Buzz
'Chúng là những giấc mơ? Hay là sự ảo tưởng về bản thân? Hay là một thực tế bị tiêu diệt từ trong lòng trứng, bị tiêu diệt bởi những cảm xúc không tên - nỗi sợ hãi - sự cần thiết - sự phụ thuộc - sự căm thù? Và mỗi người trong số họ tự hỏi: liệu ta cần phải được chấp nhận bởi ai đó không? - điều đó có quan trọng không? Ta có bắt buộc phải thế không?'
Đó là lo lắng liên tục trong Suối Nguồn - The Fountainhead, một trong những tiểu thuyết nổi tiếng nhất của thế kỷ 20 của nữ tác giả Ayn Rand. Với hơn 6,5 triệu bản được bán ra trên toàn thế giới, Suối Nguồn kể về cuộc hành trình của một kiến trúc sư trẻ theo đuổi chủ nghĩa cá nhân, mang trong mình đam mê thiết kế các công trình kiến trúc sống và lịch sử. Đặc biệt, nhân vật chính là biểu tượng của sự tranh đấu cho quan điểm “tôn vinh con người” trong một xã hội hiện thực phũ phàng: “Hàng ngàn năm trước, một người lần đầu tiên khám phá ra lửa, có lẽ đã bị đốt sống bởi chính ngọn lửa mà anh ta đã dạy cho người khác cách làm sáng.”
Chuyện về một sinh viên bị đuổi học...
Vào mùa xuân năm 1922, sau khi bị đuổi học ở trường kiến trúc Staton vì thiếu sự tôn trọng đối với quy định của trường và kiến thức của các giảng viên, Howard Roark đến New York làm việc cho nhà kiến trúc tài năng Henry Cameron - một nhân vật thất bại vì không chạy theo thị hiếu và thị trường. Mặc dù cùng học trường kiến trúc Staton, đôi khi Roark giúp đỡ Peter Keating với các dự án, nhưng sau khi tốt nghiệp, Keating nhanh chóng thành công nhờ sự ngoại giao và các mối quan hệ, trở thành đối tác của Guy Francon. Công ty Francon & Heyer sau đó đổi tên thành Francon & Keating. Sau khi Cameron nghỉ hưu, Keating thuê Roark nhưng sớm đuổi anh vì không tuân theo chỉ đạo của Francon.
Sau thời gian làm việc ngắn tại một công ty khác, Roark mở văn phòng riêng, gặp khó khăn trong việc tìm kiếm khách hàng và cuối cùng phải đóng cửa văn phòng. Anh làm công việc thợ khai thác tại mỏ đá granit của Francon, sau đó gặp Dominique Francon - con gái của Francon, một phụ nữ viết bài trang trí nội thất cho Ngọn Cờ New York. Tại đây, có một sức hút bí ẩn dẫn đến một đêm dạ với nhau. Ngay sau đó, Roark trở về New York và gặp Ellsworth M. Toohey - tác giả của mục kiến trúc trong tờ Ngọn Cờ New York, khiến một trong những khách hàng kiện Roark ra toà. Dù được bảo vệ bởi Roark nhưng anh vẫn thua kiện, Dominique thất vọng về việc mà những người như Roark không được công nhận vĩ đại, cô quyết định sống trong thế giới thực, kết hôn với Keating và làm mọi điều Keating muốn. Thậm chí, để Keating nhận được hợp đồng Stoneridge - một dự án rất lớn của Gail Wynand (chủ sở hữu và biên tập tờ Ngọn Cờ New York), Dominique đồng ý ngủ với Wynand. Với sức hút mạnh mẽ từ vẻ đẹp và lòng trung thành của một phụ nữ trẻ ẩn giấu nỗi khao khát yêu thương và niềm tin vào tài năng chân chính, Wynand yêu cầu Keating ly dị và kết hôn với Dominique.
Muốn xây ngôi nhà cho chính mình và người vợ xinh đẹp, Gail Wyand nhận ra rằng mọi công trình kiến trúc mà ông ấy thích đều do Roark thiết kế, vì vậy ông mời Roark đến để xây dựng ngôi nhà. Roark và Wynand trở thành bạn thân và Wynand không hề biết về mối quan hệ quá khứ giữa Roark và Dominique. Guy Francon đã nghỉ hưu, chỉ còn lại Keating và công ty đang gặp khó khăn, Keating xin Toohey giúp đỡ để có được dự án nhà ở Cortlandt và yêu cầu Roark thiết kế. Roark đồng ý thiết kế Cortlandt dưới tên của Keating với điều kiện rằng toà nhà sẽ được xây dựng chính xác như thiết kế. Khi Roark trở về từ chuyến đi dài cùng Wynand, anh phát hiện rằng thiết kế Cortlandt đã bị thay đổi, và Roark đã phát nổ toà nhà.
Roark bị bắt, Wynand cố gắng bảo vệ Roark bằng mọi cách nhưng trước áp lực từ công chúng và nhân viên, Wynand đã phải đưa ra bản tố cáo Roark để tờ Ngọn Cờ được trở lại như trước. Tại phiên tòa, Roark nói về giá trị của cái tôi và cần phải duy trì cái tôi đó với chính bản thân mình. Thẩm phán quyết định Roark vô tội. Dominique rời bỏ Wynand và kết hôn với Roark. Wynand quyết định đóng cửa tờ Ngọn Cờ New York và yêu cầu Roark thiết kế một công trình minh chứng cho dấu ấn và quyền uy của mình.
… những người sáng tạo với “Chân lý Ngược dòng”…
Với cách viết đơn giản, ngắn gọn và dễ hiểu, tác phẩm xoay quanh một số ít nhân vật như Peter Keating, Ellsworth M.Toohey, Gail Wynand và Howard Roark nhưng lại tạo nên một sức hút mạnh mẽ thông qua cốt truyện tập trung vào các nhân vật chính trong một thế giới điển hình với những mối quan hệ phức tạp. Điều này có thể là thành công của nữ tác giả và nhà tâm lý học Ayn Rand hay chỉ đơn giản là sự thuần khiết và tinh tế của một câu chuyện lôi cuốn về “cái tôi” của người đọc?
Trong hành trình của Roark trên con đường kiến trúc hiện đại, mà anh cho là tốt hơn so với kiến trúc truyền thống được hầu hết mọi người tôn trọng, ta có thể cảm nhận được đam mê không ngừng nghỉ trong một bức tranh của một người sáng tạo chỉ quan tâm đến công việc của mình và không quan tâm đến thế giới xung quanh, theo triết lý của Roark khi anh đứng trước tòa án:
'Những người sáng tạo luôn có cái tôi. Người sáng tạo không phục vụ cho bất kỳ ai và không phụ thuộc vào bất kỳ ai khác. Họ sống vì bản thân mình. Và chỉ bằng cách sống cho bản thân, họ mới có thể đạt được thành công vĩ đại của con người. Đó chính là bí mật của sự thành công...'
Lý lẽ đó là cơ sở cho cuộc sống của Roark - một người sáng tạo coi công việc như một lý tưởng, một ý nghĩa của cuộc sống. Và chính nhờ triết lý sống đó, Roark, từ đầu câu chuyện, đã hiện diện với một bản sắc riêng biệt, độc đáo với hình thể, trí tuệ và tâm lực của anh, tất cả đều đóng góp cho sự sáng tạo nghệ thuật, thậm chí vẻ bề ngoài không còn quan trọng nữa, cơ thể chỉ là một bộ máy thực hiện các chức năng của tư duy.
Những gì Roark nói và làm phản ánh con người anh, đưa ta suy nghĩ đến Peter Keating, một người lịch lãm, một thủ khoa, một ứng viên tiềm năng cho những vị trí cao trong xã hội. Nhưng vầng sáng quanh Keating nhanh chóng tắt, mặc dù anh vẫn thân thiện và có khả năng giao tiếp, nhưng vì một lý do duy nhất: thiếu tài năng sáng tạo. Công trình của anh không phản ánh bản sắc riêng biệt của một người sáng tạo, mà chỉ là sự phản ánh của một con người được hình thành hoàn toàn bởi xã hội.
Đã đến lúc, vì lý do là
mục tiêu của người sáng tạo là thách thức tự nhiên, trong khi kẻ ăn bám muốn chinh phục con người. Người sáng tạo sống với công việc của mình mà không cần ai khác. Mục đích của họ là chính bản thân họ. Trong khi đó, kẻ ăn bám sống một cuộc sống thứ yếu, cần phải có người khác.
Peter Keating và những nhân vật khác xung quanh Howard Roark, bất kể là tích cực hay tiêu cực, đều giúp tạo ra một tác phẩm đầy kịch tính và triết lý. Họ cho thấy sự đối lập giữa người sáng tạo và kẻ “ăn bám”. Tuy nhiên, hiện nay, xã hội đang đánh giá cao những người chỉ cần “làm việc” và có “tinh thần thái độ tốt” thay vì tài năng và sự sáng tạo. Có lẽ đến lúc chúng ta cần xem lại tiêu chuẩn và định lượng về thành công và tài năng.
…“sự tự lập” đối mặt với “sự phụ thuộc vào đám đông”!
Là một tác phẩm triết lý, Suối Nguồn không chỉ là một cuốn sách mà còn là một tuyên ngôn của những người muốn khẳng định bản thân và mang lại ý nghĩa cho cuộc sống. Cuốn sách không dạy chúng ta về triết lý sống và sự sáng tạo mà là một cảm nhận cá nhân về con đường mỗi người đi trong cuộc sống. Sống cô đơn như Howard Roark hoặc tận hưởng mối quan hệ và danh vọng như Peter Keating, đó là một quyết định.
Nếu chọn Roark, ta phải đối mặt với sự cô đơn vì
Người không vị kỷ không bao giờ yêu cầu người khác phải hy sinh cho họ. Họ sống ngoài mong muốn của người khác và không quan tâm đến họ. Họ không sống vì ai khác và không yêu cầu ai phải sống vì họ.
Nếu chọn Keating, ta phải trang bị thêm năng lực, nếu không muốn phải nhờ người sáng tạo giúp đỡ khi mất tài năng. Những người sáng tạo thường khó chịu khi bị gò bó và ép buộc theo ý muốn của xã hội.
Ngoài đam mê sáng tạo, Suối Nguồn còn là bài học về tình yêu thương, nơi mà tình yêu cũng có thể bị vấn đề bởi định kiến, tiêu cực và sự vụng về. Tình yêu đôi khi là sự tham lam hoặc sự bất lực và đôi khi là sự buông thả. Cuối cùng, chỉ có cách chúng ta buông bỏ và sống cho bản thân mình, chúng ta mới có thể giải thoát từ cảnh khổ đau.
Những nhân vật trong Suối Nguồn có những câu chuyện riêng và dường như khi cuốn sách kết thúc, họ vẫn tiếp tục sống với bản nguyên từ bản tính của mình. Yêu thương, hận thù, đam mê, tất cả đều là phần của cuộc sống và chỉ khi chúng ta tập trung vào bản thân mình, thế giới mới trở nên đơn giản hơn và chúng ta mới có thể thấy hạnh phúc!
Khi mở trang đầu của Suối Nguồn, như bước vào một thế giới lý tưởng, nơi trái tim quyết liệt đầy tham vọng và đam mê, sẵn lòng trả giá bằng bất cứ cách nào. Nhưng khi đóng lại, ta cảm thấy hụt hẫng, có chút luyến tiếc, về khái niệm 'cái tôi vị kỷ', vai trò của người sáng tạo và giá trị của chân lý sáng tạo.
Tác giả: Kim Thơ - MyBook
