Buzz
Trong những năm gần đây, sự quan tâm đối với tiềm năng lớn của bitcoin và công nghệ blockchain ngày càng tăng. Tuy nhiên, liệu chúng ta đã thực sự hiểu rõ về Blockchain, về quá trình phát triển và khả năng tuyệt vời của công nghệ này? Liệu Blockchain có thể thay đổi hoàn toàn cách thức hoạt động của xã hội như Internet đã làm? “Blockchain: Đánh thức nền kinh tế mới” của Melanie Swan sẽ giải đáp những thắc mắc đó.
Chúng ta có thể đang trải qua bình minh của một cuộc cách mạng mới. Cuộc cách mạng này bắt đầu với một nền kinh tế phi truyền thống trên Internet, một loại tiền điện tử thay thế được gọi là bitcoin được phát hành và được hỗ trợ không bởi một tổ chức trung ương nào mà bởi sự đồng thuận của cộng đồng người dùng. Điều đặc biệt ở đây là nó không yêu cầu sự tin tưởng từ các bên. Bằng cách tự quản lý thông qua thuật toán, mọi dụ dỗ nhằm phá hủy hệ thống đều bị ngăn chặn.
Trong phần mở đầu, tác giả sẽ giải thích những kiến thức cơ bản về các thuật ngữ và cơ chế liên quan. Trước khi khám phá sâu hơn, chúng ta cần hiểu rõ những khái niệm đó.
Bitcoin là gì?
Bitcoin là tiền điện tử. Đó là một loại tiền điện tử và là một hệ thống thanh toán trực tuyến trong các kỹ thuật mã hóa được sử dụng để điều tiết quá trình sản xuất tiền và xác nhận các giao dịch chuyển tiền, hoạt động hoàn toàn độc lập với các ngân hàng trung ương.
Bitcoin được tạo ra như một phần thưởng cho việc thực hiện các tính toán, được gọi là khai thác bitcoin, trong đó người dùng sử dụng sức mạnh tính toán trên máy tính của họ để xác minh và ghi lại các giao dịch vào một sổ cái công khai. Cá nhân hoặc tổ chức tham gia vào việc khai thác bitcoin để nhận phí giao dịch và những đồng bitcoin mới.
Blockchain là gì?
Blockchain là sổ cái công khai ghi lại mọi giao dịch bitcoin đã được thực hiện. Sổ cái này sẽ ngày càng phát triển khi các thợ đào tiếp tục thêm vào đó (mỗi 10 phút) các khối dữ liệu để ghi lại các giao dịch gần nhất. Các khối được thêm vào blockchain theo thứ tự thời gian tuyến tính. Blockchain được coi là công nghệ chính của bitcoin vì nó đóng vai trò là một cơ chế chứng thực phi tín nhiệm cho mọi giao dịch trên mạng lưới. Người dùng có thể tin tưởng vào hệ thống sổ cái công khai này được lưu trữ trên rất nhiều nút mạng phân tán, được duy trì bởi các thợ đào kiêm kiểm toán, thay vì phải tin tưởng vào một bên thứ ba (như ngân hàng).
Văn hóa bitcoin: Liên hoan phim Bitfilm
Liên hoan phim Bitfilm, nơi giới thiệu các bộ phim liên quan đến bitcoin, là một dấu hiệu ban đầu cho thấy ngành công nghiệp tiền điện tử có thể đang bắt đầu thâm nhập vào tâm trí xã hội trên toàn cầu.
Mục đích, phương pháp và cấu trúc của cuốn sách
Cuốn sách nhằm mục đích giúp độc giả hiểu rõ hơn về bitcoin và công nghệ blockchain, bao gồm các khái niệm, tính năng và tiềm năng của chúng trong tương lai. Tuy nhiên, sách không có ý kiến ủng hộ, biện minh hoặc dự báo về tính khả thi của ngành công nghiệp này.
Bố cục của cuốn sách bao gồm 3 tầng khác nhau của bitcoin và công nghệ blockchain: Blockchain 1.0, 2.0 và 3.0. Tác giả giải thích định nghĩa và khái niệm cơ bản trong bitcoin và blockchain, mô tả về các ứng dụng tiền tệ và giao dịch trong Blockchain 1.0. Sau đó, tác giả mô tả về các ứng dụng thị trường và tài chính ngoài lĩnh vực tiền tệ trong Blockchain 2.0. Tiếp theo, tác giả trình bày về khả năng của Blockchain 3.0 trong các lĩnh vực như khoa học, y tế, giáo dục, xuất bản và phát triển. Cuối cùng, các khái niệm nâng cao như phí tích trữ tiền tệ được trình bày.
Chương 1: Blockchain 1.0: Tiền tệ
Các tầng công nghệ: Blockchain, giao thức, tiền tệ
Thuật ngữ bitcoin có thể gây hiểu nhầm vì từ này đồng thời chỉ 3 khái niệm khác nhau. Đầu tiên, bitcoin là nền tảng công nghệ blockchain. Thứ hai, bitcoin là giao thức chạy trên nền tảng này để mô tả cách chuyển giao tài sản. Thứ ba, bitcoin là một loại tiền số, là đồng tiền mã hóa đầu tiên và lớn nhất.
Tầng đầu tiên là tầng công nghệ nền tảng, công nghệ blockchain. Blockchain là một sổ cái minh bạch phi tập trung với các bản ghi giao dịch, được chia sẻ giữa tất cả các nút mạng, được cập nhật bởi các thợ đào, được giám sát bởi mọi người, và không thuộc về ai.
Tầng ở giữa là hệ giao thức - hệ thống phần mềm chuyển tiền trên sổ cái blockchain.
Tầng trên cùng chính là đồng tiền, bitcoin. Có nhiều loại tiền mã hóa, trong đó bitcoin là loại đầu tiên và lớn nhất.
Vấn đề lặp chi và bài toán Các vị tướng Byzatine
Bitcoin là lời giải cho vấn đề lâu đời của tiền số: lặp chi. Trước khi có mật mã blockchain, tiền số, giống như mọi tài sản số khác, có thể sao chép vô số lần, nếu không có bên trung gian, không biết một lượng tiền số đã được chi tiêu hay chưa. Điều này tạo ra vấn đề lặp chi. Một thách thức khác liên quan đến điện toán là bài toán Các vị tướng Byzatine, về khó khăn khi nhiều vị tướng không tin tưởng lẫn nhau nhưng vẫn cần phải có một cơ chế liên lạc, phối hợp.
Blockchain giải quyết vấn đề lặp chi bằng cách kết hợp công nghệ chia sẻ file ngang hàng BitTorrent với mật mã khóa công khai để tạo ra một loại tiền số mới. Quyền sở hữu tiền được lưu lại trong sổ cái công khai và được xác nhận bởi các giao thức mật mã và cộng đồng đào bitcoin.
Cách hoạt động của tiền mã hóa
Bitcoin là một loại tiền số và phương thức thanh toán trên Internet. Cấu trúc giá trị của bitcoin bao gồm các nhóm như nhà phát triển phần mềm, thợ đào, sàn giao dịch, dịch vụ thanh toán, công ty ví trên web và người dùng.
Dịch vụ ví điện tử và an ninh mật mã cá nhân
Cơ chế tự quản phi tập trung dưới dạng các khóa bí mật được lưu giữ an toàn trong ví điện tử có nghĩa là không có tổng đài chăm sóc khách hàng để khôi phục mật khẩu hay nhỡ sao lưu khóa bí mật. Nếu bạn mất khóa bí mật, tiền bitcoin của bạn cũng sẽ mất.
Tình hình quản lý
Cho đến tháng 10 năm 2013, một số quốc gia đã cấm hoàn toàn bitcoin: Bangladesh, Bolivia, Ecuador, Iceland, Kyrgyzstan và Việt Nam. Một số quốc gia khác như Đức, Pháp, Hàn Quốc và Thái Lan cũng không thiện cảm với bitcoin. Tại Mỹ, Sở thuế coi bitcoin là tài sản, không phải tiền tệ, vì vậy người dùng bitcoin phải chịu thuế trên thặng dư vốn từ các giao dịch.
Chương 2: Blockchain 2.0: Hợp đồng
Từ khi ra đời, bitcoin đã mở ra một tầm nhìn về sự tiến xa hơn ngoài lĩnh vực tiền tệ và thanh toán; tiềm năng của tiền lập trình và hợp đồng thông minh đã được tích hợp vào giao thức bitcoin ngay từ đầu.
Trái với Blockchain 1.0 tập trung vào tiền tệ và thanh toán, blockchain 2.0 mục tiêu tập trung vào việc phi tập trung hóa các thị trường một cách toàn diện hơn, đồng thời mở rộng việc chuyển giao nhiều loại tài sản khác ngoài tiền bằng công nghệ blockchain, từ việc tạo ra giá trị cho đến việc chuyển giao hoặc chia nhỏ giá trị đó.
Khả năng phi tập trung của sổ cái blockchain cũng có thể được sử dụng để đăng ký, xác nhận và chuyển giao mọi dạng hợp đồng và tài sản. Tất cả các giao dịch tài chính có thể được tái tạo trên blockchain, bao gồm cổ phiếu, quỹ cổ phần riêng, các công cụ gây quỹ cộng đồng, trái phiếu, quỹ tương hỗ, trợ cấp, lương hưu và mọi dạng tài chính phát sinh.
Tài sản thông minh
Mọi tài sản đều có thể được ghi nhận trên blockchain, do đó bất kỳ ai nắm giữ khóa bí mật cũng sẽ sở hữu tài sản. Chủ sở hữu có thể bán tài sản của mình bằng cách chuyển giao khóa bí mật này cho người mua. Do đó, tài sản thông minh là tài sản mà quyền sở hữu được kiểm soát bởi blockchain, sử dụng hợp đồng theo quy định của pháp luật.
Hợp đồng thông minh
Hợp đồng theo truyền thống là thỏa thuận giữa hai hoặc nhiều bên để thực hiện hoặc không thực hiện một số hành động nhất định để đổi lấy một số điều khác. Hợp đồng thông minh cũng là một dạng thỏa thuận tương tự, nhưng loại bỏ sự cần phải tin tưởng giữa các bên bằng việc hợp đồng thông minh được xác nhận bằng mã lệnh, và được thực thi hoặc bắt buộc thực thi bằng mã lệnh một cách tự động mà không cần bất kỳ sự can thiệp nào khác. Ba yếu tố phát sinh sự khác biệt của hợp đồng thông minh là tính tự trị, tự chủ và phi tập trung.
Blockchain trong vai trò là một con đường dẫn đến trí thông minh nhân tạo
Có hai con đường:
- Đưa hệ thống không phải trí thông minh nhân tạo, không phải blockchain, và hoạt động dựa trên quy tắc lên blockchain để tăng khả năng và tăng mức độ tự động hóa của chúng.
- Thực thi các ý tưởng lập trình từ lĩnh vực nghiên cứu trí thông minh nhân tạo như tế bào tự động của Wolfram, Trò chơi cuộc đời của Conway...
Chương 3: Blockchain 3.0: Các ứng dụng luật pháp ngoài tiền tệ, kinh tế và thị trường
Công nghệ blockchain mở ra một mô hình mới với hiệu quả cao trong tổ chức hoạt động
Công nghệ blockchain không chỉ có tiềm năng tái tạo mọi khía cạnh của các thị trường tiền tệ, thanh toán, dịch vụ tài chính và kinh tế, mà còn có thể tái tạo mọi lĩnh vực, thậm chí cả mọi khía cạnh hoạt động của con người.
Công nghệ blockchain tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc điều phối và ghi nhận mọi hình thái tương tác giữa con người và máy móc. Bằng cách này, nó yêu cầu sự đồng thuận để hoạt động và có thể mang lại sự tự do, công bằng và trao quyền lớn hơn trong bản chất.
Một số vấn đề cần chú ý:
- Khả năng mở rộng các khái niệm trong công nghệ blockchain: có nhiều khái niệm mới như mật mã khóa công khai và mã khóa bí mật, chia sẻ file ngang hàng, điện toán phân tán, các mô hình mạng lưới, tính ẩn danh, các sổ cái blockchain, các giao thức tiền mã hóa.
- Những nguyên tắc kinh tế cơ bản: khám phá, quy kết giá trị và trao đổi.
- Công nghệ blockchain có thể được sử dụng để quản lý mọi lượng tử.
- Tầng Blockchain có thể tạo ra điều kiện thiết lập quá trình tự động hóa tác vụ dự đoán của Dữ liệu lớn (Big Data).
Mô hình tổ chức chống kiểm duyệt phân tán
Nhờ tính phi tập trung toàn cầu, công nghệ blockchain có khả năng khắc phục những hạn chế hiện nay của pháp luật theo địa lý. Công nghệ này có thể giải quyết các vấn đề liên quan đến công bằng, tự do, quyền lực, pháp luật, kiểm duyệt và quy định, có lẽ theo cách mà các mô hình nhà nước và nỗ lực ngoại giao quốc tế không thể làm được.
Namecoin: Hệ thống tên miền phi tập trung
Namecoin là một hệ thống tên miền thay thế có tính toàn cầu và không phụ thuộc vào bất kỳ chính phủ hoặc tập đoàn nào. Một ưu điểm của hệ thống tên miền phi tập trung là cho phép bất kỳ ai trên thế giới cũng có thể tự do chia sẻ thông tin trên Internet mà trong một số trường hợp, họ có thể bị kiểm duyệt hoặc ngăn chặn.
Chức năng của hệ thống tên miền phi tập trung ngoài tự do ngôn luận: nhận dạng số.
Chính phủ Blockchain
Một ứng dụng quan trọng khác đang phát triển là chính phủ blockchain; đây là ý tưởng sử dụng công nghệ blockchain để cung cấp các dịch vụ thường do chính phủ cung cấp một cách phi tập trung, giúp tiết kiệm chi phí, hiệu quả hơn và mang tính cá nhân hóa cao hơn.
Chương 4: Blockchain 3.0: Những ứng dụng tăng năng suất và điều phối ngoài tiền tệ, kinh tế và tài chính.
Trong chương 4, tác giả đề cập đến các ứng dụng khác của blockchain như khoa học, gen học, y tế, giáo dục... Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng blockchain không phải là giải pháp cho mọi tình huống. Quan trọng nhất là nhận biết được sự phù hợp khi áp dụng các công nghệ tiền mã hóa và blockchain. Không phải tất cả quá trình đều cần blockchain, và chúng ta không muốn giảm chất lượng cuộc sống xuống chỉ để thích ứng với các vấn đề kinh tế.
Hơn nữa, không muốn đánh đổi chất lượng cuộc sống để đổi lấy tiền bạc.
Chương 5: Các khái niệm nâng cao
Cấu trúc blockchain đang mở ra nhiều ý tưởng mới và cách sử dụng sáng tạo cho các khái niệm hiện tại. Tiền tệ chỉ là một trong số đó.
Chương 6: Các hạn chế
Ngành blockchain vẫn còn mới mẻ và đang đối mặt với nhiều hạn chế. Điều này bao gồm các vấn đề kỹ thuật, vụ tai tiếng, sự chấp nhận của công chúng và chính phủ.
Blockchain đang đối mặt với nhiều thách thức kỹ thuật như lưu lượng, độ trễ, kích cỡ, bảo mật và hao phí tài nguyên.
Cuốn sách kết thúc bằng hai phần phụ lục để giúp độc giả hiểu sâu hơn về các vấn đề đã được đề cập trong sách.
Phụ lục A: Cơ bản về tiền mã hóa
Phụ lục B: Danh sách các ứng dụng blockchain của quỹ Ledra Capital
Lời kết:
Với tiềm năng cách mạng tương tự như Internet, công nghệ blockchain có thể được triển khai và tiếp nhận nhanh chóng hơn rất nhiều nhờ vào hiệu ứng mạng và sự phổ biến của kết nối di động toàn cầu. Cuốn sách 'Blockchain: Khởi Nguyên của Một Nền Kinh Tế Mới' là một tóm tắt súc tích và tổng quan về tiềm năng của bitcoin và tương lai của công nghệ Blockchain. Tuy nhiên, cuộc cách mạng này vẫn còn ở trong giai đoạn bình minh, hứa hẹn nhiều điều bất ngờ và thú vị đang chờ đợi để được khám phá.
Tác giả: Thu Thảo - Sách của Tôi
