Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh đã miệt mài viết tác phẩm Lá nằm trong lá để ghi lại “cuộc hành trình” thú vị của mình với đồ đạc là khả năng hiểu biết đặc biệt về lứa tuổi mới lớn, bắt đầu “chuyến tàu tốc hành” đưa các em nhỏ này tới ga “trưởng thành” từ sớm để quan sát, nghe trộm chúng.
Nguyễn Nhật Ánh sinh năm 1955 tại Quảng Nam, là nhà văn sáng tác nhiều truyện thiếu nhi nhất cho trẻ em Việt Nam.
Đến nay, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh đã phát hành gần 100 tác phẩm và trở thành nhà văn được giới trẻ yêu thích nhất. Nhiều tác phẩm nổi tiếng của ông như “Chuyện xứ Langbiang”, “Tôi là Bêtô”, Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ”, “Mắt biếc”, “Bồ câu không đưa thư”… đã được độc giả ưa chuộng đặc biệt.
Vẫn giữ nguyên phong cách viết hài hước, lôi cuốn không thể nhầm lẫn của “Tôi là Bêtô”, “Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ”…, Lá nằm trong lá là một câu chuyện sống động về thế hệ học trò ngây thơ cùng những trò chơi nghịch ngợm và tư duy, cảm xúc đáng yêu, trong trẻo.
Lá nằm trong lá đầu tiên là câu chuyện về những xúc cảm đầu đời của tuổi học trò, ở đây là năm đứa trẻ ở cái tuổi “ăn chưa no, lo chưa tới” nhưng ước mơ lại cao đến thế. Nhóm năm đứa nhỏ bắt đầu sáng tác thơ, cũng đặt bút danh nghe rất có vẻ như Cỏ Phong Sương, Lãnh Nguyệt Hàn, Trầm Mặc Tử, Hận Thế Nhân và Mã Phú...không phải là thơ trẻ con như lũ trẻ con nữa mà là thơ...tình chứ. Gọi là tình yêu có vẻ hơi lớn lao. Vì chính những người trong câu chuyện cũng chẳng hiểu tình yêu là gì, cứ nghi nghờ mãi là yêu hay không mà. Có lẽ đó chỉ là chút cảm xúc của tuổi mới lớn thôi. Nhưng chỉ vậy cũng đủ khiến cho năm chàng thi sĩ phải lung lay, rồi trải qua mọi cung bậc cảm xúc như những người đang yêu thực sự.
Đọc truyện, độc giả sẽ gặp lại những tình huống dở khóc dở cười mà mình đã từng trải qua như: tắm sông bị giấu quần áo, trốn học đi hái sim, hẹn hò với bạn gái ở đống rơm sau nhà bị ăn ngay “nước tiểu”, những bài thơ “trẻ con” kể về mối tình đầu tiên, những cơn giận dỗi ghen tuông bạn gái bạn trai với nhau, chuyện trường có các cô giáo hơn trò vài tuổi xem trò như bạn, có thầy hiệu trưởng tâm lý và yêu thương học trò, xem trò như con…
Những câu chuyện mà Nguyễn Nhật Ánh kể không hề mới, thậm chí bất kỳ ai trong số chúng ta – những người đã trải qua tháng năm học trò cũng gặp. Thế nhưng, Nguyễn Nhật Ánh đã làm mới những câu chuyện này bằng một giọng văn hóm hỉnh, chân thực và cũng rất nhẹ nhàng…
Tôi kết bạn với Thỏ Con suốt một năm trời nhưng chẳng nhớ nổi tụi tôi đã nói về nhau gì đặc biệt có lẽ vì tụi tôi yêu nhau theo kiểu trẻ con giả mạo người lớn.
Tôi dẫn Thỏ Con đi dạo quanh phố phường với vẻ tự hào của người dẫn theo một chiếc tivi đời mới, nhưng chỉ là để khoe khoang chứ không biết cách sử dụng nó. Thực ra, bao nhiêu lần dẫn nhau ra sông, lẻn vào rừng sim hay bò vào những khe đá của bãi Tiên Nông, tụi tôi chưa hôn nhau một lần nào cả.
Tôi thăm tụi Hòa, Sơn, Thọ, và hóa ra cả tụi nó cũng vậy. Giống như tôi, tụi nó cũng dẫn đám Cúc Tần, Xí Muội, Hạt Dưa đi khắp nơi chỉ để chụp hình, tạo kỷ niệm học trò...
Trong câu chuyện này, mọi thứ đều do Lãnh Nguyệt Hàn, trưởng nhóm bút Mặt Trời Khuya làm. Kể ra cũng buồn cười, ngay cả anh chàng này cũng không hiểu yêu là gì mà cho rằng phải có bạn gái mới có cảm hứng sáng tác. Rồi dùng uy quyền và tài hùng biện để ghép cho mỗi chàng một cô bạn gái hờ. Có lẽ chỉ ở tuổi học trò, những cô gái mới đồng ý như vậy. Nếu qua cái tuổi ấy rồi, chắc chẳng dễ gì đồng ý được.
Nhờ đó, câu chuyện trở nên hài hước hơn khi mỗi cặp đều có những tình huống khó đỡ. Đỉnh điểm là khi Sơn giấu ảnh em gái của Xí Muội trong ví rồi bị phát hiện, và Hòa đi hẹn hò với Cúc Tần nhưng bị bố Cúc Tần phát hiện và la mắng. Rồi những tình huống ghen tuông của các thi sĩ khi thấy các chàng trai khác đến nhà “bạn gái” của mình để tán tỉnh.
Nhưng sau đó, họ nhận ra rằng “những chuyện tình đó chỉ là hư ảo, không ai có tình cảm với nhau cả”. Nhưng dường như cả nhóm đều thích thơ vì một trong số họ đã nói rằng “Dù yêu hay không, nhưng vẫn phải viết thơ!”. Và rồi, chuỗi nguyên tắc “thích - giả vờ không thích - thích thật - không chịu thừa nhận thích...” lại được lặp đi lặp lại. Cả nhóm này, dù rắc rối nhưng chính vì thế mới gọi là “tuổi mới lớn”. “Mới lớn” nên có quyền thiếu kinh nghiệm và được phép tưởng tượng ra những cách giải quyết. Và tài của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh là ông viết một cuốn sách như một học sinh viết nhật ký, nó đầy ắp không khí trường lớp, tiếng cười nghịch ngợm, và nỗi lo âu của học sinh. Từ “Bàn có năm chỗ ngồi” đến Lá nằm trong lá, mọi thứ đều thể hiện một sự thay đổi trong xã hội phản ánh qua tâm trạng của nhân vật với cái chất hóm hỉnh còn nguyên. Và sự thay đổi đó chỉ làm rõ ràng điều mà nhà văn luôn tôn trọng: độc giả của mình.
Mối quan hệ bạn bè của các thành viên nhóm bút Mặt Trời Khuya cũng là điều làm nên sự thú vị của Lá nằm trong lá. Những chàng trai này, dù có vẻ vô tư nhưng thực ra lại rất biết quan tâm và giúp đỡ lẫn nhau. Câu chuyện đời thực của Mã Phú đặc biệt làm mình cảm động, cho thấy dù trẻ con trai, họ cũng có cảm xúc như con gái.
Trong Lá nằm trong lá, Nguyễn Nhật Ánh nói rằng tác phẩm này viết về tình yêu của tuổi mới lớn. Trong truyện, có cảm xúc thơ ngây “lâu ngày sinh tình”, cũng như tình cảm thầm lặng giữa cậu bé nghèo và cô “công chúa” kiêu sa. Tình cảm tuổi mới lớn trong truyện không ngọt ngào như viên kẹo hay suối mát, mà là lửa nhiệt huyết của tuổi trẻ. Cô bé Cúc Tần cắt tóc gửi cho người yêu trước khi đi xa, cậu bé nghèo kiêng nhẫn và thầm lặng. Khi trưởng thành, họ sẽ nhớ lại và thấy cuộc sống của họ đầy đủ hơn, là bước tiến để hiểu rõ hơn về tình yêu và hạnh phúc. Yêu, là phải dùng hết lòng, dù bị đốt cháy thành tro tàn, nhưng tro tàn đó sẽ tạo ra những điều tốt đẹp khác.
Đọc truyện của Nguyễn Nhật Ánh mới thấy, không nhẹ nhàng như tưởng. Có cảm giác phiêu lưu, trinh thám. Bí ẩn về tác giả Mã Phú, tình cảm của bốn chàng thi sĩ với những nàng thơ:
Có một cậu bé thích làm nhà xuất bản, các nhà thơ nhí, một cậu bé viết truyện “tình cảm” giữa công chúa và chàng chăn ngựa, các cô bé ngây thơ theo đuổi niềm đam mê và mối tình đầu. Tất cả họ đại diện cho tuổi thơ đẹp nhất, vô tư vô lo.
Tình yêu của tuổi học trò luôn ngọt ngào, dù có đau buồn, cũng vẫn ngọt ngào. Bởi trong đó không có sự nhiễm bẩn, tinh thuần như trang giấy trắng.
Có lẽ tôi giống như những cô bé trẻ, không hiểu rõ về “tình yêu”, nên khi đọc tác phẩm, tôi không có nhiều cảm xúc với chủ đề chính của truyện. Tôi chú ý nhất đến yếu tố “tình bạn” trong truyện. Lá nằm trong lá, che chở cho nhau, điều đó thực sự tôi thích.
Tình bạn trong thời học trò là điều đẹp nhất, và chỉ có tình bạn ấy mới là “tình bạn” chân chính. Các hành động bất ngờ của các bạn nhỏ trong Lá nằm trong lá tạo ra những tình huống dở khóc dở cười. Họ nghĩ rằng đang làm việc “trượng nghĩa”, giúp đỡ bạn bè, nhưng lại làm mọi thứ rối tung cuộc sống, cuối cùng mọi chuyện lại kết thúc một cách lạ lùng.
Tình bạn thật sự không nhất thiết phải hy sinh cho nhau, mà có thể chỉ là chia sẻ những điều nhỏ nhặt, kể những nỗi lòng, an ủi nhau lặng lẽ. Tình bạn không phải để lợi dụng, tìm kiếm sự che chở trong lúc nguy khó, mà là để chia sẻ niềm vui, mượn bờ vai khi cần. Chỉ cần vậy thôi, nhưng lại vô cùng quý giá. Tình bạn khó mô tả hơn cả tình yêu, tình yêu là ngọn lửa, là suối mát, là viên kẹo ngọt, là liều thuốc đắng, còn tình bạn chỉ có thể nói bằng “có lẽ”. Có lẽ là ánh nắng, có thể là cơn mưa phùn trong ngày hè, có thể là chiếc máy bay giấy hai người gấp, có lẽ là chiếc vòng tay lấp lánh dễ thương.
Tình bạn, tình thân, những cảm xúc đầu đời chính là tuổi học trò. Nằm trên giường, gấp lại quyển sách, lặng lẽ nghe nhạc, tôi tự hỏi về tuổi thơ của mình. Có lẽ tôi không thử nếm vị ngọt của tình yêu đầu đời, nhưng tôi cảm nhận được hơi ấm của tình bạn và tình thân. Khi còn bé, chúng tôi đã làm mọi trò dại dột, và bây giờ nhớ lại, tâm hồn tôi trở lại như lúc ấy.
Tôi nhận ra những điều tốt đẹp xung quanh vẫn còn đó, vẫn kịp để bù đắp những lúc vô tình đã trôi qua. Một góc khuất của trái tim tôi được lấp đầy bởi những viên kẹo, có chua có ngọt, nhưng tất cả đều là hương vị của hạnh phúc.
Khi gấp cuốn sách, những kỷ niệm về thời học trò với những trò nghịch ngợm lại hiện ra rõ ràng. Nhớ về những lần nắm tay đầu tiên, những nụ hôn ngây ngô hay những lá thư ngắn gọn trao đến… Tất cả đều khiến ta cảm động, những cảm xúc tràn về. Đôi khi, trong cuộc sống này, cần những khoảnh khắc hồi tưởng về tuổi thơ. Tuổi thơ mà mỗi người luôn ao ước có thể quay trở lại! Tuổi thơ chỉ biết viết những dòng thơ tình trong veo: Khi xuân đến, tình anh đầy, lá nằm trong lá, tay nằm trong tay.
[KẾT THÚC]
Đọc xong toàn bộ truyện mới hiểu tại sao tên truyện lại là Lá nằm trong lá. Đó không chỉ là một dòng trong bài thơ của thi sĩ Cỏ Phong Sương, mà cũng là tuyên ngôn về niềm tin trong tình yêu theo lời của thi sĩ Lãnh Nguyệt Hàn.
Ừ, không có gì khó hiểu cả, tình yêu giống như lá cây, mùa hạ qua rồi mùa thu tới, lá rụng nhưng rồi mùa xuân lại đến, lá lại mọc, không biến mất đâu.
Đúng vậy, tư duy trong tuổi học trò luôn đơn giản, nên định nghĩa về tình yêu cũng không cần phức tạp.
Chỉ là Lá nằm trong lá…
Đánh giá chi tiết từ Đinh Thủy - MytourBook