Một bài luận trong quá trình học thạc sĩ tâm lý lâm sàng: Kết nối giữa việc hiểu lý thuyết và áp dụng thực tế, và giải thích lý do cho sự liên kết này

Tiếp cận trị liệu hiện sinh

Khi tôi còn là sinh viên năm ba học tâm lý cách đây 03 năm, tôi đã có cơ hội được học và tìm hiểu về trị liệu hiện sinh. Cùng lúc đó, tôi đam mê cả hai triết lý: Thân chủ trọng tâm (Carl Rogers) và Trị liệu hiện sinh (nói chung). Tôi mất hơn ba năm để thực sự phân biệt và không nhầm lẫn giữa hai triết lý này. Ban đầu, tôi tin rằng hai triết lý này đi đôi với nhau và đều áp dụng cho tôi. Nhưng giờ đây, khi tôi tự đặt câu hỏi về lý thuyết tâm đắc, tôi chỉ chọn 'Trị liệu hiện sinh'.

Sự thay đổi

Tôi say mê triết học của Friedrich Nietzsche qua 'Lời của Nietzsche cho giới trẻ' (Shiratori Haruhiko). Tôi tìm thấy bộ sách này vào năm 2019 và cảm thấy không thể diễn tả được cảm xúc khi đọc từng lời của Nietzsche qua bộ lọc của Shiratori Haruhiko. Từ đó, tôi dành thời gian để nghiên cứu thêm về Nietzsche và thấy rằng ông là một trong những học giả tạo ra nền tảng cho trị liệu hiện sinh hiện đại, bên cạnh Søren Kierkegaard, Martin Heidegger, Jean-Paul Sartre và Martin Buber. Nietzsche đặt giá trị vào ý chí mạnh mẽ của cá nhân trong 'sức mạnh ý chí', một điểm tương đồng mà tôi nhận thấy trong bản thân mình từ khi còn nhỏ. Tôi luôn tin rằng có thể vượt qua mọi thứ khi ý chí còn tồn tại, một niềm tin mạnh mẽ từ bản thân tôi.

Quay về trước mốc thời gian hơn một năm trước (2018), một người chị trong ngành đã giới thiệu cho tôi cuốn sách “Những tạo vật của một ngày” (Irvin D. Yalom). Đây là một trong những cuốn sách làm tôi say mê trong năm 2018. Tôi đọc từng câu chuyện của Yalom và hình dung cách ông làm việc với thân chủ. Nếu đối với người khác đó là điều khó hiểu, thì với tôi, mỗi câu chuyện đều rất dễ hiểu và gần gũi. Tôi không ngạc nhiên khi biết Yalom là một trong những đại diện tiêu biểu của trị liệu tâm lý hiện sinh đương đại (do chị đồng nghiệp đã giới thiệu với tôi trước đó vì biết tôi yêu thích hiện sinh). Tuy nhiên, điều khiến tôi bất ngờ là cách làm việc “tự tại” của ông qua từng câu chuyện. Tôi tự hỏi: “Tại sao không làm việc giống như vậy?”. Yalom nhấn mạnh đến bốn quan điểm hiện sinh mà tôi luôn quan tâm và trải nghiệm: (1) Cái chết; (2) Tự do và trách nhiệm; (3) Nỗi cô đơn hiện sinh; (4) Sự vô nghĩa. Ở tuổi 24, tôi không biết liệu đó có phải là quá sớm để suy nghĩ về cả bốn quan điểm hay không, nhưng việc này mang lại sự thú vị và củng cố quá trình trưởng thành về tâm trí.

Tôi biết đến quan điểm thứ hai “Tự do và trách nhiệm” khi còn là sinh viên năm ba (khoảng năm 2017). Quan điểm này giúp tôi hiểu rõ về quyền tự do lựa chọn và trách nhiệm của bản thân. Khi tôi có tự do, tôi chịu trách nhiệm với mọi quyết định của mình. Điều này tạo ra một cuộc sống công bằng trong tâm trí của tôi, không huyền hoặc bản thân, không đòi hỏi quá nhiều từ bản thân hay người khác, và không trách nhiệm của bản thân cho bất kỳ ai. Khi thực sự hiểu được điều này qua triết thuyết hiện sinh, tôi rất xúc động. Các quan điểm về “Cái chết” và “Nỗi cô đơn hiện sinh” là một phần của trải nghiệm cá nhân của tôi, không chỉ là từ sách vở. Khi biết đến Victor Frankl cũng là lúc tôi trải qua nhiều thời gian ở bệnh viện, để chăm sóc bà và mẹ tôi đều bị ốm. Những ngày đó với tôi thật sự có ý nghĩa. Về “Nỗi cô đơn hiện sinh” – trải nghiệm này luôn hiện hữu trong tâm trí tôi. Tôi hiểu rằng “cuộc sống vô nghĩa”, những ý nghĩa mà tôi đã đặt ra trước đó là cách tôi tự tạo ra ý nghĩa cho cuộc sống của mình.

Các nhân vật mà tôi rất ưa thích không thể không đề cập đến Victor Frankl với tác phẩm “Những khám phá về ý nghĩa cuộc sống” và Rollo May với quan điểm “sự can đảm là chìa khóa của sự tồn tại”. Tôi đã đọc cuốn “Tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống” của Victor Frankl vào những ngày đầu tiên của sự khám phá về triết học hiện sinh. Câu chuyện của Victor thực sự ấn tượng với tôi trong thời gian đó, một trải nghiệm thực sự về “tự do ý chí” giữa những khó khăn của cuộc sống. Nietzsche từng nói: “Những điều không giết bạn sẽ làm bạn mạnh mẽ hơn”, điều này thực sự đúng với những gì tôi cảm nhận khi đọc “Tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống” của Victor Frankl.

TIÊU ĐIỂM HIỆN TẠI

Việc lựa chọn học tập triết lý và thực hành đối với tôi là một hành trình trải nghiệm bao gồm việc học hỏi, đọc sách và trải nghiệm cuộc sống của chính bản thân. Những điều thuộc về bản thân mình giúp tôi thực sự hiểu biết, trân trọng và yêu thích. Đây thực sự là nguồn động viên lớn nhất của tôi trong ngành, tôi muốn sử dụng những nguồn lực này để đóng góp cho cuộc sống.

Kết thúc bài viết này, tôi muốn chọn một biểu tượng cho bản thân mình – một khối não – can đảm bước vào những nơi tối tăm và ẩm ướt, can đảm sử dụng những gì mình có để “làm sáng” một phần của thế giới. Một ngày nào đó, khối não sẽ bay lên và tan vào không khí, nhưng việc nó đã từng dùng chính mình để làm sạch một góc tối của thế giới là một sự thật không thể phủ nhận.

NGUỒN THAM KHẢO