Nói thẳng lòng không phải là điều đơn giản bởi mỗi người đều muốn gây ấn tượng tốt và tránh xung đột. Nhưng từ biết nói thẳng không chắc đã làm cho người khác hài lòng, vì trái tim không nghe lời mà luôn phán đoán sự chân thành của đối phương. Đúng vậy, nghệ thuật giao tiếp thành công là dùng trái tim để chiếm trái tim người khác, nói lời chân thành, thắng được lòng chân tâm!
Xuất phát từ tinh thần chánh niệm
“Giao Tiếp Bằng Trái Tim” là một tác phẩm nổi tiếng của Hòa Thượng Thích Thánh Nghiêm (1930 – 2009), một vị thiền sư người Đài Loan, ngài từng du học tại Nhật Bản, đạt bằng tiến sĩ văn học, từng là Viện Trưởng của Viện Nghiên Cứu và Phiên Dịch Kinh Phật… và được coi là một trong bốn đại hòa thượng có tầm ảnh hưởng nhất tại Đài Loan hiện đại.
Cuốn sách “Giao Tiếp Bằng Trái Tim” thuộc bộ sách Phật Pháp Ứng Dụng, gồm có 9 tập:
- Tìm lại chính mình
- Tu trong công việc
- Giao tiếp bằng trái tim
- Dùng thiền tâm thay thế phiền tâm
- Thành tâm để thành công
- Tình thế gian
- Bình an trong nhân gian
- Buông xả phiền não
- An lạc từ tâm
Tác phẩm “Giao Tiếp Bằng Trái Tim” tập trung vào việc thảo luận về các vấn đề, khúc mắc trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là trong giao tiếp và cách xử lý mối quan hệ để tìm kiếm sự yên bình, sách được chia thành 4 phần: 1. Học cách lắng nghe và có thái độ chân thành trong giao tiếp; 2. Học cách khen ngợi và nhận ra những ưu điểm; 3. Mở rộng lòng từ bi và dung hòa; 4. Học cách quan tâm và hi sinh tinh thần, sẵn lòng giúp đỡ.
Trong thời đại kỹ thuật số và công nghệ, khi mạng xã hội đang trỗi dậy, mối quan hệ giữa con người trở nên xa cách, thiếu sự tương tác và dễ dẫn đến hiểu lầm, xung đột. Tendency của con người là trách móc người khác, tự làm mình là nạn nhân mà hiếm khi nhận ra sai lầm của bản thân, điều này làm rộng thêm khoảng cách và gây ra sự chia rẽ, tạo ra tâm lý không an toàn và phòng thủ. Một khi cảm thấy không an toàn với môi trường và đối tác giao tiếp, khả năng tổn thương và làm tổn thương người khác tăng cao, gây ra phiền não cho cả hai.
Bằng cách sử dụng ngôn từ dễ hiểu và ví dụ sinh động từ cuộc sống hàng ngày, hòa thượng Thích Thánh Nghiêm đã cung cấp những lời khuyên hữu ích để ứng xử trong xã hội, nhấn mạnh rằng mọi giao tiếp nên bắt đầu từ lòng thành, từ trái tim với thái độ bao dung, hòa nhã, và tốt lành. Bởi vì thái độ chân thành và thân thiện sẽ giúp xây dựng và duy trì mối quan hệ, tạo ra những “duyên phận tốt” giữa con người, mang lại lợi ích cho cả bản thân và cộng đồng.
Sử dụng ngôn từ mộc mạc và ví dụ sinh động từ thực tế, hòa thượng Thích Thánh Nghiêm đã chia sẻ những lời khuyên quý báu khi tương tác và ứng phó trong xã hội, nhấn mạnh rằng giao tiếp với bất kỳ ai cũng cần xuất phát từ lòng thành, từ trái tim với thái độ bao dung, hòa nhã, chân thiện. Bởi vì thái độ chân thành và thân thiện sẽ giúp xây dựng và duy trì mối quan hệ vững chắc, tạo ra những “duyên phận tốt” giữa con người, mang lại lợi ích cho bản thân và cộng đồng.
Hành trình bản ngã: Con đường lớn hay lối mòn?Theo hòa thượng Thích Thánh Nghiêm, từ khi sinh ra, mỗi người đều có một con đường riêng và chúng ta cần nhớ rằng, dù đi như thế nào, miễn là đi trên đôi chân của mình và trên con đường đã chọn, thì đó vẫn là con đường của chính mình.
Trên thế giới này, không ai giống ai, mỗi số phận là một và không thể thay đổi. Chỉ có bằng sức mạnh của bản thân và hướng tới những giá trị 'chân-thiện-mỹ' phù hợp, chúng ta mới có thể tìm thấy sự an yên. Bởi vậy, mỗi chặng đường đi qua là một phần của cuộc hành trình và hình ảnh của con đường riêng biệt của chúng ta thể hiện sự độc đáo của từng cá nhân.
Như Lỗ Tấn đã viết, 'trên thực tế, không có con đường nào, người ta đi mãi, thì thành đường'. Dù là đại lộ đông đúc hay lối mòn yên bình, tốc độ vẫn nằm ở đôi chân của người đi. Chuyến đi không chỉ là về thời gian mà còn về trải nghiệm và cảnh vật xung quanh. Hãy tận hưởng mỗi khoảnh khắc trên con đường của bạn.
Trên mọi con đường, mọi lối về đều mở ra. Không có ai và không có rào cản nào thực sự tồn tại ngoài rào cản trong tâm trí của bạn. Nếu bạn sống với lòng biết ơn và biết điều, cuộc sống của bạn sẽ trở nên hoàn hảo tự nhiên.
Bản ngã không thay đổi, nhưng tâm niệm luôn biến chuyển. Chỉ cần ta tập trung, thật lòng và toàn tâm với sứ mệnh và giá trị của bản thân, trân trọng và biết ơn hiện tại, đó là giác ngộ thực sự. Đường đi bắt đầu từ trong lòng chúng ta, chỉ cần bước đi, mọi ngã đường sẽ mở ra tương lai. Cơ hội luôn hiện diện, chỉ cần nắm bắt, mọi hành động đều có kết quả. Đối với những người trẻ đang phân vân giữa sự nghiệp và tình yêu, hãy nhớ rằng không có con đường tắc nào dẫn đến thành công và hạnh phúc, vì chính thành công và hạnh phúc nằm trên con đường!
Vẻ đẹp nằm ở tâm hồn và hành động thiện lương
Không chỉ cung cấp các ví dụ thực tế về giao tiếp hàng ngày, cách xử lý và những vấn đề cần lưu ý, hòa thượng Thích Thánh Nghiêm còn chia sẻ quan điểm của mình về vẻ đẹp của thiện tâm và lòng chân thành: Bạn có thể che giấu bên ngoài nhưng không thể che giấu được tâm hồn xấu xa bên trong.
Lòng tốt và hành động thiện lương là ngôn ngữ có sức mạnh khiến người điếc có thể nghe và người mù có thể thấy. Nếu tâm hồn chúng ta trong lành và mong muốn sống tốt, hướng thiện, thì mọi người xung quanh sẽ cảm nhận điều đó. Ngược lại, nếu trong lòng chúng ta tồn tại ý định xấu xa, thì dù có cố gắng che giấu cũng không thể lừa được trái tim của người khác. Vì chỉ có lòng chân thành, xuất phát từ trái tim, mới có thể chạm đến trái tim. Và đôi khi, dù có dùng chiêu trò để quyến rũ, nhưng chỉ có lòng chân thành mới thật sự chiếm được trái tim.
Tuy nhiên, cái xấu không luôn hiện rõ trước mắt, thường được che đậy và ẩn sau vẻ ngoài. Vấn đề đặt ra cho mọi triết gia và lãnh đạo xã hội, từ xưa đến nay, là:
Người tốt thường bị phê phán, trách móc, liệu điều này có chứng minh rằng người tốt thường phải gánh chịu tổn thất?
Nhận định trên đúng phần nào nhưng cũng có phần không hoàn toàn chính xác. Điều đúng là nếu người tốt bị phê phán, trách móc thì họ sẽ chịu tổn thất. Tuy nhiên, như tác giả giải thích, khi người tốt bị phê phán, trách móc, đó cũng là cơ hội để họ nhìn nhận vấn đề từ một góc độ khác, hoàn thiện bản thân hơn, học hỏi và có động lực để phát triển tốt hơn. Vì vậy, hãy coi thử thách như là một cơ hội để rèn luyện và khẳng định sức mạnh của bản thân. Cơn giông, nếu không mãnh liệt, thì cây cối khó mà bám chắc và phát triển cao lớn. Cuồng phong, nếu không mạnh mẽ, thì muôn loài khó tiến hóa và phát triển. Hơn nữa, có một sự thật khác là: Những thứ cứng rắn thường là những thứ yếu đuối nhất, trong khi những thứ mềm mại thường là những thứ kiên cố nhất.
Kẻ ác, kẻ thích gây rối hoặc những người hay gây rối, phạm vào hành vi ác thường muốn sử dụng quyền lực và uy tín để thể hiện sức mạnh, áp đặt lên người khác bằng cách đe dọa hoặc khoe khoang năng lực. Tuy nhiên, hành động đó chỉ là dấu hiệu của sự thiếu tự tin bên trong và cuối cùng, những người đó sẽ dễ bị đánh bại trước thời gian. Ngược lại, những người nhẫn nhịn, biết nhượng bộ và giữ thái độ khiêm nhường mới là những người có khả năng tồn tại và thành công cuối cùng, không cần phải tìm kiếm sự vinh quang. Như viên kim cương có vẻ cứng rắn nhưng có thể bị cắt và phá hủy bởi chính kim cương, trong khi dòng nước mềm mại có thể làm hỏng công trình bằng cách làm cho đá mòn và núi sụp đổ.
Người lạ gặp nhau trên con đường
Một trong những điểm đáng chú ý của cuốn sách là khái niệm về 'Bạn đồng hành - những người có cùng niềm tin sẽ đi cùng một con đường.' Giao tiếp là cầu nối để liên kết con người. Khi giao tiếp hiệu quả, con người có thể trao đổi thông tin và hiểu biết lẫn nhau. Từ đó, sự gắn kết và liên kết dần dần hình thành dựa trên sự đồng cảm và hiểu biết chung. Không phải ngẫu nhiên rằng những người lạ, ở xa nhau hàng dặm, có thể trở nên yêu nhau chỉ sau vài cuộc trò chuyện. Cũng không ngạc nhiên khi những người hàng ngày ở gần nhau, thậm chí là hàng xóm, không bao giờ tương tác, thậm chí là không chào hỏi nhau. Do đó, sức mạnh của giao tiếp không chỉ làm nảy lửa tình bạn giữa hai người mà còn có thể ngăn chặn mối liên kết giữa những đồng đội.
Tuy nhiên, không ít người đã hiểu lầm về ý nghĩa của việc hòa mình vào đồng sự, dẫn đến những khổ đau cho bản thân và người khác. Đặc biệt là khi những người này có quyền lực, chức vụ cao, vấn đề trở nên trầm trọng hơn. Bởi vì: Đồng sự là việc hòa nhập vào xã hội mà không bị ảnh hưởng bởi xã hội mà làm mất chính mình.
Vì vậy, trong một số trường hợp, như trong các nhóm, hội hoặc tổ chức, nếu không hiểu rõ ý nghĩa sâu xa của việc hòa mình vào đồng sự mà chỉ muốn 'đồng nhất' mọi người, đó là một sai lầm và thảm họa. Bởi mỗi người - mỗi bản ngã có một hành trình riêng và sở hữu những đặc điểm, cá tính riêng. Không nên ép buộc mọi người thay đổi bản thân, mô phỏng theo một hình mẫu lý tưởng của tổ chức chỉ để thể hiện sự đồng thuận trước công chúng. Đặc biệt đối với các nhà lãnh đạo, không nên áp đặt một hình mẫu lý tưởng lên toàn bộ thành viên.
Với người trẻ, không nên hy sinh bản thân vì thần tượng hoặc công việc. Nếu một người không chấp nhận bạn với bản thân thực sự của mình, đừng cố gắng giữ họ lại. Trong công việc, nếu một tổ chức không đánh giá và ghi nhận giá trị của bạn, có lẽ đã đến lúc tìm một nơi mới để đóng góp và phục vụ.
Cuộc sống có thể được xem là ngắn hay dài, nhưng thực ra nó không ngắn cũng không dài. Điều quan trọng là biết cách tận hưởng hiện tại thay vì lo lắng cho tương lai hoặc ảo tưởng về quá khứ. Giao tiếp bằng trái tim là chìa khóa để lắng nghe, cảm nhận và yêu thương, vì chúng ta đều là những người lạ bước chung đường!
Tác giả: Kim Thơ - MytourBook