Buzz
Ngày nay, có quá nhiều phương pháp dạy con được coi là hiệu quả, khiến cho các bậc phụ huynh phải đắn đo không biết nên chọn lựa phương pháp nào phù hợp nhất cho con của mình. Hiểu được điều này, trang Giáo dục sớm 0 - 6 tuổi trên Mytour sẽ cùng các bậc phụ huynh tìm hiểu về những phương pháp dạy con nổi tiếng nhất.
Những phương pháp dạy con được nhiều cha mẹ quan tâm
Phương pháp Montessori
Phương pháp giáo dục Montessori đã được phát triển bởi một chuyên gia người Ý, là một phương pháp giáo dục trẻ thông qua việc sử dụng các đồ dùng giáo cụ trực quan, khuyến khích sự phát triển tự nhiên của trẻ trong một môi trường giáo dục thân thiện. Với cách dạy con này, trẻ em là tâm điểm, cha mẹ và giáo viên là những người hướng dẫn.
Cha mẹ sẽ trở thành bạn đồng hành cùng con thay vì áp đặt. Trước khi phê phán đúng sai, cha mẹ sẽ làm mẫu cho con thấy. Đồng thời, họ sẽ quan sát và đưa ra gợi ý để bé phát triển tiềm năng. Cách dạy con theo Montessori nhấn mạnh vào tính tự lập, tự chủ, và sự tự do trong việc hình thành nhân cách.
Phương pháp dạy con theo người Do Thái
Cách dạy con theo truyền thống Do Thái
Cách dạy con theo truyền thống Do Thái khuyến khích trẻ tham gia vào việc giúp đỡ công việc nhà. Theo họ, đây là kỹ năng sống quan trọng và trẻ từ hai tuổi đã có thể bắt đầu học cách tự phục vụ. Theo một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Giáo dục Gia đình tại Israel, tỷ lệ thất nghiệp của những người không biết làm việc nhà cao hơn 15 lần so với những người biết làm việc nhà.
Hợp tác với trẻ trong việc làm nhà một cách thông minh, giúp bé phát triển kỹ năng sinh tồn
Phương pháp dạy con theo truyền thống Nhật Bản
Trẻ em tại Nhật Bản được giáo dục về cách ứng xử với người khác, tuân thủ các quy tắc đạo đức và văn hóa từ gia đình đến trường học. Phương pháp dạy con theo truyền thống của người Nhật tập trung vào việc rèn luyện phẩm chất đạo đức.
Ở Nhật, việc tuân thủ nề nếp rất được coi trọng, bố mẹ thường dạy con điều này từ khi còn rất nhỏ. Điều này cũng giống như phương pháp dạy con của người Do Thái.
Các hoạt động vận động, trò chơi ngoài trời, và hoạt động dã ngoại với bạn bè và gia đình cũng được quan trọng. Ngay từ khi bé lên hai tuổi, bố mẹ đã dạy bé đi bộ đều đặn, với các bài tập đi bộ được chia nhỏ thành các đoạn 10 mét, 20 mét.
Cha mẹ nên để trẻ tập trung vào hoạt động của mình mà không can thiệp. Điều này giúp trẻ phát triển khả năng tư duy của họ.
Phương pháp giáo dục con của người Mỹ
Phương pháp giáo dục con của người Mỹ coi trọng việc tôn trọng con cái nhưng đồng thời cũng rất nghiêm ngặt. Từ khi còn nhỏ, trẻ được dạy tự phục vụ, tự chăm sóc bản thân, tuân thủ thời gian và có hành vi lịch sự ở nơi công cộng.
Ban đầu, trẻ có thể cảm thấy ngại ngùng, lúng túng hoặc nổi giận và từ bỏ. Cha mẹ cần kiên nhẫn, hướng dẫn và động viên trẻ từng bước, biến thời gian ăn thành thời gian vui chơi để kích thích sự hứng thú của trẻ.
Trẻ được khuyến khích phát triển khả năng sáng tạo bằng cách tự tạo đồ chơi, tự sửa chữa đồ chơi. Trẻ được tôn trọng và được hỏi ý kiến. Cha mẹ yêu thương nhưng không bao biện cho con. Trẻ được tự do tự quyết định và tự quản lý thời gian của mình.
Phương pháp giáo dục theo trường phái Waldorf
Mục tiêu của
Cha mẹ nên đối xử với mỗi đứa trẻ theo cách riêng biệt. Sử dụng câu chuyện trong việc giảng dạy sẽ giúp trẻ ghi nhớ lâu và thấy hứng thú hơn.
Phương pháp giáo dục này cũng tập trung vào các hoạt động ngoài trời vui chơi. Điều này giúp bé học cách quan sát và hòa nhập với thế giới xung quanh. Đồ chơi cho bé nên đơn giản như đồ chơi bằng gỗ để thúc đẩy sự phát triển của trí tưởng tượng.
Tạo ra các thói quen hàng ngày theo đúng giờ cũng rất quan trọng để giáo dục bé trở nên kỷ luật. Các nghi lễ đơn giản hàng ngày giúp trẻ cảm thấy an toàn và học cách tổ chức, chuyển đổi giữa các hoạt động. Ví dụ như hát một bài hát khi đến giờ ăn, hoặc đọc một bài thơ khi đến giờ ra chơi.
Phương pháp giáo dục theo trường phái Reggio Emilia
Cách giáo dục con theo phương pháp Reggio Emilia cho rằng mỗi đứa trẻ có thể biểu đạt bằng hàng trăm ngôn ngữ và rất sáng tạo. Vì vậy, cha mẹ không nên hạn chế con theo ngôn ngữ của mình. Cha mẹ nên tôn trọng và lắng nghe con.
Tư duy chính của cách giáo dục con này là không có câu trả lời sai, chỉ có các quan điểm khác nhau. Đừng chỉ trích trẻ sai, hãy hỏi vì sao trẻ nghĩ như vậy và giới thiệu cho trẻ một cách tiếp cận khác. Trước khi giải thích điều gì đó, hãy hỏi ý kiến của trẻ về nó.
Cha mẹ có thể đặt thêm câu hỏi và yêu cầu trẻ trả lời chi tiết hơn. Điều này giúp trẻ phát triển kỹ năng tư duy và biểu đạt suy nghĩ của mình.
Những ghi chú quan trọng về cách giáo dục con
Kiểm soát cảm xúc, không bộc phát nội giận hay lời lẽ cay độc với con
Cha mẹ đóng vai trò là người thầy đầu tiên và rất quan trọng. Trẻ không chỉ học từ lời nói của cha mẹ mà còn học theo hành động của cha mẹ trong mọi tình huống. Cách giáo dục con hiệu quả nhất chính là cha mẹ làm mẫu cho bé. Cách cha mẹ thể hiện và kiểm soát cảm xúc, cũng là cách bé sẽ học hỏi sau này.
Do đó, cha mẹ không nên hành động tức giận hoặc chán nản một cách vội vã. Việc thở sâu và chờ đến khi bình tĩnh trở lại trước khi giải quyết vấn đề là phương pháp tốt hơn. Cha mẹ không nên nói tục hoặc đánh đập trẻ, vì điều này có thể làm cho trẻ sợ hãi và ảnh hưởng đến sự tự tin của họ. Đồng thời, những đứa trẻ này cũng dễ bị kích động và cáu kỉnh.
Khi cảm xúc bắt đầu trỗi dậy, cha mẹ có thể giải thích cho trẻ biết rằng mình đang tức giận và cần thời gian riêng để xử lý cảm xúc. Đôi khi, việc kiềm chế cảm xúc không hiệu quả, vì vậy, điều quan trọng là rời khỏi tình huống gây ra tức giận, quan sát và thấu hiểu cảm xúc này sẽ giúp cha mẹ bình tĩnh hơn và không gây ra tổn thương cho nhau.
Thực hành thấu hiểu lẫn nhau
Khi trẻ tức giận, thay vì nói nhiều, cha mẹ hãy đưa trẻ đến một nơi yên tĩnh và quan sát. Đó không phải là một hình phạt mà là một cơ hội để trẻ bình tĩnh lại và cha mẹ hiểu trẻ hơn.
Một số người cho rằng cách giáo dục con đúng là phải nói nhiều để trẻ hiểu lỗi. Nhưng thực tế, cố gắng phân tích lỗi lầm của trẻ có thể gây phản tác dụng. Thay vào đó, hãy tạo cảm giác an toàn và yêu thương cho trẻ để trẻ bình tĩnh lại trước. Khi trẻ đã bình tĩnh, họ mới có thể lắng nghe được phân tích.
Cách hiểu nhau nhanh nhất là đối xử với con như bạn bè. Cha mẹ cũng nên dành cho trẻ những lời yêu thương. Dù ở người Việt, việc nói “yêu con” có thể dường như sến sẩm, nhưng những lời yêu thương đó là thực phẩm tinh thần, đi cùng trẻ suốt đời.
Những hành động và từ ngữ yêu thương sẽ giúp cha mẹ và con cái thấu hiểu lẫn nhau
Tạo điều kiện cho con tự do lựa chọn
Nhiều cha mẹ thường có xu hướng kiểm soát cách dạy con. Họ lợi dụng tình yêu và ý muốn tốt nhất cho con để can thiệp sâu vào cuộc sống của con, thỏa mãn 'mong muốn kiểm soát' của họ.
Ranh giới giữa cách giáo dục con tự do lựa chọn và sự can thiệp kiểm soát thường rất mỏng manh. Vì vậy, khi nuôi dạy con, mỗi người cần tự nhìn sâu vào bên trong, lắng nghe bản thân, quan sát và tự đánh giá để có cách tiếp cận phù hợp hơn.
Một số cha mẹ thậm chí còn kiểm soát cả sở thích của con cái. Với cách giáo dục con như vậy, trẻ dễ trở nên phụ thuộc, mất đi khả năng tư duy độc lập và không có ý kiến riêng. Việc hạn chế thường bắt nguồn từ lo lắng về an toàn cho trẻ, tuy nhiên việc tạo ra các giải pháp an toàn mà vẫn tạo cơ hội cho trẻ tự thể hiện sự sáng tạo sẽ tốt hơn là hạn chế.
Không nên bao bọc con quá kỹ
Một số trẻ khi đã ba tuổi nhưng cha mẹ vẫn làm mọi việc cho con, từ việc ăn uống cho đến chọn quần áo, sẽ dẫn đến việc trẻ trở nên phụ thuộc và thiếu khả năng tự lập. Trẻ cũng thiếu những kỹ năng sống cơ bản và không có ý kiến riêng.
Việc bảo bọc quá mức có thể tạo ra những “em bé khổng lồ”, khiến trẻ không đánh giá cao công sức của cha mẹ và thậm chí oán trách vì bị tước đoạt quyền tự lập. Những đứa trẻ này cũng khó thích nghi với xã hội và thường mất phương hướng.
Hỗ trợ cho con
Cách giáo dục con để trẻ tự lập không có nghĩa là bỏ rơi trẻ mà không giúp đỡ. Ví dụ, khi dạy trẻ đi toilet, cha mẹ cần hỗ trợ trẻ ở những lần đầu tiên. Khi trẻ đã thực hiện được nhiều lần và tự tin, cha mẹ có thể để trẻ tự làm. Việc xây dựng các thói quen hàng ngày là rất quan trọng. Nếu trẻ quên một điều gì đó, cha mẹ cần kiên nhẫn với trẻ.
Kết nối trước khi yêu cầu
Trước khi cha mẹ yêu cầu trẻ làm gì, hãy để trẻ quen với tình hình, khơi gợi sự ham muốn học hỏi từ trẻ. Ép buộc trẻ sẽ chỉ khiến trẻ hành xử không đúng khi cảm thấy tiêu cực về bản thân và không kết nối với người khác.
Để kết nối với trẻ, việc quan trọng nhất là cha mẹ có thể học cùng trẻ cách gọi tên các cảm xúc. Khi buồn thì biết đang buồn, vui thì biết đang vui, giận thì biết đang giận. Đặc biệt, không nên dạy trẻ theo kiểu: “Con không được tức giận với cha mẹ”. Nếu trẻ bị phê phán khi chỉ nói lên cảm xúc, sau này trẻ sẽ không muốn chia sẻ nữa.
Thiết lập các quy tắc
Cha mẹ có thể đưa ra một số quy tắc và giải thích lợi ích của chúng cho trẻ, đồng thời lắng nghe ý kiến của trẻ. Khi trẻ cảm thấy được hiểu, trẻ sẽ chấp nhận những nguyên tắc dễ dàng hơn.
Dạy trẻ sửa chữa sai lầm
Cha mẹ có thể dạy trẻ sửa sai nhanh chóng bằng cách làm gương. Ví dụ như việc cha mẹ dùng khăn giấy lau sạch sữa tươi, sữa trái cây, sữa bột, bị đổ, không phàn nàn và không xấu hổ, thì sau này trẻ sẽ bắt chước y như vậy. Cha mẹ bình tĩnh xử lý tình huống thì trẻ cũng sẽ như thế. Cha mẹ biết xin lỗi và cảm ơn thì trẻ cũng sẽ tương tự.
Có đôi khi hành vi sai trái của trẻ là xuất phát từ việc muốn gây sự chú ý hoặc một sự khó chịu nào đó trong người. Cha mẹ hãy kiểm tra sức khỏe của trẻ, trò chuyện với trẻ, để trẻ khóc và giải phóng cảm xúc xáo trộn bị kìm nén. Sau khi được thỏa mãn những nhu cầu cơ bản trên, trẻ sẽ hiểu và điều chỉnh những hành vi sai trái.
Kết nối và vui chơi với con hàng ngày nhiều hơn
Việc cha mẹ dùng điện thoại suốt ngày và để trẻ sử dụng điện thoại hay xem ti vi quá nhiều là những việc làm rất nguy hiểm. Cha mẹ nên cùng trẻ chơi một số trò chơi trong nhà đơn giản để có nhiều thời gian bên nhau chất lượng hơn. Đối với trẻ nhỏ, làm gì đôi khi không quan trọng bằng việc làm cùng nhau.
Chấp nhận con chưa hoàn hảo và tôn trọng con
Dù là người lớn hay trẻ em, việc 'làm sai và rút kinh nghiệm' là điều rất bình thường. Sống đời chính là học từ những trải nghiệm như vậy.
Yêu thương con là hiểu rằng con chưa hoàn hảo và cho con cơ hội sửa lỗi. Việc chỉ biết mắng mỏ sẽ gây cho con nỗi sợ hãi, làm mất kỹ năng quan trọng của con là sẵn lòng chấp nhận thất bại.
Tôn trọng trẻ là điều đơn giản nhưng không phải lúc nào cũng dễ vì một số cha mẹ nghĩ: 'Con bé thì biết gì đâu'. Điều này có thể dẫn đến việc cha mẹ không giải thích, không xin lỗi khi làm sai với con. Chỉ cần cha mẹ đối xử với con như một người bạn, vấn đề này sẽ được giải quyết.
Đọc sách cho con nghe
Đọc sách cùng con là phương pháp giáo dục hiệu quả nhất
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra những lợi ích của việc đọc sách cho trẻ. Đọc sách không chỉ giúp trẻ tích lũy kiến thức mà còn tạo ra mối quan hệ gần gũi hơn giữa cha mẹ và con. Việc đọc sách cho trẻ nghe cũng giúp trẻ phát triển đam mê đọc sách từ khi còn nhỏ. Đây là một kỹ năng vô cùng quan trọng trong việc tự học của trẻ sau này.
Hy vọng với những thông tin trên đây từ Mytour, các mẹ đã có thêm ý tưởng và sáng tạo cách dạy con của riêng mình. Các mẹ cũng đừng quá áp đặt, chỉ cần quan sát con đủ kỹ, bản năng làm mẹ của mỗi người sẽ biết linh hoạt cho phù hợp nhất với con mình.
Quỳnh tổng hợp
