Buzz
Trước cửa thiên niên kỷ mới, cảnh giáo dục thế giới đã có những biến đổi đáng chú ý. Nhiều quốc gia tự tin rằng họ sở hữu hệ thống giáo dục hàng đầu thế giới. Đầu tư vào giáo dục quốc gia nhằm cải cách hứa hẹn mang lại những kết quả ấn tượng.
Những quốc gia này không chỉ muốn có hệ thống giáo dục hàng đầu thế giới, mà còn mong muốn mang lại điều tốt nhất cho các thế hệ tương lai. Tuy nhiên, trong thực tế, không có quốc gia nào đạt được vị trí hàng đầu mà không trải qua những thay đổi lớn trong hệ thống giáo dục. Cuốn sách 'Bài học Phần Lan 2.0' nói về điều này, với 5 chương chứa những bí mật của sự thành công giáo dục tại Phần Lan.
Chương 1: Giấc mơ giáo dục của Phần Lan – một trường học tốt cho mọi người
Phần Lan sau chiến tranh
Tác giả khám phá một vấn đề nhạy cảm và chiến lược đối với một quốc gia, giáo dục. Qua lời văn sắc bén, ông mô tả lịch sử Phần Lan từ quá khứ đến hiện tại và tương lai. Chương này miêu tả hành trình Phần Lan từ nước nông nghiệp nghèo trở thành xã hội tri thức, với hệ thống giáo dục hiệu suất cao và môi trường sáng tạo toàn cầu. Chiến tranh thế giới 2 chấm dứt là cơ hội để Phần Lan thực hiện những thay đổi sâu sắc trong giáo dục và xã hội.
- Cấu trúc giáo dục sẽ cung cấp cơ hội hơn cho mọi người tiếp cận giáo dục tốt hơn về cả số lượng và chất lượng
- Nội dung và hình thức chương trình học sẽ tập trung vào việc phát triển cá nhân và toàn diện cho học sinh
- Đào tạo giáo viên sẽ được hiện đại hóa để đáp ứng các yêu cầu mới nảy sinh từ các thay đổi này. Tương lai của Phần Lan dựa trên tri thức và kỹ năng, vì vậy giáo dục được xem là nền tảng xây dựng tương lai
Ngược lại, trong những năm 1950, Phần Lan trải qua giai đoạn chuyển đổi kinh tế từ nông nghiệp sang công nghiệp và công nghệ. Các gia đình lao động tin rằng giáo dục mở rộng công cộng sẽ có lợi cho con cái họ. Để trở thành thành viên của cộng đồng quốc tế, Phần Lan cần một dân số có trình độ học vấn cao hơn.
Phổ cập giáo dục cơ bản
Chính trị có sức ảnh hưởng lớn đối với giáo dục ở Phần Lan, có 3 ủy ban giáo dục chính trị quan trọng cần được chú ý.
- Ủy ban chương trình giảng dạy tiểu học
Quan điểm về chương trình học ở Phần Lan đã thay đổi, từ tập trung vào môn học sang mục tiêu giáo dục, quá trình giáo dục và đánh giá. Đây là những bước cải cách đầu tiên nhằm hiện đại hóa chương trình giáo dục của Phần Lan theo chuẩn quốc tế. Ý tưởng là các trường cần nhấn mạnh mục tiêu giáo dục cho học sinh thiếu niên, khuyến khích họ nhìn nhận bản thân mình là cá nhân toàn diện, có động lực tự thân trong việc học hành.
- Ủy ban quản lý giáo dục
Có trách nhiệm thiết lập các quy định về giáo dục bắt buộc và xây dựng một khuôn khổ chung về các nguyên tắc để liên kết các phần khác nhau của hệ thống giáo dục với nhau. Ủy ban đề xuất rằng trường học cần tránh việc chỉ tập trung vào học thuật mà còn phải tạo điều kiện cho học sinh phát triển kỹ năng thực hành. Điều này là để thay đổi cách tiếp cận giáo dục trước đây và tạo ra các mục tiêu và chính sách phù hợp hơn.
- Ủy ban quan trọng khác là Ủy ban chương trình trường học.
Ủy ban này đã đồng thuận hệ thống giáo dục và đem lại sự đồng bộ trong các lĩnh vực giáo dục khác nhau để thực hiện mục tiêu giáo dục của Phần Lan.
Trường học mới
Hệ thống trường học toàn diện mới sẵn sàng triển khai từ năm 1972. Kế hoạch là bắt đầu tại phía bắc và mở rộng vào miền nam từ năm 1978. Đây là hệ thống peruskolulu. Nó mang lại nhiều cải tiến đáng kể cho giáo dục Phần Lan và đã chứng minh vai trò quan trọng trong tạo ra một hệ thống giáo dục hiệu quả.
Đầu tiên, việc tích hợp học sinh với các nền tảng sống và mong muốn khác nhau trong cùng một lớp học đòi hỏi một phương pháp giảng dạy và học mới hoàn toàn. Nguyên tắc cơ hội công bằng quan trọng rằng mọi học sinh cần có cơ hội công bằng để thành công và say mê với việc học.
Thứ hai, tư vấn nghề nghiệp trở thành một phần thiết yếu trong chương trình giáo dục cơ bản ở tất cả các trường. Mục tiêu của tư vấn nghề nghiệp là giảm thiểu khả năng học sinh đưa ra các lựa chọn không phù hợp cho tương lai của họ. Tư vấn nghề nghiệp ngày càng trở thành nền tảng của cả giáo dục cơ bản và trung học, và hiện nay vẫn là yếu tố quan trọng giải thích cho tỷ lệ học trò nghỉ học và bỏ học thấp ở Phần Lan. Trong chương trình tư vấn nghề nghiệp chung, mỗi học sinh ở peruskolulu phải thực hiện hai tuần tại một nơi làm việc được chọn lựa.
Thứ ba, peruskolulu đòi hỏi các giáo viên từ trường học học thuật và trường học nghề phải làm việc cùng nhau trong cùng một trường với học sinh có đủ năng lực khác nhau.
Mở rộng giáo dục trung học
Hai kỳ học mỗi năm được thay thế bằng năm hoặc sáu kỳ học tùy thuộc vào kế hoạch giảng dạy của từng trường. Học và dạy được cơ cấu lại thành 6-7 tuần/kỳ học, trong đó học sinh hoàn thành các môn học đã chọn. Điều này tạo điều kiện linh hoạt cho các trường và học sinh trong việc sắp xếp thời khóa biểu và lịch giảng dạy.
Khung chương trình giảng dạy mới tập trung vào việc hiểu quá trình phát triển nhận thức của học sinh và khuyến khích các trường phát huy tối đa tiềm năng của bản thân và cộng đồng. Mặc dù có sự tự do linh hoạt trong việc sắp xếp thời khóa biểu như vậy, nhưng mỗi học sinh cũng phải học những kiến thức cơ bản của 18 môn học bắt buộc, hoàn thành ít nhất 75 khóa học, mỗi khóa học kéo dài 38 tiết. Hai phần ba trong số này là bắt buộc, còn lại là các môn tự chọn. Giáo viên đánh giá thành tích của mỗi học sinh vào cuối kỳ, có nghĩa là mỗi năm học sinh được đánh giá 5-6 lần, khác biệt hoàn toàn so với 1-2 lần ở Việt Nam.
Kỳ thi đại học và chương trình nghề
Mục tiêu của kỳ thi này ngày nay là kiểm tra xem học sinh đã nắm vững kiến thức và kỹ năng mà chương trình giáo dục cốt lõi quốc gia đòi hỏi hay chưa, cũng như đánh giá mức độ sẵn sàng phù hợp với mục tiêu của trường trung học.
Đầu tiên, học sinh phải hoàn thành ít nhất bốn bài thi để nhận được chứng chỉ kỳ thi đại học. Họ phải tham gia tất cả các bài thi bắt buộc trong ba đợt thi liên tiếp. Giáo viên của các học sinh tham dự kỳ thi tại trường sẽ đọc và chấm điểm lần đầu cho các em. Sau đó, các thành viên của ban môn học độc lập sẽ chấm điểm mà không xem xét các kết quả chấm điểm của giáo viên trước đó. Thành công trong kỳ thi đại học trở thành một phần quan trọng trong hồ sơ đăng ký học đại học của học sinh. Bản chất của bài thi này là kiểm tra khả năng giải quyết vấn đề, xử lý tình huống của học sinh trong các nhiệm vụ, câu hỏi mở rộng đến tất cả các lĩnh vực của cuộc sống: tiến hóa, việc làm, dinh dưỡng, chính trị, chiến tranh, đạo đức, thể thao... Những kiến thức này đòi hỏi hiểu biết đa ngành.
Song song với kỳ thi đại học là các chương trình đào tạo nghề cũng phải điều chỉnh quan trọng để phù hợp hơn với bối cảnh chính trị và kinh tế mới. Cấu trúc, nội dung học và phương pháp dạy nghề được cập nhật để đáp ứng mong đợi của một nền kinh tế tri thức và cung cấp kỹ năng lao động cần thiết.
Cấu trúc đào tạo nghề được đơn giản hóa, các chương trình mới được thiết kế để cân bằng giữa kiến thức kỹ năng chung và năng lực nghề nghiệp cụ thể mà mỗi ngành nghề yêu cầu. Các trường nghề ngày càng đầu tư nhiều hơn vào việc nâng cao kiến thức và kỹ năng giảng dạy của giáo viên.
Việc cung cấp cái nhìn đúng đắn, minh bạch về cả chương trình đại học và hướng nghiệp ở Phần Lan là yếu tố then chốt trong việc giảm thiểu rủi ro của việc học sinh đưa ra quyết định thiếu hiểu biết về tương lai học vấn của mình.
Chương 2 : Sự Mâu Thuẫn ở Phần Lan
Phần Lan là điểm đến yêu thích của nhiều nhà giáo dục và nhà chính trị đang cố gắng vượt qua tình trạng giáo dục kém và sự bế tắc trong giáo dục. Tuy nhiên, đất nước này cũng nổi tiếng với những mâu thuẫn kỳ lạ ở nhiều khía cạnh.
Là cái nôi của công nghiệp viễn thông và một trong những quốc gia có tỷ lệ sử dụng điện thoại di động cao nhất, nhưng phần lớn người dân lại ít nói và thích sống tách biệt. Mặc dù thời tiết khắc nghiệt, người Phần Lan vẫn nằm trong top các quốc gia hạnh phúc nhất thế giới và là một trong những quốc gia giàu có nhất.
Thực tế, sự mâu thuẫn thường hữu ích hơn cả lý trí khi khám phá các đặc điểm cơ bản của người Phần Lan và hệ thống giáo dục của họ. Một trong những giá trị giáo dục quan trọng của Phần Lan là ưu tiên cao hơn cho việc học và dạy so với mọi vấn đề khác trong khi xem xét chính sách và cải cách giáo dục.
Mâu thuẫn 1 : Dạy ít, Học nhiều
Trái với xu hướng tăng cường giờ học, giảng dạy và đặc biệt là khối lượng bài tập về nhà lớn ở nhiều quốc gia, đặc biệt là khu vực Châu Á và Việt Nam, Phần Lan lại đang đối mặt với thách thức đối với lối tư duy truyền thống này.
Học sinh 15 tuổi ở Phần Lan dành thời gian ít hơn cho bài tập về nhà so với học sinh cùng tuổi ở các quốc gia khác. Điều này phản ánh sự khác biệt trong giáo dục ở Phần Lan, nơi quan niệm là 'ít can thiệp nhất' trong quá trình học, cho phép trẻ em học trong một môi trường tự do và hỗ trợ lẫn nhau.
Với thời lượng học tại trường ngắn hơn đáng kể so với các quốc gia khác, học sinh ở Phần Lan có tự do sau giờ học, trừ khi có các hoạt động được tổ chức tại trường. Các trường tiểu học thường tổ chức các hoạt động ngoại khóa và khuyến khích việc thành lập các câu lạc bộ giáo dục hoặc giải trí cho học sinh lớn hơn.
Tại các trường trung học tiêu biểu ở Phần Lan, giáo viên dạy trung bình bốn tiếng mỗi ngày. Họ có thời gian để chuẩn bị bài giảng, nâng cao trình độ và thảo luận với các đồng nghiệp. Họ liên tục đánh giá tiến bộ của học sinh và phát triển chương trình giảng dạy của mình để tối ưu hóa quá trình học.
Các nhà giáo dục ở Phần Lan không tin rằng giao nhiều bài tập về nhà sẽ giúp học sinh học tốt hơn, đặc biệt là nếu đó là những bài tập không thú vị và không thách thức trí tuệ. Thực tế, nhiều học sinh ở Phần Lan có thể hoàn thành bài tập trước khi rời khỏi trường.
Ngược lại với các quốc gia khác, học sinh 15 tuổi ở Phần Lan không thường học thêm sau giờ học ở trường hoặc trong ngày nghỉ. Thậm chí, nghiên cứu gần đây cho thấy họ ít bị căng thẳng hơn so với các quốc gia khác.
Văn hóa học tập thư giãn, không gây căng thẳng của Phần Lan đóng vai trò quan trọng trong việc đạt được thành công trong giáo dục.
Nghịch lý 2 : Kiểm tra ít, học nhiều
Học sinh ở Phần Lan không phải làm các bài kiểm tra chuẩn hóa thường xuyên như các nước khác, nhưng điều này không có nghĩa là họ không được đánh giá. Ở Phần Lan, đánh giá học sinh thường được thực hiện qua ba phương tiện chính.
Đầu tiên là đánh giá của giáo viên trong lớp, bao gồm đánh giá chuẩn đoán, đánh giá quá trình và đánh giá tổng kết. Thứ hai là đánh giá sau mỗi kỳ học về sự tiến bộ của học sinh. Cuối cùng là đánh giá sự tiến bộ của học sinh qua các bài đánh giá quốc gia.
Việc kiểm tra học sinh không hại đến quá trình dạy và học miễn là các bài kiểm tra không quá căng thẳng và không được sử dụng để đánh giá giáo viên và trường học.
Ở Phần Lan, không có các bài kiểm tra chuẩn hóa có tính quyết định trước kỳ thi tuyển sinh đại học, giúp giáo viên tập trung vào dạy học mà không lo lắng về các bài kiểm tra thường xuyên.
Nghịch lý 3 : Tăng cường công bằng thông qua thúc đẩy đa dạng
Nguyên lý chủ đạo của cuộc cải cách giáo dục tiểu học Phần Lan vào những năm 1970 là tạo điều kiện bình đẳng cho tất cả mọi người. Sự đa dạng về dân số do nhập cư chiếm 5,2%, khiến các trường học Phần Lan phải linh hoạt thích ứng để tránh phân biệt đối xử.
Hệ thống giáo dục ở Phần Lan tôn trọng và tích hợp hóa sự đa dạng của học sinh. Trong lớp học, giáo viên dạy từng học sinh cá nhân với nhu cầu và khả năng khác nhau, thường được hỗ trợ bởi giáo viên trợ giảng.
Chương 3 : Ưu điểm của Giáo dục Phần Lan
Nhiều yếu tố đã góp phần vào danh tiếng của hệ thống giáo dục Phần Lan, bao gồm chương trình giáo dục phổ thông 9 năm, trọng tâm đặt vào học tập và sự sáng tạo của giáo viên, quan tâm đặc biệt đến các học sinh có nhu cầu đặc biệt, và quyền tự chủ và lãnh đạo địa phương. Nhưng điều quan trọng nhất là sự đóng góp hàng ngày của các giáo viên xuất sắc.
Văn hóa giáo dục:
Ở Phần Lan, việc biết đọc và viết là điều kiện cần thiết để kết hôn hợp pháp tại nhà thờ. Giáo viên được xem trọng và tôn trọng cao trong xã hội Phần Lan, tương tự như các nghề cao quý khác như bác sĩ, luật sư. Họ coi giáo dục là một nghề cao quý, dựa trên đạo đức, không phải vì lợi ích cá nhân.
Hệ thống giáo dục ở Phần Lan không thực hiện kiểm tra nghiêm ngặt tại trường và không sử dụng các hình thức kiểm tra chuẩn hóa để công bố thông tin về hiệu suất của trường hay giáo viên. Giáo viên có quyền tự chủ để xây dựng kế hoạch và chương trình giảng dạy của riêng mình. Toàn bộ hệ thống giáo dục ở Phần Lan được chính phủ tài trợ, bao gồm cả đào tạo giáo viên tại các trường đại học nghiên cứu ở Phần Lan.
Trở thành giáo viên:
Với tính trọng vọng của nghề dạy học và việc trở thành giáo viên, chỉ những học sinh tốt nhất và đam mê nhất mới có thể thực hiện ước mơ trở thành giáo viên ở Phần Lan. Điều kiện thu hút người trẻ vào nghề dạy và giữ họ lại là nơi làm việc phải tạo điều kiện cho giáo viên hoàn thành sứ mệnh đạo đức của mình.
Giáo viên là nhà nghiên cứu, là lãnh đạo:
Đào tạo giáo viên dựa trên nghiên cứu nghĩa là tích hợp lý thuyết, phương pháp nghiên cứu và thực hành, tất cả đều quan trọng trong các chương trình đào tạo giáo viên ở Phần Lan. Sinh viên cũng được trang bị kỹ năng thiết kế, thực hành và trình bày nghiên cứu ban đầu về giáo dục.
Mỗi sinh viên hình thành sự hiểu biết về hệ thống giáo dục và thực tiễn. Sinh viên cũng học kỹ năng thiết kế, thực hành và trình bày nghiên cứu về các khía cạnh thực tiễn của giáo dục.
Trong Phần Lan, việc giảng dạy được coi là một nghề nghiêm túc, đòi hỏi có trình độ chuyên môn cao, kể cả khi trở thành giáo viên dạy trẻ nhỏ. Môi trường tôn trọng giáo viên là một yếu tố quan trọng, giải thích vì sao nghề giáo viên ở Phần Lan được ngưỡng mộ. Việc xây dựng chương trình giảng dạy là trách nhiệm của giáo viên, nhà trường và cả thành phố, không chỉ của chính phủ.
Hiệu trưởng trường học phải đáp ứng các tiêu chuẩn giảng dạy và có thành tích giảng dạy tốt. Họ cũng cần hoàn thành các khóa học về quản lý và lãnh đạo giáo dục do các trường đại học ở Phần Lan tổ chức. Đồng thời, họ cũng phải là giáo viên có kinh nghiệm và có năng lực lãnh đạo được chứng minh.
Giáo viên có trình độ học vấn cao không chỉ hiệu quả trong việc giảng dạy mà còn được trang bị tốt hơn để duy trì hệ thống giáo dục lành mạnh và tránh xa các ý tưởng cải cách có thể gây hại cho giáo viên và học sinh. Tài năng của các giáo viên trẻ là một yếu tố quan trọng đối với sự phát triển bền vững và thành tựu tương lai của ngành giáo dục.
Chương 4: Phong cách sống ở Phần Lan
Phần Lan có một nền kinh tế cạnh tranh, mức độ tham gia thấp, chất lượng cuộc sống cao, một lối sống bền vững phát triển mạnh mẽ và sự bình đẳng giới. Những phẩm chất này đã khiến Phần Lan trở thành một trong những quốc gia giàu có nhất thế giới.
Sức mạnh của toàn cầu hóa
Sự chuyển đổi mạnh mẽ của nền kinh tế và nhu cầu đối với loại hình kiến thức kỹ năng tinh vi cao trong các ngành kỹ thuật cao mang lại cho hệ thống giáo dục Phần Lan những cơ hội độc đáo để đổi mới triệt để.
Đầu tiên, các khoản đầu tư được đổ vào các hoạt động đổi mới sáng tạo thay vì vào các hoạt động truyền thống, chuyển sang ngành công nghệ cao và truyền thông di động. Thứ hai, việc tích lũy và phát triển tri thức trở thành đặc điểm đảo ngược bứt phá then chốt kéo Phần Lan ra khỏi suy thoái. Không có nhiều tài nguyên thiên nhiên để trông cậy vào, nên Phần Lan chủ yếu dựa vào những yếu tố quyết định trong các chiến lược tăng trưởng. Đó là tri thức và quá trình quốc tế hóa tích cực nền kinh tế và giáo dục của mình
Sáng tạo từ nước ngoài, thực hiện ở Phần Lan :
Những cách làm thành công nhất trong sư phạm, đánh giá học sinh, lãnh đạo trường học, học sinh và cải thiện môi trường học ở Phần Lan chủ yếu là du nhập từ nước ngoài . Năm ý tưởng giáo dục của Mỹ dưới đây đã đóng vai trò quan trọng trong việc đẩy nhanh thành công giáo dục ở Phần Lan
- Triết lý giáo dục của John Dewey :
Đó là việc lấy trẻ em làm trung tâm của giáo dục, nguồn cội giáo dục. Các trẻ em trai và trẻ em gái đều phải học tất cả những kỹ năng thực tiễn mà người ta cần đến trong cuộc sống hằng ngày, tăng cường tiếp cận của học sinh đối với quá trình ra quyết định liên quan đến cuộc sống và việc học của học sinh ở trường
- Học tập hợp tác:
Phương pháp học tập hợp tác đã trở thành một phần không thể thiếu trong hệ thống giáo dục Phần Lan, được xây dựng dựa trên ý tưởng về việc học theo nhóm nhỏ thường xuyên của các học sinh đa dạng về hoàn cảnh và sắc tộc như đã được mô tả trước đó.
- Đa trí tuệ;
Mục tiêu chung của giáo dục ở Phần Lan là hỗ trợ sự phát triển và tăng trưởng toàn diện của trẻ em bằng cách tập trung vào nhiều khía cạnh của tài năng và trí tuệ, đảm bảo một chương trình cân đối giữa các môn học văn hóa, nghệ thuật, âm nhạc thủ công và giáo dục thể chất.
- Phương pháp đánh giá thay thế trong lớp học:
Vì không có hệ thống kiểm tra chuẩn và thường xuyên dựa trên điều tra dân số, hệ thống giáo dục ở Phần Lan dựa vào sự giám sát cục bộ và cách đánh giá của giáo viên đối với học sinh. Phương pháp này bao gồm đánh giá hồ sơ, kết quả đánh giá, tự đánh giá và phản hồi, đánh giá cho các phương pháp học tập.
- Huấn luyện đồng đẳng:
Huấn luyện đồng đẳng là quá trình riêng tư mà giáo viên làm việc cùng nhau để suy nghĩ về phương pháp giảng dạy hiện tại, mở rộng và cải thiện các kỹ năng mới, trao đổi ý tưởng, thực hiện nghiên cứu về lớp học, và giải quyết các vấn đề ở trường. Đây đã trở thành một phần của các chương trình cải thiện trường học ở Phần Lan.
Thách thức với Ước mơ Phần Lan:
Chiến dịch chống lại hệ thống giáo dục kết hợp Peruskolulu đã gặp nhiều khó khăn từ một số phần trong cộng đồng doanh nghiệp. Quốc hội đã buộc tội những người ủng hộ Peruskolulu là xã hội chủ nghĩa và cảnh báo về hậu quả có thể gây ra đối với sự phát triển kinh tế và xã hội của Phần Lan.
Sự chỉ trích đã trở nên gay gắt hơn vào cuối những năm 1990. Nhưng những tiếng chỉ trích bất ngờ im lặng vào tháng 12 năm 2001 khi kết quả nghiên cứu PISA lần đầu tiên được công bố: Phần Lan đã đạt được kết quả cao nhất trong tất cả các nước OECD về đọc, toán và khoa học sau Peruskolulu.
Chương 5: Tương lai thuộc về Phần Lan?
Từ những năm 1970, Phần Lan đã bắt đầu khám phá sự cải tiến trong hệ thống giáo dục phổ thông. Việc nghiên cứu kỹ lưỡng và áp dụng mô hình giáo dục hỗn hợp đã dẫn đến sự phát triển về khoa học ứng dụng. Mặc dù vậy, kiến thức về sự thay đổi trong giáo dục vẫn còn nhiều điểm chưa thay đổi. Hiện tại, các hoạt động nghiên cứu, cải cách giáo dục, và cải thiện hiệu quả trường học tại Phần Lan vẫn còn đang tiến triển dần so với tiêu chuẩn quốc tế. Mặc dù kiến thức về sự thay đổi trong giáo dục vẫn còn hạn chế, Phần Lan đã thực hiện một cuộc biến đổi toàn diện trong hệ thống giáo dục của mình chỉ trong vòng hai thập kỷ. Phần lớn các mô hình thay đổi ở Phần Lan thường được lấy cảm hứng từ nước ngoài, nhưng điều quan trọng là cách họ biến những ý tưởng đó thành một phần của tư duy riêng và triển khai chúng theo cách 'đặc trưng của Phần Lan', và đạt được những thành tựu rất ấn tượng.
Thật vậy, việc đi theo con đường đã được ai đó đi trước thì dễ dàng hơn so với việc phải mở đường mới. Tuy nhiên, tương lai đòi hỏi sự sáng tạo và những cách tiếp cận mới. Phần Lan đã chứng minh rằng họ có khả năng sáng tạo và đổi mới khi cần thiết, và họ sử dụng kinh nghiệm quá khứ để định hình chính sách và các biện pháp mới. Sự xuất sắc trong giáo dục của Phần Lan đến từ việc họ chọn một con đường khác biệt trong việc cải cách giáo dục, thường là đi ngược lại với phong trào cải cách giáo dục toàn cầu. Cách tiếp cận của Phần Lan phản ánh một chiến lược chiến thắng cụ thể: họ có thể đạt được một hệ thống giáo dục xuất sắc bằng cách kết hợp bình đẳng với chất lượng cao, một lối đi không giống với các quốc gia khác. Câu hỏi bây giờ là liệu Phần Lan có thể duy trì được thành công của mình hay không, hay họ sẽ 'ngủ quên trên chiến thắng'?
Thành công qua sự khác biệt.
Thành công của Phần Lan đến phần lớn từ việc họ dám làm khác biệt so với những gì mà hầu hết các quốc gia khác đã thực hiện. Sự khác biệt trong cách tiếp cận cạnh tranh là điều vô cùng quan trọng. Điều này đã giúp họ tạo ra phương pháp, hệ thống mới, và thậm chí là mở ra những cánh cửa mới cho tư duy, được gọi là 'Thinking out the box' như hiện nay.
Trong khi nhiều quốc gia khác tập trung vào việc đạt được thành công cá nhân, Phần Lan lại chú trọng vào sự bình đẳng. Trong khi nhiều nơi cho phép bất kỳ ai cũng có thể trở thành giáo viên, Phần Lan đặt ra yêu cầu cao về chuyên môn của giáo viên. Thay vì chi tiêu cho việc thu thập dữ liệu giáo dục phức tạp, họ tập trung vào việc giảng dạy và học tập. Việc đánh giá học sinh dựa trên mẫu, đánh giá các trường học dựa trên tiêu chí cụ thể, và khuyến khích sự sáng tạo trong học tập đã xây dựng nên một nền văn hóa tin cậy và tôn trọng trong hệ thống giáo dục Phần Lan.
Không có trường học nào ở Phần Lan sử dụng hình thức kiểm tra 'một mất một còn' hoặc các bài kiểm tra theo 'khuôn mẫu'. Phương pháp này mang lại cho giáo viên cơ hội tập trung vào việc dạy học thay vì lo lắng về kết quả thi cử. Việc cải thiện quá trình học cho tất cả học sinh ở Phần Lan đều khác biệt so với nhiều quốc gia khác:
- Đảm bảo mọi người đều có cơ hội công bằng trong việc tiếp cận giáo dục công tốt.
Trong một môi trường giáo dục cạnh tranh, các trường học thường phải đối mặt với những thách thức phức tạp. Để tiến xa hơn, cần có tư duy sáng tạo và tiến bộ trong quá trình giáo dục.
Thành công trong việc cải cách giáo dục.
Một đặc điểm quan trọng của giáo dục ở Phần Lan là việc khuyến khích giáo viên và học sinh thử nghiệm những ý tưởng mới, phương pháp mới, và học hỏi từ sự đổi mới. Đồng thời, tôn trọng những giá trị truyền thống trong giáo dục vẫn được coi trọng. Chính sách giáo dục hiện nay là kết quả của ba thập kỷ phát triển có hệ thống, với mục tiêu và ý đồ rõ ràng, góp phần tạo ra một văn hóa đa dạng, tin cậy và tôn trọng trong xã hội Phần Lan nói chung và hệ thống giáo dục Phần Lan nói riêng.
Peruskolulu mang lại cơ hội giáo dục công bằng cho tất cả mọi người.
Trường tiểu học sáu năm được công nhận rộng rãi là cơ sở vững chắc cho một hệ thống giáo dục chất lượng cao. Kinh nghiệm của Phần Lan và nghiên cứu quốc tế cho thấy rằng đầu tư vào giáo dục mầm non và tiểu học mang lại kết quả tích cực trong việc phát triển năng khiếu và kỹ năng học tập, cũng như cải thiện kết quả học tập tổng thể.
Dạy học là một nghề đầy cảm hứng và thu hút nhiều người trẻ ở Phần Lan.
Trong xã hội Phần Lan, nghề dạy học được tôn trọng và đánh giá cao. Dạy trên lớp được coi là một nghề độc lập, được trọng vọng và thu hút nhiều học sinh giỏi hàng năm. Yêu cầu cơ bản để trở thành giáo viên trường học Phần Lan lâu dài là phải có bằng thạc sỹ, mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp khác nhau.
Phần Lan thực hiện chính sách trách nhiệm giải trình thông minh.
Trách nhiệm giải trình trong giáo dục ở Phần Lan nhấn mạnh vào việc tăng cường niềm tin giữa giáo viên, học sinh, lãnh đạo nhà trường và giới chức giáo dục. Điều này thúc đẩy sự tham gia và trách nhiệm của họ trong quá trình giáo dục.
Chính sách giáo dục của Phần Lan nhấn mạnh vào việc tăng cường bình đẳng trong kết quả học tập.
Phần Lan tăng cường công bằng trong giáo dục bằng cách điều chỉnh ngân sách cho trường học phù hợp với nhu cầu thực tế của từng trường, thực hiện giáo dục phổ cập và linh hoạt từ sớm, tích hợp dịch vụ sức khỏe và phúc lợi vào từng trường học, đảm bảo cân bằng trong hệ thống trường học để phục vụ mọi loại học sinh một cách công bằng, và đảm bảo tất cả các trường đều có giáo viên giỏi.
Hệ thống giáo dục ở Phần Lan được lãnh đạo ổn định và chính trị ổn định.
Sự ổn định chính trị và lãnh đạo trong ngành giáo dục đã cho phép trường học và giáo viên tập trung vào phát triển giáo dục. Giáo viên ở Phần Lan được tự do nghề nghiệp để phát triển kiến thức và kỹ năng của mình.
Chuyển giao tri thức giáo dục là một khía cạnh quan trọng.
Việc cải cách trong giáo dục ở Phần Lan đã đạt được thành công. Phương pháp của họ đã được nhiều quốc gia học hỏi, tuy nhiên không phải lúc nào cũng áp dụng thành công ở các nơi khác. Sự kết hợp thông minh giữa truyền thống quốc gia và ảnh hưởng từ nước ngoài là chìa khóa.
Tương lai giáo dục ở Phần Lan cần khích lệ việc thay đổi và cá nhân hóa giáo dục.
Phương pháp giáo dục của Phần Lan nhấn mạnh vào việc đáp ứng nhu cầu của từng học sinh thông qua tổ chức linh hoạt và các con đường học tập khác nhau.
Giáo dục ở Phần Lan tập trung vào việc giúp học sinh phát triển hết tiềm năng của họ, với sự tự chủ của giáo viên và sự can đảm của lãnh đạo.
Kết luận
Bài học từ Phần Lan nhắc nhở rằng mọi quốc gia đều có thể xây dựng một hệ thống giáo dục tốt nếu chú trọng đến nhu cầu của học sinh và chuẩn bị tốt cho giáo viên.
Tác giả: Bùi Hoài Nam – MyBook
