“Việc dạy dỗ con là một nghệ thuật mà tất cả cha mẹ đều cần phải học. Bạn có thể thất bại trong hôn nhân, sự nghiệp, nhưng đừng bao giờ thất bại trong việc nuôi dạy con cái - vì đó chính là thất bại lớn nhất trong cuộc đời. “Con muốn học mà cha mẹ không dạy” cũng đau lòng như “con muốn được nuôi, mà cha mẹ không còn”. Vậy, làm sao để dạy dỗ con cái đúng cách? Câu trả lời có trong cuốn “Vô Cùng Tàn Nhẫn Vô Cùng Yêu Thương” của Sara Imas. (Conlatatca)
Điều tốt đẹp nhất mà mọi gia đình mong muốn chính là tiếng cười của trẻ thơ, nhìn con cái ngoan ngoãn, từng ngày trưởng thành và từng bước tiến lên. Vì vậy, muốn trở thành một người cha, một người mẹ đích thực không dễ dàng. Tôi đã chứng kiến khó khăn của bác hàng xóm khi chăm sóc cậu bé 3 tuổi quá nghịch ngợm, và tôi đã thấy nỗi vất vả, cực nhọc của mẹ tôi khi hàng ngày phải lo cho hai anh em từng bữa ăn ngon, rồi hì hục dọn dẹp nhà cửa,… Tình cờ biết đến cuốn sách “Vô Cùng Tàn Nhẫn Vô Cùng Yêu Thương” của Sara Imas, tôi đã thấy hình ảnh của mẹ tôi, của bác hàng xóm và của rất nhiều bậc làm cha làm mẹ trong đó. Cuốn sách là một gương mẫu để các bà mẹ học hỏi, đó là những quan điểm cổ hữu, cách dạy con sai lầm thúc đẩy chúng ta tìm cách thay đổi, tìm ra phương pháp dạy con đúng đắn.
Tóm tắt nội dung sách:
Chương I: Vô Cùng Tàn Nhẫn Vô Cùng Yêu Thương
Makarenko, một nhà giáo dục nổi tiếng đã từng nói: “Nếu bạn muốn con bạn chết vì ngộ độc, hãy cho nó uống một liều thuốc bạn gọi là hạnh phúc”. Cảm xúc là điều không thể kiềm chế, cũng rất khó để kiểm soát. Yêu thương con cái, không có gì sai nhưng đừng nhầm lẫn giữa việc thương yêu và nuông chiều. Thực tế là, chúng ta không lo sợ rằng cha mẹ không yêu con mình mà chỉ lo rằng họ không biết cách dạy dỗ khi tình yêu dành cho con cái giống như bọt bia, luôn có xu hướng trào dâng. Vậy làm thế nào để yêu thương con cái đúng cách?
Hãy xem xét cách nuôi dạy con của người Do Thái – một tấm gương về phương pháp giáo dục con tiến bộ mà nhiều người đang áp dụng. Họ không chỉ đào tạo con về tri thức mà còn trang bị cho trẻ những kỹ năng làm việc từ khi còn nhỏ. Theo họ, ai không biết nấu ăn cũng không xứng đáng được học hỏi. Một giáo sư đến từ Israel nhận định: Những đứa trẻ được cha mẹ chiều chuộng quá mức sẽ phát triển một nhận thức sai lầm, nghĩ rằng mọi điều cha mẹ làm cho con là điều hiển nhiên và tự cho mình là trung tâm của mọi thứ. Thực tế, không có đứa trẻ nào bất hạnh, chỉ có cách giáo dục làm cho chúng trở nên bất hạnh.
Bốn sai lầm lớn nhất trong việc yêu thương con:
- Một là: Nhầm lẫn giữa việc giáo dục về tố chất và giáo dục nghệ thuật.
Điểm số cao = trường học tốt = bằng cấp đẹp = công việc tốt, nhưng công việc tốt không nhất thiết dẫn đến thành công sự nghiệp.
Xã hội ngày nay cần những người tài không chỉ giỏi về kiến thức mà còn tự trang bị những kỹ năng tồn tại.
- Hai là: Chiều chuộng mọi yêu cầu của con.
- Ba là: Yêu mà không biết dạy dỗ.
- Bốn là: Quan tâm quá mức, ép buộc, lo lắng quá nhiều.
Để giải quyết những lỗi lầm trên, cần một hướng dẫn, tóm gọn trong tám chữ: Vô cùng nghiêm khắc, vô cùng ân cần.
Hãy:
- Yêu thương con theo nguyên tắc làm thì có quả.
- Trì hoãn sự hài lòng, khéo léo từ chối hạnh phúc.
- Lùi bước, biết buông tay.
Nhiều người nghĩ phương pháp giáo dục này có quá nghiêm khắc với trẻ nhỏ, nhưng câu trả lời là không. Nó không làm tổn thương mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái, mà ngược lại, nó củng cố tình thân và tăng cảm giác an toàn cho trẻ. Mục đích của Imas không phải bắt bạn thay đổi cách dạy con mà chỉ muốn chia sẻ cách mà bà đã áp dụng suốt nhiều năm để giờ đây con cái của bà đều thành công. Vì vậy, hãy suy nghĩ và thay đổi trước khi quá muộn.
Chương II: Yêu thương con theo nguyên tắc tự làm tự thưởng
Nhiều phụ huynh cho rằng: yêu thương con bằng mọi cách không đủ, họ nghĩ rằng việc đưa con vào trường tốt, cung cấp dinh dưỡng tốt nhất, xây dựng môi trường an toàn nhất sẽ tạo ra thiên tài, tài năng.
Không có kỹ năng công việc, bạn có thể học tốt, nhưng nếu không biết áp dụng tri thức vào thực tiễn lao động, cuộc sống của bạn sẽ không thể thành công, ngược lại còn dẫn đến hậu quả xấu. (Trích từ “Talmudh')
Việc trang bị kiến thức vững chắc không phải là không cần thiết, nhưng kỹ năng sống cũng không kém phần quan trọng. Rất nhiều sinh viên ra trường với bằng cấp tốt, nhưng vẫn gặp khó khăn trong tìm kiếm công việc. Chúng ta được sinh ra là một điều kỳ diệu. Vì vậy, trách nhiệm của chúng ta là sống hết mình trong thời gian mà Chúa ban cho. Không có đứa trẻ nào là hoàn hảo, chỉ có những đứa trẻ hoàn hảo được sinh ra từ một phương pháp giáo dục hoàn hảo!
Người Do Thái có một cách giáo dục đặc biệt về quản lý tài sản cho trẻ từ khi còn nhỏ, họ muốn trẻ biết rằng để kiếm tiền phải làm việc chăm chỉ, không thể ngồi yên mà có tiền. Họ hiểu rằng kiếm tiền không phải là nô lệ của tiền bạc. Vì vậy, việc thay đổi quan điểm của bạn là cần thiết, nó như một cuộc cách mạng để thay đổi cuộc sống. Hãy dạy trẻ em biết rằng có làm mới có ăn và quản lý tài sản của mình.
Ngoài việc dạy trẻ em biết trân trọng tiền bạc và làm việc chăm chỉ để có được thành công, việc rèn luyện kỹ năng giao tiếp cũng rất quan trọng trong việc đánh giá kỹ năng sống. Không phải bỏ rơi chúng ra ngoài xã hội để tự giải quyết vấn đề của mình. Có người đã nói: “Những đứa trẻ là bản sao của bản thân bạn”. Điều này thực sự đúng, cách bạn đối xử với người khác sẽ là cách con của bạn đối xử với người khác; cách bạn giải quyết vấn đề với con cái sẽ là cách chúng giải quyết vấn đề... Bạn là người thầy giáo dạy kỹ năng giao tiếp cho con em mình để chúng có thể tồn tại. Đừng tạo ra những bản sao chỉ biết học, làm việc theo cách tự động, không biết giao tiếp.
Một là hãy lắng nghe người khác nhiều hơn gấp đôi thời gian bạn nói. Hai là hãy đặt ra nhiều câu hỏi, vì nhu cầu trao đổi thông tin và tri thức là bắt đầu của mối quan hệ giữa con người.
Là những người cha mẹ yêu thương, kiên nhẫn, hy sinh, rộng lượng và chấp nhận tất cả trên thế giới, cha mẹ luôn dành hết tình yêu thương và tất cả những gì họ có cho con cái của mình. Tuy nhiên, quan niệm này có thể làm cho con cái trở nên thiếu tự lập và gặp khó khăn trong cuộc sống. Một quan niệm sai lầm sẽ dẫn đến những hậu quả không mong muốn. Vì vậy, hãy thay đổi trước khi quá muộn, cơ hội luôn dành cho những người biết tận dụng nó, sẵn sàng thay đổi để cải thiện cuộc sống.
Chương III: Hoãn lạc trong tình yêu giả danh
Nhà tâm lý học Mỹ Erich Fromm đã từng nói: Yêu là một nghệ thuật, chúng ta cần phải học hỏi để hiểu rõ. Mỗi người cha mẹ phải trải qua quá trình tìm kiếm và nỗ lực để hiểu về tình yêu.
Khao khát của con người là không giới hạn, nhưng chúng ta chỉ có thể thỏa mãn một số ít, còn nhiều khao khát khác mãi mãi không bao giờ đủ. Khi bạn thỏa mãn yêu cầu của con, bạn đã khiến chúng trở nên phụ thuộc, luôn cảm thấy hạnh phúc và an toàn trong sự bảo vệ mà cha mẹ tạo ra. Chúng cảm thấy mọi thứ quá dễ dàng. Từ đó, yêu cầu và đòi hỏi ngày càng tăng lên và không có điểm dừng. Khi trưởng thành, chúng sẽ gặp khó khăn trong việc tương tác với xã hội, luôn muốn mọi thứ theo ý của mình. Hãy học cách từ chối sự thỏa mãn của con ở mức vừa phải, giảm cảm giác thỏa mãn, tăng sức chịu đựng của chúng và hãy mua cho chúng “bảo hiểm tâm lý” ngay! Hãy dạy con của bạn biết rằng: Mỗi người chỉ có giới hạn trong việc thưởng thức, nếu muốn thỏa mãn nhu cầu của mình, con phải tự nỗ lực để có cuộc sống tốt hơn, không phụ thuộc vào bất kỳ sự giúp đỡ nào.
Ở Israel, các bậc phụ huynh không bao giờ để con sống trong điều kiện sung túc, họ đưa con vào “ngôi trường gian khổ” để giúp chúng trở nên kiên cường, coi việc chịu khổ là vinh quang, coi ý chí kiên định là cao thượng, xây dựng giá trị phù hợp với tự nhiên, có bản lĩnh và biết cách thích nghi với cuộc sống thực tế và khắc nghiệt. Đó mới thực sự là tình yêu thực sự dành cho con trẻ.
Phương pháp mô phỏng hoàn cảnh “nếu không có điều kiện, hãy tạo ra điều kiện” không chỉ rèn cho con kỹ năng đối phó với những thách thức của cuộc sống, mà còn rèn cho chúng ý chí học hỏi.
Yêu con là trách nhiệm của những người làm cha làm mẹ, vì vậy không gì có thể phản đối về cách giáo dục con cái của người Do Thái, họ hiểu rằng yêu con không chỉ để làm cho con hạnh phúc hơn, họ hiểu rằng mục tiêu cuối cùng của họ là gì? Vì vậy, nếu chỉ yêu mà không biết dạy dỗ con, con của bạn sẽ không thể trở thành người mà bạn muốn họ trở thành. Cho con chịu khó từ sớm sẽ mang lại thành quả lớn lao. Áp dụng phương pháp này là một thách thức lớn đối với các bậc phụ huynh, nhưng đừng bỏ cuộc, đừng quá yêu con. Hãy cố gắng vượt qua thách thức, khi đó bạn có thể tự hào tuyên bố với thế giới rằng: “Tôi yêu con bằng một tình yêu không nông cạn, không hạn hẹp. Tôi là một người cha, người mẹ thực thụ, không chỉ là danh xưng.
Chương IV: Yêu con, nhưng đôi khi cần phải từ bỏ
Khích lệ sự đam mê học tập ở trẻ là quan trọng. Ở Israel, để khuyến khích việc đọc sách cho con trẻ, các bậc phụ huynh thường đặt những cuốn sách với hình ảnh đẹp mắt và sắc nét. Họ cũng thường thêm một ít mật ong lên trang sách để trẻ hiểu rằng đọc sách mang lại niềm vui và tri thức, giúp trẻ loại bỏ mọi phiền muộn và cảm nhận mật ngọt của cuộc sống.
Khích lệ tinh thần học tập của trẻ là quan trọng, nhưng hãy giúp trẻ tự quyết định về tương lai của mình. Trẻ sẽ thích thú hơn khi họ tự vẽ nên kế hoạch cuộc đời của mình. Hãy trở thành người cố vấn đáng tin cậy và nhận được lòng tin từ con bạn.
Hãy để con tự quyết định về cuộc sống của mình, từ việc sắp xếp thời gian học tập đến lựa chọn ngành nghề tương lai. Khi trẻ biết mình muốn đi đến đâu, bạn sẽ không cần lo lắng nhiều như trước nữa.
Chương V: Cha mẹ cần lòng dũng cảm để thể hiện tình yêu sâu đậm với con
Phương pháp “Yêu thương vô cùng, nhưng cũng cần đôi khi phải làm đau lòng” được tạo ra để củng cố tình cảm trong gia đình. Tuy nhiên, một sai lầm nhỏ có thể làm sai lệch mục đích của phương pháp này. Tình yêu gia đình là vô cùng quý báu, không thể đong đếm và tồn tại xung quanh chúng ta. Hãy nhớ rằng, bạn sẽ mãi là người đáng tin cậy mà con của bạn sẽ tìm đến khi họ cần.
Có loại tình yêu như dòng nước mát, khi làm dịu cơn khát của con, không để lại dấu vết gì; có loại tình yêu lại như giọt máu đào, chảy sâu vào tâm hồn của con, mang lại sức mạnh suốt đời.
Phần kết
Mỗi đứa trẻ khi sinh ra đều như một tờ giấy trắng, mọi trải nghiệm sẽ là bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời của chúng. Phương pháp giáo dục đúng đắn sẽ giúp trẻ phát triển và thành công, mang lại niềm vui cho bậc phụ huynh.
Tác giả: Anh Thi - MyBook