Buzz
Trước mỗi chuyến đi, tôi cố gắng từ bỏ mọi định kiến, mọi ước mơ.
Tôi cố gắng để tâm trí trở nên trống rỗng, không kì vọng, không phán đoán.
Tôi dám mạo hiểm để trái tim mình mở ra, hoàn toàn chân thành.
Và tôi bước đi như một tờ giấy trắng, mong muốn được trải nghiệm, được tràn đầy, được thay đổi.
Nguyễn Phương Mai – một cô gái độc thân nhưng vẫn toả sáng theo cách riêng của mình. Chị là tác giả của những cuốn sách du ký mà tôi yêu thích, ngoài những câu chuyện về các vùng đất mà chị đã đi qua, tôi còn ấn tượng với tính cách của chị, một cô gái Việt Nam sáng tạo và tự do, không chỉ là một chút liều lĩnh mà là rất mạnh mẽ, nhưng mạnh mẽ một cách thông minh và hiểu biết. Chị cũng là tác giả của cuốn sách Con Đường Hồi giáo, nếu Con Đường Hồi giáo mô tả chi tiết về các chuyến đi qua các quốc gia Trung Đông, thì Tôi Là Một Con Lừa lại là cuốn sách đầu tiên của chị với cách viết vẫn còn non nớt nhưng rất thật và thể hiện rõ tính cách của Nguyễn Phương Mai. Đọc Tôi Là Một Con Lừa, bạn sẽ nhận ra một nhân vật còn nhiều cá tính và trẻ trung hơn cả tác giả, đó chính là mẹ của chị.
Như một hòn đá lăn – Như một hành trình khám phá
Tự thú: Cuối cùng, tôi là một kẻ phiêu lưu
Vào đầu năm 2010, khi đang làm giảng viên tại Đại học Khoa học Ứng dụng Amsterdam, Nguyễn Phương Mai quyết định nghỉ một năm để “khám phá châu Phi cùng đồng hành Trung Mỹ”. Ngày 1 tháng 1 năm 2010, bắt đầu hành trình dài kéo gấp đôi và một nửa vòng quanh trái đất, với một chiếc ba lô nặng mười một ký và tâm trạng hồi hộp của một kẻ phiêu lưu.
Trong phần mở đầu của cuốn sách, có sự nhận xét từ Đạo diễn Lê Hoàng về Tôi là một con lừa và tác giả của nó. Ông viết rằng “Đi cùng con lừa trở thành một bản năng, đến mức đôi khi con lừa không cần phải nhìn đường. Mai cũng vậy, mặc dù con mắt của cô không che kín. Cảm giác của tôi là cô không cần hỏi ai trước khi bắt đầu hành trình, không bị những quan điểm của thế gian làm trì trệ. Những người như Mai có thể đi mà không biết đi đâu, nhưng không bao giờ đi đến hồi kết. Tôi mong một ngày nào đó có cơ hội nắm lấy tay Mai”
Trải qua hành trình vượt qua năm châu lục với 23 quốc gia, Mai vẫn giữ vững tâm trạng hồi hộp. Gần một năm lênh đênh mang theo chiếc ba lô, kẻ phiêu lưu nhỏ bé đó đã trải qua sự thay đổi liên tục, bị lạc đường, ngơ ngác, bị mất hồn, đôi khi là mất kiên nhẫn hoặc mừng rỡ đến tận cùng. Dù có chuyện gì xảy ra, cô vẫn đứng dậy và nói “Dù sao đi nữa” – không quan trọng, và con lừa trong cô tiếp tục với chiếc ba lô mười một ký đi qua năm châu lục.
Trước hết, ông bà tôi thường nói “Con lừa thích nặng”. Ở tuổi này, vào một buổi tối mùa đông lạnh giá như hôm nay, thường thì những cô gái khác sẽ ngồi trên sofa, cuộn tròn trong chăn, dựa đầu vào vai của người yêu, nhìn TV, ăn hạt dưa, mơ về một kỳ nghỉ xa xôi với spa và nắng ấm. Phiên bản của tôi khác biệt hoàn toàn: Cuộn chân vào một chiếc áo khoác, dựa đầu vào khung cửa sổ không kính trên một chiếc tàu có hai mươi ghế với gần một trăm con người cộng với vài chục con gà và năm chiếc xe đạp. Nếu không có người bạn đồng hành đưa ra vai để che chắn, thì cả đám đông đó đã chồm lên tôi từ lâu. Không có TV, không có sofa, tôi chỉ có thể nhắm mắt đếm cừu để tránh những ánh nhìn châm chọc, nhấn mạnh bản tính không thể lươn lẹo của người Ấn.
Khám phá: Hành trình qua 23 quốc gia - Lần đầu con lừa đi khắp nơi
Đó là chuyến đi để tìm hiểu về nguồn gốc của các nền văn hóa, tìm ra câu trả lời cho những thắc mắc của bản thân, là những trải nghiệm, suy ngẫm và lòng nhân ái. Châu Phi – con đường mòn giữa hai cực, Úc Châu – một nơi lạ trong chính ngôi nhà của mình, Mỹ Châu – những đứa trẻ hoang vu bị lãng quên, Á Âu – vĩ đại với văn minh, mỗi lục địa đều có câu chuyện đặc trưng riêng để khám phá.
Một trong những trải nghiệm đáng nhớ của Nguyễn Phương Mai là làm tình nguyện tại một trại trẻ mồ côi ở Nam Phi. Để tham gia chương trình này, cô phải đóng 700 euro để chi phí cá nhân và đóng góp xây dựng trường học cho trẻ em. Nhưng chưa đầy một tuần, cô đã phải bỏ chạy, không phải vì không thể chịu đựng mà vì giáo viên ở đó chỉ cần đợi tình nguyện viên đến là bỏ lớp đi hóng gió. Tiền góp vào thực tế không giúp ích được gì. Họ vẫn nghèo, và ngày càng nghèo hơn, đến mức không muốn đứng dậy mà chỉ biết than vãn về quá khứ xa xôi do phương Tây để lại.
Nằm dưới bầu trời đầy sao của Nam Phi, bạn của tôi, người da trắng, chia sẻ: “Mai à, châu lục này đang sống thảm hại. Tôi nghĩ Mai nên dừng việc đầu tư vào đây. Tôi hy vọng phương Tây sẽ không còn đầu tư vào đây nữa. Họ cần để châu lục này tự phát triển, tự vươn lên. Như chim phượng hoàng, cuộc sống kết thúc bằng sự tự thiêu cháy, để từ bụi tro của chính cơ thể mình, con chim chúa sẽ tái sinh.
Nam Phi, Namibia, Boswana, Zambia, Malawi, Mozambique, Lesotho, New Zealand, Mỹ, Mexico, Cuba, Guatemala, Belize, Honduras, Nicaragua, Costa Rica, Panama, Colombia, Ecuador, Peru, Bolivia, Argentina, 23 quốc gia trong hành trình của Nguyễn Phương Mai như là những đợt sóng của cảm xúc, của những sự kiện may mắn hoặc không may, của muôn vàn sắc thái văn hóa lịch sử.
Xứ sở New Zealand có lẽ là đất nước đẹp nhất mà tôi từng đặt chân đến. Những chuyến đi dọc theo đảo nam như là một giấc mơ. Phong cảnh hai bên đường đẹp đến nỗi chỉ cần nhắm mắt, giơ máy ra ngoài cửa sổ chụp là đã có một bức ảnh tuyệt vời. Dễ hiểu tại sao đây là nơi quay bộ phim Chúa tể của những chiếc nhẫn, với thiên nhiên hùng vĩ và hoang dã. Những ngày ở New Zealand, tôi ghen tị với bầy cừu. Chúng có những khung cảnh tuyệt vời nhất, những góc nhìn độc đáo nhất, và điều quan trọng là chúng không quan tâm đến điều đó. Ở New Zealand, có nhiều cừu hơn cả người.
Suy ngẫm: Phương Tây qua góc nhìn của mẹ
Du lịch khác gì so với nghỉ mát
Đi tour với hướng dẫn viên, đến các điểm tham quan nổi tiếng, ăn uống tại những nhà hàng sang trọng, chỉ biết mua sắm suốt ngày, không hiểu biết về văn hóa địa phương, điều đó mới là nghỉ mát, ngay cả khi đi đến châu Phi theo cách đó cũng chỉ là nghỉ mát thôi.
Theo quan điểm của Mai và bạn thân, du lịch không nên tham gia tour, vì hầu hết mọi người ở mọi nơi đều hiếu khách, và những trải nghiệm gắn kết với họ thường là sâu sắc và khó quên hơn là việc lang thang chụp ảnh tại những điểm du lịch nổi tiếng.
Dù Phương Mai rất cá tính, nhưng cô phải công nhận rằng có một người đặc biệt mà cô luôn ngưỡng mộ, đó chính là mẹ cô.
Khó có thể tưởng tượng được rằng mẹ cô từng là người thất học, chỉ hoàn thành trình độ văn hóa lớp ba. Mặc dù gia đình ở thành phố nhưng gặp khó khăn nên mẹ cô phải trải qua những thời kỳ khó khăn, thậm chí phải đi ăn xin, suýt chết đói. Khi cô có học bổng du học, mẹ cô là người duy nhất ủng hộ cô từ bỏ công việc ổn định để trở lại làm sinh viên. Từ khi cha mất, cô luôn quyết tâm đưa mẹ đi du lịch nước ngoài, vì mẹ rất thích, và mẹ luôn nói rằng có tiền cứ đi là thích, mỗi ngày một sàng khôn, đi đến nước ngoài là mẹ học được nhiều điều bổ ích, càng học càng phát triển...
…
Mẹ và con gái sang Pháp, phi thẳng đến tháp Eiffel như bao người du lịch khác. Mẹ nhìn lên tháp cao vút và nói: Cái cột điện này to quá nhỉ? Nhưng mà nó thô và xấu quá! Tôi cố gắng thuyết phục mẹ rằng đây là một kỳ quan hiếm có với số lượng khách tham quan phải trả tiền cao để chiêm ngưỡng cao nhất thế giới. Mẹ nói: Con ngốc thế, thấy người ta khen đẹp là con cũng khen. Nếu con không nói cột điện này nổi tiếng thì mẹ cũng không biết. Nó trông xấu quá, làm mắt tôi đau.
Thực tế là mẹ đúng, đó mới đau lòng...
Đêm về sau khi vui chơi, tôi nhìn mẹ và cảm thấy xấu hổ...đưa mẹ đi du lịch để mở rộng kiến thức, cuối cùng sau nhiều chuyến đi, tôi nhận ra rằng chính tôi mới là người có lợi.
Nếu còn có ngày mai
Nguyễn Phương Mai và bạn bè thường lập một danh sách gọi là “bucket list” – những điều cần trải nghiệm trước khi qua đời. Danh sách này của Mai thay đổi liên tục, sau chuyến đi này, cô đã thêm vào danh sách đó những điều như có một chương trình du lịch của riêng mình, chụp ảnh mặc bikini ở Bắc Cực, và thậm chí mơ ước một ngày có thể bay lên cung trăng với vé tên lửa giá rẻ từ NASA. Dù biết là hơi điên một chút nhưng cứ ghi vào danh sách thôi. Còn bạn, bạn đã có kế hoạch gì cho bản thân chưa, bạn muốn làm gì và trải nghiệm điều gì trong cuộc đời của bạn?
Trung Đông từng là nơi mầm non của nền văn minh phương Tây, nơi mà năm trong số bảy kỳ quan của thế giới cổ đại được xây dựng. Không thể phủ nhận rằng trong gần năm thế kỷ, khi châu Âu vẫn đang mơ mộng, Trung Đông đã là đỉnh cao của văn hóa và khoa học thế giới.
Dù Trung Đông hiện tại đã khác xa so với thời kỳ hoàng kim, nhưng không chỉ là những chiếc khăn trùm đầu và những quả bom cảm tử. Hồi giáo, cực đoan, khủng bố... những từ này thường đi cùng với nhau trên các bản tin. Tuy nhiên, thực tế không chỉ là tiếng súng và hình ảnh những người phụ nữ bịt mặt. Bức tranh toàn cảnh về thế giới Hồi giáo thực sự phong phú và đa dạng hơn nhiều, không chỉ giới hạn ở những điều đó.
Trong tập sách tiếp theo, Con đường Hồi giáo, tôi hy vọng sẽ chia sẻ với mọi người một cách sâu sắc và chân thực về cuộc sống hiện tại ở mười ba quốc gia khác nhau... và đây là điều tôi đặt ra trong danh sách những điều muốn làm trong thời điểm hiện tại.
Chia sẻ: Chỉ khi bắt đầu hành trình mới biết được những gánh nặng cuộc sống.
Khi đi xa, tôi càng ít dám phê bình đất nước của mình.
Sau 18 năm, đã đặt chân đến gần 80 quốc gia, đi nhiều, trải nghiệm nhiều, muốn phê bình và tự phê bình trở nên dễ dàng hơn. Tôi nhận ra rằng chẳng còn dám phê nhiều về Việt Nam nữa... Bởi vì hầu hết các vấn đề của Việt Nam, bạn cũng có thể tìm thấy ở nhiều nơi khác, chỉ là mức độ và cách tồn tại khác nhau.
Phụ nữ Việt Nam thật là tài năng.
Tôi luôn ngưỡng mộ những người phụ nữ ở quê hương của tôi. Trong suốt cuộc đời, tôi chưa bao giờ gặp phụ nữ Việt Nam nào chỉ làm nội trợ mà không tham gia vào các hoạt động khác như trồng cây, buôn bán... Họ luôn làm việc hết mình. Từ khi sinh ra, họ đã được xã hội kỳ vọng sẽ trở thành siêu nhân, phải vừa 'giỏi việc nước', vừa 'đảm việc nhà' ...
Tôi rất may mắn khi cuộc sống và công việc ở Tây Âu cho phép tôi có điều kiện để bắt đầu một hành trình mới... Những gì tôi làm, có thể được coi là to lớn và không bình thường, nhưng thực ra, đó chỉ là những điều rất bình thường ở các quốc gia khác. Vì vậy, tôi thật lòng ngưỡng mộ những người ở nhà mà có thể rời khỏi nơi an toàn của họ. Họ giỏi hơn tôi nhiều lần, mặc dù thành tựu của họ có thể không được công bố công khai.
Gửi đến các bạn trẻ.
Phần cuối của cuốn sách là những suy nghĩ và lời nhắn gửi của tác giả đến các bạn trẻ mười tám tuổi, những người bắt đầu phải chịu trách nhiệm với cuộc sống của họ, những người sắp phải đối mặt với những thách thức đầu tiên, như là việc trượt đại học. Tại trường đại học của tôi, tôi đã nghe câu chuyện cảm động của một người bạn đến từ Hồng Kông, khi cô ấy khóc và chia sẻ ảnh của người bạn thân của mình: “Bạn tôi tự tử vì trượt đại học. Tôi ở đây học cả phần của cô ấy. Tôi chia sẻ điều này vì muốn những bạn từ châu Âu và Mỹ hiểu rằng, sự lười biếng và việc học như đi chơi của các bạn là điều khiến sinh viên châu Á chúng tôi không chỉ khinh thường mà còn ghen tị.”
Và chắc chắn, một con lừa trượt đại học không chỉ có thể đứng dậy, mà còn có thể vượt qua một chặng đường dài mà không có nhiều khó khăn như tôi đang phải đối mặt, thì những bạn trẻ thông minh và năng động của thế hệ mới sẽ vượt xa, để con lừa tôi ở phía sau.
Nguyễn Phương Mai là người phụ nữ mà tôi học được rất nhiều điều từ đó, một phần qua việc đọc cuốn sách 'Tôi là một con lừa'. Tôi đã học được từ cô ấy sự can đảm và độc lập, sự liều lĩnh nhưng vẫn biết quý trọng bản thân, để trở thành một quý cô độc thân mà vẫn long lanh. Cô ấy đã giúp tôi nhận ra rằng để trưởng thành, chúng ta cần phải đi, và đi để thêm yêu quý đất nước của mình, để tự hào về Việt Nam. Những chuyến đi phía trước của cô ấy luôn là điều tôi mong đợi, và Phương Mai vẫn giữ nguyên vẻ trẻ trung, như một viên đá lăn không bao giờ bám rêu, 'Phương Mai không bao giờ già, và tôi cảm thấy rằng với cách cô ấy sống này, cô sẽ trẻ mãi đến khi qua đời'.
Rất khó để mô tả về tất cả 23 quốc gia mà Phương Mai đã đặt chân đến, bởi mỗi quốc gia đều là một câu chuyện và một trải nghiệm độc đáo mà một bài đánh giá không thể diễn tả hết. Nhưng nếu bạn là một người đọc yêu thích cuốn sách này, tôi tin chắc rằng, giống như tôi, bạn sẽ muốn từ bỏ mọi ràng buộc của cuộc sống để trở thành một con lừa, và bắt đầu cuộc hành trình với trái tim mở toang.
'Tôi luôn nghĩ rất đơn giản, bố mẹ ban cho mình hình dáng này thì chăm sóc, tôn trọng cho nó cũng là một hành động hiếu thảo' - Nguyễn Phương Mai.
Tác giả: Xoan Nguyễn - MyBook
