Buzz
Ca Huế trên dòng Hương là một tùy bút nổi bật, giàu chất thơ của Hà Ánh Minh đã xuất hiện trên báo Người Hà Nội. Bài viết ca ngợi vẻ đẹp đặc biệt, phong phú của những điệu hò, bài lý, nhạc dân ca Huế, âm nhạc, và âm thanh của các nhạc cụ đầy sức quyến rũ, thể hiện tâm hồn tuyệt vời của nhân dân Huế xưa và nay.
Hà Ánh Minh đã nói rằng “vùng Huế nổi tiếng với các điệu hò” như: chèo cạn, bài thai, hò đưa linh, hò giã gạo, hò mái nhì, hò mái đẩy, ru em, giã điệp, giã vôi, bài chòi, bài tiệm, nàng vung... Nhân dân vùng Huế hò vang lên trong công việc sản xuất, hoặc trong mọi sinh hoạt hàng ngày tại quê hương, “hò khi đánh cá trên sông ngòi, biển cả, hò lúc cày cấy, gặt hái, trồng cây, chăn tằm”... Hò của Huế, ý nghĩa “toàn diện”, cách diễn đạt “đậm chất địa phương”, ngôn từ dùng “trôi chảy”, ngôn ngữ thể hiện “đa dạng và phong phú”. Giọng điệu đa dạng: hồ đưa kinh (chào tiễn linh hồn) mang “tâm trạng buồn”; chèo cạn, hò giã gạo, hò mái nhì, mái đẩy, bài chòi... mang “sự náo nức, ấm áp của tình người'. Các điệu hò lơ, hò xay lúa, hò nện... “thể hiện sự mong chờ, hy vọng sâu sắc của tâm hồn Huế”. Dân ca Huế còn nổi tiếng với các điệu lý dịu dàng, tình tứ như: lý con sáo, lí hoài xuân, lí hoài nam...
Sự độc đáo và quyến rũ của ca Huế khiến người nghe say mê. Ca Huế là sự kết hợp hài hòa giữa âm nhạc dân gian đậm đà, sâu lắng và âm nhạc cung đình, nhã nhạc “trang trọng uy nghi'. Ca Huế rất đa dạng, phản ánh qua hai dòng chính: điệu Bắc và điệu Nam với hơn 60 tác phẩm âm nhạc thanh nhạc và khí nhạc. Điệu Nam như nam ai, nam bình, quả phụ, nam xuân, tương tư khúc, hành vân... mang “tâm trạng buồn đắng, lòng trắc ẩn, cảm xúc bi ai và xót xa”.
Ca Huế vô cùng phong phú, đa dạng, biến đổi về âm nhạc, điệu hò và lời ca. Âm nhạc từ điệu Bắc kết hợp với điệu Nam tạo ra một không khí “không vui, không buồn” như “tứ đại cảnh”. Ca Huế thể hiện sự sống động, vui vẻ, đầy cảm xúc, bao gồm cả niềm vui, nỗi buồn, hoài niệm, và sự tiếc thương. Lời ca phong phú và đa dạng: “thong thả, trang trọng, tươi sáng, gợi lên tình yêu, tình quê hương, hình ảnh trai hiền, gái lịch”: Ca Huế thu hút du khách bởi không gian biểu diễn trên một chiếc thuyền lớn dài, đầu thuyền hình rồng như muốn cất cánh; sàn thuyền mịn màng, trần thuyền trang trí lộng lẫy. Khi đêm xuống, màn sương dày đặc. Trăng lên. Gió nhẹ nhàng. Dòng sông Hương sóng gợn. Thuyền trôi nổi. Những đêm ca Huế thật tuyệt vời như vậy.
Ban nhạc dân tộc trong đêm ca Huế bao gồm đàn tranh, đàn nguyệt, tỳ bà, đàn nhị, đàn tam, đàn bầu, sáo, cặp sanh để tạo nhịp, và đầy đủ các nhạc công tài năng tham gia. Ca sĩ rất trẻ, nam mặc áo dài, quần thụng, khăn xếp; nữ rất xinh đẹp, mặc áo dài, khăn đóng, đầy quyến rũ. Nghệ thuật biểu diễn cực kỳ tinh tế, với các ngón tay trên dây như: nhấn, mổ, vỗ, vả, bấm, dây, chớp, búng, phi, rãi..., âm nhạc vang lên du dương, trầm ấm, sôi động, lúc êm dịu lúc hấp dẫn, tạo nên những giai điệu xao xuyến đến tận tâm hồn người nghe.
Hòa cùng tiếng nhạc, nhịp điệu là “biển ru con thuyền”, là tiếng gà gáy từ làng Thọ Xương, tiếng chuông từ chùa Thiên Mụ vang lên... Khi đêm đã muộn, chùa Thiên Mụ mờ ảo, tháp Phước Duyên lấp lánh... Khung cảnh đó thật là huyền ảo, thơ mộng. Giữa không gian đó vào đêm muộn, các ca sĩ nhí đẹp như tiên tỷ hát những điệu Nam “cảm thấy buồn bã, thương cảm, bi ai, đầy nỗi niềm”. Đúng như tác giả đã viết: “Thú nghe ca Huế tao nhã, đầy sức quyến rũ”. Dù gà đã gáy đến năm canh nhưng trong không gian của thuyền vẫn còn rộn ràng âm nhạc và những khúc ca.
Hà Ánh Minh - một người thích khám phá, lần đầu tiên được thưởng thức một đêm ca Huế trên sông Hương sẽ không bao giờ quên. Khi bước lên thuyền rồng, “với tâm hồn tràn đầy mơ mộng, tình cảm dồi dào”. Khi nằm trên sông Hương thơ mộng để nghe ca Huế, “với trái tim đang đập rộn ràng”. Say mê trong âm nhạc và lời ca du dương, tác giả cảm nhận: “Không gian như dừng lại. Thời gian như đóng băng”. Ca Huế, chính là bản sắc của người con gái Huế “thực sự phong phú và tiềm ẩn, tĩnh lặng và sâu thẳm”. Nhận xét đó thật sự chính xác, giàu cảm xúc và tài năng. Câu văn như đong đầy, cảm xúc lan tỏa, đầy cảm nhận và tiếc thương.
Trong chúng ta, ai đã được trải nghiệm, được thưởng thức một đêm ca Huế trên sông Hương? Và những ai trong chúng ta đã có ít nhiều hiểu biết về dân ca Huế và tâm hồn Huế? Huế là nơi đẹp và thơ mộng. Cảnh thiên nhiên tại đây tuyệt đẹp. Đặc biệt là sông Hương - bài thơ trữ tình của Thủ đô cũ Huế. Những giai điệu hò, những bản ca Huế với âm nhạc của đàn tranh, đàn tam huyền... sẽ mãi in sâu trong lòng người dân bản địa và du khách gần xa...
Qua bài viết về Ca Huế trên dòng Hương, lữ khách đã chia sẻ những từ ngữ đẹp nhất, tốt nhất để khen ngợi một nét đẹp tinh tế của con người Huế từ núi Ngự sông Hương đã tồn tại qua bao thế hệ. Hò Huế, ca Huế và những âm nhạc du dương của những đêm trăng rực rỡ trên dòng sông Hương là biểu tượng đặc trưng của văn hóa Huế, xứng đáng được trân trọng và tự hào.
Hà Ánh Minh, với tinh thần “hồn thơ lai láng' của một lữ khách, đã giới thiệu cho chúng ta về các điệu hò, bài ca Huế, hình ảnh của các nghệ sĩ và ca nhạc nhí tài năng, cách biểu diễn trong những đêm ca Huế trên sông Hương. Câu văn của ông cũng tràn đầy tinh tế khi mô tả về thiên nhiên, gió, trăng, sóng, thuyền, chùa Thiên Mụ, tháp Phước Duyên... cảnh vật và tình cảm, không gian và thời gian nghệ thuật, tâm trạng nghệ thuật đồng thời. Tiếng hát, lời ca và những giai điệu du dương kết hợp nhau, đem lại nhiều cảm xúc sâu lắng.
“Trăng lên. Gió nhẹ nhàng mơn man. Dòng sông nhẹ nhàng gợn sóng. Thuyền nhẹ nhàng bềnh bồng. Đêm nằm trên dòng Hương thơ mộng để nghe ca Huế, với trái tim đang rộn ràng chờ đợi”. Hoặc: “Đêm đã khuya. Xa xa, bên kia bờ, chùa Thiên Mụ hiện lên mờ ảo, tháp Phước Duyên lấp lánh ánh trăng vàng. Sóng vỗ ru nhẹ nhàng thuyền rồi dần dần xa mãi cùng tiếng đàn du dương...”. Bài viết của Hà Ánh Minh như là một lời mời gọi, một lời chào đón mỗi người đến với Huế mộng mơ, khao khát ít nhiều: “Xin chào Huế một lần anh đến,Để ngàn lần anh nhớ trong mơ”...(Thu Bồn).
Nguồn: Tổng hợp
