Mẹo viết bài văn miêu tả ấn tượng

Mẹo viết bài văn miêu tả ấn tượng

1. Các thể loại đề văn miêu tả thường xuất hiện

- Về cơ bản, có 3 dạng đề văn miêu tả thường xuất hiện trong chương trình viết văn của học sinh lớp 3, 4, 5, 6:
+ Văn tả vật (Miêu tả đồ vật, con vật, cây cỏ): Thể loại đòi hỏi miêu tả các đồ vật, cây cỏ, hoặc con vật xung quanh để phát triển kĩ năng quan sát và viết theo cảm nhận.
+ Văn tả người: Thường là những đề bài yêu cầu mô tả chân dung, đặc điểm của người trong một tình huống nào đó (Ví dụ: Mô tả cô giáo đang giảng bài, Mô tả mẹ đang nấu cơm dưới bếp...).

2. Quy trình thực hiện bài văn miêu tả

* Bước 1: Hiểu rõ yêu cầu của đề bài

Với mọi đề bài văn miêu tả hay bất kỳ dạng nào, bước quan trọng nhất là đọc và hiểu rõ yêu cầu của đề bài.

Các em cần nhận biết đề bài thuộc thể loại miêu tả nào (tả vật, tả người hay tả cảnh) và xác định rõ đối tượng cần mô tả là ai. Ví dụ: Nếu đề bài yêu cầu tả người bạn thân, em cần nhận biết đây là dạng bài tả người và tập trung vào mô tả về ngoại hình, giọng nói, tính cách, và những kí ức đáng nhớ với bạn ấy.

- Yêu cầu văn miêu tả cho học sinh lớp 2:

+ Viết đoạn văn mà không mắc lỗi chính tả.

+ Bắt đầu mô tả hình dáng, kích thước của con người, và sự vật một cách sơ bộ.

- Yêu cầu văn miêu tả cho học sinh lớp 3:

+ Viết bài văn với cấu trúc đầy đủ ba phần mở đầu, phần thân, và kết luận.

+ Sử dụng kỹ thuật mô tả từ tổng quan đến chi tiết về sự vật.

- Yêu cầu văn miêu tả cho học sinh lớp 4, 5:

+ Viết đoạn văn bao gồm ba phần, không mắc lỗi chính tả.

+ Mô tả chi tiết về hình dáng, màu sắc, kích thước, và tình trạng của sự vật.

- Yêu cầu văn miêu tả cho học sinh lớp 6:

+ Viết đoạn văn bao gồm ba phần, không vi phạm chính tả.

+ Kết hợp miêu tả với lời kể tự sự và biểu cảm. 

* Bước 2: Xây dựng kịch bản

Xây dựng kịch bản là việc tóm tắt ý tưởng và nội dung của bài viết theo cấu trúc 3 phần: Bắt đầu, Phát triển, Kết luận. Trong phần kịch bản, các em có thể ghi lại những ý chính mà mình muốn truyền đạt trong bài viết. Việc xây dựng kịch bản giúp đảm bảo tính mạch lạc và trình tự diễn đạt ý kiến, hỗ trợ quá trình viết bài mà không bị mất hướng hoặc lạc đề.

Ví dụ: Xây dựng kịch bản cho văn tả cảnh
- Bắt đầu: Giới thiệu về cảnh mà em muốn miêu tả (Cảnh đó là gì? Em đã trải nghiệm ở đâu? Cảm xúc của em khi nhìn thấy cảnh đó?)
- Phát triển: Miêu tả chi tiết về cảnh:
+ Miêu tả tổng quan (Cảnh đó như thế nào?)
+ Miêu tả chi tiết (Cảnh vào các thời điểm trong ngày? Mô tả từng chi tiết đẹp trong cảnh mà em ấn tượng (thời tiết, mây, gió, nắng..., hoạt động của con người...)
- Kết luận
Cảm nhận, tình cảm, ý muốn của em.

>> Tham khảo bài viết Mùa gặt ở quê nhà.

* Nguyên tắc miêu tả:

- Để bài văn trở nên hấp dẫn, mạch lạc, khi viết miêu tả cần tuân theo những nguyên tắc sau:
+ Thứ tự thời gian: Bắt đầu từ buổi sáng, trưa, chiều đến tối; theo mùa (Xuân-hạ-thu-đông), và theo trình tự: Mở bài - Phát triển - Kết thúc.
+ Thứ tự không gian: Từ góc nhìn tổng quan đến chi tiết, từ xa đến gần, từ ngoại vào trong.
+ Trong văn tả người, hãy miêu tả từ ngoại hình đến tính cách

* Bước 3: Viết bài

- Dựa vào phần dàn ý đã tạo, các em có thể hoàn thiện bài văn miêu tả của mình. Trong quá trình viết, hãy thêm những so sánh sáng tạo để làm cho bài viết thêm phần cuốn hút. Ví dụ: Khi mô tả nụ cười của mẹ, đừng chỉ nói đơn giản 'Nụ cười của mẹ đẹp', hãy thêm những so sánh ví von, như: 'Nụ cười của mẹ rực rỡ như bình minh mới ban mai...'.

>> Tham khảo bài văn Mẹ đáng yêu.

3. Cách bắt đầu và kết thúc bài văn miêu tả

Trong một bài văn miêu tả, phần mở bài và kết bài đều quan trọng. Phần thân bài có tác dụng diễn đạt nội dung, nhưng mở bài và kết bài cũng đóng vai trò quan trọng, tạo ấn tượng mạnh mẽ cho độc giả.

Để tạo nên mở bài và kết bài ấn tượng, các em có thể sử dụng những cách viết sau đây:
- Đối với phần mở bài: Có thể trực tiếp giới thiệu đối tượng miêu tả hoặc sử dụng lời dẫn dắt, bộc lộ cảm xúc về đối tượng.

Ví dụ: Tả cảnh sân trường
+ Mở bài trực tiếp: Sân trường thân yêu của em, nơi chứng kiến những kỉ niệm đáng nhớ và tạo nên những khoảnh khắc đẹp.
+ Mở bài gián tiếp: Buổi sáng thứ hai, nắng nhẹ nhàng chiếu qua tán lá, tạo nên bóng râm hữu tình trên sân trường. Ngồi dưới tán cây, em ngắm nhìn cảnh trường như một bức tranh sống động - Trường tiểu học Lê Quý Đôn.

- Kết bài: Có thể kết thúc bằng cách tóm tắt lại tình cảm, suy nghĩ của mình (kết đóng) hoặc mở rộng đề cập đến các vấn đề khác (kết mở).
+ Kết đóng: Đến trường mỗi ngày là niềm hạnh phúc của em, và những ngày nghỉ, em nhớ mãi về trường, lớp, thầy cô, và bạn bè.
+ Kết mở: Từng chi tiết nhỏ như hàng cây, ghế đá, sân trường, tất cả là những hồi ức đẹp về trường. Em sẽ luôn nhớ về những khoảnh khắc đáng yêu dưới mái trường thân thương này.

>> Tham khảo bài văn Tả cảnh trường học.

Bài hướng dẫn Cách viết bài văn miêu tả hay ở đây đã mang đến những gợi ý thú vị để giúp các em phát triển kĩ năng viết văn miêu tả. Hãy thử áp dụng những phương pháp này để nâng cao khả năng viết văn miêu tả của mình. Các em cũng có thể thực hành thông qua một chơi xổ số bài như: Tả cảnh mùa đông, Tả con cá vàng đang điều bơi trong bể cá, Tả người bạn thân nhất, Tả ông anh đang tâm đắc đọc báo.