Bến không chồng” là từ ngữ xuất phát từ câu chuyện của Dương Hướng, đã trở thành biểu tượng của những nơi cô đơn vắng bóng đàn ông.
Những hình ảnh về những cô gái trên cầu Đá Bạc và mô tả của nhà văn Dương Hướng đã làm nên sự sống động của một thị trấn nhỏ. 'Bến không chồng' là một địa danh có thực, nơi ghi chép những câu chuyện đầy cảm xúc tại xã Thụy Liên...
Bí mật kinh hoàng của bến sông, nơi mà phụ nữ hiện diện mà không còn dấu vết của đàn ông
Bến sông không tên này, cư dân ở xã Thụy Liên, Thái Thụy, Thái Bình vẫn nhớ rõ, đó là nơi 'thôn nữ tắm tiên'. Có hai cây quéo cổ thụ nằm ở bến sông, gắn với nhiều câu chuyện của người dân. Hai cây quéo tạo bóng mát bên bờ sông, ban ngày, người dân nơi đây thường tìm đến để nghỉ ngơi, tắm mát sau một ngày làm việc nặng nhọc. Vào buổi tối, thanh niên và cô gái trong làng thường tìm đến bến sông đó, nơi có 'đôi tình nhân dưới cây quéo' để trò chuyện và tận hưởng tình yêu. Họ tin rằng, bến sông ấy mang một ý nghĩa linh thiêng, là minh chứng cho một tình yêu vĩnh cửu.
Bí mật của bến sông cổ kính nơi hai cây quéo cổ thụ tượng trưng cho tình yêu
Anh Vĩnh Diễn, người con trai Thụy Liên kể rằng: “Một hôm, như bị cơn gió cuồng phong cuốn trôi qua bến sông. Dòng người kéo về đó, đau thương cho số phận của những người phụ nữ trinh tiết. Cô gái tên H, yêu người con trai cùng làng nhưng gia đình ngăn cản, chàng trai tức giận ra đi xa. Cô gái chịu đựng nỗi đau lẻ loi, sống như bóng tối. Một ngày nọ, cô đến bến sông, kêu oan trách phận rồi tự nhảy xuống sông tự tử. Khi người dân nhặt xác cô lên, đôi tay cô vẫn nắm chặt trước ngực như đang khấn nguyện. Từ đó, bến sông không tên chứng kiến nhiều cái chết đau lòng của những phụ nữ vì tình yêu”.
Qua thời gian, những ảnh hưởng từ bến sông đã tạo ra nhiều câu chuyện ly kỳ, ma mị. Có người kể rằng như thể chứng kiến mọi thứ bằng mắt mình. Một người đi săn ếch vào đêm cũng kể, đi qua bến sông vào buổi tối, thấy những cô gái mặc áo trắng đi nhẹ nhàng trên mặt nước, cười nói hòa mình vào bến sông.
Những người lớn tuổi thường kể lại, khi đi làm đồng từ sáng sớm, gần đến bến sông, nghe tiếng cô gái nói chuyện vui vẻ, tiếng nước rơi xộp xệch, nhưng đến nơi, dòng sông lại im lặng đến nỗi đáng sợ. Nhìn quanh, không thấy bóng người, chỉ có bãi cỏ, cây quéo cổ thụ mà không hề có dấu vết. Những câu chuyện này được truyền đi, làm nên sự huyền bí của bến sông, nơi nhiều người tin rằng có ma, và chúng đều là ma của những cô gái hận thù tình yêu.
Hiện nay, bến sông không còn hai cây quéo cổ thụ. Trong một trận bão lớn, hai cây đã bị gãy, bật gốc. Bến sông không tên nay được gọi là “Bến không chồng”, theo tiểu thuyết của Dương Hướng. Và từ đó, những câu chuyện huyền thoại chỉ còn tồn tại trong kí ức của những người dân địa phương.
Tuy nhiên, một ký ức mới lại làm đầy đặn tâm trí của người dân địa phương này. Bởi nếu ai đó đọc tiểu thuyết “Bến không chồng” và đến làng quê này, hỏi về bến sông, thì ai cũng nói đến Dương Hướng. Hỏi về ông, người dân sẽ kể về 'Bến không chồng'. Dương Hướng đã viết một câu chuyện thực sự, khiến người đọc nhận ra mỗi nhân vật là một người thực sự. Ngày nay, các bà, các cô gái vẫn nhắn với tác giả rằng: 'Bến không chồng giờ không còn ai tắm truồng nữa, vì nước sạch đã dẫn đến từng nhà rồi nhé!'
Cầu Đá Bạc trong tiểu thuyết Bến không chồng
Nhìn nhận về tác phẩm của nhà văn
Anh Nguyễn Vĩnh Diễn, một người hâm mộ trung thành của Dương Hướng, nói rằng: “Cống Linh trong truyện thực chất là Cống Trà Linh quê tôi. Là một trong mười ba hệ thống thủy lợi quan trọng ở miền Bắc, nơi bị máy bay Mỹ nhắm vào trong thời kỳ chiến tranh. Con đê được tác giả liên tục nhắc đến trong tác phẩm chính là con đê chống mặn ven sông Diêm Hộ. Còn cây cầu Đá Bạc nơi có “Bến không chồng” nằm gần hai cây quéo cổ thụ khổng lồ của làng Đoài. Đó là khung cảnh độc đáo nhất của trung tâm xã Thụy Liên, Thái Thụy, Thái Bình. Hai cây quéo cổ thụ này, mà chúng tôi không biết được đã trồng từ bao giờ. Chúng tôi đã thấy tán lá màu xanh thăm rậm vươn lên trên tầng xanh của lũy tre quê mình từ xa hàng năm bảy cây số, như hai cây nấm khổng lồ mọc lên che kín bầu trời”.
Khi đọc tiểu thuyết “Bến không chồng” của Dương Hướng, người được trao giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Năm năm 1991, mới hiểu rằng bến sông đó đã trở thành một phần của cuộc sống của dân làng, một phần của nhân vật của ông. Bến sông là hình ảnh khai mạc và kết thúc của tiểu thuyết. Nhiều lần, ông đã mô tả bến sông: “Hạnh (nhân vật chính của tiểu thuyết) chạy xuống bếp lấy chiếc nón của mẹ rồi vội vã ra bờ sông. Lại một lần nữa Hạnh đi trên bờ sông quen thuộc đến cống Linh. Lần này không có Nghĩa, Hạnh cảm thấy trống rỗng. Dòng sông vẫn trôi êm đềm. Gió buổi sáng mát rượi. Những giọt sương còn đọng trên cỏ sáng lóe dưới ánh nắng sớm”.
Một phần khác, Dương Hướng viết: “Hạnh đã sợ bến sông từ lâu. Không phải Hạnh sợ nguy hiểm hay ma quỷ ở bờ cỏ hoặc con ma đỏ ở đầu cánh đồng Rốt mà chỉ sợ bản chất gợi cảm của dòng sông... sợ “Bến không chồng”... Trăng lên và chiếu sáng mọi thứ. Bến sông rộng lớn. Hạnh lặn xuống “Bến không chồng” rửa chân, ngây ngất nhìn thấy mặt trăng phản chiếu dưới nước. Hạnh cảm thấy như mình đang lạc vào thế giới huyền thoại xa xưa... Bến Vắng”. Hoặc “những đêm trăng như đêm nay, cầu Đá Bạc là nơi các cô gái làng Đông hội tụ. Tất cả nhìn thấy mỗi cô gái phồn thịnh và “để đắn”.'
Dương Hướng
Kết thúc của “Bến không chồng” là sự chứng kiến cái chết của Nguyễn Vạn - một người đàn ông, không dám đối diện với sự thật. Người đàn ông muốn “giữ hình ảnh” của một cựu chiến binh trở lại làng, nên ông đã tìm đến cái chết để kết thúc những mối rối rắm khi yêu người phụ nữ tên Nhân, người vợ của một liệt sỹ, nhưng lại sinh con với Hạnh (con gái của bà Nhân). Khi Hạnh mang thai với người đàn ông mà mình yêu, cô đã rời xa làng một thời gian. Và khi đưa con trở lại và nhận cha, cô cảm thấy vui mừng: “Hạnh dắt con gái ra cầu Đá Bạc đứng nhìn dòng sông trong trăng. Bến Không Chồng lung linh”.
Một sáng kia, Hạnh chứng kiến một cảnh đau lòng: “Hạnh đánh thức con, dẫn nó ra Bến Không Chồng rửa mặt, Hạnh bỗng nhìn thấy ở phía dưới cầu Đá có một người đàn ông đứng lẻo nhẻo, chăm chú nhìn xuống sông. Cảm giác lạ lùng nảy ra trong lòng, Hạnh cố chạy nhưng đôi chân lại rụt rè. Hạnh nhận ra đó là Nghĩa, anh ta lao xuống sông từ trên cầu. Hạnh đứng như đinh đinh khi thấy xác chết được Nghĩa kéo lên từ dưới sông, và đó chính là chú Vạn. Hạnh dắt con đến và quỳ gối bên cạnh xác chú Vạn”. Người đàn ông ấy, không tránh khỏi lời nguyền và đã kết thúc cuộc đời tại bến sông của những trinh nữ trẫm mình.
Theo nhà văn Dương Hướng, mọi thứ ông viết đều là sự thật trong làng xóm. “Ngày đó, tôi muốn ghi lại tên thật để nhớ mọi lời nhân vật nói. Nhưng sau khi đọc lại và chỉnh sửa cuốn tiểu thuyết, tôi quên mất tên nhân vật”. Nhưng thực tế là cuốn tiểu thuyết thể hiện sự chân thật từng lời nói, từng âm thanh và lối sốngcủa người nông dân. Phải công nhận rằng, có không ít người đã cảm thấy 'nặng trĩu' khi họ bị 'đưa vào' trong văn chương.
Cuốn tiểu thuyết của Dương Hướng là bức tranh bi thảm về cuộc sống ở một ngôi làng miền Bắc sau chiến tranh. Ở đó, không có niềm vui nào, không có hạnh phúc dành cho những người lính trở về sau cuộc chiến. Năm 2000, đạo diễn Lưu Trọng Ninh chuyển thể tiểu thuyết Bến không chồng của Dương Hướng thành kịch bản phim. Mặc dù đã có những ý kiến trái chiều về việc chuyển thể, nhưng không thể phủ nhận sức mạnh điện ảnh mà Lưu Trọng Ninh gửi gắm trong Bến không chồng.
Luôn luôn, ở mọi thời điểm và mọi nơi vẫn luôn có sự theo dõi đối với quê hương
Nhà văn Dương Hướng, người thân gốc ở Thụy Liên, Thái Thụy, từng làm công nhân quốc phòng và sau đó là lính, trực tiếp tham gia vào chiến trường miền Nam từ năm 1971 cho đến khi giải phóng. Sau khi rời quân ngũ, năm 1976 anh chuyển sang làm việc tại Hải quan tỉnh Quảng Ninh. Hiện nay gia đình anh cư trú tại Hạ Long. Dù vậy, mọi sự kiện diễn ra suốt năm mươi năm qua trên vùng đất quê hương không thể qua mắt tinh tường, sắc sảo của anh. Các tác phẩm đã xuất bản của anh bao gồm: Bến không chồng, Dưới chín tầng trời...
Nguồn: https://goo.gl/1AsB8c