'Có một điều không tuân theo nguyên tắc của đa số, đó là lương tâm của con người.'
Giết con chim nhại là một tác phẩm kinh điển, là tác phẩm đầu tiên và cũng là cuối cùng của nữ nhà văn Mỹ Harper Lee.
Tác giả đặt bối cảnh ở thị trấn Maycomb, miền Nam nước Mỹ, viết về vấn đề nổi lên gây tranh cãi lúc bấy giờ - phân biệt chủng tộc.
Cuốn sách kể về Tom Robinson, một chàng trai da đen bị cáo buộc cưỡng hiếp một phụ nữ da trắng.
Tác phẩm ban đầu mang tên Atticus nhưng sau đổi thành Giết con chim nhại vì nội dung vượt ngoài phạm vi của một nhân vật.
Nói về vấn đề phân biệt chủng tộc, nhiều người có thể nghĩ đến những cuốn sách lịch sử chính trị nặng nề về những câu chuyện to lớn của loài người. Tuy nhiên, Giết con chim nhại đã trở thành một trong những tác phẩm vĩ đại của những người yêu sách, mặc dù viết về một vấn đề phức tạp. Tác phẩm không sử dụng lối viết cứng nhắc hay đầy sức mạnh. Thay vào đó, nó đi sâu vào lòng người đọc qua con mắt ngây thơ của một cô bé bảy tuổi - Scout, trước những sự kiện trong cuộc sống thơ ấu của cô bé. Không căm hận, không cay đắng, tác giả vẽ nên một bức tranh xã hội u buồn với những tư tưởng phân biệt, cổ hủ, và bất công bằng, nhưng vẫn đầy nhẹ nhàng và đắng cay. Trong bức tranh đó, tác giả cũng truyền tải những tia hy vọng le lói, với người cha - Atticus, người luôn cố gắng bảo vệ công lý và là một tấm gương cho con cái. Bên cạnh đó, tác giả cũng tôn vinh những con người tử tế và niềm tin vào một tương lai tốt đẹp cho nước Mỹ.
Cuộc chiến chống lại phân biệt chủng tộc vẫn diễn ra hàng ngày ở Mỹ, dù chính phủ và nhân dân đã cố gắng loại bỏ. Trong Giết con chim nhại, tác giả chỉ giới thiệu một vụ án nhỏ nhưng điển hình cho hàng loạt vụ án vô lý xảy ra ở miền Nam nước Mỹ thời bấy giờ. Qua lời kể của Scout về phiên tòa xét xử Tom Robinson, người đọc có cái nhìn toàn diện về một phiên tòa Mỹ thời đó và tình trạng phân biệt đối xử. Tòa án chia ghế ngồi cho người da đen và da trắng, thể hiện rõ sự phân biệt. Dù không có bằng chứng y học, chỉ dựa vào lời khai mập mờ của nhân chứng, Tom Robinson - một người da đen vô tội - vẫn bị kết án vì bị vu oan.
Tác giả tiếc nuối về kết thúc đau lòng cho cuộc đời Tom Robinson: “Bố Atticus đã dùng mọi cách để cứu Tom, nhưng trong trái tim của mọi người, ông không có cơ hội. Tom đã chết từ khi Mayella Ewell gào lên.” Dù biết chiến thắng chỉ là một phần nghìn, Atticus vẫn kiên trì với niềm tin của mình. Ông đấu tranh không chỉ cho Tom, mà còn cho chính mình, cho con cái và cho sự thay đổi. Bằng trí tuệ và trái tim ấm áp, Atticus đã đem lại cảm xúc lớn cho những người da đen, cho những tấm lòng vẫn hướng đến một thế giới công bằng. “Dù chúng ta đã bị đánh bại trước khi bắt đầu, đó không phải là lý do để không cố gắng.” Cậu con trai Jem và cô con gái Scout đã học được nhiều từ Atticus và đã hiểu được tư tưởng ông muốn truyền đạt. Những câu hỏi trong đầu trẻ thơ sẽ là tiền đề cho những cuộc đấu tranh sau này để đưa tất cả về cân bằng, bất kể màu da.
Qua lời kể của cô con gái, tác giả vẽ lên hình ảnh sâu sắc về cách con người trong thị trấn cư xử và suy nghĩ. Họ thực sự đáng gờm. “Làm sao mà người ta có thể ghét Hitler một cách mãnh liệt rồi lại tỏ ra phân biệt xấu xa với người khác tại quê nhà.” Chính hành động bất công của họ với người da đen cho thấy sự tương đồng giữa họ và những kẻ xấu xa trên thế giới này. Atticus dạy con gái rằng “Khi lớn lên, con sẽ thấy người da trắng lừa đảo người da đen mỗi ngày, nhưng hãy nhớ điều này: bất kể ai, người da trắng đó vẫn là thứ rác rưởi.”
Ngoài vấn đề phân biệt chủng tộc, tác phẩm khám phá cả cuộc sống, lòng can đảm, niềm tin và lòng chân thành qua cách dạy dỗ của Atticus và những câu chuyện của những con người xung quanh ở thị trấn Maycomb.
Đọc Giết con chim nhại, ta hiểu được cách quan sát cuộc sống đa chiều và đồng cảm. “Chúng ta không bao giờ thực sự biết một người cho đến khi đứng ở vị trí của họ và hành động như họ.” Tác giả tạo ra các nhân vật phản ánh xã hội, đặc biệt là ở Maycomb. Nhân vật Maudie, dù có vẻ cay đắng, nhưng thực chất là một người hiểu biết, tử tế và lạc quan. Boo Radley, sống ẩn dật, được thấy bằng cái nhìn đáng tiếc của cô bé Scout.
Calpurnia - người giúp việc da đen của gia đình Atticus, là minh chứng sống về một người da đen thông thái và tốt bụng. Mặc dù ít được đề cập, Calpurnia toát lên sự hiểu biết và khôn khéo trong cách cư xử của mình. Câu trả lời thông minh của bà khi được hỏi về cách nói chuyện với người da trắng rất đáng ngưỡng mộ.
Scout, một cô bé cá tính và thông minh, đang chiến đấu cho chính mình trong cuộc chiến chống phân biệt. Phụ nữ luôn bị ép buộc phải tỏ ra là quý phụ nữ đứng đắn. Scout thể hiện mạnh mẽ quan điểm của mình.
Những nhân vật như Boo Radley, Dill và bà Dubose được tạo ra một cách sâu sắc. Bà Dubose, mặc dù già nua và bạo bệnh, nhưng sự can đảm của bà là đáng kinh ngạc. Atticus luôn truyền đạt những điều quý giá từ những người xung quanh cho con gái của mình.
Bố muốn con thấy lòng can đảm không chỉ là việc sở hữu khẩu súng, mà là khả năng đối mặt với thất bại nhưng vẫn kiên nhẫn theo đuổi mục tiêu của mình.
Sự xuất hiện đột ngột của Boo đã mang lại hy vọng trong cái chết của Tom Robinson. Hai đứa trẻ, Jem và Scout, đại diện cho những tia sáng hy vọng và lòng can đảm trong xã hội. Họ sẵn sàng chiến đấu cho sự công bằng và không bao giờ từ bỏ.
Cuốn sách là một minh chứng cho cuộc chiến chống lại phân biệt chủng tộc trong lịch sử. Đọc Giết con chim nhại sẽ giúp thế hệ sau hiểu được xã hội và giá trị của sự bình đẳng.
Cái kết của cuốn sách gợi ra nhiều tranh cãi. Tại sao phải biến tất cả thành một câu chuyện khác để bảo vệ cuộc sống của Boo Radley? Đó có phải là một sự công bằng thực sự hay chỉ là sự mơ hồ do con người tạo ra?
Tác Giả: Vivian - MyBook