Buzz
Quyền lực không chỉ là thuộc về một tổ chức hoặc một cá nhân trong thời đại kết nối mọi thứ. Trong cuốn sách Quyền Lực Mới của Jeremy Heimans & Henry Timms (dịch bởi Huỳnh Hữu Tài), độc giả sẽ được khám phá nguồn gốc của quyền lực mới, một thực thể ban đầu có vẻ nhỏ bé nhưng sau đó biến thành một làn sóng mạnh mẽ quét sạch mọi trở ngại.
Quyền Lực: Cổ Đại và Hiện Đại
Theo định nghĩa của nhà triết học Bertrand Russell, quyền lực là “khả năng tạo ra ảnh hưởng có chủ đích”.Dù là quyền lực cổ điển hay hiện đại, đều là công cụ mạnh mẽ để kiểm soát con người mà ai cũng có thể hoặc muốn tạm thời sử dụng. Để sử dụng quyền lực đó, chúng ta cần có sự kiểm soát về vị trí, tài sản hoặc tư duy cao hơn so với những người xung quanh. Cuối cùng, quyền lực cơ bản không thực sự thuộc về ai mà nó luôn thay đổi và mở rộng nhờ vào sự đóng góp của cộng đồng.
Đó chính là bản chất của quyền lực mới.
Khi nói về quyền lực cổ điển, chúng ta nghĩ đến việc quyền lực tập trung trong tay ít người, không được chia sẻ, có tính chất áp đặt và thường do người lãnh đạo định hình. Quyền lực cổ điển thiết lập các giá trị và quy định cách mỗi cá nhân phải tham gia vào cuộc sống. Tuy nhiên, quyền lực mới mang lại quyền lực cho đám đông, được tạo ra thông qua sự chia sẻ từ dưới lên. Trong đó, sự định hướng xuất hiện ngang hàng và mở cửa. Quyền lực mới tạo ra cơ hội cho mỗi cá nhân tự thể hiện giá trị và tham gia cuộc sống theo cách mà họ mong muốn.
Độc giả sẽ thấy hài lòng khi tham khảo ví dụ về quyền lực cổ điển và quyền lực mới trong sách thông qua hai trò chơi điện tử nổi tiếng: Tetris và MineCraft. Ký ức về những trò chơi điện tử cầm tay màu đen trắng lại hiện lên khi các em nhỏ, các cậu bé dành cả quãng thời gian nhìn vào màn hình nhỏ xíu trên tay, nơi mà các khối đủ mọi hình dạng rơi xuống và phải nhanh chóng xếp chúng lại thành một dòng thẳng để chúng biến mất. Đó là Tetris với luật chơi truyền thống của nó. Tuy nhiên, trong MineCraft, những khối xây dựng không còn là nhân vật chính nữa. Chúng nằm trong tay người chơi và người chơi tự tạo ra trò chơi với nhà cửa, xe cộ, đồ vật vv theo cách mà họ chọn. Luật chơi đơn giản là những gì người chơi muốn thực hiện trong trò chơi.
Sự khác biệt cơ bản nằm ở việc người chơi phải làm gì trong Tetris và thích làm gì trong MineCraft. Ngày nay, quyền lực cổ điển và quyền lực mới tồn tại cùng nhau.
Quyền lực mới: Tiềm năng hay rủi ro?
Đó là ví dụ điển hình về cách mà quyền lực mới mang lại lợi ích thực sự từ không gian ảo. Bằng cách giúp con người kết nối với nhau để đồng lòng hướng tới một lý tưởng cao cả theo cách mà họ mong muốn, quyền lực mới tạo ra trải nghiệm mạnh mẽ khuyến khích con người tham gia tích cực và phát triển sáng tạo của mình. Sự đóng góp về vật chất, sức mạnh, thời gian và tinh thần không chỉ là sự đóng góp mà còn được xem là một cách thể hiện trách nhiệm cá nhân trong hệ sinh thái của bản thân mình mà vẫn tương tác với cộng đồng.
Tính tự do trong việc biểu đạt ngày càng củng cố sức mạnh cho quyền lực mới bằng cách xóa bỏ các rào cản về trình độ, giải quyết những bất đồng về ngôn ngữ, khó khăn về địa lý theo cách đơn giản nhất có thể. Nếu bạn cảm thấy hứng thú với điều gì đó, bạn chỉ cần bấm like, chia sẻ, gửi biểu tượng trái tim hoặc thêm vài hashtag: Quá dễ (và tiết kiệm thời gian). Quyền lực mới đáp ứng nhu cầu tham gia, sự hiện diện của cộng đồng toàn cầu khi họ trở thành thành viên của mạng xã hội để tham gia vào các hoạt động tình nguyện, gây quỹ cho mục đích ý nghĩa hoặc tạo ra các Meme drop (trào lưu mạng). Đó là tiềm năng của quyền lực mới khi được sử dụng với mục đích tích cực.
Aqsa Mahmood lớn lên trong một gia đình Hồi giáo ôn hòa ở Scotland. Cô đã học tại một ngôi trường tư thục nổi tiếng và từng mê đọc truyện Harry Potter. Cô được mô tả là một người không biết phải bắt xe buýt nào để đến trung tâm thị trấn Glasgow. Tuy nhiên, theo thời gian, cô trở thành một “Kẻ cực đoan trong phòng ngủ”, cô rơi vào một hệ thống trực tuyến tăm tối bị bao vây bởi những nội dung thuyết phục và những người thuyết phục khôn khéo. Rồi một ngày trong tháng 11, khi cô mới bước sang tuổi mười chín, cô biến mất. Bốn ngày sau đó, cha mẹ cô nhận được tin từ cô. Cô đã gọi cho họ từ biên giới Syria. Nhưng đây không phải là kết thúc của câu chuyện. Sau khi gia nhập ISIS (Nhà nước Hồi giáo tự xưng), cô đã trở thành chuyên gia tuyển mộ, thành thạo các công cụ tham gia trực tuyến và thu hút những người khác theo đuổi con đường của cô.
Các công cụ tham gia trực tuyến có thể biến đổi một cá nhân thành một người hoàn toàn khác so với bản nguyên của họ. Sức thuyết phục, lôi cuốn của các thế lực ẩn sau màn hình là sản phẩm của quyền lực mới. Dựa trên các hành động dụ dỗ, các chiến thuật tâm lý, thời gian đầu tư vào việc chia sẻ cảm xúc, khích lệ. Thế giới “mạng” thực sự trở thành bếp lửa của những con nhện màu sắc sặc sỡ, vây bắt các con mồi tự đến đầu đường “mạng”. Khi quyền lực mới được sử dụng một cách không đúng đắn, khả năng phá hoại của nó tương đương với những mối liên kết mà nó tạo ra, đặc biệt là sự phá hoại có quy mô dựa trên những cộng đồng đã nuôi dưỡng nó. Để khắc phục điều này, sẽ mất rất nhiều thời gian trong khi các quyền lực cũ hầu như không thể giúp được gì.
Quyền lực mới: Tiềm năng hay cạm bẫy: Trên thực tế, chúng đều đúng. Việc hiểu biết một cách rõ ràng về cấu trúc nội tại của nó là cần thiết. Bởi vì quyền lực không giới hạn không phải là điều thuộc về con người, chúng cần phải được kiểm soát.
Cấu trúc của cộng đồng quyền lực mới
Một cộng đồng quyền lực mới bất kỳ luôn bao gồm ba nhân tố chính: những người tham gia, những lực lượng siêu tham gia và chủ sở hữu hoặc nhà quản lý nền tảng. Hãy xem chúng như là ba góc của một tam giác.Người sở hữu hoặc quản lý nền tảng đóng vai trò quan trọng trong việc điều khiển trò chơi theo ý muốn của người chơi. Facebook hoặc Wikipedia là minh chứng điển hình cho các nền tảng mang tính mở, người dùng hiếm khi cảm thấy bị kiểm soát, đảm bảo sự tự do trong phạm vi tồn tại mà ít gây khó chịu. Sức hấp dẫn của cộng đồng nằm ở việc chúng được thiết kế để người dùng tham gia một cách tự do, thậm chí còn nâng cao ý thức cá nhân mà không gặp phải sự phê phán, thậm chí nhận được nhiều phản hồi tích cực hơn.
Lực lượng siêu tham gia là những cá nhân tích cực đóng góp vào nền tảng và tăng cường các giá trị cốt lõi để kích thích năng lượng của cộng đồng quyền lực mới. Các tài xế của Grab hoặc các quản trị viên trên Facebook là ví dụ điển hình cho lực lượng này. Nếu quyền lợi của họ không được đảm bảo tương xứng với những đóng góp của họ, họ sẽ không tiếp tục đóng vai trò là nguồn năng lượng nuôi dưỡng quyền lực mới. Điều này giống như một ngôi sao tỏa sáng rồi tắt, biến mất trong vũ trụ.
Người tham gia là nhóm tham gia vào các nền tảng, tạo ra đa số người dùng của nền tảng. Ví dụ như người dùng Facebook hoặc người sử dụng dịch vụ Grab. Người tham gia sẽ tiêu thụ, chia sẻ, tương tác, kết nối và tài trợ thay vì tham gia tổ chức như lực lượng siêu tham gia.
Vấn đề lớn nhất trong cộng đồng quyền lực mới là cân bằng giữa các nhu cầu khác nhau và giải quyết mâu thuẫn từ ba nhóm này. Điều này là lý do tại sao quyền lực mới hiếm khi có sức mạnh ổn định, bền vững như quyền lực truyền thống. Nó mang theo nhiều rủi ro và liên quan đến các kết nối tạm thời, thành công của quyền lực mới thường chỉ được xem là đạt được mục tiêu ban đầu hoặc duy trì sự tồn tại của chính nó. Với quyền lực mới, không có gì là tuyệt đối, mọi nguy cơ có thể trở thành cơ hội và ngược lại, mọi cơ hội đều ẩn chứa nguy cơ. Sự sáng tạo đột phá hoặc khả năng gây cười của đám đông đều được coi là có giá trị như nhau.
Nghệ thuật lãnh đạo trong thời đại của Hashtag
Sức mạnh của quyền lực khiến chúng ta phấn khích nhưng nếu có bất kỳ rủi ro nào xảy ra, việc xác định người chịu trách nhiệm là rất quan trọng. Trong mô hình quyền lực truyền thống, việc tìm ra người chịu trách nhiệm ít khó khăn hơn, vì họ giữ quyền lực là họ chịu trách nhiệm. Tuy nhiên, trong mô hình quyền lực mới, việc xác định người chịu trách nhiệm giữa hàng ngàn người giữ quyền lực tương đương nhau là một thách thức lớn. Vì vậy, bạn đọc có thể nghiên cứu một số mô hình lãnh đạo được thể hiện trong la bàn lãnh đạo được cung cấp bởi các tác giả.Sự kết hợp giữa mô hình lãnh đạo mới và các giá trị mới tạo nên những người dẫn đầu cộng đồng biểu tượng. Sứ mệnh của họ là tăng cường quyền lực cho cộng đồng thay vì tập trung quyền lực cho bản thân.
Sự kết hợp giữa mô hình lãnh đạo truyền thống và các giá trị mới tạo ra những người khích lệ, nhưng dù họ ủng hộ tính hợp tác và minh bạch, họ không sẵn lòng chia sẻ quyền lực của mình.
Sự kết hợp giữa mô hình lãnh đạo truyền thống và các giá trị quyền lực cũ tạo ra những người chủ lâu đài. Đây là phong cách lãnh đạo dựa trên quyền lực tập trung.
Sự kết hợp giữa mô hình lãnh đạo mới và các giá trị quyền lực cũ tạo ra những người kết nạp. Họ là những nhà lãnh đạo linh hoạt, biết cách thuyết phục người khác nhưng vẫn quan tâm đến lợi ích cá nhân.
Việc tưởng tượng và tuyên bố điều gì đó mới luôn hấp dẫn, vì vậy luôn có những nhà lãnh đạo thực sự và tự phong trong thời kỳ hỗn loạn giữa quyền lực cũ và quyền lực mới. Khi lãnh đạo thực hiện tốt nhiệm vụ của mình, uy tín của tổ chức tăng lên, nhưng nếu không, uy tín cũng giảm đi, đồng nghĩa với việc tổ chức mất đi uy tín. Đặc điểm của nhà lãnh đạo quyền lực mới là họ cần đảm bảo sự phát triển của tổ chức bất kể họ còn nắm giữ vị trí lãnh đạo hay không. Cần phải thẳng thắn nhận ra rằng quyền lực mới không phải để thay thế quyền lực cũ mà là để tạo ra mối quan hệ mới giữa con người không phải mang danh quyền lực trong tương lai. Và tương lai đó vẫn còn phía trước.
Kết luận
Trong bộ phim hoạt hình Tom & Jerry, Tom và Jerry thường chạy đua và chơi trò bắt bớ nhưng cũng có lúc hợp tác. Mối quan hệ này thể hiện sự tương tác giữa quyền lực cũ và mới một cách rõ ràng nhất.Sách 'Quyền lực mới' tổng hợp bài học từ nhiều lĩnh vực khác nhau như chính trị, văn hóa, y tế, giáo dục, công nghệ. Cách phân tích cụ thể các ví dụ và sắp xếp chúng theo chủ đề tạo ra ấn tượng độc đáo đối với độc giả.
Review chi tiết bởi Nguyễn Phú Hoàng Nam trên MyBook.
