Trong phân tích kỹ thuật, có 4 loại chỉ báo chính: Chỉ báo xu hướng (trending indicator), đo lường động lượng (oscillator), đo lường biến động (volatility) và mức Hỗ trợ Kháng cự. Chúng được phân loại dựa trên chức năng, từ phân tích xu hướng, hiển thị mức giá trung bình, các phương pháp đo lường biến động cho đến việc cung cấp cái nhìn rõ ràng hơn về mức độ hỗ trợ và kháng cự của giá.
Một nguyên tắc phổ biến trong phân tích kỹ thuật trên thị trường tài chính là giá có thể 'nói dối' về xu hướng thị trường nhưng động lượng thị trường luôn tiết lộ sự thật cho các nhà đầu tư. Trong bài viết này, hãy cùng chứng khoán Mytour khám phá về chỉ báo Momentum, một chỉ báo trong nhóm đo lường động lượng và cách áp dụng nó vào giao dịch chứng khoán.
Chỉ báo Động lượng là gì
Chỉ báo Động lượng (MOM) hay được gọi là chỉ báo 'động lượng', là sức mạnh, động lực hoặc đà của thị trường.
Thuật ngữ 'động lượng' ám chỉ đến vận tốc (hoặc tốc độ) của một xu hướng giá cụ thể trong thị trường cổ phiếu. Khi giá cổ phiếu tăng hoặc giảm, chỉ báo này sẽ đo lường động lượng hoặc tốc độ của sự thay đổi đó.
Khái niệm 'động lượng' có nguồn gốc từ cuối thế kỷ 20. Năm 1978, kỹ sư cơ khí người Mỹ John Welles Wilder Jr đã giới thiệu chiến lược chỉ báo động lượng. Nó liên quan đến tăng tốc và giảm tốc, theo đó, cổ phiếu di chuyển theo một hướng cụ thể, lên hoặc xuống. Chỉ báo động lượng đo lường tốc độ mà cổ phiếu sẽ tuân thủ theo một xu hướng giá nhất định.
Chỉ báo Momentum là một trong các chỉ báo kỹ thuật phổ biến trong giao dịch chứng khoán, được sử dụng để đánh giá tốc độ biến động giá của cổ phiếu, phản ánh đà tăng hoặc giảm của giá chứng khoán dựa trên tốc độ hoặc tỷ lệ biến đổi. Ngoài ra, chỉ báo này cũng cho thấy sự thay đổi trong tâm lý thị trường và cảnh báo về các điểm cực đoan (quá mua, quá bán) có thể dẫn đến đảo chiều xu hướng thị trường.
Đặc điểm của Chỉ báo Momentum
Chỉ báo Momentum bao gồm đường dao động màu xanh và đường tham chiếu có giá trị 0. Dựa trên giá trị của Momentum và khoảng cách so với đường tham chiếu, chúng ta có thể đánh giá sức mạnh của xu hướng.
- Đường tham chiếu có giá trị 0, là khu vực mà giá cổ phiếu hoặc chỉ số không có xu hướng rõ rệt hoặc có thể dao động ngang (sideway).
- Đường Momentum luôn dao động xung quanh đường tham chiếu. Khoảng cách càng xa giữa chúng cho thấy biến động của giá càng mạnh.
- Khoảng cách giữa đường Momentum và đường tham chiếu cho biết giá đang di chuyển nhanh hay chậm. Khi khoảng cách lớn hơn, thị trường di chuyển nhanh hơn và ngược lại khi khoảng cách nhỏ hơn.
Công thức tính Chỉ báo Momentum
Chỉ báo Momentum tương đối đơn giản để tính toán. Giá đóng cửa của các phiên giao dịch là yếu tố chủ yếu để tính toán Momentum.
Công thức tính Momentum như sau:
Cách 1: Momentum = Giá Đóng cửa phiên i – Giá Đóng cửa phiên (i-n)
Cách 2: Momentum = (Đóng cửa phiên i / Đóng cửa phiên (i-n)) * 100
Trong đó:
- Giá đóng cửa phiên i là giá đóng cửa của phiên giao dịch thứ i.
- Giá đóng cửa phiên (i-n) là giá đóng cửa của phiên giao dịch thứ i-n với n là số phiên giao dịch trước đó.
Khoảng thời gian “n” có thể là bất kỳ khoảng thời gian, ví dụ như 10 ngày (mặc định cho MOM) hoặc bất kỳ khoảng thời gian nào do nhà đầu tư quyết định. Công thức này phát triển cho các thị trường chứng khoán với thời gian giao dịch (9 giờ sáng đến 3 giờ chiều).
Rõ ràng, việc sử dụng Cách 1 để xác định Momentum chủ yếu dựa trên sự khác biệt giá giữa các phiên giao dịch. Ngược lại, Cách 2 không chỉ cho thấy tốc độ biến đổi mà còn giúp nhà đầu tư nhìn thấy bản chất của một chỉ báo động lượng.
Ý nghĩa Chỉ báo Momentum
Chỉ báo Momentum là một trong những chỉ báo động lượng cổ điển nhất, mặc dù hiện nay có nhiều chỉ báo hiệu quả hơn và được ưa chuộng hơn bởi nhiều nhà đầu tư, nhưng Chỉ báo Momentum vẫn là một công cụ rất hiệu quả trong phân tích kỹ thuật. Dưới đây là những ý nghĩa của chỉ báo Momentum trong việc phân tích, đánh giá thị trường và tìm kiếm điểm mua bán.
Đánh giá sức mạnh của xu hướng
Đây là một trong những ý nghĩa quan trọng của chỉ báo động lượng Momentum. Dựa trên vị trí của đường Momentum và đường tham chiếu, chúng ta có thể đánh giá xu hướng có chiều hướng tăng/giảm mạnh hay yếu hoặc chuẩn bị đi ngang.
- Khi đường Momentum đặt trên đường tham chiếu 0, cho thấy giá của phiên giao dịch hiện tại cao hơn so với phiên trước đó, thể hiện xu hướng mua mạnh, thị trường đang tăng giá. Nếu đường Momentum càng xa đường tham chiếu thì đà tăng càng mạnh, và biến động yếu nếu gần với đường tham chiếu.
- Khi đường Momentum nằm dưới đường tham chiếu 0, xu hướng giá đang giảm, giá của phiên hiện tại thấp hơn so với phiên trước đó (phiên n). Đường Momentum càng nằm sâu hơn, càng xa đường tham chiếu thì đà giảm càng mạnh và thị trường đi ngang nếu đường Momentum gần với đường tham chiếu.
Tín hiệu phân kỳ với đường giá
Với các chỉ báo động lượng nói chung và đặc biệt là chỉ báo Momentum, phân kỳ với đường giá là tín hiệu quan trọng để xác định điểm đảo chiều.
Sự phân kỳ của các chỉ báo động lượng là khi xu hướng giá chính đang diễn ra theo một hướng và đường dao động đang hiển thị ngược lại. Đây là yếu tố quan trọng giúp các chỉ báo tiết lộ nơi có thể xảy ra sự đảo chiều giá.
Trong phân tích kỹ thuật, sự phân kỳ thường được xem là một trong những tín hiệu mạnh mẽ nhất về biến động giá. Có hai trường hợp phân kỳ:
- Phân kỳ tích cực – Giá thị trường đang có xu hướng giảm liên tục, nhưng chỉ báo dao động cho thấy một xu hướng tăng.
- Phân kỳ tiêu cực – Thị trường đang có xu hướng tăng liên tục, nhưng chỉ báo dao động lại cho thấy một xu hướng giảm.
Xác định tín hiệu mua bán
Không chỉ cung cấp thông tin về sức mạnh của xu hướng, tìm kiếm các tín hiệu mua bán tiềm năng mà chỉ báo Momentum cũng giúp nhà đầu tư bảo toàn lợi nhuận.
- Tín hiệu mua: Khi đường dao động đi lên từ vùng âm và vượt qua mức 0, đây được coi là tín hiệu mua.
- Tín hiệu bán: Khi đường dao động đi xuống từ vùng dương và xuống dưới mức 0, đây được coi là tín hiệu bán.
Cách giao dịch với chỉ báo Momentum
Việc áp dụng các chỉ báo động lượng nên bao gồm các công cụ kỹ thuật khác như Phân kỳ hội tụ trung bình động (MACD), Dải Bollinger (BB), Chỉ số sức mạnh tương đối (RSI) và StochRSI. Tất cả đều đo lường tốc độ và sự thay đổi giá của chứng khoán.
Các chỉ báo này cung cấp thông tin chi tiết về các mức hỗ trợ và kháng cự mà Chỉ báo Momentum thiếu. Trên biểu đồ giá, nhà đầu tư có thể kết hợp tất cả các chỉ báo này cùng một lúc để phân tích kỹ thuật chi tiết.
Do đường dao động của Chỉ báo Momentum không có giới hạn trên và dưới, điều này dẫn đến sự chủ quan trong việc đánh giá mua và bán quá mức. Vì vậy, nên sử dụng Chỉ báo Momentum phối hợp với các chỉ báo bổ sung.
Các chỉ báo MOM, RSI, StochRSI, MACD và Bollinger Bands được sử dụng trên biểu đồ ngày, mỗi chỉ báo mang đến một kết quả duy nhất. Chúng cung cấp thêm thông tin về các điểm giới hạn mà Chỉ báo Momentum thiếu.
- RSI: Nếu đường chạm vào ngưỡng trên, giá đang đạt mức mua/kháng cự quá mức. Nếu đường này chạm ngưỡng dưới, đó là mức hỗ trợ/bán quá mức.
- StochRSI: Tương tự như RSI, nhưng với tốc độ dao động nhanh hơn và dễ bay hơi hơn.
- MACD: Nếu đường màu đỏ cắt lên trên đường màu xanh, đây là tín hiệu giảm giá. Nếu đường màu xanh cắt lên trên đường màu đỏ, đây là tín hiệu tăng giá.
- Dải Bollinger: Các dải màu xanh xung quanh các cây nến biểu thị các mức hỗ trợ thấp hơn, nơi mà giá có thể phản ứng và các mức kháng cự cao hơn, nơi giá khó có thể phân kỳ.
Chỉ báo Momentum hiện đang cho thấy xu hướng giảm nhẹ và tiến đến đường ngang, có thể xác nhận thông tin này qua RSI và Dải Bollinger vì giá chứng khoán chưa đạt đến mức hỗ trợ trên cả hai chỉ báo. Chỉ báo StochRSI đang phân kỳ giảm giá và các đường chỉ báo MACD cho thấy khả năng đi theo cả hai hướng. Thông tin này cho biết rằng giá chứng khoán có thể giảm nhẹ trong thời gian ngắn.
Chỉ báo Momentum cho biết sức mạnh của đà xu hướng hiện tại. Mặc dù chỉ báo có thể tạo ra tín hiệu mua và bán, nhưng không nên dựa chỉ vào tín hiệu từ chỉ báo Momentum mà nên kết hợp nhiều công cụ phân tích kỹ thuật khác để giảm thiểu rủi ro và tăng tính tin cậy của các kết luận phân tích. Đây là lời nhắc nhở mà Mytour mong mọi người đều chú ý để tránh sai lầm trong đầu tư. Hãy theo dõi các bài viết tiếp theo tại thư viện chứng khoán Mytour nhé.