Nhiều năm trước, 8 GB RAM được xem là quá đủ cho Windows, nhưng với Windows 10/11, con số này không còn đủ.
Vợ tôi cần một máy tính mới cho công việc văn phòng. Chiếc laptop cũ của cô ấy, mặc dù có 8 GB RAM, nhưng lại gặp vấn đề với hiệu suất khi mở nhiều ứng dụng. Sau khi kiểm tra, tôi đã quyết định mua cho cô ấy một chiếc máy mới, với 16 GB RAM để đảm bảo hiệu suất làm việc. Và kết quả là, cô ấy đã có một chiếc máy mới rất ưng ý, với trọng lượng nhẹ và đủ sức mạnh cho công việc hàng ngày.
Mình thấy kỳ lạ là vào thời điểm đó, mình vẫn tưởng rằng 8 GB RAM là đủ cho nhu cầu văn phòng, nhưng nó quả là một khái niệm khá mơ hồ. 8 GB có thể đủ hoặc thậm chí là thừa nếu chỉ cần mở vài tab trình duyệt, vài ứng dụng văn phòng như Word, Excel, có thể thậm chí mở thêm YouTube để nghe nhạc, mọi thứ vẫn chạy suôn sẻ. Nhưng nếu mở hàng chục tab thì sao nhỉ?
Tôi đã kiểm chứng trên máy của mình, có 16 GB RAM và đang chạy Windows 11. Khi máy gần như không chạy ứng dụng nào (ngoại trừ các tiến trình nền) thì bộ nhớ RAM đã bị chiếm dụng khoảng trên 6 GB, theo tôi biết thì bản thân Windows 11 sẽ tiêu tốn khoảng hơn 2 GB RAM, cấu hình tối thiểu của Microsoft là 4 GB RAM.
Khi tôi mở Microsoft Edge với 24 tab, kèm theo OneNote và 1 cửa sổ File Explorer, dung lượng RAM đã chiếm dụng đã trên 8 GB. Điều này cho thấy rằng 8 GB sẽ không đủ cho nhu cầu sử dụng của tôi, khi mở nhiều tab trình duyệt và làm việc đa nhiệm. Tôi có thói quen mở rất nhiều ứng dụng như sử dụng song song 2 trình duyệt Edge và Brave, Photoshop luôn mở ….
Từ trải nghiệm thực tế của mình, tôi nghĩ bây giờ khi mọi người mua laptop mới, đặc biệt là những chiếc máy mỏng nhẹ, thì cần phải chú ý đến vấn đề RAM. Đây không phải là vấn đề mới nhưng giờ đây lại càng cần quan tâm hơn vì nhiều mẫu máy hiện nay không thể nâng cấp RAM do thiết kế RAM hàn trực tiếp vào bo mạch. SSD có thể không phải là vấn đề lớn vì hầu hết các thiết kế SSD đều có thể nâng cấp được.
Có nhiều lí do khiến các hãng sản xuất laptop áp dụng thiết kế RAM hàn trực tiếp vào bo mạch.
Để giảm thiểu không gian, làm cho máy mỏng hơn
Việc hàn các chip RAM trực tiếp lên bo mạch giúp tiết kiệm diện tích bên trong máy hơn so với việc sử dụng khe SO-DIMM để gắn RAM. Khi không gian bên trong không phải dành cho khe SO-DIMM, máy tính có thể trở nên mỏng hơn, bo mạch nhỏ hơn để dành chỗ cho các thành phần khác như pin và hệ thống tản nhiệt. Một ví dụ điển hình là chiếc Razer Blade Stealth 13, máy này sử dụng RAM được hàn trực tiếp lên bo mạch, làm cho bo mạch trở nên nhỏ gọn hơn, dành phần lớn diện tích cho pin và hệ thống tản nhiệt với 2 quạt và 3 ống đồng. SSD và card Wi-Fi vẫn có thể được nâng cấp.
Để bắt buộc người dùng chọn CPU mạnh mẽ hơn để được sử dụng RAM lớn hơn
Để kéo dài thời lượng pin và tối ưu hiệu suất
Trên laptop hiện nay, DDR4 và LPDDR4X là hai loại RAM phổ biến, trong tương lai sẽ là DDR5 và LPDDR5. LPDDR4X thường xuất hiện trên các Ultrabook và laptop mỏng nhẹ do tiêu thụ ít điện hơn. DDR4 có điện áp từ 1,2 V trong khi LPDDR4X chỉ cần 0,6 V, giúp kéo dài thời lượng pin. Tốc độ truyền dữ liệu của LPDDR4X lên đến 4266 MT/s, cao hơn so với DDR4 ở mức 3200 MT/s. Các vi xử lý mới như Core i thế hệ 11, Ryzen 4000 series trở lên hỗ trợ LPDDR4X-4266 hoặc DDR4-3200. Với laptop mỏng nhẹ thường chỉ sử dụng GPU tích hợp như Intel Iris Xe hoặc AMD Radeon RX Vega, RAM cao và băng thông lớn sẽ cải thiện hiệu suất đồ họa.
Tuy nhiên, LPDDR4X và các loại RAM LPDDR khác không thể nâng cấp được như RAM DDR thông thường vì chúng được hàn trực tiếp vào bo mạch. Vì vậy, nếu nhà sản xuất chọn LPDDR4X cho máy, họ chỉ có thể hàn RAM trên bo.
RAM DDR4 thường được cung cấp dưới dạng thanh RAM nhưng cũng có thể được hàn trực tiếp vào bo mạch. Một số hãng laptop có thể hàn sẵn 8 GB hoặc 16 GB RAM và cung cấp thêm 1 khe SO-DIMM để mở rộng. Điều này cũng giúp tiết kiệm diện tích và thiết kế chỉ với 1 khe SO-DIMM có thể làm cho máy mỏng hơn so với 2 khe SO-DIMM. Ví dụ như bo mạch của chiếc ASUS ROG Zephyrus 15, có 16 GB RAM được hàn trực tiếp và 1 khe SO-DIMM để mở rộng.
Nếu hỏi tại sao các hãng sản xuất máy tính không áp dụng LPDDR4X, mặc dù nó tiết kiệm điện và có tốc độ cao, thì tôi nghĩ lý do chính là chi phí, tiếp theo là hệ sinh thái của các nhà sản xuất RAM cho laptop, và cuối cùng là nhu cầu nâng cấp của người dùng. LPDDR4X và LPDDR5 trong tương lai cũng sẽ là loại RAM không thể nâng cấp được khi được hàn trực tiếp vào bo mạch, trái ngược với DDR4/DDR5.