Tư duy phản biện là một nghệ thuật sử dụng lý lẽ để phân tích ý tưởng và khám phá những tiềm năng của bản thân. Tư duy phản biện không chỉ đơn giản là suy nghĩ nhiều hơn; mà là về cách suy nghĩ chất lượng hơn. Việc rèn luyện kỹ năng tư duy phản biện có thể thúc đẩy sự tò mò của trí óc chúng ta. Tuy nhiên, con đường này không dễ dàng. Tư duy phản biện đòi hỏi sự cẩn thận và kỷ luật. Để đi đúng hướng, chúng ta cần phải kết hợp sự phát triển, cảm hứng, và khả năng tự đánh giá một cách trung thực, dù thật sự không phải lúc nào cũng dễ chịu.
Chúng ta thường tạo ra những giả định về mọi thứ xung quanh. Điều này là cách não của chúng ta hoạt động dựa trên thông tin chúng ta tiếp nhận trong cuộc sống hàng ngày. Bạn có thể nói rằng chúng là cơ sở quan trọng của cuộc sống. Nhưng nếu những giả định đó không chính xác, hoặc ít nhất là không hoàn toàn đúng thì sao? Khi đó, chúng ta phải xây dựng lại tất cả từ đầu.
· Tại sao cần phải đặt câu hỏi về những giả định? Einstein đã đặt câu hỏi về giả định của Newton về luật chuyển động liệu có thể mô tả chính xác cách thức hoạt động của thế giới hay không. Ông đã phát triển một lý thuyết mới hoàn toàn để mô tả thế giới bằng cách tái định nghĩa những điều đã biết, bắt đầu từ đầu.
· Chúng ta cũng có thể đặt câu hỏi về những giả định như vậy như Einstein. Tại sao cần phải ăn sáng, khi chúng ta không đói? Tại sao chúng ta nghĩ rằng mình sẽ thất bại mà không hề thử?
· Có những giả định nào mà chúng ta tin vào có thể bị đảo ngược khi được kiểm tra kỹ lưỡng?
2. Không nên tin vào thông tin đang lan truyền nếu bạn chưa tự mình kiểm tra chúng.
Tương tự như việc đặt câu hỏi về giả định, việc nhận thông tin từ những người xung quanh có thể hữu ích. Thay vì kiểm tra lại những gì người khác nói, chúng ta thường đánh giá thông tin đó là tin cậy hoặc không đáng tin. Điều này giúp tiết kiệm thời gian và công sức. Tuy nhiên, nó cũng có thể ngăn chúng ta hiểu rõ nguồn gốc của thông tin, cho dù nó đến từ nguồn đáng tin hay không đáng tin. Chỉ vì một thông tin xuất hiện trên tạp chí hoặc truyền hình không có nghĩa là nó hoàn toàn đúng.
· Hãy phát huy trực giác của bạn để đặt nghi vấn với các thông tin bạn nhận được. Nếu bạn cảm thấy không hài lòng với giải thích, hãy yêu cầu người khác giải thích thêm. Nếu bạn không thể đặt câu hỏi, hãy tự mình tìm hiểu hoặc kiểm chứng. Bằng cách này, bạn sẽ nhanh chóng nhận biết được điều cần tìm hiểu thêm và điều nào có thể xem là đúng dựa trên sự đánh giá của mình.
3. Hãy Đặt Câu Hỏi Về Mọi Thứ
Bạn đã biết về việc đặt câu hỏi với giả định và thông tin hiện tại. Bây giờ, bạn được khuyến khích đặt câu hỏi về... tất cả? Đặt câu hỏi có lẽ là điểm cốt lõi của tư duy phản biện. Nếu không biết phải hỏi gì hoặc không hỏi ngay từ đầu, bạn có thể không hiểu được câu trả lời. Việc tìm kiếm câu trả lời một cách thông minh chính là tư duy phản biện.
· Sấm Sét Từ Đâu Ra?
· Làm Sao Mà Cá Rơi Từ Trời Xuống Ở Úc?
· Có những biện pháp nào chúng ta có thể thực hiện để chống lại nghèo đói trên toàn thế giới?
· Cách mà thế giới xử lý hậu quả của vũ khí hạt nhân như thế nào?
Phương Pháp 2: Thay Đổi Góc Nhìn
1. Hiểu Rõ Những Khuynh Hướng Của Bản Thân
Nhận định của con người thường có tính chủ quan, tạm thời, và gây khó chịu. Một nghiên cứu gần đây cho thấy rằng những phụ huynh sau khi nhận được thông tin chính xác về việc tiêm vắc xin thường ít cho con tiêm. Tại sao? Giả thuyết được đưa ra là các bậc phụ huynh chấp nhận thông tin này là đúng, nhưng cảm thấy tổn thương lòng tự trọng – một điều quan trọng với nhiều người. Hãy hiểu rõ những khuynh hướng của bạn, và cách chúng ảnh hưởng khi bạn nhận thông tin.
2. Hãy Dự Trước Một Số Bước
Đừng chỉ dừng lại ở một hai bước. Hãy suy nghĩ xa hơn. Hãy tưởng tượng bạn là một cao thủ cờ vua đang đấu với người có khả năng đoán trước hàng chục nước đi, với hàng trăm biến thể. Bạn phải đối đầu với họ. Hãy tưởng tượng những tình huống có thể xảy ra trong tương lai với vấn đề bạn đang gặp phải.
·Jeff Bezos, CEO của Amazon.com, nổi tiếng với khả năng nhìn xa trông rộng với các loại tình huống có thể xảy ra. Như ông đã nói trên tạp chí Wired Magazinne năm 2011: “Nếu những việc bạn đang làm cần được thực hiện trong khoảng thời gian 3 năm, thì bạn đang cạnh tranh với rất nhiều người. Nhưng nếu bạn sẵn sàng đầu tư vào khoảng thời gian 7 năm, thì bạn chỉ cạnh tranh với phần nhỏ của những người đó, bởi vì có rất ít công ty sẵn sàng làm điều đó.” Khi Kindle ra mắt vào năm 2007, nó đã được phát triển từ 3 năm trước, vào thời điểm mà đọc sách điện tử chưa hề được nghĩ tới.
3. Đọc Các Tác Phẩm Nổi Tiếng
Không gì có thể sánh bằng sự thay đổi sau khi đọc một cuốn sách xuất sắc. Cho dù đó là Moby Dick hay Philip K. Dick, văn phong tuyệt vời luôn có sức mạnh để đưa ra các cuộc thảo luận (văn học), khai sáng (phi hư cấu), hoặc gợi lên cảm xúc (thơ ca). Và đọc sách không chỉ dành cho những người yêu sách. Elon Musk, một nhà lãnh đạo công nghệ hàng đầu, đã nói rằng anh ta đã học được nhiều về vũ khí hạt nhân từ việc “đọc sách và đặt ra những câu hỏi”.
4. Đi Sâu Vào Tư Duy Người Khác
Sự đồng cảm có thể giúp bạn phát triển kỹ năng tư duy phản biện. Cho dù đó là cải thiện kỹ năng đàm phán, hay để hiểu về văn hóa sâu hơn, việc đi sâu vào tư duy của người khác có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về động lực, khát vọng và tâm lý của họ. Bạn có thể sử dụng thông tin này để trở nên thuyết phục hơn hoặc trở thành một người tốt hơn. Đồng cảm không đồng nghĩa với việc trở nên lạnh lùng.
Phương Pháp 3: Tổng Hợp Mọi Thứ
1. Hiểu Rõ Mọi Lựa Chọn Của Bạn
Khi bạn áp dụng các kỹ năng tư duy phản biện – vì lý thuyết triết học có thể trở nên lỗi thời sau một thời gian dài – điều này giúp bạn nhận biết được tất cả các lựa chọn của mình. Hãy liệt kê chúng ra và cân nhắc từng cái. Thường thì chúng ta tự phản bội bằng cách nghĩ rằng chỉ có một lựa chọn duy nhất, nhưng thực tế không phải vậy.
2. Gặp Gỡ Những Người Tài Năng Hơn Bạn Thường Xuyên
Bạn nên muốn trở thành con cá to trong hồ nước nhỏ, vì điều này sẽ nâng cao lòng tự trọng của bạn. Tuy nhiên, hãy từ bỏ lòng tự trọng đó. Nếu bạn thật sự muốn học hỏi và phát triển kỹ năng tư duy phản biện, hãy kết bạn với những người giỏi hơn bạn. Bạn sẽ nhận ra rằng họ cũng đang tìm cách kết bạn với những người giỏi hơn họ. Hơn nữa, có thể một trong số họ sẽ chấp nhận quan điểm của bạn.
3. Tiếp Tục Thất Bại Cho Đến Khi Bạn Đạt Được Thành Công
Đừng sợ hãi trước sự thất bại. Sự thất bại chỉ là cách khác để tìm ra một hướng đi không khả thi. Hãy tận dụng sự thất bại như một cơ hội, học từ những bài học mà nó mang lại. Câu chuyện kỳ diệu mà chúng ta thường nghe là người thành công không bao giờ thất bại, nhưng thực tế là họ đã từng gặp nhiều thất bại trước khi thành công. Lúc đó, người ngoài chỉ thấy thành công của họ.
Nguồn: www.wikihow.com