“Nếu biết trăm năm là hữu hạn” được viết với tất cả tâm huyết của Phạm Lữ Ân và chính điều đó tạo nên giá trị đích thực của quyển sách. Bỏ qua quyển sách này là bỏ lỡ một cơ hội lớn để tự chiêm nghiệm và khám phá bản thân mình – một kiệt tác của tạo hóa.”
Giới hạn của cảm xúc
Đôi khi ta tưởng rằng cảm xúc của mình là bất diệt đối với một sự vật hay sự việc nào đó. Ta yêu một bài hát và nghĩ rằng đó là bài hát hay nhất từng nghe. Ta say mê một bộ phim và cho rằng đó là kiệt tác. Ta yêu một người đến mức tin rằng họ là duy nhất. Nhưng dòng chảy của thời gian khiến ta dần nhận ra sự phai nhạt của cảm xúc. “Nếu biết trăm năm là hữu hạn” mang đến một góc nhìn không bao giờ lỗi thời – Cảm xúc của con người là hữu hạn – Nếu muốn duy trì cảm xúc, ta phải biết cách nuôi dưỡng chúng. Giống như một bài hát, nếu không có bản phối và cách hát mới, nó cũng sẽ bị lãng quên theo thời gian. Tình yêu của bạn cũng vậy, nếu không biết làm mới, cả hai sẽ rơi vào hố sâu của sự mờ nhạt.
“Mình sẽ không bao giờ quên buổi tối hôm đó, khi phát hiện ra một điều rất lạ. Khi chỉ nghĩ về bản thân, mình cảm thấy cô đơn cùng cực, không lối thoát. Mọi người xung quanh chỉ là những cái bóng vô hình. Nhưng khi mình bắt đầu nhìn thấy và nghĩ đến người khác, mình nhận ra họ cũng có những câu chuyện riêng, và mình không còn cảm thấy cô độc nữa. Có lẽ chính cảm giác không cô đơn ấy đã cứu mình khỏi cái chết. Mình tìm thấy lý do để sống, không phải từ bản thân mà từ người khác.”
Quyển sách bắt đầu bằng những giới hạn cảm xúc trong tình bạn, tình yêu. Hôn nhân là ranh giới mong manh giữa thiên đường và địa ngục. Do giới hạn cảm xúc, mỗi bên trong hôn nhân đều cảm thấy bế tắc. Nhiều khi họ coi nhà như chiến trường đối mặt với những lo toan cơm áo gạo tiền. Mỗi ngày đi làm là một ngày vui vì họ rời xa những khổ sở vụn vặt, hướng đến tự do... “Nhà chỉ là một từ ngắn ngủi, nhưng ý nghĩa của nó thì bao la. Nhà trong nỗi buồn là căn biệt thự trống trải, và khi có người thì đầy tiếng cãi vã... Tôi vẫn nghĩ rằng, nếu không nơi đâu bằng được mái nhà mình, thì ít nhất ta có thể làm cho ký ức về nhà không đi ngược lại ý nghĩa của sự bình yên.” Những trang đầu của “Nếu biết trăm năm là hữu hạn” nêu bật sự thật giản dị - con người không yếu đuối khi cô đơn mà gục ngã vì không làm mới cảm xúc và không nhận ra sự thay đổi của người khác.
Ta có một nhóm bạn thời thơ ấu. Ngày chia tay cấp ba, ai cũng viết lưu bút đầy ắp những lời yêu thương, mong muốn BFF – Bạn thân mãi mãi. Nhưng có gì là mãi mãi? Mỗi người đi một ngả, có bạn mới, đam mê riêng, và chính chúng tạo ra bức tường ngăn cách. Nhiều khi ta trách họ mau quên, trong khi ký ức của ta về họ vẫn dừng lại ở tuổi 18. Ta trách móc và cố gắng hàn gắn tình bạn, nhưng Phạm Lữ Ân thì khác, ông muốn ký ức dừng lại ở đó, vì nếu cố hàn gắn, có chắc nó sẽ đẹp như ta mong đợi?
Sự hữu hạn của đời người
Có ai đó từng tham vọng tắt nắng buộc gió vì cảm nhận cuộc sống là chuỗi ngày hữu hạn. Thời gian tuyến tính và trôi qua nhanh như cát qua kẽ tay. Tác giả khuyên chúng ta nên chắt chiu từng phút giây, sống hết mình với tuổi trẻ. Tư tưởng này được phản ánh qua những mẩu chuyện nhỏ về tình yêu, con người và tuổi trẻ.
Như một bài thơ mà tác giả đã đọc – Hãy nói yêu thôi, đừng nói yêu mãi. Con người nhiều mộng tưởng và ước mơ. Hãy bắt tay vào vẽ giấc mơ ngay hôm nay. Chinh phục giấc mơ giống như chinh phục người bạn thích. Nếu e dè, sợ hãi, bạn sẽ không bao giờ tiếp cận được nó. Nếu chỉ biết ảo tưởng về tương lai, bạn sẽ không cảm nhận được sự khó khăn và ngọt ngào của hiện tại.
“Có người nghĩ hưởng thụ cuộc sống đồng nghĩa với vật chất. Nhưng không phải. Hưởng thụ cuộc sống là tận hưởng mọi thứ tốt đẹp mà cuộc đời và vũ trụ mang đến. Vật chất, tinh thần, thể xác. Cổ điển hay hiện đại. Nắng và gió, ngày và đêm. Mặt trời, mặt trăng, cây cối núi sông và cỏ dại. Tình bạn, tình yêu. Mọi thứ, nếu bạn có thể nhận ra. Đáng buồn là nhiều lúc chúng ta không nhận ra chúng, mà chỉ thấy những ảo ảnh khác. Chúng ta bị ảo giác.”
Tưởng tượng rằng bạn có 60 năm để sống, để yêu, để cống hiến, bạn sẽ sử dụng chúng như thế nào? Những trang sách này sẽ giúp bạn nhìn thấy điểm bắt đầu. Đó là khi trong bạn có một quyển sách và bạn dũng cảm viết nó ra giấy. Đó là khi bạn có khúc mắc, đừng ngần ngại đối diện với bản thân, thậm chí là tâm sự với chính tâm hồn mình.
“Đời người ngắn, đừng ngủ dài.” Đây là câu nói chứa đựng nhiều ý nghĩa. Sự hữu hạn của cuộc sống không cho phép ta lãng phí dù chỉ một phút cho những việc vô nghĩa. Nhưng đôi khi những việc nhỏ nhặt lại mang đến cho ta nhiều ý vị. Sống trọn từng giây không có nghĩa là sống vội. Nếu quá vội lại chẳng hay. Vội làm gì nếu không cảm nhận được từng giọt nắng ban mai, từng cơn gió thoảng đầy tình. Sau khi gấp lại quyển sách này, ta vẫn nghe đâu đó lời Phạm Lữ Ân đang ru mình, ru đời.
“Sáng nay tôi thấy em ở ngã tư. Đèn đỏ còn sáng và đồng hồ đang đếm ngược. Ba mươi chín giây. Em đang vội, chiếc xe đạp điện màu đỏ nhích dần lên. Không chỉ mình em, nhiều người khác cũng vội. Những chiếc xe máy cứ nhích dần, nhích dần lên…
Sống là không chờ đợi dù chỉ vài mươi giây.
Tôi nhớ có hôm nào đó, em đã nói với tôi rằng, đó là triết lý hay, ta phải tranh thủ sống từng giây của cuộc đời.
Nhưng em có biết không, đừng vì bất kỳ triết lý nào mà gạt bỏ đi ý nghĩa của sự chờ đợi. Chờ đợi ở đây không phải là há miệng chờ sung, mà là một phần bài học của cuộc đời. Em có bằng lòng không, nếu biết điều gì sẽ xảy ra?
Đợi xếp hàng trong siêu thị vì biết sẽ đến lượt mình, và rằng đó là sự công bằng. Đợi tín hiệu đèn xanh trước khi nhấn ga, vì biết đó là luật pháp và sự an toàn cho bản thân. Đợi một người trễ hẹn thêm vài phút, vì biết bao nhiêu điều bất ngờ có thể xảy ra trên đường…”
“Sao ta sống nổi với chính mình…”
Thành công lớn nhất của cuốn sách – theo tôi – là việc Phạm Lữ Ân gửi gắm thông điệp sống rất tình cảm. Chúng ta thường nghe người này khuyên sống tích cực, người kia nói phải lạc quan. Điều đó chúng ta đều nhận thức nhưng không phải ai cũng ý thức được. Những triết lý sống trong quyển sách bạn cầm trên tay như những lời thủ thỉ tâm tình. Chúng ru tâm hồn ta – nhẹ nhàng và sâu lắng, để đến cuối cùng có điều gì đó vẫn cứ vương vấn mãi trong tâm trí.
“Khi tôi qua tuổi mười tám, tôi nhận ra rằng đó chính là tình yêu với đất nước. Trước khi đối diện thực tế, tôi chưa hình dung ra cụ thể. Đất nước không chỉ là một khái niệm trong tâm tưởng, mà là một thực thể sống động với đất, biển, rừng, chính trị và những vấn đề xã hội. Đất nước không chỉ là chùm khế ngọt, con đường quê mà là sơn hà xã tắc. Tình yêu đất nước giúp ta vững vàng qua mọi cơn bão. Nó thúc đẩy ước vọng bay xa. […] Tôi mong sao những bạn trẻ vừa rời phòng thi đại học, hay dù bước chân vào đời, dù bạn có đi đến phương trời nào, cũng hãy giữ trong tim niềm yêu khôn nguôi với đất nước này. Nhờ đó bạn sẽ không bao giờ mất đi tình yêu và niềm tin tuổi trẻ.
Nếu tình yêu đôi lứa là thứ tình yêu lãng mạn nhất của đời người, thì tình yêu đất nước là thứ tình yêu vô cùng lãng mạn trong đời sống của một công dân. Mười tám tuổi, bạn chắc chắn phải là một công dân.
Sao ta sống nổi với mình…? Là khi ta trở thành một chỗ dựa, cho bất cứ ai, kể cả chính bản thân. Trở thành chỗ dựa cho chính mình là điều tối quan trọng. Có những lúc không ai tin ta ngoài bản thân. Không ai an ủi và vực dậy ta ngoài chính mình.
Vì vậy, hãy tự tin là chính mình, sống cuộc sống của chính mình và không ngừng hoàn thiện bản thân. Khi dũng cảm rũ bỏ những yếu tố làm ta nhụt chí hay những thói quen cố hữu, ta mới đi trên con đường đúng đắn.
“Sống cuộc đời cũng giống như vẽ một bức tranh. Nếu bạn suy nghĩ thật kỹ về những gì muốn vẽ, nếu bạn dự tính kỹ càng về màu sắc bạn muốn dùng, nếu bạn chắc chắn về chất liệu bạn muốn sử dụng, thì bức tranh thực tế sẽ càng giống với hình dung của bạn. Nếu không, đó sẽ là những màu mà người khác thích, là bức tranh người khác ưng ý, chứ không phải bạn.”
Tác giả: Nhật Px - MyBook