Một công ty thực hiện bán máy kéo, sở hữu cổ phần của Honda, Ford và Toyota tại Việt Nam, đang thu về lợi nhuận khổng lồ từ 5-7 ngàn tỷ đồng hàng năm.

Mặc dù là một công ty máy nông nghiệp, nhưng nguồn thu lớn của họ đến từ lợi nhuận của các công ty liên kết trong lĩnh vực ô tô tại Việt Nam.

SSI Research vừa công bố báo cáo dự báo tích cực cho ngành ô tô trong năm 2022. Báo cáo nhấn mạnh vào sự gia tăng của nhu cầu ô tô, điều này lại đem lại lợi ích cho một công ty có liên quan đến máy động lực và máy nông nghiệp: VEAM.

VEAM đã trở nên giàu có nhờ các cổ phần của Honda, Toyota và Ford.

VEAM là một doanh nghiệp nhà nước chuyên sản xuất máy móc nông nghiệp, được thành lập vào ngày 12/5/1990 và trực thuộc Bộ Công Thương. Công ty mẹ của VEAM đầu tư vốn tại 25 đơn vị bao gồm các đơn vị trực thuộc, công ty con và các công ty liên kết. Hoạt động kinh doanh chính của họ bao gồm sản xuất lắp ráp ô tô, đúc chi tiết chế tạo máy và thương mại. Ngoài ra, VEAM còn đầu tư tài chính dài hạn vào các doanh nghiệp trong lĩnh vực động cơ và máy nông nghiệp, công nghiệp hỗ trợ, ô tô và xe máy.

Tuy nhiên, phần lớn lợi nhuận của VEAM đến từ các công ty liên kết hàng đầu trong lĩnh vực sản xuất xe máy và ô tô tại Việt Nam, bao gồm Honda Việt Nam, Toyota Việt Nam và Ford Việt Nam.

VEAM hiện đang nắm giữ 30% cổ phần tại Honda Việt Nam, 25% tại Ford Việt Nam và 20% tại Toyota Việt Nam. Đây là các doanh nghiệp hàng đầu trong ngành sản xuất ô tô và xe máy tại Việt Nam, đồng thời chiếm lĩnh thị phần quan trọng.

Năm 2019, VEAM ghi nhận lợi nhuận từ các công ty liên kết lên đến 7.126 tỷ đồng, trong khi năm 2020 là 5.124 tỷ đồng. Số này chiếm hơn 90% tổng lợi nhuận trước thuế của VEAM.

Ngoài ra, VEAM còn có 4 công ty chuyên sản xuất các sản phẩm cơ khí, cung cấp cho các đối tác lớn như Honda, Yamaha, Piaggio để sản xuất xe máy.

VEAM luôn duy trì mức tiền mặt và đầu tư ngắn hạn từ 4.000-16.000 tỷ đồng, tương đương từ 38-51% tổng tài sản, thể hiện tình trạng tài chính ổn định.

Doanh thu tài chính từ tiền gửi ngân hàng của VEAM đạt hơn 900 tỷ đồng trong năm 2019 và 2020, giảm xuống khoảng hơn 700 tỷ đồng vào năm 2022. Công ty cũng duy trì chính sách cổ tức hấp dẫn với tỉ lệ cao 40-50%.

Tiềm năng của thị trường ô tô được đánh giá là rất lớn.

Thị trường ô tô ở Việt Nam có triển vọng tăng trưởng đáng kể, tỷ lệ sở hữu ô tô trên đầu người vẫn thấp hơn nhiều so với các thị trường khác ở châu Á. Theo Statista, chỉ có 5% dân số Việt Nam sở hữu ô tô vào năm 2020, trong khi con số này ở Thái Lan là 52%. Dự kiến tầng lớp trung lưu sẽ tiếp tục gia tăng và dịch Covid-19 hạ nhiệt được VnDirect dự đoán sẽ thúc đẩy doanh số ô tô trong giai đoạn 2022-2024.

Sau khi các biện pháp kiểm soát dịch Covid-19 được nới lỏng, trong tháng 11/2021, doanh số bán hàng của toàn thị trường đạt 38.656 xe, tăng 30% so với tháng 10/2021 và tăng 6% so với cùng kỳ năm trước. Sự cải thiện này khẳng định khả năng phục hồi của nhu cầu ô tô tại Việt Nam, đặc biệt được hỗ trợ bởi sự gia tăng của tầng lớp trung lưu. Dựa trên giả định về sự hạ nhiệt của dịch bệnh, VnDirect dự báo doanh số xe bán ra sẽ tăng trưởng mạnh mẽ ở mức 2 chữ số trong 3 năm tới.

Ngày 26/12/2021, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 103/2021/NĐ-CP nhằm giảm thuế trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước. Theo đó, thuế trước bạ ô tô sẽ giảm 50% từ ngày 01/12/2021 đến hết ngày 31/5/2022. Trước đó vào ngày 20/7/2020, Chính phủ đã ban hành Nghị định 57 liên quan đến thuế nhập khẩu, trong đó có việc giảm thuế nhập khẩu đối với nguyên liệu và linh kiện không thể sản xuất trong nước để sản xuất, lắp ráp xuống mức 0%. Các chính sách hỗ trợ từ Chính phủ đã khuyến khích các hãng xe như Honda, Ford đã có kế hoạch lắp ráp nhiều mẫu xe tại Việt Nam, bao gồm CRV của Honda và Ford Ranger của Ford.

Secret VinFast

Thị trường tiềm năng đồng nghĩa với việc các công ty liên kết của VEAM gần đây đã phải đối mặt với sự cạnh tranh từ nguồn nhập khẩu và các doanh nghiệp ô tô khác, đặc biệt là Vinfast.

Tuy nhiên, SSI Research cũng nhận định rằng việc VinFast dừng sản xuất xe xăng vào cuối năm 2022 để tập trung vào xe điện, mở ra cơ hội cho nhiều hãng xe khác. Hiện nay, xe xăng của VinFast chiếm gần 11% thị phần ô tô trong nước, do đó tạo ra nhiều cơ hội cho các hãng xe khác phát triển và cạnh tranh. Ngoài ra, với khả năng cạnh tranh về giá cả, việc rời khỏi thị trường của Vinfast cũng có thể giảm bớt áp lực cạnh tranh giảm giá đối với các hãng xe khác.

Tuy nhiên, với sự tăng giá của xăng trong thời gian gần đây, nhu cầu chuyển đổi sang ô tô điện của VinFast cũng có thể làm thay đổi cục diện thị trường trong tương lai.

Trong năm 2022, SSI ước tính doanh số ô tô của các công ty liên doanh của VEAM sẽ tăng 16%, trong khi doanh số xe máy của liên doanh Honda dự kiến tăng 10% sau 2 năm liên tiếp giảm.

Tình trạng khan hiếm chip kéo dài có thể giúp tăng lợi nhuận đáng kể cho các công ty liên doanh. Trong năm 2022, SSI Research ước tính lợi nhuận của các công ty liên doanh (Honda, Toyota, Ford) sẽ tăng 13% sau khi giảm 21% trong năm 2020 và tăng nhẹ 5% trong năm 2021. Biên lợi nhuận mỗi xe bán ra có thể tăng lên do sự cạnh tranh trên thị trường giảm, và thiếu cung xe do thiếu hụt chip có thể là động lực chính giúp các liên doanh ô tô của VEAM đạt lợi nhuận cao hơn trong tương lai ngắn hạn.