Giải Bài 46: Cân bằng tự nhiên giúp học sinh lớp 8 nắm vững nội dung sách Kết nối tri thức và áp dụng vào cuộc sống hàng ngày trang 188, 189, 190.
Đồng thời, hỗ trợ giáo viên trong việc soạn giáo án cho Bài 46: Sinh vật và môi trường trong sách giáo khoa Khoa học Tự nhiên 8, giúp học sinh hiểu sâu hơn về môi trường sống.
1. Tình trạng cân bằng của cộng đồng sinh vật
Khi số lượng cá thể trong cộng đồng tăng vượt quá mức, cơ thể sinh vật sẽ điều chỉnh như thế nào để duy trì một môi trường sống cân bằng?
Đáp án:
Khi số lượng cá thể trong quần thể tăng quá mức, cơ thể sẽ tự điều chỉnh bằng cách: Có sự cạnh tranh gay gắt về thức ăn và nơi ở, dẫn đến tăng tỷ lệ tử vong và giảm tỷ lệ sinh sản, cùng với đó là tăng tỷ lệ di cư. Nhờ đó, số lượng cá thể sẽ điều chỉnh giảm trở lại gần mức cân bằng.
2. Kiểm soát sinh học trong cộng đồng sinh vật
Dựa vào Hình 46.2, hãy mô tả cách mà số lượng thỏ tuyết và linh miêu kiểm soát lẫn nhau.
Giải đáp:
Sự kiểm soát số lượng thỏ tuyết và linh miêu diễn ra thông qua hiện tượng kiểm soát sinh học: Khi số lượng thỏ tuyết tăng (do nguồn thức ăn dồi dào), số lượng linh miêu cũng tăng. Tuy nhiên, khi số lượng linh miêu tăng cùng với số lượng thỏ tuyết đến mức cạnh tranh giữa hai loài, số lượng thỏ tuyết sẽ giảm dần, làm giảm dần số lượng linh miêu theo sau.
3. Cân bằng tự nhiên trong hệ sinh thái
Câu 1: Qua quan sát Hình 46.3, mô tả sự phân bố của các cộng đồng thực vật trong hình phản ánh điều kiện môi trường như thế nào.
Đáp án:
Sự phân bố các cộng đồng thực vật trong hình phản ánh sự phù hợp với điều kiện ánh sáng của môi trường: Cây gỗ lớn thường phát triển ở tầng trên để hấp thụ ánh sáng tốt nhất, tiếp đó là cây gỗ vừa và nhỏ cần ánh sáng trung bình ở tầng trung và thấp, còn cây bụi nhỏ và cỏ thường phân bố ở tầng dưới rừng với các loài ưa bóng. Sự phân tầng giúp tối ưu hóa sử dụng ánh sáng trong hệ sinh thái và giảm thiểu cạnh tranh giữa các loài.
Câu 2: Qua quan sát Hình 46.4, phân tích mối quan hệ dinh dưỡng giữa các loài và chỉ ra loài nào có ảnh hưởng lớn nhất đến sự tồn tại của các loài khác trong quần xã. Và tại sao?
Đáp án:
- Một số mối liên hệ về dinh dưỡng giữa các loài: Cỏ là thức ăn của động vật như thỏ, chuột và châu chấu. Thỏ lại là thức ăn cho cáo và đại bàng; chuột là thức ăn của cáo, cú và đại bàng; còn châu chấu thì là thức ăn cho ếch và chim,...
- Loài sinh vật có tác động lớn nhất đến sự tồn tại của các loài trong cộng đồng là loài cỏ. Bởi vì nếu lượng cỏ giảm, số lượng các loài ăn cỏ như thỏ, chuột và châu chấu cũng sẽ giảm, làm giảm số lượng các loài ở mức trên trong chuỗi thức ăn.