MEV (Giá trị có thể Trích xuất Tối đa) là gì? Khám phá cơ chế hoạt động của giá trị có thể Trích xuất trong giao dịch

Với nhiều người quan tâm đến Ethereum blockchain, MEV có lẽ đã quen thuộc. Nhưng đối với nhiều người, MEV vẫn còn khá phức tạp và xa lạ. Vậy MEV là gì? Cùng Mytour khám phá cơ bản về cách MEV hoạt động qua bài viết dưới đây!

MEV là gì?

MEV (Giá trị có thể Trích xuất Tối đa) là thuật ngữ chỉ giá trị tối đa mà thợ mỏ hoặc người xác thực blockchain có thể kiếm được thông qua việc sắp xếp hoặc thay đổi thứ tự giao dịch trong quá trình tạo khối.

MEV xuất hiện khi những người tạo khối (như thợ mỏ hoặc người xác thực) có thể chiến lược hóa việc tác động trực tiếp vào xử lý giao dịch trong khối để tối đa hóa lợi nhuận, thậm chí ảnh hưởng tiêu cực đến người dùng khác khi thứ tự giao dịch bị can thiệp.

Thuật ngữ Giá trị Có thể Trích xuất Tối đa dần thay thế Miner Extractable Value vì nó không chỉ áp dụng cho thợ mỏ trong blockchain Proof of Work mà còn cho người xác thực trong blockchain Proof of Stake và các loại mạng khác.

Cơ chế hoạt động của MEV

Cơ chế hoạt động của Giá trị Có thể Trích xuất Tối đa liên quan đến việc lựa chọn, sắp xếp và gom nhóm các giao dịch vào một khối trên blockchain bởi những người tạo khối (thợ mỏ và người xác thực).

Khi người dùng thực hiện giao dịch, họ trả phí gas cho người tạo khối. Các giao dịch này sẽ được chờ xử lý trong mempool. Người tạo khối có quyền quyết định trong việc chọn những giao dịch nào sẽ được thêm vào khối tiếp theo.

Do giới hạn về số lượng giao dịch được lưu trong mỗi khối, người tạo khối thường ưu tiên các giao dịch có phí gas cao nhất để tối đa hóa lợi nhuận. Họ cũng có thể sắp xếp lại các giao dịch để tận dụng giá trị tối đa từ khối đó.

Ngoài thợ mỏ và người xác thực, có những người tham gia khác được gọi là tìm kiếm. Họ tìm kiếm cơ hội tối đa hóa lợi nhuận từ các giao dịch đang chờ xử lý trong mempool và sau đó gửi các giao dịch tương tự đến blockchain để kiếm lợi nhuận.

Vì số lượng giao dịch từ MEV rất lớn, chi phí giao dịch ngày càng tăng, ảnh hưởng đến người dùng thông thường.

Các dạng MEV phổ biến

- Front-running: Đây là hành vi khi tìm kiếm viên tìm các giao dịch đang chờ xác nhận trong mempool để kiếm lợi. Khi phát hiện một giao dịch có tiềm năng lợi nhuận, họ kiểm tra thử để đảm bảo khả thi. Nếu kiểm tra thử thành công, họ sao chép giao dịch và gửi nó với một mức phí gas cao hơn để được ưu tiên. Điều này giúp họ tận dụng cơ hội lợi nhuận từ giao dịch của người khác.

- DEX arbitrage: Đây là chiến lược MEV đơn giản. Khi có sự chênh lệch giá giữa hai sàn giao dịch phi tập trung (DEX), tìm kiếm viên sẽ mua token với giá rẻ từ một sàn và ngay lập tức bán nó với giá cao trên sàn khác.

- Tấn công sandwich: Đây là chiến lược giao dịch khi tìm kiếm viên tìm trong mempool để xác định các giao dịch có khối lượng lớn đủ để tăng giá token. Họ cố gắng mua token với giá rẻ trước khi giao dịch lớn diễn ra, sau đó bán ngay lập tức khi giá tăng lên.

Tác động và hậu quả của MEV

Tác động lên người dùng

- Mất lợi nhuận: MEV có thể được sử dụng để front-run, back-run, hoặc snipe các giao dịch của người dùng, đặt họ vào tình thế mất lợi nhuận khi giao dịch của họ bị can thiệp.

- Thao túng thị trường: MEV có thể dẫn đến thao túng thị trường thông qua mua hoặc bán khối lượng lớn, gây ra biến động giá và gây thiệt hại cho các nhà đầu tư.

- Thiếu minh bạch: MEV thường được thực hiện một cách bí mật, làm cho người dùng khó theo dõi và hiểu rõ cách họ bị ảnh hưởng.

Tác động đến các dự án

- Tập trung quyền lực: MEV có thể dẫn đến sự tập trung quyền lực trong tay những người thực hiện MEV.

- Tăng chi phí: MEV có thể dẫn đến việc tăng chi phí giao dịch, giảm khả năng tiếp cận của người dùng đối với blockchain.

Các phương án giải quyết MEV

- EIP-1559: Đây là bản cập nhật của mạng lưới Ethereum, tạo ra mức phí cơ bản (base fee) cho mọi giao dịch. Người dùng có thể tăng gas fee để ưu tiên giao dịch của họ. EIP-1559 giúp tăng tốc quá trình xác thực, giảm độ trễ. Tuy nhiên, bản nâng cấp này khó có thể giải quyết triệt để được vấn đề, khi “tip fee” (lượng phí trả thêm để khuyến khích miner) vẫn là mức phí có thể biến động để tăng độ ưu tiên và điều này không thể ngăn các bên thứ ba săn arbitrage.

- Chainlink FSS: Đây là giải pháp oracle giúp xác định thứ tự giao dịch on-chain. Chainlink giúp giảm thiểu tác động của Sandwich Attack thông qua cơ chế FCFS (First-Come-First-Served).

- Flashbots: Đây là tổ chức nghiên cứu và phát triển giải pháp giúp giảm thiểu tác động từ MEV. Trong đó, Flashbots Protect là sản phẩm được thiết kế để bảo vệ người dùng khỏi các giao dịch front-run và cuộc tấn công sandwich.

- MEVBlocker: Phần mềm này hợp tác với Balancer, 1Inch và nhiều dự án về DEX khác, là một phần mềm bảo vệ người dùng khỏi tấn công MEV. Sau khi cài đặt, MEVBlocker có thể cảnh báo và bảo vệ người dùng trước giao dịch front-run và back-run.

- Sử dụng các AMM có cơ chế tiên tiến: Một số giao thức đã triển khai cơ chế AMM mới để ngăn chặn tấn công sandwich, đảm bảo độ lệch giá giới hạn (thường trong khoảng 0.1%) và hạn chế việc thao túng giá token.

Tóm tắt

Qua bài viết trên của Mytour, có thể thấy MEV là một chiến lược hợp lý vì những người tham gia chủ yếu đang cố gắng tối đa hóa lợi nhuận của họ. Tuy nhiên, MEV cũng mang lại một số vấn đề không thể phớt lờ như front-running và sandwich attack. Ngoài ra, hoạt động của MEV searcher có thể dẫn đến giá gas cao hơn và tắc nghẽn mạng khi họ cạnh tranh để đưa giao dịch của họ vào các khối để bắt giữ giá trị phát sinh. Vì vậy, việc tìm kiếm giải pháp cho những vấn đề liên quan đến MEV hiện đang là một lĩnh vực nghiên cứu và phát triển cốt lõi trong thị trường blockchain.

Qua bài viết này, hy vọng mọi người đã hiểu sâu hơn về Maximal Extractable Value (MEV), nhận biết các loại tấn công và các biện pháp giải quyết. Chúc các bạn thành công và đạt được nhiều thành công trong thị trường tiềm năng này!