Khi nghiên cứu về Châu Đại Dương, chúng ta sẽ thấy đây là một châu lục có sự đa dạng dân cư và văn hóa phong phú. Để hiểu rõ hơn về sự đa dạng này, mời các bạn tham khảo bài viết tổng hợp từ Mytour về dân cư và những đặc điểm nổi bật của dân cư Châu Đại Dương.
1. Tổng quan về Châu Đại Dương
1.1. Địa lý
Châu Đại Dương, hay còn gọi là Châu Úc, là một khu vực địa lý bao gồm bốn khu vực chính: Melanesia, Micronesia, Polynesia và Australasia. Nằm tại Đông bán cầu và Tây bán cầu, châu lục này có diện tích 8.525.989 km2 và dân số khoảng 40 triệu người. Đây là lục địa nhỏ nhất về diện tích đất liền.
Các đảo nằm ở các cực của Châu Đại Dương bao gồm quần đảo Ogasawara, Hawaii, đảo Clipperton, quần đảo Juan Fernandez, quần đảo Campbell và quần đảo Cocos. Khu vực này có sự đa dạng về mức độ phát triển kinh tế, từ nền kinh tế tiên tiến của Úc và New Zealand đến các nền kinh tế kém phát triển hơn như Kiribati và Tuvalu. Úc là quốc gia lớn nhất về diện tích và dân số tại Châu Đại Dương, với Sydney là thành phố lớn nhất châu lục.
1.2. Địa hình của Châu Đại Dương:
- Trên lục địa Australia, các đảo New Zealand và Papua New Guinea có sự đa dạng địa hình với nhiều bậc địa hình khác nhau, tạo nên sự phân hóa phức tạp.
- Các đảo nhỏ chủ yếu là đảo núi lửa và đảo san hô, với diện tích nhỏ và độ cao thấp.
1.3. Lịch sử dân cư Châu Đại Dương
Những cư dân đầu tiên đã đặt chân lên Úc, New Guinea và các đảo lớn gần phía đông từ 50.000 - 30.000 năm trước. Vào thế kỷ XVI, các nhà thám hiểm châu Âu bắt đầu khám phá Châu Đại Dương, và đến thế kỷ XVIII, James Cook là người châu Âu đầu tiên cập bến bờ biển Úc. Trong thời kỳ chiến tranh thế giới thứ hai, khu vực này chứng kiến nhiều trận đánh lớn, chủ yếu là giữa Hoa Kỳ cùng đồng minh Úc với Nhật Bản.
Sau khi các nhà thám hiểm châu Âu khám phá khu vực, họ bắt đầu định cư ở đây trong các thế kỷ tiếp theo, dẫn đến sự thay đổi sâu rộng về chính trị, xã hội, và văn hóa của Châu Đại Dương. Đặc biệt, nghệ thuật tranh đá của thổ dân Úc là một truyền thống nghệ thuật liên tục và lâu đời nhất trên thế giới. Các quốc gia ở châu Đại Dương đều áp dụng hệ thống chính trị đa đảng dân chủ và đại diện nghị viện, trong khi du lịch trở thành nguồn thu nhập quan trọng cho các quốc gia trong khu vực.
1.4. Điều kiện kinh tế của Châu Đại Dương
- Đặc điểm
+ Trữ lượng khoáng sản lớn, chủ yếu tập trung trên các đảo thuộc khu vực Thái Bình Dương.
+ Các đảo san hô chứa nhiều phốt phát, có nhiều bãi biển tuyệt đẹp và vùng biển xung quanh phong phú hải sản.
+ Đất trên các đảo núi lửa rất màu mỡ
- Nền kinh tế giữa các quốc gia trong khu vực có sự phát triển không đồng đều.
- Các lĩnh vực kinh tế chính:
+ Khai thác tài nguyên thiên nhiên để xuất khẩu
+ Ngành du lịch là một phần quan trọng trong nền kinh tế của nhiều quốc gia.
2. Các đặc điểm dân cư của Châu Đại Dương
+ Châu Đại Dương có mật độ dân cư thấp nhất trên thế giới.
+ Dân số ít ỏi với mật độ chỉ khoảng 3,6 người/km²
+ Dân cư phân bố không đồng đều:
- Đại đa số cư dân sinh sống tập trung ở khu vực dải đất hẹp phía đông nam của Úc, ở Bắc New Zealand và Papua New Guinea.
- Nhiều đảo chỉ có rất ít hoặc không có cư dân sinh sống.
+ Tỷ lệ dân cư sống ở đô thị khá cao
+ Cư dân được chia thành hai nhóm chính: người bản địa và người nhập cư
- Người bản địa: chiếm khoảng 20% dân số, bao gồm người Aboriginal sống ở Úc và các đảo lân cận, cùng người Melanesian và Polynesian ở các đảo Đông Thái Bình Dương.
- Người nhập cư chiếm khoảng 80% dân số, chủ yếu là hậu duệ của người châu Âu đã đến xâm chiếm và khai thác thuộc địa từ thế kỷ XVIII. Australia và New Zealand có tỷ lệ người gốc Âu cao nhất, và gần đây còn có sự gia tăng của người nhập cư gốc Á.
+ Mức sống giữa các quốc gia trong châu lục có sự chênh lệch lớn, với Australia đứng đầu, tiếp theo là New Zealand.
=> Những đặc điểm nêu trên cho thấy dân cư ở Châu Đại Dương có sự phong phú về ngôn ngữ và văn hóa.
Những nguyên nhân hình thành đặc điểm dân cư của Châu Đại Dương:
- Vị trí địa lý và địa hình: Châu Đại Dương nằm trong khu vực nhiệt đới với nhiều sa mạc, dân cư chủ yếu tập trung ở các khu vực ven biển, các đảo nhỏ thường nằm xa nhau.
- Di cư lịch sử: Người di cư chủ yếu là người châu Âu, sau đó là người châu Á, cùng với người bản địa đã tạo nên sự đa dạng về văn hóa và phong tục trên châu lục này.
3. Giải các bài tập trong sách giáo khoa
- Nền kinh tế phát triển mạnh mẽ
+ Thu nhập bình quân đầu người thuộc nhóm cao
+ Xuất khẩu nổi bật với các mặt hàng như lúa mì, len, thịt bò, thịt cừu, và các sản phẩm từ sữa.
+ Ngành công nghiệp khai thác khoáng sản, chế tạo máy, phụ tùng điện tử và chế biến thực phẩm đều rất phát triển.
- Các quốc gia còn lại đều thuộc nhóm các nước đang phát triển.
+ Nền kinh tế chủ yếu dựa vào việc khai thác và xuất khẩu tài nguyên thiên nhiên.
+ Các mặt hàng xuất khẩu chính bao gồm khoáng sản, nông sản và hải sản.
+ Ngành chế biến thực phẩm là lĩnh vực phát triển nổi bật nhất trong công nghiệp.
Câu 2: Dựa vào bảng số liệu, hãy phân tích mật độ dân số và tỷ lệ dân thành thị ở một số quốc gia thuộc Châu Đại Dương.
- Mật độ dân số toàn châu lục khá thấp (3,6 người/km²), dân cư phân bố thưa thớt.
- Mật độ dân số cao nhất là ở Va-nu-a-tu và thấp nhất là ở Ô-xtray-li-a. Các quốc gia có mật độ dân số cao hơn là Pa-pua Niu Ghi-ne và Niu-di-len.
- Tỷ lệ dân cư thành thị:
- Trung bình trên toàn châu lục là khá cao (69%).
- Tỷ lệ dân thành thị cao nhất thuộc về Australia (85%), tiếp theo là Niu Di len (77%), và thấp nhất là Pa-pua Niu Ghi-ne.
- Châu Đại Dương có mật độ dân số thấp, phân bố không đồng đều, nhưng tỷ lệ dân cư thành thị lại cao so với thế giới.
4. Bài tập trắc nghiệm để củng cố kiến thức
Câu 1: Điểm đặc trưng nổi bật của dân cư Châu Đại Dương là gì?
A. Dân số đông
B. Gia tăng nhanh chóng
C. Trình độ dân trí cao
D. Tỷ lệ dân cư thành thị cao
Câu 2: Diện tích tổng cộng của châu Đại Dương là bao nhiêu?
A. 7,7 triệu km²
B. 8,5 triệu km²
C. 9 triệu km²
D. 9,5 triệu km²
Câu 3: Châu Đại Dương nằm trong khu vực khí hậu nào?
A. Khu vực khí hậu nhiệt đới
B. Khu vực khí hậu ôn đới
C. Cả khu vực nhiệt đới và ôn đới
D. Khu vực khí hậu ôn hòa
Câu 4: Trong các đảo của Châu Đại Dương, đảo nào có diện tích lớn nhất?
A. Tasma-nia
B. New Guinea
C. New Zealand
D. Quần đảo Mariana
Câu 5: Trong số các loài vật dưới đây, loài nào được coi là biểu tượng của Châu Đại Dương?
A. Gấu koala
B. Chim bồ câu
C. Khủng long
D. Kangaroo
Câu 6: Châu Đại Dương nằm giữa hai đại dương nào?
A. Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương
B. Ấn Độ Dương và Đại Tây Dương
C. Đại Tây Dương và Bắc Băng Dương
D. Bắc Băng Dương và Thái Bình Dương
Câu 7: Về diện tích, châu Đại Dương đứng thứ mấy trên thế giới?
A. Thứ ba
B. Thứ tư
C. Xếp thứ năm
D. Xếp thứ sáu
Câu 8: Nguyên nhân chính khiến khí hậu của Châu Đại Dương ôn hòa là gì?
A. Vị trí nằm ở khu vực ôn đới
B. Độ phủ thực vật phong phú
C. Được bao quanh bởi đại dương
D. Lượng mưa dồi dào
Câu 9: Châu Đại Dương có những loại đảo nào?
A. Đảo núi lửa và đảo san hô
B. Đảo núi lửa và đảo địa chấn
C. Đảo san hô và đảo nhân tạo
D. Đảo nhân tạo và đảo do sóng thần tạo ra
Câu 10: Hầu hết các đảo và quần đảo ở Châu Đại Dương có khí hậu như thế nào?
A. Nóng, ẩm ướt và khô ráo
B. Nóng, ẩm ướt và ổn định
C. Nóng, khô và lạnh lẽo
D. Khô cằn, nóng và ẩm ướt
Câu 11: Quần đảo New Zealand và khu vực phía nam của Ô-xtray-li-a có khí hậu như thế nào?
A. Khí hậu Địa Trung Hải
B. Khí hậu lục địa
C. Khí hậu ôn đới
D. Khí hậu nhiệt đới
Câu 12: Lý do các đảo và quần đảo của châu Đại Dương được gọi là 'Thiên Đàng xanh' của Thái Bình Dương là gì?
A. Diện tích chủ yếu là hoang mạc và thảm thực vật xanh
B. Được bao quanh bởi biển và đại dương rộng lớn
C. Địa hình chủ yếu là thảo nguyên xanh
D. Diện tích chủ yếu là rừng và cây công nghiệp lâu năm
Câu 13: Tại sao khí hậu của Ô-xtray-li-a lại khô hạn?
A. Do có đường chí tuyến nam, dòng biển lạnh và cấu trúc địa hình
B. Vị trí nằm trong khu vực nội chí tuyến và ảnh hưởng của dòng biển lạnh
C. Khí hậu khô nóng với địa hình cản gió từ biển
D. Ảnh hưởng của dãy núi chắn gió và dòng biển ấm
Câu 14: Nguyên nhân nào không phải là mối đe dọa đến cuộc sống của cư dân ở châu Đại Dương?
A. Bão nhiệt đới
B. Ô nhiễm môi trường biển
C. Tăng cao mực nước biển
D. Đặc trưng với sự phong phú về hải sản
Câu 15: Loài động vật nào được coi là biểu tượng của Australia?
A. Gấu koala
B. Chim bồ câu
C. Khủng long
D. Kangaroo
Đây là những thông tin từ Luật Mytour về dân cư và các đặc điểm của Châu Đại Dương, cùng với một số kiến thức bổ sung để giúp các em ôn tập hiệu quả. Chúc các em học tốt.