1. Soạn dàn bài
I. Mở đầu
- Giới thiệu truyền thuyết sẽ được kể: Bánh chưng, bánh giầy
- Mô tả thời gian và bối cảnh của truyền thuyết Bánh chưng, bánh giầy: Vào thời kỳ Hùng Vương thứ sáu, khi nhà vua đã cao tuổi và mong muốn truyền ngôi cho con.
II. Phần thân bài
a. Điều kiện để truyền ngôi của Vua Hùng
- Tình hình: Khi Vua Hùng muốn truyền ngôi nhưng lại có đến hai mươi người con trai, ông không biết chọn ai cho phù hợp
- Tiêu chí: “Người kế thừa ngai vàng phải có khả năng tiếp nối trí tuệ của ta, không nhất thiết phải là con trưởng.”
- Hình thức: Trong lễ dâng Tiên vương, ai làm món lễ vật vừa ý nhà vua, nhà vua sẽ truyền ngôi cho người đó, với sự chứng giám của Tiên vương.
b. Lang Liêu và các hoàng tử cùng thi tài tìm lễ vật dâng lên vua
- Các hoàng tử cạnh tranh nhau để chuẩn bị những món ăn thật ngon và thịnh soạn để dâng lên lễ Tiên vương.
- Lang Liêu là con thứ mười tám; mẹ chàng từng bị vua cha không ưa, bị bệnh rồi qua đời. So với các anh em, chàng gặp nhiều thiệt thòi nhất.
- Lang Liêu mơ thấy thần mách bảo rằng nên dùng gạo nếp quen thuộc để làm lễ vật dâng lên vua cha.
- Lang Liêu dùng gạo nếp vo sạch, kết hợp với đậu xanh và thịt lợn làm nhân, gói bằng lá dong thành hình vuông, luộc suốt một ngày một đêm. Đồng thời, cũng dùng gạo nếp ấy đồ lên, giã nhuyễn rồi nặn thành hình tròn.
- Vào ngày lễ dâng Tiên vương, các hoàng tử mang đến đủ loại sơn hào hải vị, từ nem công chả phượng, không thiếu thứ gì.
- Sau khi xem xét toàn bộ, vua dừng lại trước chồng bánh của Lang Liêu, rất hài lòng, rồi gọi Lang Liêu lên hỏi. Lang Liêu kể lại giấc mơ gặp thần của mình.
=> Kết quả: Vua Hùng chọn hai loại bánh của Lang Liêu để dâng lễ, và Lang Liêu được truyền ngôi.
c. Ý nghĩa và phong tục làm bánh chưng bánh giày
- Ý nghĩa của bánh chưng và bánh giầy: Bánh tròn biểu trưng cho trời, được gọi là bánh giầy. Bánh vuông biểu trưng cho đất, được gọi là bánh chưng. Lá bọc bên ngoài tượng trưng cho sự đùm bọc lẫn nhau, phản ánh truyền thống tương thân tương ái của dân tộc ta.
- Truyền thống của dân tộc ta: Mỗi dịp Tết đến, bánh chưng và bánh giầy luôn là món ăn không thể thiếu.
III. Kết luận
- Ý nghĩa của truyền thuyết về bánh chưng và bánh giầy.
- Truyền thống của dân tộc ta: Mỗi khi Tết đến, bánh chưng và bánh giầy là món ăn không thể thiếu.
2. Kể về truyền thuyết Bánh chưng và bánh giầy
Trong chương trình Ngữ văn lớp 6, em đã học về năm truyền thuyết, mỗi câu chuyện đều mang đến cho em những bài học sâu sắc. Tuy nhiên, em ấn tượng nhất với truyền thuyết 'Bánh chưng, bánh giầy'. Câu chuyện bắt đầu khi Vua Hùng Vương thứ sáu tổ chức một cuộc thi để chọn người kế vị. Vua ra yêu cầu: trong lễ dâng Tiên vương, ai làm vua hài lòng nhất sẽ được truyền ngôi. Các hoàng tử ngay lập tức đi khắp nơi tìm kiếm vàng bạc, châu báu và các món ngon để dâng lên. Lang Liêu, dù là con vua nhưng rất nghèo, không thể tìm được những đồ quý giá. Chàng cảm thấy bối rối và suy nghĩ mãi không biết phải làm gì.
Ngày lễ dâng Tiên vương đã đến gần. Trong triều sẽ có một bữa tiệc lớn. Các hoàng tử đã chuẩn bị nhiều món ăn sang trọng như nem công, chả phượng, yến huyết, vi cá… Vua cha sẽ khen ngợi món nào ngon nhất và chỉ việc chọn ra. Lang Liêu không mong muốn ngôi cao, chỉ ước có một món quà thật ý nghĩa để dâng lên Tiên vương và thể hiện lòng thành kính với vua cha. Trong giấc ngủ, Lang Liêu mơ thấy một ông lão tóc bạc phơ chống gậy đến hỏi:
– Lang Liêu, ta biết con nghèo nhưng rất hiếu thảo. Con chỉ mong có một món quà để dâng lên Tiên vương và thể hiện lòng hiếu kính đối với vua cha phải không? Vậy ta hỏi con: Con làm nghề nông, theo con, cái gì là cao nhất trên đời?
– Dạ, là trời ạ!
– Vậy cái gì gần gũi và quý giá nhất?
– Dạ, là đất ạ!
– Vậy con hãy sử dụng những sản vật do chính tay con trồng và nuôi để làm ra món ăn vừa tượng trưng cho trời, vừa tượng trưng cho đất. Đó chính là món quà quý giá nhất mà con có thể dâng lên Tiên vương.
Ông lão vừa dứt lời thì hóa thành làn khói mỏng và bay đi. Lang Liêu tỉnh dậy trong sự ngạc nhiên. Nhớ lại giấc mơ, chàng vô cùng vui mừng.
Sáng hôm sau, Lang Liêu nhờ mẹ chuẩn bị ít lá dùng để làm bánh. Chàng chọn gạo ngon nhất, trắng nhất và mổ một con lợn béo lấy những miếng thịt ngon nhất. Chàng dùng lá gói thành những chiếc bánh vuông vức như hình đất. Sau đó, chàng luộc bánh trong nhiều giờ. Mùi thơm của bánh lan tỏa khắp làng. Ai cũng khen ngợi bánh thơm ngon chưa từng thấy. Cùng loại gạo nếp thơm, chàng giã nhuyễn và nặn thành bánh tròn như bầu trời sáng sớm. Sáng hôm sau, mẹ Lang Liêu mang mâm bánh tròn đi trước, còn chàng mang mâm bánh vuông theo sau. Hai mẹ con vào cung khi mọi người đã tụ tập đông đủ.
Sau khi kết thúc lễ dâng Tiên vương, vua cùng các quan đại thần đi một vòng để thử các mâm cỗ. Đến mâm nào, vua chỉ nếm qua một miếng rồi thể hiện sự không hài lòng. Những món như gan hùm, tay gấu, tim voi, thậm chí cả vi cá mập, vốn là món vua thường ăn, chẳng có gì đặc biệt. Vua cảm thấy buồn vì các hoàng tử không thể nghĩ ra món gì có ý nghĩa, chỉ biết đi tìm của ngon vật lạ.
Khi đến hai mâm bánh của Lang Liêu, vua dừng lại, suy nghĩ. Từ hai mâm bánh giản dị tỏa ra một hương vị nồng nàn, quen thuộc. Mùi thơm của gạo mới hòa quyện với sương sớm, hương rơm tươi vừa gặt tỏa ra ngát hương. Trong làn hương dịu dàng, vua như thấy bóng dáng những người nông dân chăm chỉ trên đồng, những cánh cò bay lả tả, và làn khói lam chiều mờ ảo. Vua ra lệnh cắt bánh và chia cho mỗi người một miếng. Ai cũng khen bánh ngon. Vua hỏi Lang Liêu:
– Ai đã chỉ cho con làm hai loại bánh này? Chúng có ý nghĩa gì? Lang Liêu vội vàng quỳ xuống và đáp:
– Muôn tâu vua cha, bánh tròn tượng trưng cho bầu trời cao, nơi có đức Ngọc Hoàng và Tiên vương, còn bánh vuông tượng trưng cho mặt đất rộng lớn, nơi có vua cha đang trị vì và gìn giữ sự thái bình. Bánh được làm từ gạo nếp, đậu xanh, và thịt ngon do chính tay con làm ra. Chính tấm lòng kính yêu của con đối với vua cha đã truyền cảm hứng cho con làm những chiếc bánh này.
Vua nâng Lang Liêu dậy. Nhìn thẳng vào mắt chàng, vua nói:
– Con không chỉ là một người con hiếu thảo mà còn là một người chăm chỉ, biết trân trọng những gì do lao động tạo ra. Trước sự chứng kiến của toàn thể văn võ bá quan, vua tuyên bố:
– Như đã nói trước đây, người nối ngôi phải nối tiếp được tâm nguyện của ta. Tâm nguyện của ta là đảm bảo muôn dân sống trong thái bình, no đủ và sung túc. Để đạt được điều đó, người lãnh đạo phải hiểu rõ nghĩa lý của trời đất, phải yêu lao động và trân trọng từng hạt gạo mà người nông dân đã phải cực khổ làm ra. Dù Lang Liêu không phải là con trưởng và chưa bao giờ được ta đặc biệt quan tâm, nhưng chàng lại là người hiểu ta nhất. Vì vậy, từ hôm nay, ta chính thức chọn Lang Liêu làm người kế vị.
Tất cả mọi người đều quỳ xuống và đồng thanh hô lớn:
– Đức vua vạn tuế! Vạn vạn tuế! Nhà vua tiếp tục:
– Ta cũng quyết định từ nay sẽ dùng hai loại bánh này để dâng cúng tổ tiên. Bánh hình vuông gọi là bánh chưng, bánh hình tròn gọi là bánh giầy…
Triều đại vua Hùng Vương thứ bảy đã được thiết lập như vậy. Hai loại bánh chưng, bánh giầy từ thời đó cùng với tục lệ cúng tổ tiên trong ngày Tết vẫn được gìn giữ cho đến nay. Kể từ đó, nước ta chú trọng đến nghề trồng trọt và chăn nuôi. Thiếu bánh chưng, bánh giầy đồng nghĩa với việc thiếu vắng hương vị ngày Tết. Truyền thuyết về bánh chưng và bánh giầy ca ngợi các vua Hùng đã có công dựng nước và giải thích phong tục làm bánh chưng, bánh giầy.
Mytour chia sẻ với các em học sinh một bài văn kể về truyền thuyết nổi tiếng bánh chưng, bánh giầy. Qua câu chuyện, chúng ta thấy nhân vật Lang Liêu hiền lành nên được tiên ông giúp đỡ, phản ánh việc những người làm nông nghiệp chăm chỉ sẽ được đền đáp xứng đáng bằng thành quả lao động của mình. Hy vọng bài viết này sẽ giúp các em học tốt môn Ngữ văn lớp 6.