Buzz
Cuốn sách “Tư Duy Về Số” có thể thay đổi triệt để cách bạn tiếp cận và hiểu về quá trình học. Bạn sẽ được học những phương pháp học đơn giản, hiệu quả và được các nghiên cứu chứng minh. Quan trọng hơn, bạn sẽ cảm thấy hứng thú khi học, đam mê và thưởng thức thay vì cảm thấy khó khăn và chán nản.
Toán học, với những con số, phương trình, và những định luật, là điều khiến rất nhiều nhà khoa học say mê. Tuy nhiên, đối với nhiều người, Toán lại là nỗi ám ảnh. Nếu bạn vừa rớt môn Đại Số, điểm số Toán ở trung học gây ra sự lo lắng, và bạn nghĩ rằng bạn không thể vượt qua môn Toán ở trường đại học. Bạn tin rằng để thành thạo môn Toán cần có năng khiếu, và chắc chắn rằng bạn không phải là người được ban tặng năng khiếu đó.
Mỗi ngày, chúng ta phải học rất nhiều về Toán, nhưng lại không có ai dạy chúng ta cách học. Chúng ta thường chỉ đọc qua lý thuyết, làm theo mẫu, áp dụng các bước giải theo cách máy móc, luyện giải rất nhiều bài và tham gia thi cử. Liệu Toán học thực sự phức tạp như vậy không? Điều gì khiến mọi người say mê môn học này? Và làm thế nào để vượt qua môn Toán và các môn khoa học? Cuốn sách “Tư Duy Về Số” của Barbara Oakley sẽ giúp bạn tiếp cận với Toán học và chỉ cho bạn cách làm chủ môn học này.
Trước khi đọc cuốn sách, tôi tin rằng nhiều người trong số chúng ta vẫn áp dụng chiến lược học không hiệu quả, như tiến sĩ Oakley đã chia sẻ ở đầu sách:
Hầu hết mọi người thường áp dụng chiến lược đọc lặp đi lặp lại - nghĩa là chỉ đơn giản đọc sách hoặc ghi chú nhiều lần. Chúng tôi và các nhà nghiên cứu khác đã thấy rằng chiến lược này, thụ động và thiếu sáng tạo, làm cho họ học ít, thậm chí không học gì cả.
[...] Chúng ta đọc đi đọc lại không phải vì ta ngốc hay lười, mà vì chúng ta là nạn nhân của một ảo tưởng về nhận thức. Khi chúng ta đọc tài liệu nhiều lần, nội dung trở nên quen thuộc và lưu loát, có nghĩa là não bộ sẽ xử lí nội dung này dễ dàng hơn. Lúc đó chúng ta lại cho rằng đây là dấu hiệu chứng tỏ chúng ta đã hiểu rõ một điều gì đó, nhưng thực sự thì chưa.
“Mở cánh cửa”
“Hãy bình tĩnh: sự cố gắng quá mức lại làm chúng ta trở nên cố chấp”
Tác giả chỉ ra một nghiên cứu quan trọng trong thế kỷ 21 cho thấy có hai loại mạng lưới thần kinh trong não, mạng lưới trạng thái tập trung cao và trạng thái nghỉ ngơi thoải mái hơn. Tư duy theo chế độ tập trung là cần thiết khi học toán và khoa học. Nó chứa đựng phương pháp tiếp cận trực tiếp để giải quyết một vấn đề một cách hợp lý, tuần tự và có tính phân tích. Còn tư duy theo chế độ phân tán cho phép chúng ta đột ngột có cái nhìn sâu sắc mới về vấn đề đang phải chật vật giải quyết.
Nếu bạn đang cố gắng hiểu hoặc định hình một điều gì mới mẻ, cách tốt nhất là hãy ngưng tập trung suy nghĩ chính xác và phơi bày ra “bức tranh toàn cảnh” giúp chế độ phân tán hoạt động.
Chương 3: Học tập là sáng tạo – Bài học từ chiếc chảo rán của Thomas Edison
Trước hết, hãy sử dụng chế độ tập trung để hiểu rõ các khái niệm và vấn đề trong toán học và khoa học. Sau khi hoàn thành giai đoạn nỗ lực tập trung, hãy để chế độ phân tán chiếm ưu thế, thử thư giãn bằng cách làm một việc khác. Tuy nhiên, những người có khả năng tự kiểm soát bản thân mạnh mẽ gặp nhiều khó khăn nhất khi cố gắng chuyển từ chế độ tập trung sang chế độ phân tán. Lúc này, chuyên gia sáng tạo Howard Gruber đã đề xuất một trong 3 chữ B sẽ hữu ích cho bạn. Đó là bed (giường), bath (bồn tắm), bus (xe buýt).
Chương 4: Kỹ Thuật Xây Dựng Khối Thông Tin và Tránh Sai Lầm về Sức Mạnh
Các bước cơ bản để hình thành một khối thông tin:
- Tập trung sự chú ý vào các thông tin bạn muốn kết hợp.
- Hiểu được ý tưởng cơ bản mà bạn đang cố gắng hình thành khối thông tin.
- Xác định bối cảnh để bạn hiểu được khi nào và tại sao bạn cần sử dụng khối thông tin này.
Hồi ức đơn giản - việc nhớ lại những ý chính mà không cần nhìn vào sách - là một trong những cách tốt nhất để khởi đầu quá trình thu thập thông tin.
Chương 5: Phòng tránh trì hoãn
Hãy tưởng tượng nếu bắp chân của bạn gào lên như thế nào nếu bạn chỉ bắt đầu tập luyện cho cuộc đua marathon vào đêm trước khi diễn ra. Tương tự, bạn không thể hiểu toán học và khoa học nếu chỉ cố gắng vào phút cuối.
Chúng ta thường trì hoãn những điều khiến chúng ta cảm thấy không thoải mái. Nhưng có một điều quan trọng cần nhớ: Chỉ chờ đợi khiến chúng ta cảm thấy đau đớn. Khi những người sợ toán thực sự làm toán, cơn đau đó sẽ biến mất. Chuyên gia về trì hoãn Rita Emmett giải thích như sau:
Nỗi sợ chờ đợi việc thực hiện một công việc sẽ tốn thời gian và năng lượng hơn là thực hiện công việc đó.
Chương 6: Xác sống, mọi nơi – Đào sâu để hiểu rõ hơn về thói quen trì hoãn.
Trong phần này, tác giả nhấn mạnh việc thực hiện các hành động theo thói quen để tiết kiệm năng lượng và giải phóng tâm trí cho các hoạt động khác.
Hãy chia nhỏ các công việc và làm chúng một cách chăm chỉ trong thời gian ngắn. Pomodoro là một phương pháp giúp tập trung. Bằng cách tập trung vào quá trình thay vì kết quả, bạn sẽ tránh được việc tự phê phán. Điều này ngăn chặn sự trì hoãn không chỉ khi học toán và khoa học mà còn khi chuẩn bị những bài viết quan trọng trong nhiều môn học ở trường đại học.
Chương 7: Xây dựng khối hay sự nghẽn lối của thông tin? – Cách tăng kiến thức và giảm lo âu.
Làm thế nào để xây dựng một khối thông tin mạnh mẽ?
- Giải toàn bộ bài tập trên giấy.
- Giải lại một lần nữa, chú ý từng bước chính.
- Nghỉ ngơi.
- Ngủ.
- Lặp lại một lần nữa.
- Bắt đầu làm một bài mới.
Đôi khi, dù bạn học tập chăm chỉ, số phận vẫn chơi khăm. Nhưng hãy nhớ rằng: Nếu bạn chuẩn bị kỹ càng bằng cách rèn luyện và tích lũy kiến thức, bạn sẽ thấy may mắn dần đến với mình. Nói cách khác, nếu không dám thử, bạn chắc chắn sẽ thất bại, nhưng nếu kiên trì và nỗ lực, bạn sẽ đạt được nhiều thành công hơn.
Chương 8: Công cụ, kỹ thuật và mẹo
Các kỹ thuật tinh thần là những công cụ mạnh mẽ nhất. Một số kỹ thuật hữu ích bao gồm:
- Đặt bản thân vào một không gian yên tĩnh như thư viện để tránh bị phân tâm.
- Phớt lờ những suy nghĩ phân tâm bằng cách chỉ để chúng trôi qua.
- Thay đổi cách nhìn về các tình huống khó khăn để chuyển sự chú ý từ tiêu cực sang tích cực.
- Nhận ra rằng có những cảm xúc tiêu cực khi bắt đầu công việc là điều bình thường.
Mấu chốt để ngăn chặn sự trì hoãn là lập danh sách công việc hàng ngày một cách hợp lý, dựa trên kế hoạch tổng thể hàng tuần để đảm bảo bạn đang tiến đúng hướng.
Trong phần này, tác giả cũng giới thiệu nhiều ứng dụng và trang web sắp xếp công việc hiệu quả.
Chương 9: Tổng kết về việc đánh bại tình trạng trì hoãn.
Trong các chương trước, tác giả đã phân tích và đưa ra nhiều ví dụ về sự trì hoãn. Ở chương này, tiến sĩ muốn chỉ ra cách vượt qua tình trạng này:
- Cam kết thực hiện các nhiệm vụ nhất định mỗi ngày.
- Lập kế hoạch cho công việc của ngày mai vào tối hôm trước để não bộ có thời gian xử lý mục tiêu.
- Tổ chức công việc thành một loạt thử thách nhỏ.
- Hãy chú ý đến các dấu hiệu dẫn đến việc trì hoãn.
- Hãy chuẩn bị kế hoạch dự phòng cho những lúc bạn bị trì hoãn, vì không ai là hoàn hảo.
- Những việc khó chịu nhất thường là những việc cần làm đầu tiên.
Chương 10: Nâng cao trí nhớ của bạn và chương 11: Thêm nhiều phương pháp ghi nhớ.
- Tạo ra các hình ảnh tươi sáng hoặc so sánh sống động để ghi nhớ.
- Lặp lại cách khoảng cách để củng cố ý tưởng trong trí nhớ.
- Sử dụng các nhóm từ viết tắt để đơn giản hóa và nhóm các thông tin bạn đang nghiên cứu.
- Tạo ra các câu chuyện.
- Viết và nói chậm lại những điều bạn đang học có thể tăng cường việc ghi nhớ.
- Việc tập thể dục là rất quan trọng để giúp nơ-ron phát triển và tạo ra các kết nối mới.
Chương 12: Hãy học cách trân trọng tài năng của bản thân.
Mỗi người đều có những tài năng đặc biệt riêng. Hãy nhớ rằng: “Khi một cánh cửa đóng lại, một cánh cửa khác sẽ mở ra.” Hãy luôn đối diện với cuộc sống một cách lạc quan và nhận ra cơ hội mới.
Trong chương 14, bạn sẽ được trải nghiệm phương pháp “Phát triển trí tưởng tượng qua các bài thơ phương trình”. Trong mỗi phương trình, có những ý tưởng ẩn sau, giống như những bài thơ. Một trong những điều quan trọng nhất khi học toán và khoa học là làm cho các khái niệm trừu tượng trở nên sống động trong tâm trí.
Chương 15: Học cách tái sinh
Chúng ta sẽ học được nhiều điều quan trọng trong chương này. Đầu tiên là vai trò của tự học. Tự học là phương pháp học sâu sắc và hiệu quả vì nó tăng cường khả năng tư duy độc lập. Nếu bạn không nắm được kiến thức cơ bản ngay lập tức, đừng nản lòng. Đáng ngạc nhiên là thường những học sinh “chậm hiểu” sẽ đối mặt với các vấn đề quan trọng mà những học sinh nhanh nhẹn bỏ qua. Khi cuối cùng hiểu ra vấn đề, bạn sẽ hiểu sâu sắc hơn cả những sinh viên nhanh nhẹn.
Chương 16: Tránh tự tin quá mức.
Nguyên tắc quan trọng nhất là bạn không nên tự dối lòng – vì chính bản thân bạn là người dễ bị tự lừa nhất.
(Nhà vật lí Richard Feynman, đưa ra lời khuyên về cách tránh ngụy biện trong khoa học)
Chế độ tập trung có thể khiến bạn mắc những lỗi nghiêm trọng dù bạn tự tin làm đúng. Kiểm tra lại bài làm giúp bạn nhìn nhận rộng hơn và sử dụng cách tư duy khác biệt để phát hiện lỗi. Bạn cũng có thể tránh tự tin quá mức bằng cách làm việc nhóm, đặc biệt với những người có tính hướng nội.
Chương 17: Chiến đấu với bài thi
Dù sao thì bạn cũng phải đối mặt với các kỳ thi. Kiểm tra là một phần không thể thiếu trong quá trình học tập, có sức mạnh không ngờ.
Khi làm bài thi, hãy bắt đầu với những bài có vẻ khó nhất. Nhưng nếu bạn gặp khó khăn hoặc cảm thấy bế tắc, hãy dừng lại sau một đến hai phút đầu tiên.
Một bí quyết cho những thí sinh lo lắng là tập trung vào hơi thở. Cuối cùng, hãy nhớ kiểm tra lại bài. Ý thức có thể khiến bạn tin rằng bạn đã làm đúng, nhưng không phải lúc nào cũng như vậy. Vì vậy, hãy thường xuyên kiểm tra lại và tự hỏi: “Có vẻ hợp lý không?”
Chương 18: Khám phá tiềm năng
- Sử dụng khả năng nhớ lại.
- Tự kiểm tra bản thân.
- Phân chia các vấn đề thành từng phần nhỏ.
- Tạo ra sự cách biệt giữa các lần ôn lại.
- Thay đổi giữa các phương pháp giải bài khi ôn tập.
- Đưa ra thời gian nghỉ giải lao.
- Sử dụng câu hỏi để giải thích và so sánh một cách đơn giản.
- Tập trung vào nhiệm vụ.
- Ưu tiên làm những công việc khó chịu đầu tiên trong ngày.
- Sử dụng hình ảnh tương phản.
Kết luận:
“Một Tâm Trí Cho Số” – Cuốn sách này, dày hơn 300 trang, đã chứng minh rằng để thành thạo toán học và khoa học không chỉ là vấn đề của khả năng tự nhiên, mà còn là kỹ năng có thể được rèn luyện. Điều quan trọng không phải là trí tuệ của bạn ra sao hay bạn học được bao lâu, mà là cách bạn học. Những phương pháp học này không chỉ áp dụng cho toán học mà còn phù hợp với mọi lĩnh vực bạn muốn học. Và bây giờ, không có gì có thể ngăn bạn trở thành một học sinh xuất sắc, một người tiên phong trong học tập.
Tác giả: Thu Thảo - Nhóm Sách của Tôi
Tham gia nhóm Sách của Tôi để có cơ hội đọc và nhận những cuốn sách thú vị. Đăng ký làm CTV tại đây: https://goo.gl/forms/7pGl3eYeudJ3jXIE3
