Và đó cũng là một phân tích lịch sử khá độc đáo!
Trần Quốc Tuấn – dòng họ Đông Á
Mặc dù sinh ra trong gia đình quyền thế cao quý, được mọi người tôn trọng và phục vụ, nhưng Trần Quốc Tuấn không hề tự phụ, luôn dành thời gian để học hỏi, rèn luyện kiến thức và kỹ năng văn võ, với mục tiêu phục hưng đất nước và hết lòng vì dân tộc. Anh sống với mẹ kế là công chúa Thụy Bà từ khi còn nhỏ. Câu chuyện về gia đình hoàng tộc có vẻ phức tạp, nhưng cuối cùng cũng chỉ vì một lý do duy nhất: 'an'.
Thụy Bà là em gái của An Sinh Vương Trần Liễu (cha của Trần Quốc Tuấn), cũng là chị của thượng hoàng Trần Cảnh – Trần Thái Tông. Bà chăm sóc và nuôi dưỡng Trần Quốc Tuấn.
Vào năm Thiên Ứng Chính Bình thứ 6 (1237), vì bị tổn thương do việc Thái Sư Trần Thủ Độ, người đang điều hành cả triều chính, buộc phải đưa vợ là công chúa Thuận Thiên cho Trần Thái Tông, Trần Liễu đã khởi binh. Trần Thái Tông rời cung đi núi Yên Tử để tu hành cùng với Quốc Sư Phù Vân, quyết tâm từ bỏ mọi thứ để theo đuổi đạo Phật.
Tình hình đất nước rối ren. Bên trong triều đình lẫn bên ngoài đều không yên bình. Mọi người lo lắng, từng gia đình đều lo sợ có thể xảy ra cuộc loạn. Ngay cả một người quyền lực và mạnh mẽ như Trần Thủ Độ cũng cảm thấy bất an. Ông đã đến gặp công chúa Thụy Bà và yêu cầu cô giải quyết mâu thuẫn giữa hai anh em nhà Trần.
“Tại sao chú lại làm như vậy?” Thụy Bà ngắt lời ông chú Thái Sư của mình một cách gay gắt. “Thiếu gì mỹ nữ trong triều để chú phải lấy vợ của anh, gán cho em, làm cho hai anh em ruột thịt trong nhà bất hòa với nhau?”
Thụy Bà công chúa nói rất chính xác, ai cũng bất mãn khi thấy vợ của anh lại được gán cho em. Nhìn từ bên ngoài, đã thấy rõ ràng gia đình đang trong tình trạng xáo trộn. Nhưng quyết định của Thái Sư cũng có lý do của riêng mình.
“Cháu ơi, ta không muốn như thế đâu. Nhưng việc này không thể tránh khỏi, ta phải làm vậy. Vì bao năm Thái Thượng Hoàng không có thái tử. Một triều vua luôn cần phải có ai đó kế thừa để đảm bảo sự ổn định. Vợ của Liễu đang mang thai, khi trở về làm hoàng hậu, sẽ sớm sinh được một hoàng tử, mọi việc sẽ được giải quyết. Hai anh em trong nhà phải hiểu rằng, đôi khi phải hy sinh một chút tình thân vì lợi ích của quốc gia, của dòng họ Đông A, và của hàng trăm gia đình. '...
Sau đó, Thái Sư dùng cuộc đời của mình để minh chứng cho điều đó
Mình đây, từ những ngày trẻ tuổi đi theo Thái Thượng Hoàng ra chiến trận, khi nhà Lý rối bời, chạy về ẩn náu tại họ Trần dưới Long Hưng. Lý Huệ Tông say mê vẻ đẹp của ta, ta đã phải lặng lẽ để bà Dung quay về cung với Lý Huệ Tông. Khi Huệ Tông qua đời và nhà Lý sụp đổ, phu nhân lại trở về ở với ta, có gì đáng ngạc nhiên? Nếu lúc đó ta chỉ nghĩ cho riêng mình, liệu dòng họ của ta có thể tiếp tục? Nếu không giữ được vị trí cao quý, dòng họ của ta cũng sẽ rơi vào cảnh bị xóa sổ như nhà Lý, bị đày đọa dưới lòng đất, không nên nói là giữ lại một người phụ nữ! Sinh ra với trách nhiệm vương giả, sinh ra trong dòng tôn thất quyền lực, được mọi người tôn kính và phục vụ, cũng phải chấp nhận những điều không theo ý muốn của mình, chỉ để đảm bảo sự ổn định của quốc gia, hạnh phúc của hàng trăm gia đình. Chỉ khi đó, mới có thể bảo vệ được đất nước, bảo toàn được vị trí cao quý. Đạo lý này thì các con đã đọc nhiều sách thánh, nên hiểu rõ hơn ông rồi đấy. Ông chỉ là người võ sĩ nhiều hơn là học giả, nhưng ông biết cách hành động vì dân vì nước, vì một mục đích lớn hơn bản thân. Làm sao mà hai anh em trong nhà lại bất hòa nhau? Trong triều đình có hàng ngàn cô gái, sao mà Liễu không chọn được một ai khác…”
Minh chứng rõ ràng và lập luận chặt chẽ khiến Thụy Bà không thể ngồi yên nhìn đất nước đang trong tình trạng hỗn loạn. “Chú làm như vậy, thì tôi cũng không thể yên được nữa”. Thụy Bà đến núi Yên Tử gặp Trần Cảnh – Trần Thái Tông, rồi bà tiếp tục đi thuyền ra sông Cái, nơi Trần Liễu đang tập hợp quân lính để nổi loạn.
Trần Liễu, Trần Cảnh, hai anh em ruột, đều là những anh hùng vĩ đại trong thời đại đó. Nhưng họ đều không thể chịu đựng được nước mắt của người phụ nữ đã âu yếm, chăm sóc và yêu thương họ không ngừng… Trần Cảnh quyết định trở về làm vua để bảo vệ di sản lớn lao của nhà Trần. Trần Liễu về Quảng Yên làm An Sinh Vương. Không có xung đột nào xảy ra giữa hai anh em.
Thụy Bà trở về phủ để chăm sóc và nuôi dưỡng cháu trai. Bà yêu thương và dạy dỗ Trần Quốc Tuấn chu đáo hơn cả mẹ của chàng.
Quốc Tuấn được đưa đến nhà thái học, học kinh sách cùng các hoàng tử, và tham gia luyện võ ở Giảng Võ Đường cùng các tướng. Khi Quốc Tuấn đọc sách vào buổi tối, bà luôn nấu các món ăn ngon cho chàng. Khi chàng tập võ, bà luôn chuẩn bị các món chè giải nhiệt sẵn. Bà còn dạy cho Quốc Tuấn mọi phép tắc lễ nghi của một vương tử cần phải biết. Quốc Tuấn coi bà như mẹ ruột, và vì thế chàng gọi bà là Mẫu.
Chàng trở thành một chàng trai tài năng, văn võ thông thạo, nổi tiếng khắp Thăng Long. Công chúa Thiên Thành đã yêu chàng từ khi theo cha – vua Trần Thái Tông tới Giảng Võ Đường. Quốc Tuấn không chỉ tài năng mà còn có nhan sắc hấp dẫn, và sự chăm chỉ của chàng đã thu hút Thuận Thành từ cái nhìn đầu tiên. Từ đó, Thuận Thành luôn muốn gặp chàng. Khi đến tuổi kết hôn, Thuận Thành được hôn ước với Trung Thành Vương, con trai của Nhân Đạo Vương.
Gần ngày cưới, vua Trần Thái Tông biết rằng công chúa Thuận Thành và Trần Quốc Tuấn yêu nhau sau lễ hội Mo Nang. Đoạn này mô tả chi tiết quá nếu không muốn nói là quá lạc quan về hoạt động của nam và nữ trong đêm hội. Và đương nhiên, trong số họ có cả Thuận Thành và Quốc Tuấn. Đoạn này không chỉ chi tiết mà còn miêu tả cuộc gặp gỡ của Quốc Tuấn với Quế Lan, con gái của Dương Đức Tụng, người mà chàng gọi là thầy. Quốc Tuấn không thể quên được tình cảm với Quế Lan dù sau này khi về già, với quyền lực của mình, Quốc Tuấn vẫn không thể nào quên được.
Vua Trần Thái Tông quyết định giữ công chúa trong cung và không cho đi thăm Thụy Bà nữa, sau đó nhanh chóng chuẩn bị tổ chức hôn lễ. Với tình yêu mãnh liệt, Quốc Tuấn quyết định “cướp” công chúa về làm vợ. Với sự giúp đỡ của Mẫu và vì công dân của đất nước, Quốc Tuấn không bị trách tội và được cưới công chúa. Vua buộc phải đền bù bằng hai nghìn khoảng ruộng ở phủ Ứng Thiên cho Trung Thành Vương.
Đó là một câu chuyện tình cảm mà Quốc Tuấn đã thể hiện sự kiêu hãnh và quyết tâm của dòng máu Đông A trong mình. Nhưng còn chuyện đánh giặc để bảo vệ tổ quốc, đó mới là điều quan trọng hơn cả!
Hưng Đạo Vương sáng suốt như một vị thần
Trong Đại Việt sử ký toàn thư có ghi lại:
Năm Nguyên Phong thứ 7 (1257), quân Mông Thát do Ngột Lương Hợp Đài dẫn đầu xâm lược Đại Việt. Vua Trần Thái Tông sai Trần Quốc Tuấn dẫn đội quân thủy bộ ra biên giới đánh giặc, toàn quyền tiết chế. Lúc đó, Trần Quốc Tuấn vẫn chưa đầy ba mươi tuổi.
Trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông lần thứ hai, khi vua Trần hỏi liệu nên đánh hay rút lui, Trần Quốc Tuấn nói rõ ràng: “Nếu bệ hạ muốn rút lui, hãy chém đầu thần đi.”
Trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông lần thứ ba, khi vua Trần hỏi Quốc Công Tiết Chế về kế hoạch đánh giặc trong năm đó, ông Trần Quốc Tuấn nhấn mạnh: “Năm nay không gặp khó khăn gì trong việc đánh giặc.”
Khi Trần Quốc Tuấn sắp qua đời, vua Trần hỏi về chiến lược bảo vệ đất nước, ông đáp: “Hãy tôn trọng sức mạnh của dân để xây dựng nền quốc phòng vững mạnh, đó chính là phương sách cao cả nhất để bảo vệ tổ quốc.”
Thật vậy, nhờ vào kinh nghiệm chiến đấu nhiều năm, việc tận dụng sức mạnh của chúng tôi và hiểu rõ điểm yếu của kẻ địch để tận dụng mọi cơ hội và lợi thế chiến lược đã khiến Hưng Đạo Vương trở nên sáng suốt như một vị thần. Với các tướng lĩnh dũng mãnh và tài ba, ông đã tạo ra một lực lượng đồng lòng, đấu tranh chống lại kẻ thù xâm lược. Chiến thuật của Trần Quốc Tuấn không chỉ là sự sắp xếp đất đai mà còn là sự thăng tiến của tư duy và chiến lược của một danh tướng xuất sắc.
Thực tế, Trần Thanh Cảnh đã miêu tả Trần Quốc Tuấn như một hình mẫu cao cả, từ vẻ ngoài đến hành động, từ tư duy đến diễn biến cuộc đời. Trên chiến trường, ông là một thiên tài, là người được thần linh ưu ái để bảo vệ vương triều và đất nước, là nỗi kinh hoàng của quân xâm lược Bắc phương. Trong mối quan hệ tình cảm, Trần Thanh Cảnh đã tôn vinh Trần Quốc Tuấn như một vị thần, với sự ảnh hưởng to lớn đến mọi người xung quanh, bất kể là nam hay nữ, già hay trẻ, quý tộc hay nhân dân. Sức mạnh và sức hút của Trần Quốc Tuấn không phải do con người mà là do thần thánh, khiến cho mọi người xung quanh đều bị cuốn hút, kể cả các nhân vật quanh ông.
Trong tiểu thuyết Đức Thánh Trần, nhà văn Trần Thanh Cảnh không tập trung quá nhiều vào việc phân tích tính cách và sự trong sáng của Trần Quốc Tuấn. Thay vào đó, ông tập trung vào việc ca ngợi những phẩm chất cao quý của nhân vật, từ đó giải thích tại sao Hưng Đạo Vương lại trở thành linh hồn của quân dân Đại Việt trong ba trận chiến với quân Mông Cổ. Ông cũng không đề cập quá nhiều đến mối quan hệ phức tạp giữa các nhân vật, mà thay vào đó, ông sử dụng chúng như một phần của bức tranh tỏa sáng của Trần Quốc Tuấn, một anh hùng đã hy sinh tất cả vì lợi ích của dân tộc.
Đánh giá chi tiết bởi Thu - MyBook