Chợ tình Khâu Vai được tổ chức ở đâu?
Nằm trên một ngọn đồi thuộc bản Khâu Vai, xã Khâu Vai, thị trấn Mèo Vạc, Hà Giang, Chợ tình Khâu Vai là một trong những phiên chợ có lịch sử lâu đời nhất ở địa phương này, đã tồn tại và phát triển hơn 100 năm. Khác biệt với Chợ phiên Mèo Vạc thường diễn ra vào mỗi Chủ nhật hàng tuần, Chợ tình Khâu Vai chỉ diễn ra duy nhất trong một ngày trong năm.
Đặc biệt hơn, Chợ tình Khâu Vai còn được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, là điểm đến thu hút sự quan tâm của nhiều người khi đến với vùng đất cực Bắc của Việt Nam. Sự tồn tại của phiên chợ này cũng góp phần làm phong phú thêm cuộc sống và giữ gìn văn hóa đặc sắc của cộng đồng dân cư tại địa phương này.
Bạn có thể đến chợ tình Khâu Vai bằng phương tiện gì?
Chợ tình Khâu Vai được tổ chức tại làng Khâu Vai, cách trung tâm thành phố Hà Giang khoảng 200km. Do đó, bạn sẽ mất khá nhiều thời gian để đến đây.
Xe máy và ô tô là hai phương tiện phổ biến nhất. Bạn có thể di chuyển theo con đường sau: Thành phố Hà Giang – Tam Sơn – Yên Minh – Ngã ba Sủng Là, Phó Bảng – Ngã ba Sà Phìn – Lủng Cú – Cột cờ Lũng Cú – Phố cổ Đồng Văn – đèo Mã Pí Lèng – Mèo Vạc.
Chợ tình Khâu Vai thường được tổ chức vào thời gian nào?
Thường thì, những lễ hội ở vùng cao Đông Bắc thường diễn ra vào mùa xuân. Đây là thời điểm một mùa đã qua, người dân cũng trở nên thư thả hơn. Do đó, họ thường tổ chức những lễ hội để cầu may mắn, mưa thuận gió hòa cho năm mới sắp đến. Và tất nhiên, Chợ tình Khâu Vai cũng không ngoại lệ. Bởi vậy, đồng bào dân tộc ở huyện Mèo Vạc và cao nguyên đá Đồng Văn thường có những câu thơ như sau:
“Chờ anh qua mùa lạnh
Chờ anh đi qua mùa đào
Vượt qua đỉnh Mã Pí Lèng
Chúng ta quay về chợ tình Khâu Vai”
Theo quy ước, mỗi năm vào ngày 27 tháng Ba Âm lịch, mọi người lại tụ họp tại Chợ tình Khâu Vai. Truyền thống này đã tồn tại hơn 100 năm kể từ khi chợ được tổ chức lần đầu vào năm 1919.
Trước đây, Chợ tình Khâu Vai chỉ diễn ra trong một ngày duy nhất là ngày 27 tháng Ba Âm lịch. Nhưng hiện nay, với mục tiêu quảng bá văn hóa địa phương, chợ đã được kéo dài thêm 2 ngày, tức là diễn ra trong 3 ngày, thu hút mọi người đến tham quan, trải nghiệm trong hành trình khám phá Hà Giang.
Toàn cảnh Chợ tình Khâu Vai nhìn từ trên cao
Đi ngược thời gian, khám phá nguồn gốc của Chợ tình Khâu Vai
Ở những vùng núi cao, thường truyền kể những truyện thần thoại. Và đương nhiên, Chợ tình Khâu Vai cũng có câu chuyện riêng của mình, về huyền thoại của chàng Ba – một chàng trai người Nùng và nàng Út – cô gái người Giáy.
Câu chuyện tình của họ đầy gian truân, gian khổ khi chỉ dám gặp gỡ ở miền đá xanh, đắp lũy thuộc xã Khâu Vai. Họ gặp trở ngại do những quan niệm nghiêm ngặt của gia đình. Khi tình yêu của họ bị phát hiện, họ phải đối mặt với sự phản đối mạnh mẽ.
Không còn lựa chọn, chàng Ba dẫn nàng Út lên sườn núi Khâu Vai để bảo vệ tình yêu của họ. Hành động này càng làm nổi bật mâu thuẫn giữa hai gia đình. Đôi trai gái không chịu được sự đau lòng khi thấy người thân phải chịu đựng, vì vậy họ phải chia tay nhau. Từ đó, họ hẹn nhau mỗi năm, vào ngày chia tay sẽ gặp nhau tại núi Khâu Vai. Ngày mà họ chia tay là ngày 27 tháng Ba âm lịch.
Sau khi cả hai qua đời, người dân trong khu vực đã cùng nhau xây dựng các đền thờ và từ năm 1919, họ đã tổ chức phiên chợ tình vào ngày 27 tháng Ba âm lịch, như một cách tiếp tục câu chuyện tình yêu đầy lãng mạn đó.
Khu vực miếu Ông được cư dân xây dựng để thờ phượng chàng Ba
Đặc điểm độc đáo của Chợ tình Khâu Vai
Chợ tình Khâu Vai – Nơi vợ gặp bạn xưa, chồng gặp người cũ mà không ghen tuông
Theo truyền thống, từ trước đến nay, Chợ tình Khâu Vai đã trở thành nơi mọi người tìm đến sau một năm, hoặc thậm chí nhiều năm, của sự xa cách. Trước năm 1991, những người đến chợ thường gặp khó khăn trong tình duyên, không thể gặp nhau do các ràng buộc văn hóa, tôn giáo, v.v. Nhưng bây giờ, khi mỗi người có số phận riêng, họ lại tìm đến đây vào ngày này để chia sẻ, tâm sự với nhau về cuộc sống của mình. Đây cũng là cơ hội để họ nhớ lại những cảm xúc, kỷ niệm của quá khứ. Tại đây, họ sẽ ngồi lại kể về những trải nghiệm, cảm xúc trong cuộc sống, chia sẻ với nhau dưới bóng đá núi.
Một điểm đặc biệt tại Chợ tình Khâu Vai là có nhiều cặp vợ chồng đến chợ, nhưng sau đó mỗi người lại đi một hướng. Vợ gặp bạn xưa, chồng gặp người cũ để kể chuyện. Nhưng không có sự ghen tuông, chỉ có sự tôn trọng. Cả hai đều hiểu rằng đó là trách nhiệm và lòng tôn kính trước tình cảm của đối phương. Nhưng mọi thứ chỉ diễn ra trong ngày chợ, sau đó, 'cánh cửa' phải đóng lại, không được phép nhớ nhung gì cả.
Nếu trước đây, chỉ có người dân tộc sống xung quanh huyện Mèo Vạc tham gia chợ, từ năm 1992 trở đi, Khâu Vai thu hút nhiều người hơn, bao gồm cả dân Cao Bằng, Bắc Kạn, Tuyên Quang. Các cặp đôi Tày, Nùng, Giấy từ các xã Nậm Ban, Tát Ngà, Niêm Sơn, Lũng Pù, Sơn Vĩ, Thượng Phùng và các xã của huyện Bảo Lạc, Cao Bằng, cũng thường đến chợ này.
Nếu trước đây, Chợ tình Khâu Vai chỉ thu hút sự chú ý của những cặp đôi dang dở trong tình yêu
Bây giờ, chợ đã thu hút đông đảo mọi người đến tham dự
5.2 Các hoạt động độc đáo tại Chợ tình Khâu Vai
Chợ tình Khâu Vai được chia thành hai phần, bao gồm phần Lễ và phần Hội. Trong phần Lễ, cư dân sẽ cùng nhau tặng lễ tại miếu Ông, miếu Bà với các vật phẩm lễ như một cách để ghi nhớ nguồn gốc của họ. Đây là những người đã khai mở đất đai, lập nên làng Khâu Vai. Trong phần Lễ, những người lớn tuổi trong làng sẽ đảm nhiệm vai trò chủ lễ, thực hiện nghi lễ và cầu xin phép khai hội.
Trong phần Hội, mọi người sẽ được tham gia vào các hoạt động đặc sắc như chọi chim họa mi, trao đổi văn hóa, biểu diễn nghệ thuật cùng với những trò chơi dân gian thú vị khác. Trong phần này, các nhóm nam nữ từ năm đến bảy người sẽ tụ tập lại và cùng nhau hát, vui vẻ và say sưa. Người Giáy, người Nùng với hình thức hát Cọi, cũng như người Tày với hình thức hát Sli, sẽ trình diễn những bài hát xoay quanh chủ đề tình yêu và nhớ nhung.
Những phần trình diễn thú vị tại phần hội của Chợ tình
Những cô gái, chàng trai đọ sức với những vũ điệu, bản nhạc đầy sôi động
Ai biết sau những khoảnh khắc này, có thể họ sẽ kết duyên thành một