Buzz
Kito Aya không phải là một thiên tài và có lẽ cô bé học sinh Nhật Bản sẽ không được biết đến nếu NXB Gentosha không biên tập và phát hành rộng rãi nhật ký của cô dưới tên Một lít nước mắt.
Tuy nổi tiếng dường như là vô ích đối với Kito Aya vì ước mơ của cô bé mười lăm tuổi này rất đơn giản với những công việc hàng ngày như: thủ thư thư viện, dịch giả, viết lách hoặc thậm chí chỉ là tự phục vụ, chăm sóc cơ thể mình. Căn bệnh Thoái hóa tiểu não đã biến thân thể K. Aya trở thành nhà ngục giam giữ linh hồn của cô, cũng như đóng lại vĩnh viễn tương lai của một nữ sinh hiền lành và nhanh trí. Không chỉ vậy, tình yêu cuộc sống của K. Aya theo thời gian cũng trở thành gánh nặng với bệnh viện, trường học và thậm chí cả gia đình cô.
Khi thế giới bên ngoài dường như đã bỏ quên Aya, từng tờ giấy trắng không có gì đặc biệt bỗng trở thành mảnh đất cuối cùng để nàng có thể cứu mình, nơi nữ sinh có “đôi mắt to và gương mặt nhỏ” cảm thấy mình vẫn là một con người bình thường ngay cả khi thân thể đã trở thành “kẻ phản bội”. Một lít nước mắt
Xuyên suốt Một lít nước mắt, chỉ có một điều mà Aya, ngay cả trong những tình huống tồi tệ nhất cũng chưa từng ngờ đến: cái chết. Đó cũng là bi kịch ẩn sau toàn bộ nhật ký này và mở rộng hơn, đây cũng là điểm tạo nên sự khác biệt của nhật ký so với các thể loại văn học phi hư cấu khác. Trong thỏa thuận giữa nhật ký và tác giả, để đổi lại “sự bất tử”, cuộc sống riêng tư trên trang sách, người viết không thể “biết trước” tương lai của mình. Ngược lại, chúng ta ở vị trí của người đọc bắt đầu khám phá nhật ký từ chiều nghịch của thời gian, từ kết cuộc bi thảm của người viết; tự ý chen chân vào một chân trời trước đó còn là bí mật, cõi riêng của một cá thể bị lãng quên; tùy ý ban phát những cảm xúc thương hại, kính phục, xúc động vv... Trường hợp Một lít nước mắt cũng không ngoại lệ khi ta nhắc tới tác phẩm đầu tiên nhưng cũng là cuối cùng của Kito Aya với “một điệu hát buồn”.
Ngược lại, “Khổ đau dẫu nhiều, tôi chọn niềm vui” (Lưu Quang Vũ) có vẻ mới là cảm xúc thực sự của K. Aya và cũng là điểm khác biệt lớn giữa nhật ký của cô bé học trò mười lăm tuổi người Nhật Bản và những người bạn cùng tuổi bất hạnh khác trên thế giới. Trong khi nhiều tiểu thuyết, nhật ký, hồi ký cùng chủ đề hướng đến các danh sách công việc, các bản di chúc mà một bạn trẻ cần thực hiện trước khi chết như Ways to Live Forever (S. Nicholls), The Fault in Our Stars (J. Greens), Me and Earl and the Dying Girl (J. Andrews); Một lít nước mắt chỉ là những trang viết lặp lại nỗ lực của Aya khi thực hiện các bài tập phục hồi chức năng, những ngày ở bệnh viện, trường khuyết tật. Tuy nhiên, những nỗ lực ấy chưa bao giờ được công nhận, đền đáp xứng đáng. Trong nhật ký của mình, Aya đã nhắc đến Totto chan, cô bé bên cửa sổ, về ngôi trường trong mơ của thầy hiệu trưởng Kobayashi Sosaku. Thật không may mắn cho K. Aya, ở thời điểm ấy (và ngay cả hiện tại), những giá trị khai phóng trong hệ thống giáo dục của Kobayashi mà Tetsuko Kuroyanagi ngợi ca chưa được nhiều giáo dục Nhật Bản kế thừa và phát triển. Và trên thực tế, cô bé mắc bệnh hiểm nghèo Aya đã bị trường Higashi ép chuyển trường chỉ vì tình trạng khuyết tật. Điểm tựa cuối cùng của K. Aya bất ngờ lại chính là người mẹ của cô, người luôn dạy Aya nỗ lực sống vì giá trị của bản thân mình.
Chúng ta sẽ đối xử ra sao với những trẻ đặc biệt? Có nên tách biệt những trẻ khuyết tật ra khỏi môi trường học đường phổ thông? Đó là câu hỏi mà người viết mãi băn khoăn sau khi đọc Một lít nước mắt của Kito Aya vì mỗi phương pháp giáo dục đều có lợi và hại riêng. Sau tất cả, lòng nhân ái mới là điều cuối cùng chúng ta cần hướng đến. Tình thương con người mới là cứu cánh để chúng ta vượt lên sự khác biệt, tôn trọng sự khác biệt.
Nhưng mình nói quá nhiều chưa? Mình chỉ là một kẻ trộm tồi khi lén đọc nhật ký của người khác và để lại dấu vết quá nhiều.
Hải Đăng - Mytour (Read Station)
