[MyBook] Đánh Giá Sách “Lòng Dạ Đàn Bà”: Tại Sao Lại Là Phụ Nữ Mà Không Phải Nam?

Hiện nay chỉ cần tìm kiếm từ khóa “thơ văn về đàn bà”, chúng ta có thể dễ dàng tìm thấy rất nhiều tác phẩm văn học về phụ nữ ở nhiều quốc gia khác nhau trên mạng. Dù chỉ là một câu chuyện ngắn hoặc một bài thơ dài, các tác giả đều sử dụng những từ ngữ tinh tế nhất để mô tả vẻ đẹp quyến rũ, tính cách dịu dàng và tâm hồn nhân hậu của phụ nữ. Tuy vậy, ở Việt Nam, từ “đàn bà” thường mang nhiều ý tiêu cực, chỉ về những góc tối trong tâm hồn họ. Vậy điều gì ẩn chứa bên trong những tâm hồn xinh đẹp ấy?

Napoleon Ier đã từng nói “Ra đời trăm trận trăm thắng, về nhà không thắng nổi người đàn bà”, với ông, phụ nữ luôn là nguồn cảm hứng bất tận cho đấng mày râu. Họ như những đóa hoa hồng: xinh đẹp, dịu dàng nhưng cũng bí ẩn và nguy hiểm. Họ có thể hy sinh vì tình yêu hoặc vì bản thân mình. Đôi khi, là những định kiến xã hội đẩy họ vào bước đường cùng, khiến họ phải đau khổ và hành động trái với lý trí. Hồ Biểu Chánh, với lối viết chân thực, đã khám phá tận sâu trong tâm hồn phụ nữ và viết về họ một cách chân thành. Tác phẩm “Lòng dạ đàn bà” đã thể hiện sự tha hóa, số phận đáng thương và những câu chuyện đậm chất nhân văn xảy ra tại Nam Bộ vào thế kỉ XX.

1. Câu chuyện đầu tiên:

Hồ Biểu Chánh mở đầu “Lòng dạ đàn bà” bằng một câu chuyện về gia đình ông Hội đồng Lê Tấn Thành, hay còn gọi là ông Hội đồng Thành. Từ ngày đắc cử làm hội viên Hội đồng Quản Hạt, ông thường giao thiệp ở Sài Gòn và quen được cô mĩ nữ tên là Ba Huyền. Quá say đắm, ông mua nhà ở Phú Nhuận để ở với cô, sắm xe hơi, và hột xoàn cho cô. Vì quá buồn, ngay khi gặp Thanh Thủy, bạn học của mình, bà Hội đồng đã không kìm được nước mắt và thổ lộ với cô. Cảm thông cho chị, Thanh Thủy đã giúp họ đoàn tụ.

Trong câu chuyện này, ba người phụ nữ xuất hiện với ba tính cách khác nhau. Bà Hội đồng hiền lành và đức hạnh, từ một gia đình khá giả nhưng cuối cùng phải đối mặt với sự phản bội của chồng mình và định kiến xã hội. Thanh Thủy, bạn học của bà, đã giúp họ đoàn tụ.

“Trước nhà trống trải, bên trong yên bình, ngoài hiên yên tĩnh. Bức tường gạch dưới, thanh sắt trên, bên cạnh con đường cỏ mọc dày che phủ nhiều khúc, nhưng không khác gì bức tường hoang tàn. Trong sân, các vật trang trí vô tri, nhưng hàng cây dọc theo con đường, không được chăm sóc, tỉa tỉa, khiến cho bụi rậm rạp tơi tả, bụi rơm bám đầy. Ngôi nhà rộng lớn uy nghi, nhưng cửa kín mít, thềm đầy lá phai màu, chỉ cần nhìn là biết đã lâu không tiếp khách.”

Người phụ nữ thứ hai là cô Ba Huyền, vợ bé của ông Hội đồng phong lưu. Sử dụng vẻ ngoài quyến rũ và giọng điệu mê hoặc, cô đã dùng tài để mê hoặc con mồi và thu hút hội viên của Hội đồng Quản Hạt để cung cấp vật chất và tâm hồn, điều này không phải là chuyện dễ dàng một hai ngày, và cô gái ấy đã làm được điều đó khi chỉ mới 22 tuổi. Khôn ngoan hơn nữa, cô Ba Huyền che giấu thân phận thực sự của mình một cách khéo léo, khiến ông Hội đồng không hề nghi ngờ rằng cô 'bồ nhí' của ông đã có chồng và hàng tuần đều tiếp chồng của mình ra Chợ Lớn. Điều đó chứng tỏ rằng người phụ nữ này không phải đơn giản và ngây thơ như vẻ ngoài, mà đã có trong tay kiến thức sâu về tình trường và tâm lý những đàn ông giàu có như ông Hội đồng:

“Cô Ba Huyền từ phòng đi ra, mặt trang điểm hoàn hảo, đôi má hồng, đôi lông mày nhỏ nhắn, mái tóc xoăn tự nhiên, cổ đeo chuỗi hạt, mặc bộ váy màu khói, chân mang đôi giày cao gót thêu, tai đeo đôi bông xoàn to, tay cầm túi da bọc nhung, miệng mỉm cười duyên dáng, hương thơm bay trong không gian. Cô ngồi trong lòng ông Hội đồng, đưa năm ngón tay trắng trơn gần miệng ông hôn và nói nhỏ nhẹ…”

Nhân vật cuối cùng, cũng là người kết nối các nhân vật, là cô Thanh Thủy. Phận góa chồng sớm và không con, cô chọn con đường kinh doanh làm niềm vui chứ không muốn lấy chồng mới. Nghe câu chuyện của bà Hội đồng, cô không kìm được nước mắt cho chị mình, đồng thời khuyên chị hãy tập trung vào bản thân và học cách giữ chồng để không rơi vào tay kẻ lừa đảo như cô Ba Huyền. Câu chuyện có thể kết thúc như chúng ta nghĩ nếu tác giả không để lại một câu nói cuối đoạn như sau:

“Cô Tư Thanh Thủy nhăn mày và nhìn xa xăm, không nói gì thêm. Nhưng khi chiếc xe rời đi, cô đứng nhìn theo cho đến khi xe biến mất, sau đó cô bước vào nhà, mỉm cười hạnh phúc.”

Tại sao ban đầu lại “nhăn mày, nhìn xa xăm”, sau đó lại “mỉm cười hạnh phúc”? Có lẽ cô đã hài lòng khi đóng vai “người chị em tốt”, để có thể thuận lợi bước vào nhà ông Hội đồng với sự ủng hộ từ vợ lớn và sự chúc phúc từ xã hội? Đáng tiếc cho bà Hội đồng, từ đầu đến cuối chỉ biết giữ tình cảm cho chồng và con, để rồi rơi vào mạng nhện này đến mạng khác!”

1. Câu chuyện thứ hai:

Câu chuyện thứ hai kéo dài gấp đôi so với câu chuyện trước, vì mối oan trái kéo dài từ thời cha mẹ sang thời con cái. Nhân vật chính là thầy Phan Thanh Nhãn và cô Lý Thị Đằng, từng là bạn thân từ thời thơ ấu. Khi trưởng thành, tình cảm giữa họ nảy nở, và họ hứa hẹn sẽ ở bên nhau suốt đời. Tuy nhiên, trớ trêu thay, khi chỉ còn một năm nữa là Nhãn tốt nghiệp, Đằng lại bị ép kết hôn với Bành Nghiệp, một người quen thuộc của gia đình cô. Với trách nhiệm làm con gái, cộng với tính ý thức không quyết đoán, không có lòng kiên nhẫn và quyết tâm tự lập để thoát khỏi áp đặt, Đằng chỉ biết gửi thư cho người yêu kêu gọi anh suy tính về việc cưới hỏi. Nhưng mãi mà không nhận được hồi âm, cô buộc phải “rủi rà” về nhà chồng như bao cô gái khác. Thầy Đằng, sau sự kiện đó, trở nên căm hận phụ nữ, cho rằng “phụ nữ là đám giả dối” và quyết tâm sống độc thân suốt cuộc đời. Tưởng rằng sợi dây tình đã bị cắt đứt, nhưng năm năm sau, thầy lại gặp lại Đằng ở đây. Thầy đau khổ vô cùng, vì nỗi oán hận ít mà đau lòng nhiều khi hình ảnh và lời nói của cô lại hiện hữu khiến thầy không thể kiềm chế được:

“Bản tính con người thật là khó lường. Lúc trước thầy không chịu chỉ cho cô, là vì thầy không muốn cô phải bận rộn đi lại. Nhưng giờ đây khi thấy cô ở đây, trái tim thầy lại rạo rực, mặt hiện tươi vui. Thầy khép cửa lại và đi thẳng vào phòng thay đồ, miệng mỉm cười.”

Khi đã làm sáng tỏ nguyên nhân của sự việc năm năm trước, thầy Nhãn muốn kết thúc mối quan hệ này nhưng Đằng quyết tâm muốn tìm lại tình yêu xưa. Cô tin rằng tình cảm dành cho anh vẫn còn nguyên như ngày nào, trong khi thầy nghĩ rằng dù có yêu nhau đến đâu thì cũng không thể vượt qua rào cản mang tên “định kiến xã hội” để đến với nhau. Mặc dù biết rõ đạo lý là như vậy, nhưng chính thầy, người nắm giữ công lý tại Tòa án, cũng không thể cưỡng lại lửa tình mà thầm thường gặp Đằng nhiều hơn, không màng đến việc cô kín chồng để thăm anh vào giữa đêm:

“Hãy dừng lại, ngọn lửa tình đã tắt, điều đó là may mắn, không cần phải khơi dậy làm chi. Tôi xin cô: nếu cô thật sự yêu tôi, hãy để trái tim tôi được yên bình; nếu cô trân trọng nghĩa vụ, hãy giữ trọn vẹn hạnh phúc với chồng. Chúng ta không nên vì ham muốn cảm xúc mà phản bội lẽ phải, làm trái với luân lý và phạm tội.”

…

Thầy gật đầu và ôm cô lại khi cô khóc.

Tình yêu đã làm tan rã chính trực và đạo đức.

Cô Đằng như một liều thuốc mạnh, thầy Nhãn không thể rời xa được.

Thầy Nhãn đọc thông báo về cái chết của Bành Nghiệp với nỗi lo sợ.

Thầy lo lắng khi cô Đằng liếc mắt với mình trước mặt Quan Thẩm án.

Thầy thú tội với Quan về tình cảm với cô Đằng để chuộc tội.

Câu chuyện về sự giao cắt giữa hai số phận vẫn chưa kết thúc.

Mời bạn khám phá kết thúc của câu chuyện qua việc mua quyển sách này.

Có ai nghĩ rằng cô Ba Huyền làm những điều đó để giúp chồng mình?

Thái độ hèn nhát của thầy Nhãn đã gây ra bi kịch, liệu có ai suy nghĩ về điều đó?

Các đàn ông cũng cần phải chịu trách nhiệm cho hành động của mình.

Sự chấp nhận về những việc đàn ông làm so với phụ nữ là không công bằng.

Người sáng tác: Ngọc Thanh - MyBook