Mô hình văn mẫu lớp 9: Bố cục Phân tích Lặng lẽ Sa Pa (3 mẫu) Cấu trúc Dàn ý Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long

Mẫu văn lớp 9: Dàn ý phân tích Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long bao gồm 3 dàn ý chi tiết, được thiết kế để hỗ trợ học sinh lớp 9 hiểu rõ cấu trúc và cách lập dàn ý cho bài văn phân tích truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa một cách tuyệt vời.

Tác phẩm ngắn Lặng lẽ Sa Pa ca ngợi vẻ đẹp và sự hi sinh của lao động, cũng như sự cống hiến yên lặng của họ cho sự nghiệp xây dựng đất nước. Hãy cùng tham gia Mytour để chuẩn bị tốt cho bài học Ngữ văn 9 và kỳ thi vào lớp 10.

Khung trình Phân tích tác phẩm ngắn Lặng lẽ Sa Pa

1. Giới thiệu: Nguyễn Thành Long - tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa

2. Phân tích: Tóm tắt chi tiết tác phẩm

a. Vẻ đẹp tự nhiên Sa Pa

• Nắng thiêu đốt rừng cây, nắng bạc con đường leo dốc...
• Cây hoa tử kinh nhấp nhô giữa lá xanh rợp bóng rừng.
• Mây tan, cuộn tròn trên lá ướt sương, trải dài qua đường cái, xen vào gầm xe.

=> Một vài chi tiết nhấn mạnh, phân tích văn hóa, kỹ thuật so sánh -> Tác giả đã vẽ nên hình ảnh thiên nhiên Sa Pa với vẻ đẹp lộng lẫy, huyền diệu và quyến rũ. Bức tranh tự nhiên được mô tả bằng ngôn từ thanh nhã, mỗi từ, mỗi câu như một nét vẽ, một gam màu. Văn phong truyện ngắn phong phú nhưng cũng đầy tinh tế, mang lại cảm giác như đang đọc một bài thơ về vẻ đẹp tự nhiên của quê hương.

• Thiên nhiên Sa Pa hòa quyện với hình ảnh của con người, tạo nên một vẻ đẹp đầy mơ mộng, ý nghĩa.

b. Anh chàng trẻ tuổi

Hoàn cảnh sinh sống và làm việc

- Anh chàng trẻ sống và làm việc ở môi trường đặc biệt:

• Ở một mình trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m, nơi chỉ có cây cỏ và mây mù lạnh lẽo => một cuộc sống cô đơn, hẻo lánh, thiếu vắng, mong chờ sự hiện diện của người khác.
• Nhiệm vụ: thực hiện công tác dự báo thời tiết hàng ngày bằng cách đo nhiệt độ, đo tốc độ gió, đo lượng mưa, phân tích mây, dự báo động đất, nhằm phục vụ cho sản xuất và chiến đấu hàng ngày => Công việc đòi hỏi sự chính xác, tỉ mỉ và trách nhiệm cao.
• Công việc không dễ dàng nhưng đơn giản: mỗi ngày, bất kể mưa gió hay bão,...

Các phẩm chất tốt đẹp

- Tình yêu nghề nghiệp và trách nhiệm với công việc:

• Anh chàng trẻ hiểu rằng công việc của mình, dù nhỏ nhặt, đều đóng góp vào công việc chung của đất nước và mọi người.
• Dù làm việc một mình trên đỉnh núi cao, không có ai giám sát, nhưng anh vẫn tự chủ và chăm chỉ: hàng năm, anh ghi chép và báo cáo đúng giờ, ngay cả khi trời mưa tuyết, gió lớn, và lúc nửa đêm, anh vẫn không ngần ngại.
• Anh tự hào khi đã phát hiện ra đám mây khô và góp phần vào chiến thắng của quân đội trên bầu trời Hàm Rồng.
• Yêu công việc của mình, anh chàng kể về nó một cách hồi hộp và tự hào.
• Với anh, công việc không chỉ là trách nhiệm mà còn là niềm vui và ý nghĩa: “Nếu tôi không có công việc, tôi sẽ rất buồn” => anh đã thực sự tìm thấy niềm vui và hạnh phúc trong công việc của mình giữa Sa Pa và mây mù bao phủ.

- Biết tổ chức cuộc sống một cách hợp lý

• Anh tự chủ, tổ chức cuộc sống của mình một cách gọn gàng, đầy đủ và sáng tạo: trồng cây, nuôi gà, đọc sách…
• Trong cuộc sống đơn độc của mình, ngoài công việc, anh còn thú vị với việc đọc sách. Đối với anh, đọc sách không chỉ là cách để tăng kiến thức mà còn là cách để tinh thần được thanh lọc và trò chuyện.

- Tính chân thành, thân thiện và lòng hiếu khách

• Vì “thèm người”, anh đã đặt một khúc gỗ chắn trên đường, khiến xe khách phải dừng lại => niềm mong chờ gặp gỡ, trò chuyện với mọi người
• Anh quan tâm đến người khác một cách chân thành: anh tặng quà vợ của tài xế ôtô cũng vì “bà chẳng nhắc bà gái mới vừa ốm dậy là gì?”, chào đón họa sĩ và kỹ sư với lòng nồng hậu và thân thiện.
• Ái mộ của anh đã khiến họa sĩ cảm động: “người đàn ông đó thật tốt!”.
• Anh sống một cách đẹp và có những suy nghĩ sâu sắc, làm chúng ta phải kinh ngạc, kính trọng: Tài xế nói anh là “người sống cô đơn nhất thế gian” nhưng anh thổ lộ với họa sĩ: “Khi ta làm việc, ta với công việc là một, sao gọi là cô đơn được? Huống chi công việc của tôi liên quan đến công việc của nhiều anh em đồng đội dưới kia.” Và anh chia sẻ với kỹ sư: “Luôn có người để trò chuyện có nghĩa là có sách đó mà”. Anh nhớ về người nhưng không phải là một nỗi nhớ về đô thị phồn hoa vì “mỗi người đều có sự hằng mong, nhưng mình sống vì ai? Mình sinh ra với mục đích gì? Mình làm việc cho ai?” => Điều đó cho thấy niềm khao khát thực sự là được kết nối, được sống vì mọi người. Anh đã tạo ra những kỳ tích trong công việc, trong cuộc sống khiến họa sĩ cảm phục và xúc động.

- Tính khiêm tốn, thành thật

• Khi họa sĩ vẽ chân dung anh, anh khiêm tốn: “Không, xin hãy để bác không phải làm việc vô ích vẽ cháu. Cháu không xứng đáng, hãy để cháu giới thiệu bác với những người xứng đáng hơn” => Anh cảm thấy mình là người bình thường giữa hàng triệu người khác.
• Dù còn trẻ nhưng anh đã hiểu biết về tình yêu và sự hi sinh của đất nước Sa Pa - nơi anh sinh ra và lớn lên; hiểu biết về sự hi sinh im lặng của những người lao động làm việc mỗi ngày và lo lắng cho đất nước.
• Có thể nói, thông qua cuộc gặp gỡ và trò chuyện, nhân vật anh được vẽ ra một cách khiêm tốn, giản dị, tươi sáng trong tâm hồn, trong suy nghĩ và trong cách sống. Đó là bức tranh đơn giản, hình ảnh của một con người có tầm vóc nhỏ bé nhưng ánh mắt rạng ngời.

c. Các nhân vật khác

Ông họa sĩ

• Mặc dù không dùng góc nhìn ngôi thứ nhất, nhưng hầu hết người kể chuyện đã hiểu được quan điểm và suy nghĩ của nhân vật ông họa sĩ để quan sát và mô tả từ cảnh thiên nhiên đến nhân vật chính của câu chuyện. Điều này truyền đạt suy nghĩ về con người, về nghệ thuật.
• Ngay từ lần gặp đầu tiên với anh thanh niên, thông qua sự trải nghiệm nghề nghiệp và niềm khao khát của một nghệ sĩ tìm kiếm đối tượng nghệ thuật, ông đã cảm thấy xúc động và bối rối.
• Ông muốn ghi lại hình ảnh của anh thanh niên bằng nét bút và “người con trai ấy đáng yêu nhưng làm cho ông cảm thấy mệt mỏi”. Cảm xúc và suy tư của nhân vật ông họa sĩ về anh và về nhiều điều khác nữa được thể hiện từ câu chuyện của anh, làm cho bức chân dung của nhân vật chính trở nên rõ ràng và sâu sắc hơn.

Cô kỹ sư

• Sự gặp gỡ bất ngờ với anh thanh niên, những điều anh nói và những câu chuyện anh kể đã khiến cô rất sốc. Cô hiểu thêm về cuộc sống một mình dũng cảm, tuyệt đẹp của anh, về thế giới của những người như anh và quan trọng hơn nữa, về quyết định của chính mình, con đường cô đang theo đuổi. Điều này làm cho cô thấy “sốc”, nhưng cũng giúp cô đánh giá cao hơn mối quan hệ nhạt nhẽo cô đã từ bỏ và cảm thấy yên tâm hơn về quyết định của mình. Đây là sự thức tỉnh của tình yêu và sự cao quý khi gặp được ánh sáng tươi sáng của cuộc sống, từ tâm hồn của người khác.
• Bên cạnh “sốc” đó là tình cảm biết ơn đối với anh không chỉ vì bó hoa to mà anh tặng cô một cách tưởng chừng không suy nghĩ mà còn vì “một bó hoa khác, bó hoa của những giấc mơ và mong chờ ngẫu nhiên mà anh đặt vào đó cho cô”.

Bác tài xế

Tác phẩm mở đầu với việc giới thiệu nhân vật chính đến với ông họa sĩ và cô kỹ sư. Điều này đã thu hút sự chú ý của người đọc và làm cho hình ảnh của anh thanh niên trở nên rõ ràng hơn qua cảm xúc, suy nghĩ và thái độ của bác lái xe, cô kỹ sư và ông họa sĩ. Chủ đề của tác phẩm được mở rộng thêm và gợi ra nhiều ý nghĩa. Hình ảnh chân dung của nhân vật chính như được chiếu sáng từ nhiều phía, khiến cho nó trở nên rực rỡ hơn và hiện lên với nhiều màu sắc khác nhau.

Ông kỹ sư dưới vườn rau Sa Pa

Kiên định, bền bỉ, làm việc trong im lặng “mỗi ngày qua ngày khác”. Ông ngồi yên trong vườn su hào quan sát cách ong thu phấn và thụ phấn cho hoa su hào. Ông tự mình thụ phấn cho từng cây su hào để sản phẩm cuối cùng trở nên to hơn và ngọt ngào hơn, phục vụ cho người dân miền Bắc. Công việc âm thầm ấy chỉ có những người ở Sa Pa mới thấu hiểu hết ý nghĩa của nó.

Anh kỹ sư làm bản đồ sét

Anh luôn sẵn sàng trong tư thế cả ngày để chờ sét “khi mưa gió, lạnh buốt vào nửa đêm, anh vẫn mặc, chỉ cần nghe tiếng sét là chạy ra”. Anh đã hy sinh hạnh phúc cá nhân vì đam mê công việc, khai thác “vùng đất dưới lòng đất” để làm giàu cho đất nước.

3. Kết bài: Khẳng định giá trị của nội dung và giá trị nghệ thuật của tác phẩm.

Dàn ý Phân tích Lặng lẽ Sa Pa

I. Mở bài

• Giới thiệu truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa và tác giả Nguyễn Thành Long
• Dẫn dắt vấn đề: Truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa là một truyện ngắn đầy chất thơ

II. Thân bài

Chất thơ trong truyện ngắn: là sự hòa quyện giữa nội dung và nghệ thuật của tác phẩm, với sự phong phú và mãnh liệt của cảm xúc, việc mô tả những bức tranh thiên nhiên thơ mộng, với sự sáng tạo bay bổng được thể hiện trong một ngôn ngữ phong phú, đầy âm nhạc, tạo ra những âm điệu đặc biệt trong văn xuôi

Chất thơ trong truyện ngắn lặng lẽ Sa Pa

- Tiêu đề truyện phong phú chất thơ: tiêu đề gợi lên sự nhẹ nhàng, u buồn, khiến người đọc liên tưởng đến thể loại thơ trữ tình. Chất thơ từ tiêu đề truyện làm nền, lan tỏa khắp tác phẩm

- Chất thơ trong bối cảnh câu chuyện

• Tình huống truyện là cuộc gặp gỡ đầy bất ngờ và hấp dẫn giữa những con người khác nhau về nghề nghiệp, địa vị, nhưng đều chia sẻ tình yêu với công việc của mình
• Cuộc gặp gỡ ngắn ngủi nhưng để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng từng nhân vật với những cảm xúc đẹp đẽ
• Cuộc gặp diễn ra tại một vùng đất thơ mộng, lãng mạn và ý nghĩa giữa những dãy núi, rừng già của Sa Pa

- Tính thơ trong việc xây dựng các nhân vật

• Với ánh nhìn của một nghệ sĩ, tác giả nhận ra những con người tuyệt vời luôn dốc hết mình cho công việc, cho đất nước, tình yêu với công việc đích thực và cao quý: nhân vật anh thanh niên, ông kĩ sư vườn rau dưới Sa Pa, và người nghiên cứu bản đồ sét
• Tác giả không tập trung vào việc đặt tên hoặc mô tả rõ ràng về ngoại hình, hành động, hoặc ngôn ngữ giao tiếp của nhân vật, mà tập trung vào thế giới tâm hồn của họ với suy nghĩ, cảm xúc sâu lắng, nhẹ nhàng
• Các nhân vật ở Sa Pa, mặc dù không được công nhận rộng rãi, nhưng vẫn âm thầm dành trọn tuổi thanh xuân và năng lượng lao động cho đất nước, là những người giàu lòng yêu nước và đầy nghị lực

- Tính thơ trong ngôn ngữ:

• Những đoạn văn dài kết hợp với hình ảnh đẹp, thơ mộng về núi rừng Sa Pa
• Ngôn từ nhẹ nhàng, êm đềm nhưng sâu lắng như giai điệu của một bản nhạc tôn vinh vẻ đẹp của thiên nhiên và con người

III. Kết bài

• Bản sắc thơ hiện tư duy nghệ thuật của tác phẩm: tôn vinh vẻ đẹp của thiên nhiên, lòng cống hiến không mệt mỏi của con người dành cho đất nước
• Tính thơ trong truyện đóng góp vào việc tạo ra phong cách nghệ thuật đặc trưng của nhà văn Nguyễn Thành Long

Thiết lập dàn ý Phân tích Lặng lẽ Sa Pa

1, Mở đầu:

Giới thiệu về tác giả và tác phẩm:

• Tác giả Nguyễn Thành Long: nổi tiếng với nhiều truyện ngắn, bài viết; thường khắc họa cuộc sống của người dân miền Bắc góp phần vào xây dựng xã hội chủ nghĩa.
• Tác phẩm mô tả về những người lao động im lặng trên vùng cao, dành trọn tâm huyết cho công cuộc xây dựng đất nước trong giai đoạn bình yên ở miền Bắc và tiếp tục chiến đấu chống Mỹ ở miền Nam.

2, Phần Chính:

a, Bản thân câu chuyện: tôn vinh sự lao động của con người, chứa đựng nhiều triết lý về cuộc sống.

* Bức tranh thiên nhiên tươi đẹp

• Nắng: được mô tả rực rỡ, chói chang như lửa thiêu đốt rừng cây, làm loang màu bạc của đèo.
• Sự hòa quyện của màu sắc: màu bạc của cây thông trước ánh nắng, màu hoa cà của những cây tử kinh tạo điểm nhấn giữa bức tranh xanh của rừng.
• Hình ảnh mây và nắng như hai đứa trẻ đang chơi đùa: “Mây bị nắng xua, cuộn tròn lại từng cục, lăn trên các vòm lá ướt sương, rơi xuống đường cái, luồn cả vào gầm xe”.

⇒ một bức tranh thiên nhiên sống động, rực rỡ đầy sức sống.

* Tầm quan trọng của hệ thống nhân vật biểu tượng.

- Nhân vật thanh niên:

• Nghề nghiệp: làm nghiên cứu về khí tượng thủy văn trên đỉnh núi, công việc khó khăn và nguy hiểm.
• Phong cách sống: sống một mình nhưng gọn gàng, chỉ dành thời gian cho công việc; trồng hoa xung quanh nhà - thể hiện tâm hồn lãng mạn và yêu cái đẹp.
• Đức tính: tận tụy với công việc, coi việc hi sinh là điều tất yếu; sống lý tưởng, khiêm nhường; tốt bụng, hòa nhã.
• Tư duy về ý nghĩa cuộc sống: suy ngẫm về tình thân, ý nghĩa của việc giúp đỡ nhau; luôn xem việc cống hiến cho đất nước là trách nhiệm (theo lời Bác Hồ).

⇒ Biểu tượng cho những người sống hết mình, hy sinh vì tổ quốc.

- Nhân vật cô gái:

• Tính cách gần gũi, ngây thơ, đầy lãng mạn: thấy hoa mà anh thanh niên trồng, cô vui vẻ, không e ngại, tận hưởng những bông hoa tươi thắm.
• Quyết tâm rời thành phố đến nơi núi rừng sâu thẳm, nhưng vẫn còn nhiều điều chưa hiểu biết về cuộc sống.
• Cô yêu mến bác họa sĩ và anh thanh niên; biểu hiện trên gương mặt, cách cô lắng nghe câu chuyện của anh, cô cố ý để lại chiếc khăn tay làm tin nhưng bị anh trả lại, họ không nói nhiều nhưng người đọc cảm nhận được một tình cảm nhen nhóm giữa hai người.

⇒ Cô gái biểu tượng cho những người trẻ nhiệt huyết, đầy mơ mộng, chưa nhiều kinh nghiệm thực tiễn nhưng sẵn lòng học hỏi.

- Nhân vật bác hoạ sĩ:

• Yêu nghệ thuật: đi làm việc trước khi về hưu, yêu mến anh thanh niên, ngay lập tức bắt đầu vẽ anh, suy nghĩ của bác khi vẽ anh là những suy tư sâu sắc về nghệ thuật và cuộc sống; bác hứa sẽ trở lại ở với anh một thời gian để hiểu rõ hơn về công việc của anh.
• Bác thân thiện, quý trọng mọi người: nhanh chóng trở thành bạn của cô gái trẻ, quý mến cô như con cái; trò chuyện vui vẻ với bác lái xe; quý mến và ngưỡng mộ anh thanh niên cùng những người làm việc lặng lẽ ở đây.

⇒ Là biểu tượng cho những người đã trải nghiệm, giàu kinh nghiệm sống.

- Những nhân vật vô hình: chỉ được đề cập qua lời kể của anh thanh niên

• Nhà nghiên cứu sét: mỗi khi có sét, ông đều ra ngoài quan sát, không ngừng suốt 11 năm, không để ý đến hạnh phúc cá nhân.
• Ông kỹ sư ở vườn rau Sa Pa: cẩn thận quan sát ong thụ phấn, tận tâm với công việc, tự thụ phấn cho cây su hào, nghiên cứu ra giống cây su hào chất lượng.

⇒ Họ là biểu tượng cho những người đang dầm mình cống hiến cho đất nước.

b, Nghệ thuật truyện

- Xây dựng tình huống truyện bất ngờ mà hợp lý, giản dị nhưng sâu sắc: từ giới thiệu của bác lái xe đến cuộc gặp gỡ của ba người, cuộc trò chuyện, rồi lúc chia tay.

- Nghệ thuật mô tả thiên nhiên: tinh tế, sắc nét.

- Nghệ thuật xây dựng nhân vật:

• Nhân vật ẩn danh, vô danh: đại diện cho hàng triệu lao động yêu nước.
• Thể hiện tính cách, phẩm chất của anh thanh niên qua câu chuyện anh kể cho bác họa sĩ và cô gái trẻ, thông qua suy nghĩ của bác họa sĩ
• Không mô tả dài dòng, chỉ với vài nét đã nêu bật được nội tâm, tính cách nhân vật.
• Những đoạn nội tâm của nhân vật chứa đựng triết lý nhân sinh, tạo cảm giác tự nhiên cho câu chuyện, không mang tính giáo điều.

- Câu chuyện được kể từ ngôi thứ ba, giọng kể tự nhiên, khách quan, nhịp truyện diễn ra nhanh, mạch lạc.

3, Kết bài:

Nổi bật giá trị của tác phẩm: kết hợp giữa câu chuyện cá nhân và tình cảm sâu lắng, như một bài hát ru về vẻ đẹp của Sa Pa và tinh thần lao động của con người; tôn vinh những lý tưởng, phẩm chất cao quý của tuổi trẻ.