Buzz
Giống như nhiều người khác, tôi đã không biết cách đặt câu hỏi hữu ích. Về sau, tôi cũng nhận được nhiều câu hỏi tương tự. Cả tôi và bạn đều hiểu, trả lời những câu hỏi vô tư và hồn nhiên (hay còn gọi là vô hồn) là lãng phí thời gian và hại não nhất.
“Không.”
Đó là câu trả lời tôi thường nhận được khi hỏi một câu ngớ ngẩn trước người mình kính trọng.
Hoặc tệ hơn, sự im lặng. Câu hỏi rơi vào khoảng không vô vọng. Bồ câu đưa thư bay đi mà không quay lại, dù biết người nhận đã đọc.
Làm sao để làm giàu? Im lặng. Làm sao để hạnh phúc? Im lặng. Làm sao để thoát kiếp F.A? Một bộ phim tình cảm hài hước nhưng cũng đầy im lặng. Tôi tự hỏi và chỉ nghe tiếng vọng của chính mình.
Giống như nhiều người khác, tôi từng không biết cách đặt câu hỏi hữu ích. Sau này, tôi cũng gặp phải nhiều câu hỏi tương tự. Tôi và bạn đều hiểu, trả lời những câu hỏi vô tư và hồn nhiên (hay vô hồn) là một sự lãng phí thời gian và công sức nhất.
Để cứu mình khỏi tình trạng đó, sau nhiều năm sưu tầm các mẫu phỏng vấn, mẫu trả lời, mẫu mời hợp tác, mẫu chia tay và mẫu đổ lỗi, tôi đã tìm ra những mẫu câu hỏi tốt nhất cho từng trường hợp cụ thể.
Dưới đây là kỹ thuật đặt câu hỏi từ chuyên gia tư duy lý tính Josh Kaufman – tác giả sách Personal MBA được giới thiệu trong Thư Viện Phát Triển Cá Nhân VN.
Hãy đánh dấu trang này và đọc lại nhiều lần. Ngày mai, bạn có thể sẽ cần áp dụng chúng trong lớp học, qua email quan trọng từ khách hàng hay một cuộc trò chuyện thân mật trên Facebook.
Những kỹ thuật này sẽ cứu bạn khỏi nhiều tình huống khó xử.
Hack Tư Duy của Josh Kaufman
Đặt câu hỏi hiệu quả là một kỹ năng cần được rèn luyện.
Những câu hỏi ngây ngô và thiếu kinh nghiệm thường nghe như thế này:
“Chào bạn! [Câu chuyện của tôi] Tôi nên làm gì bây giờ?”
Hoặc như thế này:
“Tôi đang suy nghĩ về [việc gì đó]. Bạn có ý kiến gì không?”
Những câu hỏi này thường mắc phải những lỗi nghiêm trọng sau:
- Chúng thiếu ngữ cảnh cần thiết để người nhận có thể trả lời câu hỏi.
- Chúng không tôn trọng thời gian, công sức, sự chú ý, hay các yêu cầu khác của người nhận.
- Chúng hoàn toàn chuyển trách nhiệm về kết quả cuối cùng từ người hỏi sang người nhận.
Kết quả là, những câu hỏi này thường không được trả lời vì việc trả lời chúng tốn quá nhiều công sức, khiến người nhận không muốn bận tâm.
Nếu bạn muốn có câu trả lời hữu ích, hãy học cách đặt câu hỏi tốt hơn. Trong hầu hết các trường hợp, bạn cần điều chỉnh câu hỏi theo loại thông tin mà bạn đang tìm kiếm.
1. Hỏi Để Khai Thác Thông Tin
“Tôi muốn biết thêm thông tin về A, tôi biết bạn từ B. Bạn có phải là người phù hợp nhất để hỏi về vấn đề này không?”
Mấu chốt của việc đặt câu hỏi để khai thác thông tin:
- Hãy cụ thể về thông tin bạn đang tìm kiếm.
- Cung cấp ngữ cảnh bằng cách giải thích lý do bạn liên hệ với họ và cách bạn có được thông tin của họ.
- Giúp người nhận dễ dàng giới thiệu bạn đến nguồn tài nguyên tốt nhất càng nhanh càng tốt, giúp cả hai tiết kiệm thời gian.
2. Hỏi Để Làm Rõ Vấn Đề
“Dựa trên cuộc trò chuyện của chúng ta về A, có vẻ như B là vấn đề. Điều đó có đúng không?”
Mấu chốt của việc đặt câu hỏi để làm rõ vấn đề:
- Tóm tắt ngắn gọn vấn đề để cung cấp ngữ cảnh.
- Sử dụng “Dường như…” để chừa chỗ cho sự xác nhận mà không mang tính đối chất.
- Kết thúc bằng “Điều đó có đúng không?” (hoặc một câu hỏi đóng) để chốt vấn đề một cách rõ ràng, ngắn gọn, trực tiếp và lịch sự.
3. Hỏi Để Nhờ Giúp Đỡ
“Tôi đang cố gắng làm A và gặp khó khăn. Hiện tại, tôi đã thử B với kết quả C, và D với kết quả E. Giờ tôi đang mắc kẹt. Bạn có thể hướng dẫn tôi không?”
Mấu chốt của những câu hỏi nhờ trợ giúp:
- Nói rõ ràng và chính xác về việc bạn đang cố gắng thực hiện.
- Cung cấp ngữ cảnh bằng cách tóm tắt những phương án bạn đã thử, để người nhận hiểu rằng bạn đang tự xoay sở và không yêu cầu họ giải quyết vấn đề cho bạn.
- “Bạn có hướng dẫn nào không?” hoặc “Tôi nên thử gì tiếp theo?” tạo điều kiện để người nhận trở thành chuyên gia nhưng không chuyển giao trách nhiệm giải quyết vấn đề cho họ.
4. Hỏi Để Thỏa Thuận
“Dựa vào cuộc trò chuyện trước của chúng ta về X; chúng ta đã quyết định Y là hướng giải quyết tốt nhất, bước tiếp theo là Z. Bạn đồng ý chứ? Nếu có, tôi sẽ bắt đầu ngay.”
Mấu chốt của câu hỏi để thỏa thuận:
- Sử dụng câu hỏi này để đạt được những quyết định quan trọng hoặc thỏa thuận bằng văn bản (đặc biệt hữu ích trong các thỏa thuận kinh doanh).
- Ghi rõ quyết định càng chi tiết càng tốt.
- “Bạn đồng ý chứ?” cho phép người nhận đưa ra ý kiến bất đồng mà không làm mơ hồ cách diễn đạt về cuộc đối thoại quyết định ban đầu.
- “Tôi sẽ bắt đầu ngay” tăng thêm tính cấp thiết và làm rõ nếu có bất kỳ điều chỉnh nào cần được thực hiện ngay lập tức.
5. Hỏi Để Tìm Lời Khuyên
“Tôi đang làm A. Ưu tiên của tôi là B, C và D. Tôi đang phân vân E, nhưng không chắc đó là lựa chọn tốt nhất. Nếu bạn có vài phút, tôi rất cảm kích và trân trọng ý kiến của bạn. Nếu không được cũng không sao. Cảm ơn bạn!”
Mấu chốt của những câu hỏi tìm lời khuyên:
- Nói rõ ràng và chính xác về những gì bạn đang cố gắng đạt được.
- Nói rõ thứ tự ưu tiên của bạn, và những thỏa hiệp nào bạn đã nhận thức được. Người nhận không thể đọc được suy nghĩ của bạn hoặc sắp xếp thứ tự ưu tiên cho bạn.
- Hãy nói rõ bạn đang hỏi xin lời khuyên hoặc quan điểm, chứ không phải để người nhận quyết định thay bạn.
- Cho người nhận cơ hội từ chối – hãy lịch sự vì bạn đang hỏi xin giúp đỡ.
Câu Thần Chú Mỗi Ngày
“Đơn giản vậy sao?” Bạn hỏi như không tin vào tai mình, cứ như tôi vừa khẳng định ông già Noel là có thật.
Đúng vậy. Những câu hỏi này đã giúp tôi rất nhiều trong cả cuộc sống cá nhân lẫn công việc. Giờ đây, tôi xem chúng như câu thần chú kỳ diệu mỗi ngày, mở ra kho tàng tri thức và kinh nghiệm từ những người giỏi hơn.
Bạn có đặt những câu hỏi hữu ích không? Loại câu hỏi nào bạn thường gặp khó khăn nhất? Làm sao bạn có thể tập hỏi một cách hữu ích?
Chia sẻ ở phần bình luận bên dưới và PTCNVN sẽ hỗ trợ bạn.
Nguồn: https://goo.gl/bKzuDr
