Mô-men (tiếng Anh là Moment), ký hiệu M, của một vectơ B với gốc tại G và được tính từ tâm O là tích của hai vectơ:
- M = r × B
trong đó
- r là vectơ biểu thị khoảng cách từ điểm O đến điểm G.
Khi đọc đầy đủ, mô men M có thể được gọi là mô men liên quan đến trục đi qua điểm O, hoặc đơn giản hơn, 'mô men M quanh O'.
Trong vật lý, mô men là khái niệm được phát triển để mở rộng các tính chất của chuyển động thẳng sang chuyển động quay của vật rắn.
Định lý về trục song song
Mô men phụ thuộc vào điểm quay O. Nếu MA là mô men quanh điểm A, thì mô men quanh điểm B sẽ là
tại đây
- R là vectơ nối từ điểm B đến điểm A.
Biểu thức này còn được biết đến như định lý về trục song song.
Khi mô men là tổng của các mô men thành phần, như trong các hệ động lực rắn, mỗi phần tử trong hệ sẽ tạo ra một mô men. Sự thay đổi của trục được tính bằng công thức sau:
tại đây
hoặc chuyển đổi thành
Các đại lượng liên quan đến mô men
Một số khái niệm cơ học quan trọng đã được phát triển từ các ứng dụng của mô men để mô tả chuyển động quay bao gồm:
- Mô men quán tính (I = m r), tương đương với khối lượng trong chuyển động quay.
- Mô men động lượng (L = I ω), tương đương với động lượng trong chuyển động quay.
- Mô men lực (τ = F×r), tương đương với lực trong chuyển động quay.
Trong lĩnh vực cơ học lượng tử, các khái niệm liên quan bao gồm:
- Spin
- Mô men từ quỹ đạo
- Mô men từ spin
- Mô men (trong toán học)