một cảnh quan rực rỡ, tinh tế. Khi lưới được kéo lên khỏi mặt nước, các con cá nhảy múa, vẩy đuôi phản chiếu ánh sáng, tạo ra những gam màu rực rỡ, cùng với ánh nắng bình minh, tạo ra một bức tranh sáng đẹp, lộng lẫy. Những hình ảnh này giống như tranh sơn mài lung linh, huyền bí, được tạo ra từ sự tưởng tượng phong phú của nhà thơ. Sự sáng tạo của ông đã làm cho hiện thực trở nên kỳ diệu, làm phong phú thêm vẻ đẹp tự nhiên.

Đoàn thuyền đánh cá là một bài hát ca ngợi lao động đầy cảm hứng, hào hứng. Nhà thơ tôn vinh biển cả - nguồn tài nguyên bất tận của đất nước, và ca ngợi những người lao động chăm chỉ, dũng cảm, làm giàu cho đất nước ngày đêm. Công việc đánh cá của ngư dân Quảng Ninh trên biển Hạ Long được miêu tả trong sự hòa quyện với thiên nhiên, với trăng sao bát ngát, kỳ vĩ và bay bổng. Sự kết hợp giữa cảm hứng thiên nhiên và lao động đã tạo ra vẻ đẹp riêng của bài thơ.

Sự hài hòa giữa thiên nhiên và con người trong Đoàn thuyền đánh cá - Mẫu 2

'Hãy học cách tự lập, hãy học cách trở thành những người xây dựng
Chúng ta dám đối mặt với thiên nhiên'

Những dòng thơ ấy mang ý nghĩa sâu sắc về hình ảnh của những lao động mới trong quá trình xây dựng đất nước, như trong tác phẩm 'Mùa thu tới' của Tố Hữu. Hình ảnh này đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho nhiều tác giả, trong đó có Huy Cận, người viết bài ca 'Đoàn thuyền đánh cá' để tả lên hình ảnh của họ. Trong bài thơ, sự kết hợp hài hòa giữa con người và thiên nhiên được nhấn mạnh với những chi tiết đặc sắc và tráng lệ.

Bài thơ bắt đầu với một cảnh hoàng hôn tuyệt đẹp, tráng lệ:

'Mặt trời lặn dưới biển như một tảng lửa
Sóng đã đặt then, đêm buông xuống.'

Đó là một phép liên tưởng tưởng tượng thú vị. Mặt trời được so sánh với một tảng lửa đỏ rực. Sự so sánh này tạo ra một hình ảnh hoàng hôn rực rỡ, tráng lệ và ấm áp. Câu thơ thứ hai sử dụng ẩn dụ tinh tế: 'Sóng - đặt then', 'Đêm - buông xuống'. Thiên nhiên và vũ trụ im lặng, nghỉ ngơi sau một ngày làm việc. Vũ trụ giống như một ngôi nhà, với biển cả bao la như một ngôi nhà thứ hai cho những người chài lưới.

Hai dòng đầu mô tả cảnh vật, sau đó hai dòng tiếp theo của khổ thơ miêu tả hình ảnh con người:

'Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát vang trong gió, giữa sóng mênh mông'

Đây là một cấu trúc cân đối. Câu hát biểu hiện niềm vui, sự phấn khởi của những người lao động. Đó như một lực lượng vô hình để thuyền ta trôi giữa sóng xoáy.

Cảm hứng, tinh thần ấy tiếp tục được thể hiện qua hình ảnh đoàn thuyền đánh cá trong đêm trăng. Với những dòng thơ đặc sắc, giàu tạo hình:

'Thuyền ta lái gió, buồm trăng soi sáng
Chèo vượt mây cao, sóng biển thắm
Đặt lưới xa, khám phá bí ẩn dưới biển
Lưới vây sẵn sàng, đợi cá vào trong'

Con thuyền bây giờ đã có tầm vóc rộng lớn. Thuyền có gió đẩy, có trăng dẫn đường, 'lướt giữa mây cao cùng biển rộng', kết nối giữa bầu trời và sóng nước. Con người cũng đã nâng cao tư thế, tự tin làm chủ. Hình ảnh con người đã hoà mình với thiên nhiên, họ đứng ở trung tâm xa để khám phá dưới đáy biển, dàn đan thế trận, mạng lưới vây sẵn sàng. Công việc này như một cuộc chinh phục của con người với đại dương, với thiên nhiên.

Tiếp theo là một loạt chi tiết thể hiện sự kết nối, hòa hợp của con người với thiên nhiên:

'Ta hát để gọi cá vào lưới
Thuyền gõ nhịp theo trăng cao...'
'Sao mờ, kéo lưới kịp bình minh sáng
Ta vùng lên kéo chùm cá nặng...'

Hình ảnh những người dân đánh cá trong niềm vui, hứng khởi qua những bài hát truyền cảm và hào hứng cho chúng ta thấy niềm vui nảy nở trong lao động. Khi đêm khuất dần, là lúc người dân kéo lưới, với sự quyết tâm, nhanh chóng, vội vã.

Ngoài ra, một chuỗi hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp, lộng lẫy, rực rỡ được tái hiện qua bức tranh về các loài cá trên biển:

'Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng...'

'Cá song lung linh ánh đuốc hồng
Cái đuôi em vẫy lấp lánh trăng vàng...
Vẩy bạc đuôi vàng lóe rạng đông...'

Tất cả hình ảnh, âm thanh, màu sắc hài hòa tạo nên một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp về các loài cá trên biển khơi và tạo nên một vẻ đẹp lung linh, huyền ảo trên nền sông nước bao la.

Bài thơ nói chung và những chi tiết đặc sắc thể hiện sự tráng lệ, hài hòa của thiên nhiên và con người nói riêng đã khắc họa một bức tranh thiên nhiên hài hòa với bức tranh lao động của con người trên biển khơi bao la.

Sự hài hòa giữa thiên nhiên và con người trong Đoàn thuyền đánh cá - Mẫu 3

Huy Cận là một nhà thơ đại diện, nổi danh trong trào lưu thơ Mới trước và sau cách mạng. Anh hòa mình vào không khí của lễ hội dân tộc, chứng kiến ​​sự phục sinh của đất nước, của nhân dân sau thời kỳ hòa bình được thiết lập trên khắp miền Bắc. Vì thế, tinh thần thơ của Huy Cận đã trỗi dậy lại sau nhiều năm vắng bóng. Và bài thơ 'Đoàn thuyền đánh cá' (1958) ra đời như một điềm báo. Bài thơ là một bản hợp ca lao động, một khúc ca tôn vinh sự thay đổi của cuộc sống nhân dân, sau những năm đau thương dưới bóng dòng chảy thực dân. Đọc xong bài thơ, chúng ta không chỉ cảm nhận được tinh thần mạnh mẽ, sự chăm chỉ lao động của những ngư dân ven biển, mà còn chiếu sáng vẻ đẹp rực rỡ của một bức tranh thiên nhiên vừa hùng vĩ, tráng lệ, vừa lung linh, huyền ảo và tươi sáng của biển cả.

Trước hết, bài thơ bắt đầu bằng một bức tranh thiên nhiên trên biển vào lúc hoàng hôn buông xuống thật huy hoàng, tráng lệ:

Mặt trời xuống biển như một đống lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa.

Hình ảnh “mặt trời” được nhân hóa (xuống biển) và so sánh (như một đống lửa) trở nên sống động, huy hoàng, gần gũi và ấm áp. Đó là dấu hiệu của sự chuyển động, chảy trôi của thời gian, báo hiệu thời điểm của buổi tối. “Sóng” và “đêm” cũng được nhân hóa với hành động “cài then”, “sập cửa”. Vũ trụ được miêu tả như một ngôi nhà lớn vào buổi tối với các hành động như con người: tắt lửa, cài then, sập cửa. Màn đêm như là một tấm cửa lớn đã sập xuống, và những con sóng lượn như cái then cài. Thiên nhiên dường như đã dọn dẹp để nghỉ ngơi sau một chu trình hoạt động. Cảnh thật đẹp, diễm lệ, phát nguồn từ cảm hứng vũ trụ mạnh mẽ, có chút lãng mạn.

Theo nhịp bước của thời gian, của một cuộc hành trình ra khơi xa của đoàn thuyền đánh cá, mọi vẻ đẹp và sự giàu có của biển cả dần dần hiện ra, nổi bật dưới ống kính quay chậm của nhà thơ. Các loài cá biển được liệt kê như một biểu tượng cho sự giàu đẹp của biển Đông mà thiên nhiên đã ban tặng cho con người.

Cá thu biển Đông giống như đàn thoi
Đêm ngày dệt biển với muôn luồng sáng.

Những đàn cá thu được so sánh 'như đàn thoi', thể hiện sự phong phú và đông đúc của cá trong biển Đông, với tốc độ bơi nhanh như đàn thoi. Các loài cá, đặc biệt là cá tôm và cá, tạo ra những 'luồng sáng', thể hiện sự sống phong phú của đại dương. Khi chiếc thuyền tiến xa ra khơi, lưới được tung ra để bắt cá, tất cả cảnh đẹp và lãng mạn của biển trở nên rõ ràng trong tầm nhìn của ngư dân trên thuyền:

Cá nhụ, cá chim, và cá đé
Cá song lấp lánh như ngọn đuốc đen hồng
Cá quẫy đuôi dưới ánh trăng vàng chóe
Đêm thở sao lùa: nước Hạ Long.

Nhà thơ như hoà mình vào cuộc sống của ngư dân trên biển để trải nghiệm vẻ đẹp tự nhiên. Biển đã tô điểm cho sự sống của nó và làm cho cảnh làm việc trên biển trở nên sáng sủa, vui vẻ. Liệt kê các loài cá như cá nhụ, cá chim, và cá đé thể hiện sự đa dạng của cuộc sống dưới biển. Biển không chỉ giàu có mà còn đẹp đẽ, lãng mạn. Sự kết hợp màu sắc giữa thiên nhiên và loài cá trên biển tạo ra những hình ảnh lấp lánh, đẹp mắt: lấp lánh như đuốc đen hồng, vàng chóe.

Những con cá song lấp lánh như ngọn đuốc đen hồng bơi trong dòng nước dưới ánh trăng đêm. Các đàn cá sôi động, quẫy đuôi, khiến cho ánh trăng phản chiếu xuống mặt nước như biển trăng 'vàng chóe'. Bằng phép nhân hóa, vũ trụ trở nên như một người khổng lồ, biển cả trở thành ngực to đang thở đều. Ánh sao đêm phản chiếu xuống mặt nước, tạo thành những đường sáng dưới nước, tạo ra hình ảnh sao lùa nước Hạ Long. Trong tưởng tượng của nhà thơ, đó chính là hơi thở của đêm, của biển cả. Không gian biển cả chao đảo vừa thực vừa ảo, đầy lãng mạn. Sự phong phú của biển mang lại cho ngư dân một mùa lao động bội thu:

Chúng ta kéo lưới xoăn tay với những chùm cá nặng nề.
Vẩy cá bạc, đuôi cá vàng tỏa sáng rực rỡ.
Lưới vẫn nâng buồm chào đón ánh nắng hồng.

Hình ảnh người lao động kéo lưới 'xoăn tay' thể hiện sức mạnh và vẻ đẹp của bắp tay mạnh mẽ của họ, cũng như trọng lượng nặng nề của những chùm cá. Ánh nắng hồng của buổi sáng cùng với màu sắc của cá bạc và cá vàng làm nổi bật sự quý giá và giàu có của biển cả. Con người biết ơn biển cả như một người mẹ nuôi dưỡng chúng ta từ ngày bé:

Biển ban tặng cho chúng ta cá như lòng mẹ
Đã nuôi lớn chúng ta từ khi nào.

Sự so sánh và nhân hóa cho thấy tình cảm to lớn của biển cả như một người mẹ tự nhiên, cũng như lòng biết ơn sâu sắc của con người đối với biển cả và thiên nhiên. Vẻ đẹp của biển cả được thể hiện rõ trong ánh sáng của buổi sáng, khi đoàn thuyền đánh cá trở về thành công:

Đoàn thuyền đua với mặt trời
Mặt trời mọc từ biển mang theo màu mới
Đôi mắt cá tỏa sáng huy hoàng vô cùng.

Kết cấu vòng tròn tạo nên sự tuần hoàn vũ trụ. Hình ảnh mặt trời mở ra và kết thúc chuỗi thơ, diễn tả chu trình hoạt động của một đêm đánh cá trên biển của người chài. Ánh sáng bình minh chiếu vào đôi mắt cá như điểm tô cho thành quả lao động thêm rực rỡ, huy hoàng. Mặt trời soi rọi lên những mắt cá như muôn mặt trời tỏa ánh hào quang. Ánh sáng mặt trời lan tỏa khắp biển cả đại dương, biểu tượng cho sự hồi sinh của đất nước và nhân dân trong xây dựng cuộc sống mới.

Qua bức tranh thiên nhiên vùng biển, chúng ta nhận thấy khả năng quan sát, miêu tả cảnh vật thiên nhiên của nhà thơ cũng như tưởng tượng bay bổng, phong phú, cảm hứng vũ trụ của Huy Cận. Bức tranh thiên nhiên như một bức tranh sơn mài đẹp, rực rỡ, cuốn hút, góp phần tôn vinh vẻ đẹp của con người lao động: khỏe mạnh, tươi vui, tràn đầy sức sống. Hồn thơ Huy Cận thể hiện tình yêu thiên nhiên, niềm cảm nhận trước vẻ đẹp của thế giới và tình yêu cuộc sống, con người sau cách mạng.