[MyBook] Đánh Giá Sách “Hai Vạn Dặm Dưới Đáy Biển”: Cuộc Hành Trình Phi Thường Vào Thế Giới Đại Dương

Bước vào hành trình 'Hai vạn dặm dưới đáy biển', người đọc sẽ bị sống sót trước những kì quan dưới đáy biển mà Jules Verne miêu tả qua ô cửa phòng khách của thuyền trưởng Nê-mô trên chiếc tàu ngầm Nau-ti-lux. Đọc Hai vạn dặm dưới đáy biển bạn sẽ bước vào giấc mơ nguyên sơ của một đứa trẻ trước những điều kỳ lạ, bí ẩn và mê hoặc trong một thế giới khác tận sâu trong lòng đại dương – nơi mà con người chưa khám phá hết.

Ra đời vào nửa sau thế kỷ 19, Hai vạn dặm dưới đáy biển ghi nhận bầu không khí nóng bức, sục sôi của một thời kỳ đầy khát vọng chinh phục biển cả của con người. Đối với nhiều người sống cùng thời Jules Verne thì việc đi dưới lòng đại dương là điều không thể, những trang sách hoàn toàn chỉ là sự tưởng tượng, nhưng ngày nay các nhà khoa học đã chứng minh không có gì là không thể và khả năng “đi trước thời đại” của ông.

Với lối kể chuyện hấp dẫn, cách diễn đạt hài hước, dí dỏm, Jules Verne đã tạo nên kiệt tác Hai vạn dặm dưới đáy biển. Con người tưởng như là thật bé nhỏ, yếu ớt trước đại dương lớn lao, nhưng với hình tượng thuyền trưởng Nemo và con tàu Nau-ti-lus sinh ra từ nỗi đau khổ của thế giới loài người, Jules Verne đã khiến chúng ta nhận ra rằng con người mới thật là dữ dội. Hình ảnh thuyền trưởng Ne-mo là một con người bí ẩn, gần như huyền thoại, ông mạnh mẽ, kiên định khi đưa ra quyết sách giải quyết khó khăn nhưng yếu mềm trước sự hy sinh của những người đồng đội.

Tiêu Đề

Tiêu đề đề cập đến khoảng cách đi dưới biển và không đến độ sâu , như 20.000 lig là trên đường kính sáu lần, và gần gấp đôi chu vi của Trái Đất. Độ sâu lớn nhất được đề cập trong cuốn sách là 4 league. Cuốn sách sử dụng đơn vị số liệu mét, trong đó một league dài 4 km. Một bản dịch theo nghĩa đen của tựa đề tiếng Pháp dùng 'biển' ở số nhiều, do đó ngụ ý các nhân vật của cuốn tiểu thuyết đi qua 'bảy biển'; tuy nhiên, bản dịch tiếng Anh đầu tiên của cuốn sách sử dụng từ 'sea', có nghĩa là đại dương nói chung.

Cốt Truyện

Năm 1866, tàu của một số quốc gia phát hiện một sinh vật biển bí ẩn, được cho là một con cá voi khổng lồ. Chính phủ Hoa Kỳ tiến hành cuộc thám hiểm trên biển để tìm và tiêu diệt sinh vật này. Giáo sư Pierre Aronnax, nhà sinh học biển người Pháp, nhận lời mời tham gia cuộc thám hiểm phút cuối. Thợ săn cá voi Canada - Ned Land và hướng dẫn viên trung thành của Aronnax - Conseil, cũng tham gia vào tàu.

Cuộc thám hiểm bắt đầu từ Brooklyn trên tàu hải quân Abraham Lincoln của Hải quân Hoa Kỳ và đi vòng quanh Cape Horn vào Thái Bình Dương. Tàu tìm thấy sinh vật sau một cuộc tìm kiếm dài và tấn công nó, Ned bắn trúng con cá. Sinh vật quay lại tấn công tàu Lincoln, làm hỏng bánh lái. Aronnax rơi xuống biển, Conseil nhảy theo. Cả hai được Ned cứu và phát hiện ra rằng 'sinh vật' là một tàu ngầm hiện đại - Nautilus. Họ bị bắt và mang vào tàu, gặp thuyền trưởng bí ẩn và chỉ huy, Nemo.

Phần còn lại của câu chuyện mô tả các cuộc phiêu lưu của các nhân vật chính trên chiếc tàu ngầm Nautilus, được xây dựng bí mật và hiện đi lang thang trên biển. Động lực của thuyền trưởng Nemo là sự khát khao tri thức khoa học và lòng thù hận với nền văn minh của nhân loại. Nemo giải thích rằng tàu ngầm của ông có thể tiến hành nghiên cứu sinh học biển tiên tiến; ông giữ bí mật sự tồn tại của mình. Aronnax và Conseil bị mê hoặc bởi những cuộc phiêu lưu dưới nước, trong khi Ned Land chỉ nghĩ đến trốn thoát.

Họ khám phá nhiều địa điểm dưới đại dương, từ thực tế đến hư cấu. Các du khách thấy san hô thực của Biển Đỏ, va chạm của trận Vigo Bay, kệ băng ở Nam Cực, cáp điện Transatlantic và Atlantis huyền thoại. Họ sử dụng bộ đồ lặn săn mồi dưới nước bằng súng không khí và có buổi tang lễ dưới nước cho một thành viên phi hành đoàn đã chết trong tai nạn bí ẩn trên Nautilus. Khi quay trở lại Đại Tây Dương, Nautilus bị tấn công bởi một bầy 'poulpes' (mực khổng lồ), làm chết một thành viên phi hành đoàn.

Trong suốt câu chuyện, Thuyền trưởng Nemo bị lưu đày khỏi thế giới sau cuộc chiến với các lực lượng đế quốc. Nemo có ảnh hưởng tàn phá đối với gia đình ông. Sau một thời gian, Nemo thay đổi thái độ của mình đối với Aronnax. Aronnax thấu hiểu hơn Ned Land. Gần cuối cuốn sách, Nautilus bị tấn công bởi tàu chiến của một số quốc gia. Nemo bị ảnh hưởng và từ chối tha thứ. Nemo đắm Nautilus và Aronnax rơi vào tình trạng kinh hoàng. Ned Land tìm cách trốn thoát, nhưng Nautilus lạc vào xoáy nước. Họ được cứu và số phận của Nautilus và Nemo vẫn là bí ẩn.

Các Chủ Đề Lặp Lại Trong Các Cuốn Sách Sau Này

Jules Verne đã viết một phần tiếp theo của cuốn sách này: Đảo Bí Ẩn (The Mysterious Island, 1874), kết nối câu chuyện bắt đầu từ Hai Mươi Nghìn Lé Dưới Biển và cuộc tìm kiếm của họ trên Các Đảo Vô Danh. Đảo Bí Ẩn dường như cung cấp nhiều thông tin hơn về Nemo (hoặc Hoàng Tử Dakkar), mặc dù có mâu thuẫn không tương thích không thể giải quyết được giữa hai cuốn sách và thậm chí trong Đảo Bí Ẩn.

Verne quay trở lại chủ đề của một thuyền trưởng ngoài vòng pháp luật trong Đối Mặt Với Quốc Kỳ. Ker Karraje là nhân vật phản diện chính trong cuốn sách, là một tên cướp biển hoàn toàn không có đạo đức và hành động đơn giản để đạt mục đích, hoàn toàn thiếu những ơn cứu rỗi mà Nemo có - bởi anh ta có thể giết tàn nhẫn tất cả. Một số nhân vật trong cuốn sách cao quý.

Tương tự như Nemo, Ker Karraje là 'chủ nhà' không muốn các khách Pháp - nhưng khác với Nemo, người đã lẩn trốn tất cả người theo dõi, sự nghiệp của Karraje đã kết thúc một cách dứt khoát bởi một lực lượng đặc nhiệm quốc tế và cuộc nổi dậy của người Pháp bị bắt. Mặc dù cũng được xuất bản rộng rãi và dịch, nó không bao giờ đạt được sự phổ biến lâu dài như Hai Mươi Nghìn Lé Dưới Biển.

Khác với Nemo ban đầu, mặc dù với một nhân vật ít được làm tốt hơn, là Robur trong Robur the Conqueror - một người nổi loạn tối và dã man sử dụng máy bay thay vì tàu ngầm - sau đó được dùng làm cơ sở cho bộ phim Master of the World.

Trích đoạn hay từ sách: Chủ Nhân Của Đại Dương

Đó là thuyền trưởng. Ned Land tỉnh táo ngay lập tức. Người phục vụ suýt bị ngạt, theo chỉ dẫn của thuyền trưởng, lảo đảo bước nhanh ra khỏi phòng. Quyền uy của thuyền trưởng lớn đến nỗi anh ta không có bất kỳ biểu hiện nào của sự tức giận đối với Ned. Ngay cả Công-xây cũng phải ngạc nhiên và bối rối. Cả ba chúng tôi im lặng chờ đợi kết thúc của cảnh này. Thuyền trưởng đứng tựa vào bàn, tay khoanh trước ngực, chăm chú nhìn chúng tôi. Ông ta phân vân liệu có nên tiếp xúc với chúng tôi không? Ông ta hối hận đã nói mấy câu tiếng Pháp phải không? Có lẽ là vậy. Sự im lặng kéo dài và không ai muốn lên tiếng trước. Cuối cùng, thuyền trưởng nói bằng một giọng điềm đạm, thuyết phục:

-Thưa các ngài, tôi thạo tiếng Pháp, tiếng Anh, tiếng Đức và tiếng Latin. Tôi có thể nói chuyện với các ngài ngay lập tức nhưng tôi muốn quan sát các ngài trước khi quyết định cách đối xử với các ngài như thế nào. Tất cả những điều các ngài đã kể cho tôi nghe, cả chung và từng người một, đều hoàn toàn phù hợp. Vì vậy, tôi tin rằng các ngài chính là những người mà các ngài đã tự giới thiệu. Tôi biết rằng sự tình cờ đã khiến tôi gặp ông A-rô-nắc, giáo sư môn lịch sử tự nhiên tại Viện bảo tàng Paris, được phái đi nghiên cứu khoa học ở nước ngoài. Tôi biết rằng những người đi cùng giáo sư là ông Công-xây, trợ lý của giáo sư, và ông Ned Land, người Canada, thợ săn cá voi trên tàu Lincoln của Hải quân Mỹ. Tôi đồng ý với các ngài. Thuyền trưởng không hỏi tôi, vì thế tôi cũng không cần trả lời. Ông ta nói tiếng Pháp lưu loát, phát âm chuẩn, dùng từ ngữ chính xác, cách diễn đạt rất tự nhiên. Thuyền trưởng tiếp tục:

-Có lẽ ngài nghĩ cuộc gặp mặt lần thứ hai của chúng ta có thể diễn ra sớm hơn. Nhưng khi biết ngài là ai thì tôi lại lúng túng khó xử! Mãi mà tôi không quyết định được là nên làm thế nào. Hoàn cảnh buồn khiến giáo sư gặp một người đã cắt đứt mọi quan hệ với loài người. Giáo sư đã phá vỡ sự yên tĩnh của tôi…

-Một cách miễn cưỡng thôi,-tôi nói.

-Một cách miễn cưỡng à?

-Thuyền trưởng hơi dồn dập giọng.

-Chắc chắn tàu Lincoln đã bám sát tôi khắp biển cả à? Chắc chắn ngài đã bị buộc phải lên chiếc tàu đó chứ? Chắc chắn đạn của ngài đã không nảy vào thân tàu của tôi? Chắc chắn Ned Land đã không buộc phải lao mũi tàu vào tôi? Tôi cảm nhận trong lời ông ta có vẻ giận dữ được kìm nén. Nhưng để đáp trả tất cả lời trách móc của ông ta, tôi chỉ có một câu trả lời hoàn toàn tự nhiên.

-Thưa ngài, chắc chắn ngài không nghe những lời đồn đại lan truyền ở châu Mỹ và châu Âu về chiếc tàu của ngài. Ngài không biết rằng dư luận ở hai lục địa đã phản ứng như thế nào với những tai nạn không may khi các tàu va chạm với tàu ngầm của ngài! Tôi không muốn ngài bị mệt mỏi với các giả thuyết mà dư luận đã dùng để giải thích bí mật của ngài. Nhưng ngài cần biết rằng khi tìm kiếm ngài đến vùng biển xa nhất của Thái Bình Dương, tàu Lincoln vẫn quyết tâm săn đuổi một con quái vật nào đó mà họ phải tiêu diệt! Một nụ cười nhẹ hiện trên môi thuyền trưởng.

-Ông A-rô-nắc

-Ông ta nói, giọng bình tĩnh hơn, -ngài có đủ can đảm để khẳng định rằng tàu Lincoln sẽ không theo đuổi và tấn công chiếc tàu ngầm như khi săn đuổi con quái vật không? Câu hỏi của thuyền trưởng khiến tôi bối rối. Tôi biết thuyền trưởng tàu Lincoln sẽ không cần phải suy nghĩ nhiều. Ông ta sẽ chỉ có nhiệm vụ tiêu diệt chiếc tàu ngầm cũng như tiêu diệt quái vật thôi.

-Vậy là tôi có phải chấp nhận tôi có quyền đối xử với ngài như kẻ thù không? Tôi vẫn im lặng, không trả lời, vì lý do đã nói trước đó.

-Tôi đã phân vân rất nhiều,-thuyền trưởng tiếp tục nói.

-Chẳng có lý do gì buộc tôi phải thân thiện, niềm nở với các ngài. Nếu tôi quyết định xử lý các ngài, thì tôi đã đến gặp các ngài làm gì. Tôi có thể đưa các ngài lên boong, rồi cho tàu lặn xuống biển sâu và quên hẳn các ngài đi! Chẳng lẽ tôi không có quyền hành xử như vậy sao?

-Một người thô bạo mới có quyền hành xử như thế, người văn minh thì không!

-Tôi trả lời.

-Thưa giáo sư, -thuyền trưởng phản đối, -tôi hoàn toàn không phải loại người mà ngài gọi là văn minh! Tôi đã chấm dứt mọi quan hệ với xã hội vì những lý do đáng có. Độ đáng đến mức nào, chỉ riêng tôi biết. Tôi không tuân thủ những luật lệ của xã hội đó, và xin ngài đừng bao giờ trông cậy vào nó. Ông ta nói hết. Ánh mắt của ông ta đầy căm giận và khinh thường. Tôi thoáng nghĩ rằng quá khứ kỳ lạ của con người này ẩn chứa một bí mật khủng khiếp. Chắc chắn không phải ngẫu nhiên mà ông ta tự đặt mình ngoài vòng luật lệ xã hội, thoát khỏi kiểm soát, giành độc lập và tự do theo cách tuyệt đối nhất. Ai dám theo đuổi ông ta dưới đáy biển, nếu ông ta đã ngăn cản mọi âm mưu gây chiến trên biển? Chiếc tàu nào có thể đối đầu với chiếc tàu ngầm này? Vỏ thép nào có thể chịu được mũi nhọn của nó? Tất cả những suy nghĩ ấy thoáng chạy qua đầu tôi khi con người khó hiểu ấy suy nghĩ một cách sâu sắc. Tôi nhìn ông ta với sự sợ hãi và tò mò. Cuối cùng, ông ta phá vỡ sự im lặng:

-Tôi đã phân vân rất nhiều. Nhưng sau khi suy nghĩ, tôi nhận thấy rằng những quyền lợi của tôi vẫn có thể kết hợp được với lòng nhân từ mà bất kỳ sinh vật nào cũng có quyền hưởng. Các ngài sẽ ở lại trên con tàu này, một khi số phận đã đẩy các ngài tới đây. Tôi sẽ cho các ngài tự do, nhưng rất có điều kiện. Ngược lại các ngài phải tuân thủ một điều kiện duy nhất. Đối với tôi, chỉ cần lời hứa của các ngài là đủ.

-Thưa ngài, tôi xin nghe.

-Tôi nghĩ người lịch sự sẽ không gặp khó khăn gì lắm khi chấp nhận điều kiện của ngài!

-Tất nhiên! Thế này nè, có thể là trong một tình huống bất thường nào đó tôi buộc phải giữ các ngài trong phòng mấy tiếng đồng hồ hoặc mấy ngày. Vì không muốn dùng bạo lực, tôi muốn các ngài cam đoan sẽ tuyệt đối phục tùng tôi trong những trường hợp như vậy. Các ngài sẽ không phải chịu trách nhiệm về bất cứ điều gì có thể xảy ra. Các ngài sẽ không được chứng kiến những sự kiện mà các ngài không tham dự. Vậy, các ngài có chấp nhận điều kiện của tôi không? Nghĩa là trên chiếc tàu ngầm này đang diễn ra những việc mà những người chưa đặt mình ra khỏi vòng pháp luật không nên biết!

Trong tất cả những điều bất ngờ đang quyết định tương lai của tôi, điều bất ngờ này chắc chắn không phải là nhỏ.

Về tác giả Jules Verne: Người dẫn đường trong lĩnh vực khoa học

'Tôi chưa bao giờ nghĩ rằng tôi bị thu hút bởi khoa học đặc biệt. Trên thực tế, tôi chưa bao giờ làm nghiên cứu khoa học hay thực hiện thí nghiệm nào. Nhưng khi tôi còn trẻ, tôi rất thích quan sát cách hoạt động của một chiếc máy. (...) Sở thích này vẫn đi theo tôi suốt cuộc đời và cho đến bây giờ, tôi vẫn thích ngắm nhìn một đầu máy xe lửa đang hoạt động hơn là chiêm ngưỡng một bức tranh của Raphael.'

Jules Gabriel Verne, thường được biết đến với tên Jules Verne (sinh ngày 8 tháng 2 năm 1828, mất ngày 24 tháng 3 năm 1905), là một nhà văn nổi tiếng người Pháp, mở đường cho thể loại văn học Khoa học viễn tưởng và được coi là một trong những 'cha đẻ' của thể loại này. Với những tác phẩm nổi tiếng như Hành trình vào tâm Trái đất (1864), Hai vạn dặm dưới biển (1870), Vòng quanh thế giới trong 80 ngày (1873), Jules Verne đã đề cập đến những cuộc phiêu lưu bằng máy bay, tàu ngầm hay những chuyến du hành vào vũ trụ trước khi những phương tiện này được con người phát minh trong thực tế. Theo tổ chức Index Translationum, ông là người có tác phẩm được dịch nhiều thứ ba trên thế giới và các tác phẩm của ông đã được chuyển thể thành phim nhiều lần.

Kết

Tác giả: Phương Anh - MyBook