[MyBook] Nhận Xét Sách 'Cú Hích': Viên Ngọc Sáng Của Trí Tuệ Con Người

Hàng ngày, chúng ta phải đối mặt với nhiều quyết định, nhưng đôi khi lại chọn sai. Con người dễ bị ảnh hưởng bởi nhiều định kiến, khiến chúng ta trở nên ngớ ngẩn. Đó là lý do cần có những 'cú hích' để tạo ra sự khác biệt. Richard H. Thaler và Cass R. Sunstein sẽ giúp ta thiết kế môi trường tốt nhất cho bản thân. 'Cú Hích' được xem là một trong những cuốn sách hấp dẫn và kích thích tư duy nhất trong những năm gần đây. Hãy cùng khám phá!

1. Quyết định tồi tệ thường là do thiếu hoặc quá nhiều thông tin

Tại sao chúng ta thường quyết định không tốt cho bản thân?

Trong nhiều trường hợp, chỉ đơn giản là do thiếu hoặc quá nhiều thông tin, hoặc không thể đoán trước được hậu quả của hành động của mình. Chỉ khi có đủ thông tin và có thể xử lý chúng, chúng ta mới có thể đưa ra quyết định đúng đắn.

Ví dụ, khi chọn kem ở cửa hàng, chúng ta thường quyết định một cách nhanh chóng. Dựa trên kinh nghiệm, chúng ta biết kem dâu thường ngon hơn kem xoài. Bởi đã có đủ thông tin và xử lý chúng một cách nhanh chóng.

Tuy nhiên, trong những trường hợp nghiêm trọng hơn, như việc có nên vay tiền hay không. Có nhiều loại vay tiền khác nhau: trả sau, trả góp, vay tiêu dùng, chứng khoán, tài chính cơ bản, tạm ứng tài chính, và nhiều loại khác.

Một số trong số đó có lãi suất cố định, một số có lãi suất biến đổi, và tất cả đều gây ra chi phí phát sinh. Nhưng thông tin đó thường không rõ ràng, thường được in nhỏ trên tấm bìa quảng cáo sặc sỡ.

Nói cách khác, dù có biết được tất cả thông tin, việc lựa chọn và so sánh dịch vụ này vẫn rất khó khăn. Những tình huống như vậy thường khiến ta cảm thấy hoàn toàn lúng túng.

1. Con người thường hành động dựa trên cảm xúc

Khi nhìn thấy một em bé cười, ta không thể không cười theo. Việc 'quyết định' cười đó xảy ra tự động, không cần suy nghĩ.

Nhưng khi cần tính 347 nhân 12, ta lại phải tập trung, vì việc tìm ra kết quả đòi hỏi sự nỗ lực và thời gian.

Dưới đây là một số ví dụ mô tả hai cách suy nghĩ khác nhau:

• Khi đối diện với em bé, ta sử dụng Hệ thống Tự động, như là cảm xúc.
• Khi làm toán, ta sử dụng lý trí hoặc Hệ thống Suy nghĩ.

Chúng ta không có đủ thời gian hoặc năng lượng để suy nghĩ về từng hành động nhỏ hàng ngày, vì vậy thường để Hệ thống Tự động kiểm soát hành động của mình.

Hệ thống này hoạt động khá tốt - nhưng không phải lúc nào cũng vậy.

Dựa trên sự đơn giản hóa, Hệ thống Tự động thường được hỗ trợ bởi một khung cảm xúc và kinh nghiệm cá nhân. Ví dụ, khi dự đoán nguy cơ mắc đột quỵ, ta thường nghĩ đến số người mà ta biết đã từng bị đột quỵ.

Nếu không quen ai đã từng bị đột quỵ, ta thường cho rằng nguy cơ mắc phải đột quỵ của mình rất thấp. Vì vậy, ngay cả khi nguy cơ của ta rất cao, ta không có biện pháp phòng tránh nào.

Nói khác, cảm xúc đầu tiên thường dẫn đến những phán đoán sai lầm và sau đó là những quyết định không sáng suốt.

1. Đôi khi, chúng ta đưa ra quyết định sai lầm vì không kiềm chế được cám dỗ hoặc hành động thiếu suy nghĩ

Nếu bạn đưa một điếu thuốc cho một người nghiện hút thuốc lâu năm trong quá trình cai thuốc, họ sẽ gặp khó khăn khi kiềm chế sự cám dỗ. Mặc dù họ muốn từ bỏ và hiểu rõ về hậu quả của thuốc lá, họ vẫn có thể bị cuốn vào việc hút một hơi.

Thiếu ý chí là lý do của những quyết định không sáng suốt này: mặc dù đã có dự định từ trước, nhưng cám dỗ quá lớn. Cảm xúc thoáng qua cũng đưa chúng ta vào những tình huống tương tự.

Ví dụ, các thí nghiệm đã chỉ ra rằng khẩu phần ăn lớn sẽ khiến chúng ta ăn nhiều hơn. Nếu có một suất ăn lớn trước mặt, chúng ta sẽ ăn nhiều hơn bình thường - ngay cả khi không ngon.

Trong một thí nghiệm, các nhà nghiên cứu đã đưa các đối tượng tham gia đến xem phim. Trước khi vào rạp, họ được tặng một túi bỏng ngô đã để lâu - một nửa nhận túi nhỏ, nửa còn lại nhận túi trung bình.

Mặc dù hầu hết mọi người tham gia đều cho rằng bỏng ngô không ngon, nhưng họ vẫn ăn rất nhiều - và những người có túi lớn thậm chí ăn hết nhiều bỏng hơn trong túi to của họ.

1. Một số công ty đã tận dụng xu hướng làm cho con người đưa ra quyết định sai lầm

Để thành công, các công ty phải bán sản phẩm và kiếm lợi nhuận. Để làm điều này, họ phải đáp ứng nhu cầu của khách hàng.

Việc sản phẩm có hiệu quả tích cực hoặc tiêu cực đối với khách hàng không phải là ưu tiên của một số công ty - họ chỉ quan tâm liệu khách hàng có mua sản phẩm hay không.

Đôi khi, các công ty không chỉ đáp ứng các nhu cầu hiện có mà còn có thể tạo ra những nhu cầu mới cho khách hàng.

Ví dụ, nhiều người không biết phải làm gì khi đối diện với cám dỗ và không suy nghĩ kỹ về hậu quả của quyết định tức thời. Các công ty đã tận dụng điều này để kích thích khách hàng mua nhiều hơn dự kiến ban đầu.

Đây là cách tiếp cận chính của những công ty muốn thúc đẩy việc bán ra các khẩu phần ăn lớn thay vì cỡ thông thường, và sự có sẵn của các khẩu phần ăn lớn là một trong những lý do tại sao nhiều người ăn quá nhiều.

Việc đăng ký dùng thử các dịch vụ định kỳ là một trường hợp khác mà các công ty tận dụng điểm yếu của con người. Bạn có thể đăng ký và nhận dịch vụ định kỳ miễn phí trong một khoảng thời gian nhất định, nhưng nếu bạn không hủy đăng ký trong thời hạn được quy định - nó sẽ tự động gia hạn và bạn sẽ tiếp tục sử dụng dịch vụ định kỳ - và phải trả tiền cho điều đó.

1. Cú hích là những thay đổi thông minh tùy thuộc vào từng tình huống để tránh cho chúng ta khỏi việc đưa ra quyết định sai lầm

Làm thế nào để tránh việc đưa ra các quyết định sai lầm? Đó chính là sử dụng các cú hích hoặc đẩy nhẹ vào hướng đúng.

Các cú hích không phải là những lời cấm hoặc thông điệp quảng cáo thông minh. Hơn thế nữa, chúng là những biện pháp khôn ngoan giúp chúng ta dễ dàng hành động theo hướng tốt nhất mà không cần phải tuân theo một nguyên tắc cụ thể.

Đơn giản mà nói, các cú hích giúp chúng ta tự do đồng thời cũng giúp chúng ta dễ dàng đưa ra những lựa chọn đúng.

Bày trái cây ở những vị trí dễ thấy và đặt đồ ăn vặt ở những chỗ ít gây chú ý hơn trong một nhà hàng là một cú hích: chúng ta phân vân giữa việc mua một quả táo và một thanh kẹo, nhưng sự sắp xếp như vậy nhắc chúng ta đến việc ăn quả táo có lợi hơn cho sức khỏe.

Tất nhiên, những cú hích cũng có thể được sử dụng cho các mục đích ít chân chính hơn, như việc các công ty muốn điều hướng quyết định mua hàng của khách hàng. Ví dụ, ở siêu thị, các công ty đã sử dụng những cú hích để sắp xếp những món hàng đắt tiền nhất ở những giá hàng ngang tầm mắt.

Tuy nhiên, ví dụ về việc bày biện các loại hoa quả dễ thấy trong nhà hàng cho thấy những cú hích cũng có thể giúp mọi người lựa chọn những giải pháp thay thế lành mạnh hơn và tốt hơn.

1. Sự mặc định là một cú hích rất hiệu quả khiến người ta tự động làm những điều tốt cho bản thân

Để giúp chúng ta không cần phải suy nghĩ mỗi khi đưa ra quyết định, các tình huống cần quyết định nên được thiết kế sao cho các phản ứng tự động sẽ mang lại kết quả tích cực.

Dịch vụ Gmail sử dụng lời nhắc đính kèm. Nếu trong nội dung email xuất hiện từ 'Tìm tệp đính kèm' nhưng không có file nào đính kèm, chương trình sẽ tự động nhận biết và hỏi người dùng 'Bạn có muốn gửi một file đính kèm không?'. Cú hích nhỏ này có thể giúp người dùng tiết kiệm thời gian và tránh được những phiền toái không đáng có.

Các doanh nghiệp có thể chọn một phương thức tương tự để hỗ trợ nhân viên đưa ra các quyết định thông minh, như việc tự động ghi danh vào các kế hoạch hỗ trợ của công ty.

Vì hầu hết mọi người đều có khuynh hướng lười biếng và sợ thay đổi, việc ghi danh vào các kế hoạch hỗ trợ của công ty không nên được để tùy tiện. Tốt hơn là thiết lập chương trình sao cho tất cả nhân viên đều tự động ghi danh và nếu họ không muốn, họ phải từ chối một cách rõ ràng.

Các doanh nghiệp nên lựa chọn cách mặc định để đảm bảo rằng nhân viên làm đúng ngay cả khi họ không làm gì cả.

1. Các cú hích rất hữu ích khi chúng ta đối mặt với quá nhiều sự lựa chọn hoặc khi tương lai đang bị đe dọa

Thời điểm thuận lợi nhất để sử dụng các cú hích là trong những tình huống mà việc đưa ra quyết định đúng là cực kỳ khó khăn đối với chúng ta.

Chúng ta dễ dàng đưa ra quyết định sai khi lợi ích ngay lập tức được nhìn thấy và chúng ta không nhận ra những hậu quả sau này.

Chúng ta thưởng thức thêm một miếng bánh và một ly cocktail sau giờ làm vì chúng mang lại cảm giác thoải mái tại thời điểm đó, nhưng chúng ta chỉ nhận ra hậu quả khi đối mặt với cân nặng vào cuối tháng hoặc đau đầu vào sáng hôm sau.

Một lý do khác gây ra việc đưa ra quyết định sai là thiếu kinh nghiệm để tham khảo.

Khi phải chọn dịch vụ của một công ty bảo hiểm, chúng ta thường không có kinh nghiệm trước đó để dựa vào. Vì chúng ta chỉ phải đưa ra quyết định này một hoặc hai lần trong đời.

Sau khi đã chọn một công ty bảo hiểm y tế, chúng ta cần phải quyết định tiếp theo là chọn gói bảo hiểm nào phù hợp nhất.

Ví dụ, nếu một công ty bảo hiểm cung cấp nhiều loại chính sách, một số khách hàng chỉ quan tâm đến gói bảo hiểm chung và gặp khó khăn trong việc lựa chọn chính sách tốt nhất cho họ, công ty có thể đề xuất một 'chính sách mặc định' có thể đáp ứng hơn 80% chi phí y tế cho mỗi người.

Điều này giúp những người không rõ về bảo hiểm chọn được một chính sách bao phủ nhiều phương pháp điều trị cho các vấn đề sức khỏe phổ biến.

Nhiều người áp dụng các chiêu thức nhằm đạt được mục tiêu cá nhân của họ.

Khi năm kết thúc, nhiều người nhận ra rằng họ lại không thực hiện được những mục tiêu mà họ đã đặt ra ở đầu năm: danh sách mục tiêu dài hơn nhưng vẫn chưa thể hoàn thành.

Nhưng vẫn có những người thành công. Họ đã làm điều đó như thế nào?

Trên trang web Stickk.com, hơn 100.000 người đã tham gia vào các hợp đồng cam kết để đạt được mục tiêu của họ. Sau khi đăng ký, họ đề ra mục tiêu, thiết lập các cột mốc cụ thể và đặt cược tiền vào thành công của mình.

Nếu đạt được mục tiêu, họ nhận lại tiền đó. Nếu không, tiền sẽ được chuyển đến tổ chức hoặc cá nhân mà họ đã chọn ban đầu.

Các quốc gia và tổ chức nên tận dụng các cú hích để khuyến khích việc đưa ra các quyết định thông minh.

Những sự khích lệ từ mỗi cá nhân khiến cho quyết định trở nên chín chắn hơn, mang lại lợi ích cho cả cộng đồng.

Xã hội cả lợi khi đa số thành viên đều ra quyết định sáng suốt. Giảm hút thuốc hay thừa cân sẽ giảm chi phí y tế, lợi cho mọi người.

Dù có đánh đổi, nhưng lợi ích dài hạn không bao giờ là muộn màng.

Trong bảo vệ môi trường, việc công khai báo cáo lượng khí thải carbon sẽ thúc đẩy thay đổi hành vi. Điều này tạo áp lực tự nguyện giảm ô nhiễm.

Chương trình mỗi ngày một đô la, có thể giảm thai nghén không mong muốn ở tuổi vị thành niên. Bởi nhiều bà mẹ trẻ thường tiếp tục có thai ngay sau khi sinh con đầu lòng ở tuổi teen.

Các biện pháp khích lệ cũng có thể giảm thai nghén không mong muốn ở tuổi teen. Đa số bà mẹ trẻ sau khi sinh con ở tuổi teen thường lại mang thai ngay sau đó.

Để giải quyết vấn đề này, một số thành phố ở Mỹ đã chi trả cho các bà mẹ teen một đô la mỗi ngày nếu họ không mang thai. Điều này tiết kiệm hơn cho người đóng thuế so với việc hỗ trợ trẻ em sinh ra từ bà mẹ teen.

Các công ty cũng áp dụng các biện pháp khích lệ để giúp khách hàng của họ tránh những lỗi. Nếu quên cài dây an toàn trong xe, chiếc xe sẽ kêu còi để nhắc nhở cài dây an toàn. Nếu nhiên liệu gần hết, đèn báo sẽ nhấp nháy để nhắc nhở dừng đổ nhiên liệu. Những biện pháp này không ép buộc nhưng giúp tránh quên.

Lời kết

Thông điệp chính của cuốn sách:

Mọi người thường đưa ra quyết định không khôn ngoan, nhưng chỉ cần những thay đổi nhỏ - gọi là biện pháp khích lệ - có thể thúc đẩy mọi người đưa ra quyết định tốt hơn. Đó là lý do tại sao các quốc gia và tổ chức tư nhân cũng nên áp dụng các biện pháp khích lệ.

Nguồn tham khảo: http://tramdoc.vn/