
Trong cuộc trò chuyện với giới trẻ Việt Nam, tỷ phú Trung Quốc Jack Ma đã chia sẻ: “Khi ai đó nói về “cái này”, bạn nên tự hỏi “Tại sao không là cái khác?”. Bạn cần trở nên độc đáo.”. Làm thế nào để trở nên độc đáo? Câu trả lời cực kỳ đơn giản: Bạn cần sáng tạo. Sáng tạo là khả năng đưa ra ý tưởng, giải quyết vấn đề bằng những cách độc đáo, có trí tưởng tượng phong phú, hành động và hiệu suất vượt trội hơn so với người khác. Dù bạn là ai, doanh nhân, kỹ sư, nhà thiết kế,... dù bạn làm việc trong lĩnh vực nào, sáng tạo vẫn là chìa khóa dẫn đến thành công.
Nhưng ý tưởng mới có thể tìm ở đâu? Câu trả lời ẩn chứa trong cuốn sách của Jack Foster, Một nửa của 13 bằng 8.
Cuốn sách hấp dẫn chúng ta ngay từ cái tên: Một nửa của 13 bằng 8. Bạn cầm cuốn sách và tự hỏi: Vì sao? Tại sao một nửa của 13 bằng 8?
Thường thì, chúng ta sẽ nghĩ một nửa của 13 là gì? Có thể hầu hết chúng ta đều có cùng đáp án: 6,5.
Tuy nhiên, trong quyển sách, tác giả đã kể một câu chuyện thú vị mở ra nhiều khả năng khác:
Tôi còn hỏi sinh viên này: “Một nửa của mười ba bằng bao nhiêu?”
Có người trả lời, “Sáu rưỡi”, tôi ghi lại trên bảng.
“Vậy, còn một nửa của mười ba là bao nhiêu?”
Có người hơi ngần ngại: “Sáu phẩy năm à?”
“Chính xác. Còn điều gì nữa?”
Và tất cả họ đều nhìn tôi như những con bò nhìn thấy xe qua đường. “Được rồi”, lúc đó tôi nói, “Tôi muốn các bạn ghi nhớ suy nghĩ và cảm xúc của mình ngay lúc này: rằng thầy này chắc bị điên, rằng không có đáp án khác, rằng một nửa của mười ba là sáu rưỡi hoặc sáu phẩy năm thôi”.
“Và bây giờ, hãy suy nghĩ: Còn gì nữa là một nửa của mười ba?”
“Số một và số ba”, cuối cùng một ai đó cũng trả lời với một nụ cười. Đó là bước tiến mới.
“Chính xác. Còn gì nữa là một nửa của mười ba?”
“Bốn. Mười ba (in tiếng Anh) có tám chữ. Một nửa của tám là bốn”.
“Chính xác. Còn gì nữa là một nửa của mười ba?”
Một sinh viên tiến tới bảng đen và viết từ MƯỜI BA, sau đó xóa bỏ phần dưới, chỉ vào phần còn lại và tự tin nói, “Đây là một nửa của mười ba.”
“Chính xác. Còn gì là một nửa của mười ba?”
Rồi chính sinh viên đó viết lại từ MƯỜI BA lên bảng và xóa bỏ phần trên, sau đó trả lời như trên. Thú vị đấy.
“Chính xác. Còn gì là một nửa của mười ba nữa?”
Một sinh viên khác lại đến bảng và thực hiện như sinh viên trước nhưng sử dụng số 1 và 3 thay vì chữ MƯỜI BA.
“Chính xác. Còn điều gì nữa là một nửa của mười ba?”
Một sinh viên khác lại lên bảng và thực hiện như sinh viên trước nhưng với chữ mười ba viết thường.
“Chính xác. Còn gì nữa là một nửa của mười ba?”
“Tám. Số mười ba trong La Mã là XIII. Phần trên của nó là số tám.”
Chắc chắn bạn đang cảm thấy ngạc nhiên, thật là tuyệt vời, với những ý tưởng mới này. Và cuốn sách này được viết ra để khích lệ bạn tìm ra những cách tuyệt vời để nảy ra ý tưởng mới, để bạn có thể sáng tạo và đạt được thành công!
Trong phần mở đầu, Jack Foster đã trình bày ba lý do rất thuyết phục về việc tại sao chúng ta cần có ý tưởng mới:
Ý tưởng mới giống như bánh xe của sự tiến triển. Nếu không có ý tưởng, sự tiến bộ sẽ bị đình trệ.
Công nghệ máy tính đã thay thế con người trong những công việc hàng ngày, chúng ta cần tập trung vào những công việc sáng tạo mà máy tính không thể thực hiện được.
Ý tưởng là ngọn lửa thắp sáng, là nguồn động viên, là nguồn cảm hứng, mang lại sự mạnh mẽ cho con người.
Rõ ràng, tác giả muốn nhấn mạnh sức mạnh của ý tưởng để thúc đẩy chúng ta học cách tạo ra ý tưởng. Trước khi bắt đầu tìm kiếm, ta cần hiểu ý tưởng là gì. Có nhiều cách định nghĩa về ý tưởng, nhưng Jack Foster đã tập trung vào một cách định nghĩa ngắn gọn nhưng rất sâu sắc: “Một ý tưởng mới không gì khác ngoài việc kết hợp lại các yếu tố đã có một cách mới lạ.” Định nghĩa này chính là hướng dẫn tư duy của tác giả khi viết cuốn sách.
Cuốn sách nhỏ này bao gồm hai phần chính:
Phần 1: Mười bước để chuẩn bị tinh thần, mở đường cho ý tưởng
Tổng thống vĩ đại của Hoa Kỳ, Abraham Lincoln, đã nói: “Nếu tôi được sáu tiếng để đốn cây, tôi sẽ dành bốn tiếng để chuẩn bị rìu.” Phần đầu tiên cũng giống như việc “chuẩn bị rìu” ấy, tác giả đã đề xuất mười cách giúp chúng ta dễ dàng “mở đường cho ý tưởng”. Trong phần này, bạn có thể chọn đọc bất kỳ phần nào bạn muốn, không cần tuân theo thứ tự cố định, không có bất kỳ quy tắc cứng nhắc nào.
Hãy tận hưởng niềm vui
Niềm vui là bước khởi đầu và cũng là bước quan trọng nhất. Bởi với sự hứng thú, chúng ta sẽ làm việc hiệu quả hơn. Hài hước không chỉ là nguồn gốc của niềm vui mà còn là nguồn gốc của sự sáng tạo, là sự kết hợp tình cờ của các yếu tố khác nhau để tạo ra điều mới mẻ và ý nghĩa.
Tác giả đã đưa ra nhiều ví dụ về sự kết hợp tình cờ của hai yếu tố cũ để tạo ra điều mới: từ trường hợp của Johannes Gutenberg kết hợp máy đúc ký tự và máy ép nho để phát minh ra máy in, đến việc của Levi Hutchins đặt chuông báo thức vào đồng hồ. Các ví dụ đa dạng và minh họa rõ ràng, từ mọi lĩnh vực, giúp chúng ta hiểu được bước đầu tiên quan trọng nhất trong việc tạo ra ý tưởng: hãy tận hưởng niềm vui!
Jerry Greenfeild, người sáng lập hãng kem Ben & Jerry, đã nói: “Nếu không vui vẻ thì làm làm gì?”
Tom J. Peters cũng đồng tình: “Điều quan trọng nhất trong kinh doanh là không được nhàm chán hoặc vô vị”, ông viết, “Công việc phải mang lại niềm vui. Nếu bạn không vui vẻ khi làm việc, bạn đang lãng phí cuộc sống của mình.”
Hãy thưởng thức từng khoảnh khắc của cuộc sống, đừng để phí đi những giây phút quý báu.
Hãy suy nghĩ và tạo ra những ý tưởng mới mẻ.
Hãy trở lại tuổi thơ, hòa mình vào thế giới của đứa trẻ.
Hãy thả lỏng bản thân. Khám phá sự hồn nhiên bằng cách chạy nhảy khắp nơi. Thưởng thức một chiếc kem ngon ngọt ngay tại nơi làm việc. Tạo ra một không gian mở để thể hiện bản thân. Sắp xếp lại không gian làm việc một cách sáng tạo. Nhấp một giấc ngủ nhẹ sau bữa trưa. Vẽ những hình ảnh trên kính cửa sổ. Ghi chú lại những suy nghĩ bằng bút chì. Thảo luận hát vang trong thang máy. Thể hiện sự quyết đoán khi chơi nhạc cụ. Đứng dậy và nhảy múa trên sàn nhà.
Hãy tận hưởng cuộc sống bằng cách vui đùa mỗi ngày.
Hãy quên đi những gì đã làm. Hãy phá bỏ mọi quy tắc. Hãy biến mình thành người phi lý, điên khùng. Hãy tự do tận hưởng cuộc sống.
Hãy biến mình trở thành một đứa trẻ.
Những điều tác giả viết đều đơn giản, dễ thực hiện. Đó cũng chính là những gì Jack cố gắng truyền đạt trong cuốn sách này, khiến cho việc sáng tạo trở nên dễ dàng hơn. Trong chương 2, tác giả đã làm nổi bật sức sáng tạo không giới hạn của trẻ con và lợi ích vô hạn khi bạn nhìn nhận thế giới qua con mắt của đứa trẻ. Bằng cách kể những câu chuyện quen thuộc, những trải nghiệm của những người thành công, Jack tiếp tục khuyến khích một cách quan trọng để “mở ra không gian cho ý tưởng”.
Hãy trở thành một người sáng tạo.
Bạn băn khoăn về lý do tại sao một số người luôn có nhiều ý tưởng, trong khi một số khác lại không. Bạn đặt câu hỏi về việc tại sao một số người luôn có những ý tưởng sẵn sàng, trong khi một số khác phải đối mặt với vô vàn khó khăn trong quá trình sáng tạo.
Chương 3 sẽ giải thích các vấn đề của bạn một cách hài hước và dễ hiểu nhất có thể.
Những người có ý thức về ý tưởng hiểu rõ sự tồn tại của nó và tin rằng họ sẽ tìm ra; còn những người không có ý tưởng thì không nhận ra sự tồn tại của nó và không biết làm thế nào để tìm ra.
Đặc biệt, Jack Foster đã chỉ ra 2 bước cơ bản để trở nên sáng tạo hơn: Nhận ra ý tưởng tồn tại và Hiểu rằng bạn sẽ tìm thấy ý tưởng đó.
Ảo tưởng về thành công
Ảo tưởng về thành công đó à? Bạn không nhầm đâu.
Bạn nghĩ sao về việc tại sao suy nghĩ về kết quả lại giúp chúng ta làm việc? Đúng vậy, chính xác như vậy đó.
Đừng nghĩ rằng bạn sẽ tìm ra ý tưởng. Hãy tin rằng bạn đã có ý tưởng. Hãy tưởng tượng mình nhận được sự biết ơn, sự ca ngợi và sự khen ngợi. Bạn sẽ có cơ hội như vậy.
Hãy cười khi đối mặt với thất bại
Tôi nghĩ rằng đây là một trong những phần thú vị nhất của cuốn sách này. Bạn đã nghe nhiều bài học về thất bại, về việc chấp nhận thất bại, nhưng chắc chắn bạn sẽ bất ngờ trước những gì tác giả viết trong chương này, một cách tiếp cận không mới mẻ nhưng được trình bày một cách sáng tạo. Những ví dụ, những câu chuyện được tìm thấy ở bất kỳ đâu mà tác giả có thể tìm, lời văn đơn giản dễ hiểu sẽ truyền cảm hứng cho chúng ta.
Tác giả cung cấp năm lý do hợp lý và rõ ràng để coi thất bại như 'bạn đồng hành'.
Những người đã từng gặp thất bại. Họ hiểu rằng thất bại không kéo dài mãi. Những người chưa từng trải qua thất bại thường nghĩ rằng thất bại là bi kịch. Và vì vậy, họ sợ đối mặt với ranh giới. Họ sợ lỡ mất cơ hội. Và vì họ chưa từng thất bại, họ tự cho mình là biết hết. Tôi không thích loại người biết hết. Bên cạnh đó, trong nghề này, bạn luôn phải đối mặt với sự từ chối, bác bỏ. Đó là cách thức làm việc. Tôi muốn tìm ra những người có thể đứng dậy sau khi trải qua thất bại.
Thu thập thêm thông tin
Chương 6 là bước quan trọng trong quá trình chuẩn bị cho ý tưởng. Ý tưởng cốt lõi của cuốn sách này là “Một ý tưởng chỉ là sự kết hợp sáng tạo của các yếu tố đã có sẵn”.
Đó là lý do tại sao việc thu thập thêm thông tin là một phần không thể thiếu trong quá trình sáng tạo.
Jack Foster chỉ ra hai yếu tố cơ bản để thu thập thêm thông tin: mở rộng kiến thức và tích lũy thêm những yếu tố đã có sẵn. Đọc cuốn sách, bạn sẽ nhận ra mình đang đi trên những con đường đã mòn, chỉ đơn giản là 'nhìn' mà không 'quán sát', bỏ lỡ vô số ý tưởng độc đáo bằng cách lặp lại những hành động hàng ngày, sống theo thói quen và không bao giờ thay đổi.
Mang lại tinh thần can đảm đầy đủ
Tinh thần can đảm và sự tò mò là hai đặc điểm của những người sáng tạo. Như đã đề cập từ đầu, ở phần một của cuốn sách, bạn có thể đọc bất kỳ chương nào bạn muốn, không cần phải tuân theo thứ tự. Vì vậy, tại sao bạn không thử đọc chương này trước đây, bạn sẽ có những trải nghiệm đáng nhớ khi đọc cuốn sách.
Tác giả 'không thể dạy bạn làm thế nào để có đủ can đảm để tiến lên phía trước, vượt qua những nghi ngờ, những cái nhăn mày và sự coi thường mà bạn nhận được khi đưa ra ý tưởng trong đầu mình'.
Tuy nhiên, Jack Foster sẽ đưa ra năm gợi ý giúp bạn tăng thêm một chút, dù chỉ là một chút tinh thần can đảm để dám đưa ra ý tưởng:
Ai cũng có lúc sợ. Ai cũng vậy.
Không có ý tưởng nào là không tốt cả.
Bạn luôn có thể phát hiện ra những ý tưởng mới và tốt hơn.
Không ai bị chỉ trích vì có quá nhiều ý tưởng.
Việc tìm ra ý tưởng là không bao giờ lãng phí.
Hãy thử sức, vượt qua mọi giới hạn, và dám nghĩ ra những ý tưởng mới.
Hãy cùng nhau làm để tăng hiệu suất làm việc.
Làm việc nhóm là quan trọng vì bạn có thể chia sẻ trách nhiệm với người khác.
Một trích dẫn mà tôi tin rằng sẽ khiến bạn cười.
Chúng ta thường nghĩ rằng sáng tạo là công việc cá nhân, nhưng khi đến việc tạo ra ý tưởng, làm việc cùng nhau lại mang lại kết quả tốt hơn. Mỗi người mang đến một góc nhìn và một cách tiếp cận riêng, và đó chính là lý do tại sao làm việc nhóm có thể tạo ra những ý tưởng tuyệt vời.
Hãy xem xét lại cách bạn nghĩ.
Trước một vấn đề, có nhiều cách để suy nghĩ. Trong chương 9, Jack đã liệt kê hai loại suy nghĩ chính: suy tưởng và suy luận. Mỗi loại có đặc điểm và lợi ích riêng mà ta nên áp dụng linh hoạt trong các tình huống khác nhau.
Điều quan trọng là không bị hạn chế bởi một cách suy nghĩ cố định, mà hãy mở rộng tầm nhìn.
Khi gặp khó khăn trong việc giải quyết một vấn đề, hãy tự hỏi: “Tôi đã đặt ra những giả định nào không cần thiết?”, “Tôi có tự đặt ra những rào cản không cần thiết không?”.
Khám phá sự kết hợp ý tưởng
Đây là phương pháp cuối cùng mà Jack Foster giới thiệu trong phần đầu của cuốn sách “Một nửa của 13 là 8” để “tinh chỉnh tư duy, mở đường cho ý tưởng”.
Bạn sẽ dễ dàng nhận ra phong cách viết đặc trưng của tác giả, sự đơn giản và không bao giờ quên kể những câu chuyện từ mọi lĩnh vực như âm nhạc, hội họa, kỹ thuật... để minh chứng cho quan điểm của mình.
' Phần hai: Phương pháp sáng tạo qua năm bước '
Kế tiếp sau phần một với mười phương pháp rèn luyện tinh thần, mở đường cho ý tưởng, phần hai của cuốn sách sẽ trình bày cụ thể phương pháp sáng tạo ý tưởng qua năm bước. Tác giả đã lấy cảm hứng từ quan điểm của James Webb Young trong cuốn “A technique for producing ideas” (tạm dịch: Phương pháp sáng tạo ý tưởng) để viết phần này.
Khác với phần một, bạn có thể tự do đọc các chương theo bất kỳ trình tự nào, nhưng ở phần hai, việc tuân thủ trình tự sẽ giúp bạn hiểu sâu sắc hơn về mọi vấn đề (tuy nhiên, vẫn có thể phá vỡ quy tắc, điều này luôn luôn áp dụng với cuốn sách này).
Năm bước để tạo ra ý tưởng sáng tạo được liệt kê lần lượt là:
- Nhận biết vấn đề
- Thu thập thông tin
- Tìm kiếm ý kiến mới
- Tạm rời xa
- Hiện thực hóa ý kiến
Những gì tác giả viết trong phần này đều rất cụ thể và chi tiết. Bên cạnh đó, bạn sẽ thích thú với những hình vẽ minh họa độc đáo từ họa sĩ. Jack đã chỉ dẫn cách sáng tạo ý tưởng một cách dễ hiểu và thiết thực. Bạn sẽ ngạc nhiên trước sức mạnh thúc đẩy hành động từ những dòng chữ quen thuộc. Ví dụ, khi kết thúc chương “Thu thập thêm thông tin”:
Vì vậy, hãy tập trung vào việc nghiên cứu, hỏi, hỏi và hỏi nữa; hãy đào sâu vào những nguồn thông tin đó. Hãy làm tất cả những gì bạn có thể để thu thập đủ thông tin để bắt đầu công việc.
“Một nửa của 13 là 8”, một cuốn sách nhỏ dưới 300 trang, là sự lựa chọn lý tưởng cho mọi người trong mọi lĩnh vực, miễn là bạn muốn tìm kiếm ý tưởng mới. Đánh giá về giá trị của cuốn sách, Dennis F. Holt, CEO của Western International Media, đã có nhận xét cực kỳ đáng giá: “Nếu chỉ có tiền để mua một cuốn sách, tôi sẽ chọn Một nửa của mười ba là tám. Nó thực sự hữu ích với những người mới bắt đầu trên con đường sáng tạo, giúp bạn tạo ra nhiều sản phẩm hơn, tốt hơn. Hãy đọc lại cuốn sách này mỗi bốn đến năm năm để làm mới tinh thần.”
Cuốn sách “Một nửa của 13 là 8” của Jack Foster không chỉ giúp bạn trở nên sáng tạo hơn mà còn làm cho bạn trải nghiệm những cảm xúc khó quên, mở ra những góc nhìn mới về thế giới, giúp bạn tỏa sáng theo cách riêng của mình và tìm kiếm hạnh phúc đích thực.