“Chúng ta đã bảo vệ con từ khoảnh khắc con mổ vỡ lớp vỏ trứng ra đời. Chúng ta đã dành cho con sự chăm sóc mà không hề nghĩ tới việc biến con thành một con mèo. Chúng ta yêu con như yêu một con hải âu. Thật dễ dàng để chấp nhận và yêu thương một kẻ nào đó giống mình, nhưng để yêu thương ai đó khác mình thực sự rất khó khăn, và con đã giúp chúng ta làm được điều đó. Con là chim hải âu, và con phải sống cuộc đời của một con hải âu. Con phải bay”
Đó là cuốn sách mà tôi đã đọc đi đọc lại rất nhiều lần từ hồi tôi còn là một đứa trẻ, mỗi lần đọc lại những dòng này ở những giai đoạn khác nhau trong cuộc đời, tôi giờ đây đã trưởng thành hơn, đã học được những điều hay ho hơn, nhưng “câu chuyện thiếu nhi” ấy vẫn cho tôi cảm nhận những bài học quý giá về tình bạn, tình yêu, về chữ tín và cả cuộc sống này.
Luis Sepúlveda là nhà văn, nhà báo, đạo diễn, nhà cách mạng nổi tiếng của Chi Lê. Ông được biết tới nhiều nhất qua Lão già mê đọc truyện tình, Chuyện con ốc sên muốn biết vì sao nó chậm chạp… Chuyện con mèo dạy hải âu bay là cuốn sách dành cho thiếu nhi đều tiên của Luis, cho thấy một phong cách trong sáng, hài hước đầy tinh tế, trái tim khao khát tự do cũng như tấm lòng quý giá của một con người đối với tự nhiên và môi trường.
Dành cho con trai tôi Sebastián, Max và León
Những thủy thủ số một trong giấc mơ của tôi
Dành cho cảng biển Hamburg,
Bởi đó là nơi mà tôi đã từng sinh sống
Và dành cho chú mèo của tôi, Zorba, tất nhiên là có thể
Khởi đầu bằng một bức tranh tuyệt đẹp với hình ảnh của những chú chim hải âu đang bay trên dòng sông Elber, nơi chúng hướng về biển Bắc, trên hành trình kéo dài hơn 6 giờ đồng hồ, chúng chứng kiến những con tàu liên tiếp nối đuôi nhau với những lá cờ rực rỡ, Kengah, chú chim hải âu có bộ lông màu bạc, thích thú quan sát những lá cờ đó vì chú biết mỗi lá cờ đại diện cho một ngôn ngữ khác nhau.
Đó chắc chắn là những ngày tươi đẹp khi Kengah nghĩ về phần cuối của chuyến đi, nơi mà Hội nghị Hải Âu vùng vịnh Biscay sẽ bắt đầu.
Nhưng rồi điều tồi tệ đã xảy ra, khi Kengah hạ cánh xuống nước để bắt cá trích, chú nhận được tín hiệu báo phía trước là vùng biển nguy hiểm, mọi chuyện diễn ra quá nhanh khiến Kengah lạc mất các đồng đội, chú chim hải âu trẻ đang chuẩn bị sinh đã bị lớp dầu nặng trĩu che phủ mắt.” Những con tàu với chất thải và dầu thải ra biển đã khiến chú chim hải âu tội nghiệp phải vật lộn để bay đến Nhà thờ Thánh Michael và rồi đôi cánh của chú không thể vỗ thêm một lần nào nữa.
Tôi hứa là sẽ dạy nó bay
Kengah nhìn lên bầu trời, tạ ơn những làn gió tốt lành đã nâng cánh cô trong suốt cuộc đời, và cô trút hơi thở cuối cùng, một quả trứng trắng lốm đốm xanh lăn ra từ cơ thể đẫm dầu của cô.
Zorba bắt đầu thực hiện lời hứa của mình
Zorba đến gặp ngài Đại Tá, tuổi tác của ngài Đại Tá là một điều khá bí mật, nhưng tuổi tác không phải là vấn đề bởi lẽ tất cả mọi người đều nhớ rằng từ hồi còn trẻ,ngài đã lừng danh với tên gọi Đại Tá Bóng Đêm, và rằng ngài có biệt tài kỳ lạ trong việc đưa ra lời khuyên cho lũ mèo gặp rắc rối. Cho dù ngài chưa từng giải tòa được vụ ẩu đả nào nhưng chỉ riêng lời khuyên của ngài thôi đã làm dịu bớt tình hình rồi. Với tuổi tác và tài năng đó của mình, ngài Đại Tá là một trong những con mèo lãnh đạo có uy quyền nhất ở bến cảng.
Cùng với Secretario, con mèo thư ký của ngài Đai Tá và Einstein – Ngài giáo sư biết hết mọi thứ trên đời, Zorba dẫn họ về chỗ cô hải âu, nhưng đã quá muộn, ngắm nhìn hình hài không còn sự sống của cô hải âu đầy thành kính, vượt qua cảm giác khó chịu với những chiếc long vũ dính đầy dầu, chúng khép đôi cánh sát vào cơ thể cô hải âu, và khi đang làm việc đó chúng phát hiện quả trứng màu trắng đốm xanh.
Zorba đã hứa với cô hải âu tội nghiệp kia rằng sẽ chăm lo cho quả trứng và đứa con của cô ấy. Anh ấy đã thề nguyền bằng danh dự, và lời thề của một con mèo ở cảng cũng là lời thề của mọi con mèo khác, vì thế không ai được rờ tới quả trứng – Ngài Đại Tá trịnh trọng tuyên bố
…
Và lời hứa vẫn là lời cam kết, và vì thế, được ấm áp dưới ánh nắng mặt trời, nó ngủ say với quả trứng xanh lốm đốm bên cạnh bụng to tròn, mập ú, đen nhánh.
Đêm hôm đó, dưới bóng cây dẻ già, bốn chú mèo an táng thi thể của chú chim hải âu tội nghiệp, từ đây Zorba và tất cả những chú mèo khác sẽ cùng thực hiện một cam kết khó khăn nhất “dạy con chim hải âu non biết bay”. Nhưng chúng ta đều biết rằng một con mèo ở cảng biển luôn giữ lời hứa… và giờ đây, chúng tôi nói lời chia tay cuối cùng với chú chim hải âu, người đã trở thành nạn nhân của thảm họa do con người gây ra.
Một chú mèo mập ú, to đùng, ngày ngày cuộn trọn quả trứng, điều đó thật không dễ dàng với Zorba. Đến ngày thứ hai mươi, khi bóng tối phủ xuống, quả trứng bắt đầu nhúc nhích, Zorba nhìn thấy một chú mỏ vàng liên tục xuất hiện rồi biến mất qua vết nứt của quả trứng. Nó dùng hai chân sau kẹp chặt quả trứng, và nhờ đó có thể nhìn thấy con chim non dần dần mò ra khỏi vỏ trứng với đầu bé nhỏ, trắng xóa, ướt nhẹp.
“Mẹ!’’ con chim non kêu
Zorba không biết phản ứng như thế nào. Nó biết rằng lòng của mình đen như than, nhưng dường như cảm xúc và sự xấu hổ đã khiến nó đỏ mặt ngượng ngùng.
Trong những ngày tiếp theo, với sự giúp đỡ của Đại Tá, Secretario và Einstein, Zorba đã chăm sóc con chim hải âu bằng tất cả tình yêu thương, đó là lần đầu tiên chim non ăn mà không có kinh nghiệm, và đó cũng là những lần bảo vệ chim non khỏi hai con mèo hoang ở ngoài cảng luôn rình rập ăn thịt nó. Thực hiện lời hứa không dễ dàng cho Zorba. Có quá nhiều rủi ro, và mối đe dọa từ hai con mèo hoang, cũng như từ con người, càng làm cho việc này trở nên khó khăn hơn.
Con người, không may mắn, thường khó đoán. Thường thì những ý định tốt nhất của họ lại gây ra nhiều hậu quả nhất
Chú chim hải âu được Đại Tá đặt tên là Lucky, một cái tên mà tất cả các con mèo đều thích. Lucky lớn nhanh chóng, được bao bọc trong tình yêu thương của bầy mèo. Sau một tháng ở tiệm tạp hóa của Harry, nó đã trở thành một con hải âu thiếu niên thon thả với lớp lông vũ bạc. Trong khi đó, Einstein cuồng nhiệt trong việc đọc sách, tìm cách giúp Zorba dạy Lucky bay.
“Tại sao phải bay?” Lucky hỏi, hai cánh gập vào thân
“Bởi vì con là hải âu, và hải âu phải biết bay” Einstein trả lời, “Với bác thì thật là kinh khủng, nếu con không hiểu điều đó”
“Nhưng con không thích bay. Và con cũng không muốn làm hải âu” Lucky phản đối, “Con muốn làm mèo, mà mèo thì không bay”
Thật khó để chấp nhận và yêu thương một ai đó không giống bản thân mình
Tôi là một chú hải âu. Người đàn ông đúng về điều đó, nhưng chỉ là về điều đó. Tất cả chúng ta đều yêu tôi, May Mắn. Và chúng ta yêu tôi vì tôi là một chú hải âu. Một chú hải âu xinh đẹp. Chúng ta không từ chối khi nghe tôi nói tôi là một con mèo, bởi điều đó an ủi chúng ta rằng tôi muốn giống chúng ta, nhưng tôi khác với chúng ta và chúng ta vui mừng vì điều đó. Chúng ta không cứu được mẹ tôi, nhưng chúng ta có thể giúp tôi. Chúng ta đã bảo vệ tôi từ lúc tôi nở ra từ quả trứng. Chúng ta đã chăm sóc tôi mà không nghĩ tới việc biến tôi thành một con mèo. Chúng ta yêu tôi như yêu một con hải âu. Chúng ta cảm thấy tôi cũng yêu chúng ta như vậy, chúng ta là bạn của tôi, là gia đình của tôi, và chúng ta muốn tôi biết rằng nhờ tôi, chúng ta đã học được cách trân trọng, quý trọng và yêu thương một người không giống chúng ta. Thật dễ dàng để chấp nhận và yêu thương một người giống bản thân mình, nhưng để yêu thương ai đó khác mình thực sự rất khó khăn, và tôi đã giúp chúng ta làm được điều đó. Tôi là chim hải âu, và tôi phải sống cuộc đời của một chú hải âu. Tôi phải bay. Khi tôi đã học từ điều đó, May Mắn, ta hứa rằng tôi sẽ thấy hạnh phúc lắm, và sau đó tình cảm của chúng ta dành cho nhau thậm chí còn sâu sắc và đẹp đẽ hơn, bởi đó là tấm chân tình giữa hai loài vật khác nhau.
Tôi là một chú hải âu và chú hải âu thì phải bay
Có vẻ như những gì mà giáo sư Einstein tìm được từ cuốn Bách khoa toàn thư của mình không thể giúp cho chú hải âu có thể bay được, mười bảy lần May Mắn cố bay lên là mười bảy lần nó rơi tạch xuống nền nhà sau khi rướn cao được vài phân. Cuối cùng, chúng tôi quyết định phá vỡ điều cấm kỵ “Nói ngôn ngữ của loài người”, thật khó đoán được người sẽ phản ứng ra sao khi thấy một chú mèo nói tiếng người. Gần như chắc chắn họ sẽ nhốt tôi vào lồng, bắt tôi phải trải qua hàng đống thí nghiệm ngu ngốc, bởi vì nói chung, người không thể chấp nhận việc một sinh vật không giống họ lại có thể hiểu họ và cố gắng làm cho họ hiểu tôi. Loài mèo tất nhiên đã nhận thức rất rõ từ số phận đáng buồn của cá heo, chỉ vì chúng đã phô diễn trí thông minh cho người – những kẻ đã kết án chúng phải diễn trò như bọn hề trong những khu giải trí dưới nước…Vì vậy nói tiếng người được xem là một hành động liều chết của loài mèo.
Một nhà thơ, đó chính là con người duy nhất mà chúng tôi có thể tìm đến để nhờ giúp đỡ. Như lời của Zorba thì có thể ông ấy không biết làm thế nào để bay với đôi cánh của loài chim, nhưng mỗi khi nghe ông ấy đọc thơ, tôi luôn cảm thấy ông ấy đang bay bổng cùng với ngôn từ của mình. Và hơn nữa, ông ấy cũng nuôi một chú mèo.
Nhưng những trái tim bé nhỏ
Những trái tim của thần bay lượn trên bầu trời
Không mong muốn gì hơn
Những cơn mưa hoang dã
Những cơn mưa mang theo làn gió xao lãng
Những cơn mưa mang theo ánh nắng mặt trời
Và đêm mưa đó, May Mắn đã bay một mình giữa bóng tối của thành phố Hamburg. Nó bay xa, đập nhanh đôi cánh của mình, cho đến khi đã bay cao hơn cả những cột cờ ở cảng, cao hơn cả những cột buồm, và rồi nó quay trở lại, trượt đi, xoay vòng từ đây đến đó quanh tháp chuông của nhà thờ.
Zorba đã thực hiện cả ba lời hứa với chú hải âu không may mắn, nó đã cuộn tròng hai mươi ngày, một công việc thật khó khăn với một con mèo mập ú như nó, để ấp trứng. Rồi cùng với những người bạn của mình, Đại Tá, Secretario và giáo sư Einstein, bầy mèo đã nuôi dưỡng và bảo vệ hải âu con lớn lên mạnh mẽ và xinh đẹp, cuối cùng, với tất cả tình yêu thương dành cho một con chim hải âu khác mình, Zorba đã dạy hải âu con bay, lời hứa khó khăn nhất cuối cùng cũng đã thực hiện được.
May mắn, con chim hải âu xinh đẹp, giống như cái tên đầy yêu thương mà những con mèo đã đặt cho nó, đã kịp bay đến nhà thờ và gặp được Zorba, một con mèo mập ú với trái tim đầy tình yêu thương và coi trọng lời hứa. Thật may mắn khi Zorba có những người bạn tốt đã cùng nó chăm sóc và dạy dỗ hải âu con, những con mèo luôn coi trọng lời hứa nơi bến cảng Hamburg, và thật may mắn khi Lucky đã nhận được sự giúp đỡ từ thi sĩ kia để cuối cùng nó có thể làm một con hải âu tung cánh trên bầu trời rộng lớn
Chuyện con mèo dạy hải âu bay là tác phẩm nổi tiếng dành cho thiếu nhi, nhưng cho đến bây giờ, khi đã trưởng thành tôi vẫn đọc nó, để nhớ về tuổi thơ, để nhắc nhở bản thân rằng lời hứa thực sự rất quan trọng, và để học cách chấp nhận và yêu thương một ai đó không giống mình.
Tác giả: Xoan Nguyễn - MyBook