Buzz
Hiện nay, có nhiều cách giúp tư duy của trẻ phát triển mà ba mẹ có thể thực hiện tại nhà cùng con. Hãy khám phá các phương pháp trong chuyên mục Giáo dục Sớm 0 - 6 Tuổi của Mytour để tăng cường khả năng tư duy cho bé nhé!
Các loại tư duy
Tư duy hình ảnh
Bằng cách quan sát và tham gia vào các hoạt động hàng ngày trong gia đình, trẻ sẽ tích luỹ kinh nghiệm thông qua tư duy hình ảnh. Loại tư duy này phát triển từ 1 đến 3 tuổi, khi trẻ thích bắt chước nhiều. Các hoạt động hình ảnh giúp kích thích và phát triển khả năng tư duy của trẻ.
Ngoài tư duy hình ảnh, còn có tư duy hình tượng. Đây là loại tư duy dựa trên hình ảnh, biểu tượng trong não để xác lập các mối quan hệ liên quan, thường xuất hiện ở trẻ từ 3 - 6 tuổi.
Tư duy logic
Tư duy logic ở trẻ là quá trình suy nghĩ, suy luận, xâu chuỗi các sự việc một cách rõ ràng, rành mạch để giải quyết vấn đề. Rèn luyện tư duy logic cho trẻ sẽ giúp con phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề hiệu quả và sáng tạo hơn. Ba mẹ có thể cho trẻ tham gia các trò chơi trí tuệ, câu đố để phát triển tư duy cho trẻ.
Mẹ con cùng vui học, giúp trẻ phát triển tư duy
Khả năng sáng tạo
Sáng tạo là tiềm năng của mọi đứa trẻ. Tư duy sáng tạo là khả năng suy nghĩ, tìm tòi ra những ý tưởng, cách làm mới mẻ, không bị gò bó trong khuôn khổ. Cách suy nghĩ này gợi mở những ý tưởng mới và kết quả mới. Ba mẹ có thể phát triển khả năng sáng tạo cho trẻ thông qua các hoạt động nghệ thuật.
Tư duy trừu tượng
Tư duy trừu tượng là một hình thức cơ bản của tư duy sáng tạo, là khả năng hình dung, tưởng tượng dựa trên những điều trẻ đã nhìn thấy và ghi nhớ. Loại hình tư duy này giúp trẻ kết nối sự việc trong mối liên hệ tương quan.
Ví dụ, thông qua các chương trình về thế giới động vật trên TV, trẻ có thể nhớ được con hươu cao cổ có cổ dài, chân dài. Khi ba mẹ hỏi trẻ “con hươu cao cổ như thế nào”, trẻ sẽ liên tưởng đến yếu tố đã ghi nhớ, nên có thể đáp lại “con hươu cao cổ có cổ và chân rất dài”.
Tư duy phân tích và đánh giá
Tư duy phản biện là một phần quan trọng của quá trình học tập của trẻ. Đó là quá trình mà trẻ học hỏi, thu thập thông tin để hiểu rõ hơn, đánh giá thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, xác nhận và làm sáng tỏ vấn đề. Tư duy phản biện giúp trẻ đánh giá thông tin một cách sâu sắc và khách quan hơn.
Tư duy phản biện cũng giúp trẻ học cách đưa ra các lập luận của riêng mình một cách khách quan, hạn chế sự chủ quan và lệch lạc. Để phát triển tư duy phản biện, ba mẹ nên thường xuyên tương tác, thảo luận với con về các vấn đề khác nhau.
Đặc điểm tư duy của trẻ theo từng độ tuổi
Trẻ từ 1 - 3 tuổi
Giai đoạn từ 1 - 3 tuổi được coi là thời kỳ quan trọng trong quá trình phát triển nhận thức của trẻ. Lúc này, não đang phát triển mạnh mẽ nên trẻ thường có xu hướng muốn tương tác với mọi sự vật, hiện tượng xung quanh mình. Khi gặp sai lầm, trẻ sẽ biết học từ kinh nghiệm đó.
Ở độ tuổi này, trẻ bắt đầu phát triển tư duy trực quan hành động một cách ngẫu nhiên. Ba mẹ có thể hướng dẫn trẻ làm quen và sử dụng đồ chơi
Ba mẹ hướng dẫn trẻ phân biệt các loại đồ vật, trái cây qua hình ảnh
Trẻ từ 3 - 6 tuổi
Xuất phát từ giai đoạn trước, từ 3 - 6 tuổi, tư duy của trẻ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, rành mạch hơn. Tư duy trực quan hình tượng bắt đầu xuất hiện. Những yêu cầu cũng trở nên cao hơn, phức tạp hơn. Ba mẹ nên khuyến khích trẻ tham gia vào nhiều hoạt động, từ đó thử và sai để con học được cách làm đúng và phát triển nhiều loại tư duy khác nhau.
Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển tư duy của trẻ
Việc phát triển tư duy cho trẻ mầm non sẽ chịu sự tác động của nhiều yếu tố khác nhau. Những tác động tích cực sẽ giúp trẻ phát triển trí tuệ tốt hơn. Ngược lại, tư duy không tốt có thể dẫn đến sự phát triển không đồng đều, không lành mạnh.
Có 3 yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển tư duy của trẻ bao gồm: Di truyền, tính tích cực hoạt động và phương pháp giáo dục. Yếu tố di truyền là bất biến, tính cách ít thay đổi, một số trẻ ở giai đoạn đầu đời thích quan sát hơn là tham gia trực tiếp.
Phương pháp giáo dục đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển tư duy của trẻ, giúp bù đắp những thiếu sót mà yếu tố di truyền không có. Giáo dục phù hợp với tính cách cũng giúp trẻ phát triển tối đa tiềm năng.
Cách thú vị giúp phát triển tư duy cho trẻ
Giáo dục tư duy từ khi còn nhỏ
Các trường mầm non ngày nay rất tập trung vào việc nuôi dưỡng tư duy cho trẻ từ khi còn nhỏ, đặc biệt là ở các trường mầm non song ngữ và quốc tế. Sự khuyến khích tư duy phù hợp theo độ tuổi thông qua các hoạt động phù hợp sẽ mang lại nhiều lợi ích, hình thành thói quen tư duy tích cực cho trẻ trong tương lai. Vì vậy, các bậc phụ huynh cần nắm rõ để chọn lựa trường học phù hợp cho con.
Xây dựng thói quen đọc sách
Theo India Today, việc đọc sách là một trong những phương pháp tốt nhất để trẻ kết nối với chính bản thân và thế giới xung quanh. Khi đọc sách, bộ não của trẻ sẽ tiếp nhận được nhiều kiến thức, đồng thời tạo nền tảng quan trọng cho sự phát triển tư duy.
Nghệ thuật sáng tạo
Nghệ thuật như vẽ, tô màu, ghép hình, tạo hình, tạo hình từ đất sét,... được coi là môi trường lý tưởng để thúc đẩy tư duy sáng tạo. Trong các hoạt động này, trẻ được khuyến khích tự do sáng tạo, không bị ràng buộc bởi các khuôn mẫu.
Học nhạc, múa
Học nhạc, múa sẽ giúp trẻ phát triển các loại trí thông minh âm nhạc và ngôn ngữ, làm nền tảng cho sự phát triển tư duy của trẻ. Vì vậy, ba mẹ có thể khuyến khích trẻ tham gia các môn nghệ thuật và cùng con lựa chọn môn nào phù hợp nhất. Niềm đam mê sẽ là động lực cho sự phát triển tư duy của trẻ.
Chơi các trò chơi thông minh
- Dạy trẻ phân biệt các đồ vật
- Chơi trò chơi tìm đồ vật
- Trò chơi ghép hình
- Hỏi và đố
- Kể truyện
- Xếp hình tháp, lâu đài
- Đếm cầu thang: Kết hợp giữa việc vừa leo thang vừa đếm số, giúp trẻ nhớ số nhanh chóng làm nền tảng cho sự phát triển tư duy của trẻ
Kể chuyện là một phương pháp phát triển tư duy cho trẻ
Làm các bài tập tư duy logic
Các bài tập tư duy logic cũng được khuyến khích sử dụng, ba mẹ có thể tích hợp vào các trò chơi để trẻ học hỏi một cách vui vẻ. Ngoài ra, ba mẹ cũng có thể đăng ký trẻ tham gia các lớp học toán tư duy, ví dụ như toán tư duy A+ từ sớm để phát triển tư duy cho trẻ.
Trò chuyện với con, khích lệ trẻ khám phá, đặt câu hỏi mở
Trẻ 0 - 6 tuổi rất tò mò và thích đặt câu hỏi. Ba mẹ không cần phải là người thông thái, biết mọi điều, chỉ cần thật lòng với con như hai người bạn. Bởi vì, đôi khi trẻ hỏi không phải để có câu trả lời chính xác mà là muốn thảo luận với ba mẹ.
Ba mẹ có thể hỏi ngược lại trẻ để thấy suy nghĩ của con về chính điều mà con đang hỏi. Có rất nhiều ba mẹ đã ngạc nhiên với sự lý giải độc đáo của con mình.
Việc đặt câu hỏi mở rất quan trọng trong việc thúc đẩy tư duy cho trẻ nhỏ. Những câu hỏi này giúp trẻ biết cách phản biện và lập luận. Ba mẹ nên chia sẻ cho trẻ mọi điều, trò chuyện với trẻ về những hoạt động đang diễn ra như với một người lớn. Việc sử dụng từ ngữ chính xác sẽ giúp trẻ phát triển ngôn ngữ.
Rèn kỹ năng đánh giá, phản biện cùng trẻ
Trước khi tham gia trò chơi hoặc hoạt động nào đó, các bậc phụ huynh có thể cùng con đặt ra các giả thuyết. Điều này cũng giúp phát triển tư duy cho trẻ. Ví dụ một số câu hỏi như: 'Nếu chúng ta làm điều này, con nghĩ điều gì sẽ xảy ra?' hoặc 'Con dự đoán kết quả là gì?'.
Quá trình lập kế hoạch, hành động, kiểm tra lại kết quả so với giả thuyết, cải thiện hành động sẽ giúp con học cách đánh giá cơ hội trước khi thực hiện, đánh giá hiệu quả của hành động đang thực hiện và đánh giá kết quả đã hoàn thành. Những lần thực hiện sai lầm sẽ là bài học quý giá cho con.
Cùng con học cách tự giải quyết vấn đề
Tự giải quyết vấn đề là một yếu tố quan trọng trong việc phát triển tư duy cho trẻ. Bậc phụ huynh có thể dạy con làm việc nhà, không nên làm hộ cho con mãi mà hãy hướng dẫn và để con tự thực hiện. Những lần thành công sẽ giúp con tự tin hơn vào khả năng của mình và sau này có xu hướng cố gắng hơn.
Khuyến khích con đưa ra nhiều ý tưởng mới mẻ để luyện tập tư duy. Điều quan trọng là không phán xét hoặc đánh giá đúng sai, hãy để con tự do sáng tạo và thử nghiệm. Con sẽ học được nhiều cách khác nhau để giải quyết cùng một vấn đề. Đây là cách phát triển tư duy cho con và cả người lớn.
Trải nghiệm vui vẻ nhiều hơn
Sự vui vẻ, đặc biệt là khi vui chơi ngoài thiên nhiên, đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển tư duy cho trẻ. Cho dù là chơi cùng bạn bè hay tự mình, đều giúp con hình thành trải nghiệm, nâng cao chỉ số IQ, và phát triển trực giác mà khó có thể học được từ sách vở. Những trải nghiệm cá nhân sẽ ấn tượng và sâu sắc hơn lý thuyết.
Bên cạnh đó, con còn học được những bài học quan trọng trong cuộc sống như làm việc nhóm, kỹ năng lãnh đạo, tinh thần thể thao và sự sáng tạo thông qua thời gian chơi. Ba mẹ có thể cho con tham gia các trò chơi vận động, trò chơi ngoài trời để phát triển cả về thể chất lẫn tinh thần.
Vui chơi khám phá giúp trẻ phát triển tư duy
Nhận định từ Mytour
Hi vọng với các thông tin này, ba mẹ sẽ có thêm một số ý tưởng để phát triển tư duy cho trẻ. Quan trọng là ba mẹ hãy cùng con tham gia. Điều này sẽ giúp ba mẹ hiểu con hơn và tìm ra phương pháp phù hợp nhất với con mình.
Quỳnh tổng hợp
