Buzz
1. Quá trình hình thành và tác động của phân su
1.1. Phân su hình thành như thế nào?
Phân su của thai nhi được hình thành từ tuần thứ 24 của thai kỳ trở đi. Khi thai nhi tiêu thụ nước ối đều đặn, nước ối đi vào ruột non và chất thải tích tụ thành phân su.
Phân su là kết quả của những gì thai nhi tiêu thụ khi ở trong bụng mẹ
Sau khi sinh, ruột mỗi bé sẽ có khoảng 60g - 150g phân su, bao gồm nitơ, chất béo, và các chất thải từ quá trình tiêu hóa nước ối và tế bào thượng bì. Phân su thường có màu xanh đen hoặc đen đậm trong khoảng 8 - 10 giờ đầu sau khi sinh. Sau 3 - 5 ngày, khi bé đã bú sữa đủ, phân sẽ chuyển sang màu vàng.
1.2. Tác dụng của phân su là gì?
Trong 24 giờ đầu sau khi sinh, bé sẽ bài tiết một loại phân đen hoặc xanh đen, không mùi, khó làm sạch, gọi là phân su. Điều này là dấu hiệu rằng đường ruột của bé đã hoạt động.
Nếu trong ngày đầu tiên bé không đi phân su và sau 5 ngày phân vẫn giữ màu sắc giống phân su, đó có thể là dấu hiệu bất thường cần được kiểm tra ngay. Màu sắc và sự xuất hiện của phân su là dấu hiệu mẹ nên theo dõi để phát hiện sớm bất thường ở bé.
2. Một số bệnh lý thường gặp về phân su
2.1. Hội chứng hít phân su
Đây là một trạng thái suy hô hấp thường gặp ở trẻ sơ sinh do hít phải nước ối chứa phân su. Hội chứng này có thể xảy ra từ trước, trong hoặc sau sinh, gây tắc nghẽn đường thở và suy hô hấp cho bé.
Trẻ hít phải phân su có nguy cơ bị suy hô hấp nặng
Khoảng 5% trẻ sơ sinh mắc hội chứng hít phân su, trong đó có 50% trường hợp phải sử dụng máy thở. Thai nhi mắc hội chứng này có thể bị kích ứng hóa học từ phân su, gây ra các vấn đề như dị tật bẩm sinh, nhiễm trùng bào thai, viêm phổi,...
Nguy cơ mắc hội chứng hít phân su thường cao ở thai nhi già tháng hoặc sinh đủ tháng. Thai phụ nên yêu cầu bác sĩ kiểm tra ngay khi phát hiện nước ối có màu bất thường hoặc vẩn đục để phát hiện và điều trị hội chứng này kịp thời. Thường thì bác sĩ sẽ phát hiện và xử lý ngay khi có trường hợp thai nhi hít phải nước ối phân su, hiếm khi gặp biến chứng.
2.2. Tắc ruột phân su
Tình trạng tắc ruột phân su là một biểu hiện sớm của bệnh xơ nang tụy. Phân su đặc và dính vào niêm mạc ruột làm tắc ruột. Hiện tượng này có thể xảy ra trong tử cung, dễ gây biến chứng như xoắn, vỡ ruột ở tiểu khung của mẹ trước khi sinh, gây tình trạng viêm phúc mạc.
Sinh nở, trẻ mới ra đời chậm tiêu hóa, bụng đầy, mửa... có thể dấu hiệu của nhiễm trùng, độc tố. Cần phải phẫu thuật cắt ruột tắc, chống nhiễm trùng, khôi phục tuần hoàn và bổ sung chất tụy ngoại. Tình trạng bệnh khá nặng.
Tắc ruột non gọi là hồi tràng. Trẻ bị bụng đầy, mửa màu xanh và không đi tiêu. X-quang bụng sẽ xác định có phân su trong ruột hay không. Nếu có, sẽ đưa thức ăn qua tĩnh mạch và sử dụng ống từ mũi đến dạ dày để loại bỏ chất lỏng và khí.
Mẹ nên quan sát phân su của bé để phát hiện sớm và xử lý.
Cho trẻ uống thuốc để tiêu hóa. Nếu không thành công, phẫu thuật mở ruột. Sau phẫu thuật, nếu trẻ có dấu hiệu sau, phụ huynh nên đưa trẻ đến bệnh viện ngay:
- Sốt trên 38 độ C.
- Tiểu ít.
- Không thể bú mẹ và nôn mửa.
- Sưng và chảy máu ở vết mổ.
2.3. Các bệnh khác
- Ruột non co quắp
Tình trạng tổn thương bẩm sinh này làm gián đoạn sự liên tục của ruột. Triệu chứng thường gặp là chậm tiêu phân su, chướng bụng, nôn, không thể đào thải phân su mặc dù đã đặt sonde hậu môn,...
- Nút phân su cứng
Xuất hiện do tắc phân su ở đại tràng, khiến cho trẻ chậm đào thải phân su. Điều trị bằng cách loại bỏ nút phân su cứng qua đặt sonde hậu môn.
- Hirschsprung
Hiểu một cách đơn giản, đây là tình trạng thiếu tế bào thần kinh cơ ruột già ở trẻ, gây ra sự giãn ra của đại tràng và dẫn đến tắc nghẽn ruột già. Khu vực ruột bị tắc nghẽn sẽ phình lên, gây ra chướng bụng và đại tiện không bình thường cho trẻ.
Dấu hiệu nhận biết trẻ sơ sinh bị Hirschsprung là trẻ không đi phân trong hơn 24 giờ, bụng căng trướng, biểu hiện mất nước và nôn nhiều. Trong trường hợp này, việc kích thích hậu môn bằng ống thông sẽ khiến trẻ đi phân ra nhiều hơn và có hơi. Can thiệp điều trị cho trẻ bao gồm việc loại bỏ phần đoạn của đại tràng không hoạt động.
Tóm lại, các triệu chứng liên quan đến việc đi phân đều ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của trẻ. Do đó, mẹ cần chú ý theo dõi dấu hiệu đi phân của con trong những ngày đầu để phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường và thảo luận với bác sĩ để có phương pháp điều trị tốt nhất. Điều này là cách mẹ tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển của hệ tiêu hóa của con trong thời gian tới.
