“Quá Trình “Chủ Thể Hóa” Trong Xã Hội Tri Thức “Tân Tự Do”
Foucault Đã Gọi Việc Hình Thành Các Cơ Cấu Mới Cho Chủ Thể Hiện Đại Là Những “Công Nghệ Của Bản Thân”, Thông Qua Các Nghi Thức Và Thói Quen Thực Hành Ngày Càng Lên Nâng. Cá Nhân, Đồng Thời Là “Khách Hàng” Và “Người Bán Hàng”, Xuất Hiện Dưới Hai Danh Nghĩa: “Nhà Kinh Doanh Sức Lao Động” Và “Nhà Kinh Doanh Cá Nhân”. Một Tác Giả Khác Đã Đưa Ra Định Nghĩa Khác… Đó Là “Kinh Tế Hóa Chủ Thể” Và “Chủ Thể Hóa Kinh Tế”. Nói Dễ Hiểu, Trong Xã Hội Tri Thức, Cá Nhân, Với Tư Cách Là “Nhà Kinh Doanh Sức Lao Động”, Không Chỉ Thực Hiện Vai Trò Của Người Thực Thi Hợp Đồng, Mà Còn Tự Chịu Trách Nhiệm Về Quy Trình Lao Động, Đề Nghị Cải Tiến, Trao Đổi Trong Nhóm, Phát Huy Năng Lực Đến Tận Cùng, Truyền Thông Đa Dạng, Xóa Bỏ Trật Tự Thứ Bậc. Người Lao Động Truyền Thống (Làm Công Ước Lương, Có Chỗ Làm Ước Thời Gian Dài, Ổn Định) Đang Bị Thay Thế Bởi Người Làm Việc Luôn Phải Năng Động Và Sẵn Sàng… Cơ Động.
Trong Thực Tế, Mọi Người Đều Hiểu Rằng Số Lượng “Lao Động Tri Thức” Thực Sự Đáp Ứng Được Những Yêu Cầu Rất Cao Về Chuyên Môn Và Điều Kiện Sống (Di Chuyển Và Thay Đổi Chỗ Ở Thường Xuyên, Với Nguy Cơ Thất Nghiệp Luôn Hiện Diện…) Luôn Chiếm Tỉ Lệ Nhỏ Trong Xã Hội, Đặc Biệt Là Ở Các Nước Đang Phát Triển. Thậm Chí, Hệ Thống Nghề Nghiệp Theo Kiểu Cũ Với Đủ Loại Bằng Cấp Tốt Nghiệp Cũng Không Còn Là Nơi Đáng Tin Cậy Nữa.
Sau Đó, Với Tư Cách Là “Nhà Kinh Doanh Cá Nhân”, Tự Kinh Doanh Bản Thân, Người Sản Xuất Cùng Thu Nhập (Foucault), Cá Nhân Trở Thành Pháp Nhân Như Một “Giả Tưởng Có Thật”, Luôn Lo Sợ Trong Cuộc Đua Khốc Liệt Trước Nguy Cơ Bị Loại Trừ Và Loại Bỏ Trong Cơ Chế Thị Trường.
Nếu Lao Động Chuyên Sâu Đến Mức Vụn Vặt Như Trong Trường Hợp Đầu Tiên Khó Đồng Nghĩa Với Việc Thể Hiện Một Cách Tự Do Tính Chất Chủ Thể Cá Nhân, Thì, Trong Trường Hợp Thứ Hai, Sự Tự Chủ, Tự Trị Có Thể Chỉ Là Một Vẻ Bề Ngoài Ảo Tưởng. Ảo Tưởng Này Còn Tồn Tại Ở Chỗ: Tạo Lợi Ích Cho Công Ty Lớn, Tập Đoàn Toàn Cầu Và Các Cổ Đông, Trong Khi Vẫn Tin Rằng Họ Đang Hành Động Vì Lợi Ích Và Sở Thích Cá Nhân!
Nhiều Chủ Đề Vẫn Nằm Trong Bóng Tối
Tính Khả Năng Tự Tổ Chức Là Một Yếu Tố Quan Trọng Đối Với Sự Tồn Tại Của Xã Hội Tri Thức. Trước Kia, Thành Công Hay Thất Bại Thường Được Gắn Liền Với Sự Phát Triển Của Doanh Nghiệp, Nhưng Ngày Nay, Trách Nhiệm Này Đang Dần Chuyển Sang Việc Tự Phát Triển Của Mỗi Cá Nhân. Tuy Nhiên, Trong Bối Cảnh Hiện Nay, Sự Tự Định Hướng Thường Chỉ Hướng Đến Một Phần Nhỏ Của Điều Trước Đây Được Hiểu Là Sự Tự Quyết: Đó Chỉ Là Cách Hành Xử Hiệu Quả Theo Chức Năng Trong Hệ Thống. Trong Tình Huống Đó, Liệu Khái Niệm Về Giáo Dục Có Đã Mất Đi Yêu Cầu Và Lý Tưởng Của Mình? Nếu Mục Tiêu Của Giáo Dục Trước Đây Là Nỗ Lực Giúp Con Người Thoát Ra Khỏi Trạng Thái “Không Trưởng Thành” (Kant), Thì Sự Chuyển Hóa Tinh Vi Của Những “Công Nghệ Quản Trị” Hiện Đại Có Thể Đưa Con Người Quay Trở Lại Trạng Thái Đó?
Sau Khi Đã Thảo Luận Về Vấn Đề “Tính Chủ Thể” Trong Viễn Cảnh Hiện Đại, Hậu Hiện Đại Và Xã Hội Tri Thức, Bài Cuối Cùng Trong Loạt Bài “Câu Chuyện Giáo Dục” Sẽ Đặt Ra Câu Hỏi: Liệu Con Người Trong Xã Hội Tri Thức (Đang Phát Triển Ở Nước Ta) Có Thể Trở Thành Chủ Thể Tự Do Được Không? Câu Hỏi Này Là Cốt Lõi Và Mục Đích Cuối Cùng Của Triết Học Giáo Dục!
Nguồn: Bookhunterclub.com