Môn quần vợt

Quần vợt (tiếng Anh: Tennis) là môn thể thao giữa hai người (đánh đơn) hoặc hai đội mỗi đội hai người (đánh đôi). Người chơi sử dụng vợt lưới để đánh quả bóng cao su bọc nỉ rỗng về phía sân đối phương. Quần vợt hiện là môn thể thao rất phổ biến trên toàn cầu và được thi đấu tại các kỳ Thế vận hội. Có hàng triệu người chơi và hâm mộ quần vợt trên khắp thế giới. Hàng năm có nhiều giải quần vợt chuyên nghiệp được tổ chức toàn cầu, trong đó có 4 giải Grand Slam danh giá gồm Úc Mở rộng, Pháp Mở rộng, Wimbledon và Mỹ Mở rộng.

Sân chơi và trang bị

Kích thước sân đấu

Quần vợt diễn ra trên sân hình chữ nhật, bề mặt phẳng. Sân dài 23,77 m, rộng 8,23 m cho trận đánh đơn và 10,97 m cho trận đánh đôi. Lưới căng ngang theo chiều rộng sân, song song với đường biên, chia sân thành hai phần. Lưới cao 914 mm ở giữa và 1,07 m ở hai cột lưới.

Các loại sân quần vợt

Có bốn loại sân chính. Dựa vào nguyên liệu làm bề mặt sân, mỗi loại sẽ có tốc độ và độ nảy bóng khác nhau, ảnh hưởng đến lối chơi:

• Sân đất nện: làm từ đá hoặc gạch nghiền, thường có màu đỏ. Bóng nảy chậm và cao, phù hợp với tay vợt thích đứng cuối sân và kiên nhẫn. Phổ biến ở Châu Âu và Nam Mỹ.
• Sân cỏ: rất hiếm do chi phí bảo dưỡng cao, chủ yếu ở Anh. Bóng đi nhanh, nảy thấp và không đều, thích hợp với lối chơi phát bóng và lên lưới.
• Sân cứng: có thể là xi măng hoặc lớp cao su trộn cát trên xi măng. Bóng đi nhanh, nảy cao và đều, phù hợp với lối chơi phát bóng và lên lưới. Có thể điều chỉnh độ chậm của sân bằng cách làm mặt sân nhám hoặc mềm hơn.
• Sân thảm: thường dùng trong nhà khi mượn sân bóng rổ hoặc sân thể thao khác. Trải thảm đặc biệt lên sân và dựng cột lưới. Độ nảy trung bình, phù hợp cho mọi loại đấu thủ.

Hiện tại, các giải Grand Slam sử dụng các loại sân khác nhau: giải Pháp Mở rộng dùng sân đất nện, Wimbledon dùng sân cỏ, giải Úc Mở rộng dùng sân cứng (nhám hoặc mềm) và giải Mỹ Mở rộng dùng sân cứng bề mặt xi măng.

Vợt và bóng tennis

Bóng tennis tròn, làm bằng cao su và phủ nỉ bên ngoài, bên trong rỗng. Thường bóng có màu vàng, đường kính từ 6,35 đến 6,6 cm, nặng từ 56 đến 59,4 g.

Vợt có nhiều hình dạng và kích thước khác nhau. Thông thường có ba cỡ: tiêu chuẩn, trung và lớn. Cỡ vợt được xác định bởi kích thước mặt lưới. Trước đây vợt làm từ gỗ, ngày nay làm từ nhiều vật liệu khác như nhôm, graffit, hoặc sợi carbon, giúp vợt cứng hơn nhưng nhẹ hơn gỗ.

Mặt vợt được căng bằng dây ni lông hoặc dây ruột bò. Hiện nay có nhiều loại dây mới gọi là dây ni lông tổng hợp.

Ngoài ra, nếu người chơi cảm thấy mặt vợt rung quá gây ê tay thì có thể sử dụng cục chống rung.

Luật chơi tennis

Luật chơi và cách tính điểm trong tennis

Một trận tennis gồm điểm, game và set để tính chung cho cả trận. Trong các giải nam lớn như Grand Slam, ai thắng trước 3 set sẽ thắng trận. Trong mỗi set, ai thắng trước 6 game thì thắng set, nhưng phải hơn đối thủ 2 game. Nếu tỉ số là 5–5, sẽ tiếp tục chơi đến khi một người thắng nhiều hơn đối thủ 2 game để quyết định người thắng set đó. Lưu ý: Nếu tỉ số set là 7–6 thì set cũng kết thúc (nhưng không phải là set cuối nếu cả hai đã hòa 1–1 hay 2–2 tùy theo trận). Trong mỗi game, điểm tính lần lượt: 0, 15, 30, 40 và thắng game. Nếu tỉ số đạt 40–40, tức là deuce, sẽ chơi tiếp đến khi một người ghi nhiều hơn đối phương 2 điểm.

Mỗi điểm bắt đầu bằng việc phát bóng. Người phát bóng đứng sau đường biên cuối sân, giữa điểm trung tâm và đường biên dọc. Người nhận bóng có thể đứng bất cứ đâu ở phía bên mình.

Phát bóng hợp lệ là khi bóng đi qua lưới (không chạm) và vào ô phát bóng chéo phía bên kia. Nếu bóng chạm lưới nhưng vẫn vào ô phát bóng, lần đó không tính và phải phát lại. Nếu phát bóng lỗi lần một: đi quá dài hoặc không qua lưới, người phát được phát lại lần 2, nhận lỗi 1. Nếu lần 2 cũng lỗi, nhận lỗi 2 và đối phương được điểm. Nếu lần 2 hợp lệ, không sao.

Trong tennis nam, các giải đấu được phân chia như sau (theo điểm cho nhà vô địch):

• World Tour 250: 250 điểm cho nhà vô địch
• World Tour 500: 500 điểm cho nhà vô địch
• Master 1000: 1000 điểm cho nhà vô địch
• Grand Slam: 2000 điểm cho nhà vô địch
• World Tour Finals: 1500 điểm cho nhà vô địch
• Davis Cup

Các kỹ thuật đánh bóng

• Phát bóng (serve/service)
• Đánh thuận tay (forehand)
• Đánh trái tay (backhand)
• Đánh cắt (slice)
• Đánh xoáy (topspin)
• Đập bóng trên cao (smash)
• Đánh bổng (lob)
• Đánh bỏ nhỏ (dropshot)

Các kỹ thuật đánh bóng

• Xoáy
• Thẳng
• Xoáy dưới, còn gọi là xoáy cua

Các kiểu phát bóng

• Phát bóng thẳng
• Phát bóng xoáy

Lịch sử tennis

Không ai chắc chắn nguồn gốc của môn tennis, nhưng nhiều chuyên gia tin rằng vào năm 1873, một thiếu tá quân đội Anh tên là Walter Clopton Wingfield đã phát minh ra bộ môn này. Khi đó, người Anh gọi trò chơi này là 'quần vợt trên sân cỏ'. Ông Wingfield đặt tên trò chơi là Sphairistiké và nói rằng ông dựa trên một trò chơi cổ xưa của người Hy Lạp.

Người Anh mang trò chơi này đến đảo Bermuda vào năm 1873, và từ Bermuda nó được đưa sang Mỹ vào năm 1874 và chơi ở Đảo Staten, New York. Giống như nhiều môn thể thao khác của người Anh, họ đã lan truyền nó khắp các thuộc địa của mình trên toàn thế giới, làm cho môn này trở nên phổ biến nhanh chóng.

Trò chơi Jeu de paume của Pháp cũng được coi là tiền thân của môn tennis ngày nay.

Các giải đấu tennis nổi tiếng

Mỗi năm, bốn giải đấu tennis lớn nhất là (theo thứ tự trong năm): Úc mở rộng, Pháp mở rộng, Wimbledon và Mỹ mở rộng. Những giải này được tổ chức bởi các hiệp hội tennis quốc gia của các nước. Bốn giải này được gọi chung là Grand Slam và chiến thắng cả bốn giải trong cùng một năm là thành tích cao nhất của một tay vợt. Tính đến nay, chỉ có 2 tay vợt nam (Don Budge-1938 và Rod Laver-1962, 1969) và 3 tay vợt nữ (Maureen Connolly-1953, Margaret Court-1970, và Steffi Graf-1988) đã đạt được thành tích này.

Ngoài 4 giải Grand Slam, các giải tennis nam trên thế giới được tổ chức bởi Hiệp hội Tennis Chuyên nghiệp (ATP), trong khi các giải tennis nữ được tổ chức bởi Hiệp hội Tennis Nữ (WTA).

Ngoài những giải này, mỗi quốc gia còn tham dự Cúp Davis và Fed Cup hàng năm. Cúp Davis dành cho đấu thủ nam, Fed Cup dành cho đấu thủ nữ.

Mỗi bốn năm, tennis cũng được tranh tài tại Thế vận hội Mùa hè.

Các tay vợt danh tiếng

Các tay vợt nam xuất sắc nhất lịch sử bao gồm: Bill Tilden, Rod Laver, Roger Federer, Rafael Nadal, Novak Djokovic, Pete Sampras, Andre Agassi, Lleyton Hewitt, Andy Murray.

Những tay vợt nữ lừng danh gồm: Maureen Connolly, Margaret Court, Chris Evert, Martina Navratilova, Steffi Graf, Monica Seles, Serena Williams, Martina Hingis, Venus Williams, Justine Henin, Maria Sharapova, Victoria Azarenka.