“Có bao nhiêu lần bạn biết thầy giáo, dù đau ốm vẫn đi dạy, chỉ vì không đủ nghiêm trọng để nghỉ dạy? Thầy giáo tức giận vì đau đớn, và điều đau lòng nhất của thầy là thấy học sinh lạm dụng. Hãy tôn trọng và yêu mến thầy giáo của bạn. Bạn phải yêu mến thầy, bởi vì cha bạn yêu thầy và tôn trọng thầy. Bạn phải yêu mến thầy vì thầy đã dành cả cuộc đời mình cho hạnh phúc của nhiều đứa trẻ mà họ sẽ quên đi. Hãy yêu mến thầy vì thầy mở mang và ánh sáng trí óc của bạn, và nâng cao tâm hồn của bạn.”
Edmondo De Amicis (1846-1908) là một nhà văn người Ý. Dưới hai mươi tuổi, ông đã tham gia vào cuộc chiến đấu cho sự độc lập và thống nhất của đất nước. Trong suốt hơn bốn mươi năm, ông không ngừng đấu tranh vì công bằng xã hội. Trong số hơn bốn mươi năm, một nửa thời gian ông viết về du ký và phê bình văn học, và một nửa còn lại là về chủ đề chính trị và xã hội. Tác phẩm của ông gây ấn tượng mạnh mẽ và đã trở thành tiêu biểu. Trong số đó, cuốn sách 'Những Tấm Lòng Cao Cả' không thể không nhắc đến. Nhẹ nhàng và thoải mái, sau hơn một trăm năm, cuốn sách đã vang dội trên toàn thế giới.
Cuốn sách được viết dưới dạng một cuốn nhật ký. Chủ sở hữu của cuốn nhật ký đó là một học sinh lớp ba người Ý tên là Enricô Bôttini. Trong mười tháng là học sinh lớp ba, Enricô đã quan sát và ghi lại những sự kiện nhỏ và lớn xảy ra xung quanh, ở trường, trên phố và ở nhà. Không chỉ là việc ghi chép, cậu còn ghi lại cả suy nghĩ và cảm xúc của bản thân. Trong cuốn nhật ký nhỏ này, là truyện đọc hàng tháng mà thầy giáo cho phép cậu đọc trước lớp, là những lá thư mà bố mẹ cậu đã viết cho con trai của mình. Các nhân vật trong nhật ký bao gồm các thầy giáo, cô giáo, bạn bè học sinh và bố mẹ của Enricô và bạn bè của mình. Mỗi người đều có đặc điểm và tính cách riêng. Tất cả tạo thành một xã hội nhỏ trong mắt của cậu bé.
Enricô không chỉ ghi lại những việc xảy ra ở trường mà còn ghi lại những sự kiện trên phố, những câu chuyện trong gia đình và gia đình của bạn bè. Nếu trường học là nơi mà trẻ em tiếp xúc với tri thức, nhân văn, gặp gỡ bạn bè và thầy cô giáo, thì đường phố là nơi trẻ em tiếp xúc với mọi tầng lớp trong xã hội. Gia đình là nơi yêu thương và chia sẻ những điều trẻ em đã trải qua. Nhà trường, xã hội và gia đình, tất cả cùng nhau giúp định hình tri thức và nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ.
1.Về Vai Trò của Thầy Giáo và Cô Giáo
Trong nhật ký của Enricô, có một số câu chuyện nhỏ về cô giáo của lớp một của cậu, thầy hiệu trưởng, cô giáo của em trai và thầy của bố. Những người thầy đó không chỉ truyền kiến thức cho học sinh, họ còn dạy học sinh về lòng dũng cảm, tình yêu và sự biết ơn. Những câu chuyện về thầy cô giáo đó, qua con mắt của một đứa trẻ, trở thành một bài học cảm động và thiêng liêng về nghề giáo.
Năm học mới bắt đầu với ngày khai giảng. Cuốn nhật ký của Enricô cũng bắt đầu như thế. Như mọi đứa trẻ khác, cậu cũng nhớ nhà, nhớ những ngày hè, và không muốn đi học. Thầy giáo mới trong năm nay là một người khác, 'cao lớn, không có râu, tóc dài đã chuyển sang màu bạc, có nếp nhăn trên trán, giọng nói rất to, ... không bao giờ mỉm cười', thay cho thầy giáo 'có mái tóc nâu, rối bời và vui vẻ' như năm trước.
Tác giả không định nghĩa thế nào là một người thầy tốt hay chỉ ra cách dạy học sinh đúng. Thông qua nhật ký của Enricô, ông chỉ mô tả những phẩm chất cao cả của người thầy. Thầy Pecbôni, thầy giáo của Enricô lớp ba, người 'không bao giờ mỉm cười' đó, dạy học trò bằng lòng yêu thương. Khi học trò nghịch ngợm lo sợ về sự trừng phạt của thầy, thầy chỉ đặt tay lên vai học trò và nói đơn giản 'Đừng làm vậy nữa nhé!'. Câu nói đơn giản nhưng đầy yêu thương đó đã làm cho học trò nghịch ngợm trước đó nói 'Thưa thầy, thầy có tha lỗi cho em không ạ?'.
Nghe đây, các em ạ! Chúng ta sẽ sống cùng nhau trong một năm, thầy và trò chúng ta đều sẽ cố gắng để năm nay tốt đẹp. Các em phải nghe lời và làm người ngoan. Thầy không có gia đình. Các em sẽ thay thế gia đình của thầy. Năm trước, thầy còn mẹ, nhưng năm nay mẹ thầy đã mất rồi. Bây giờ thầy chỉ còn một mình, chỉ có các em trên thế giới này. Thầy không nghĩ về điều gì khác, không có tình cảm nào ngoài các em cả. Các em phải là những đứa con của thầy. Thầy sẽ yêu thương các em rất nhiều, và các em cũng phải yêu thương thầy. Thầy không muốn phải phạt ai cả. Các em hãy cho thầy thấy rằng các em là những đứa trẻ chân thành và dũng cảm. Trường học của chúng ta sẽ là một gia đình, và các em sẽ là niềm tự hào và an ủi của thầy. Thầy không cần các em phải trả lời, vì thầy biết rằng trong lòng các em đã nói 'vâng ạ', và thầy cảm ơn các em.
Chứa trong mình sứ mệnh cao quý truyền đạt tri thức nhân loại cho học trò, những người thầy tôn quý đó vẫn miệt mài dành hết tâm huyết cho sự nghiệp giảng dạy cho đến hơi thở cuối cùng. Đó là thầy giáo Crôxetti, người đã về hưu sau sáu mươi năm dạy học. Cảm giác khi thầy không thể viết nữa, khi thầy không thể cầm bút ghi chép cho học trò, khiến thầy cảm thấy đắng lòng vô cùng, với thầy, đó là 'cuộc đời không còn ý nghĩa'. Đó là cô giáo lớp một của Enricô, một phụ nữ nhỏ nhắn, giản dị và luôn vẫn mỉm cười. Cô cảm thấy thất vọng khi không thể sửa sai được học trò cầm bút sai sót. Cô lo lắng khi kiểm tra lớp và thầy thanh tra hỏi về học sinh. Cô vui mừng khi học trò đạt được thành tích xuất sắc. Cô luôn hiền lành và ân cần như một người mẹ.
Và sau đó,
Thầy Pecbôni bị ốm. Trên bức ảnh treo trên tường là những học trò cũ của thầy. 'Đó là những kỷ vật của thầy. Trước khi ra đi, lời nhìn cuối cùng của thầy sẽ dành cho họ.' Dù bị bệnh, thầy vẫn luôn nhắc nhở học trò phải cố gắng vượt qua những khó khăn, phải nỗ lực. May mắn thay, thầy đã hồi phục và có thể trở lại dạy bình thường. Sau khi nghỉ hưu, thầy giáo Crôxetti chỉ sống trong một căn nhà nhỏ, có hai cửa ra vào, trong một căn phòng nhỏ, bốn bức tường sơn cali trắng. Nội thất phòng đơn giản, chỉ có một chiếc gương, một chiếc chăn, một cái bàn làm việc, một giá sách nhỏ và bốn chiếc ghế dựa. Thầy sống bằng tiền hưu trí và giữ những tập vở của học trò như những kỷ vật. Đôi khi thầy lật từng trang vở, như thể thầy đang sống lại trong quá khứ. Cô giáo lớp một của Enricô, người đã có thể bình phục nếu bỏ nghề dạy, nhưng vì không muốn xa lánh học trò, cô vẫn tiếp tục dạy cho đến hết năm học. Và cô ra đi ba ngày trước khi năm học kết thúc. Trước khi qua đời, cô còn yêu cầu hiệu trưởng không cho học sinh viếng thăm vì sợ các em phải khóc.
2. Về những người bạn thân của Enricô
Trong một trang nhật ký, Enricô viết rằng “nhà trường biến mọi người thành bạn bè với nhau”. Ở đây, Enricô gặp gỡ những người bạn thân thiết của mình. Đó là Đêrôtxi, người luôn đạt giải nhất. Là Garônê, người vừa lớn vừa tốt bụng. Là Côretti, con của người bán củi, luôn tỏ ra hạnh phúc. Là Nenli, cậu bé gù tội nghiệp. Là Vôtini, người luôn ăn mặc sang trọng. Là một thợ nề có khả năng làm như kẻ sứt môi. Là Cáclô Nôbitx, con nhà giàu có quý tộc. Là Garôpphi, thích buôn bán. Là Prêcôtxi, con thợ rèn, mặc chiếc áo quá dài và trông đau khổ. Là Crôtxi, cậu bé có một cánh tay tàn tật, con của một phụ nữ bán rong. Là Xtacđi, luôn chăm chú lắng nghe giảng dạy.
Garônê mãi mãi là Garônê, Prêcôtxi vẫn là Prêcôtxi và những người bạn khác cũng thế, dù cho họ có trở thành Hoàng đế của tất cả các quốc gia Nga.
3. Những cha mẹ và bài học về việc giáo dục trẻ em
Ngày tụ tập trường, họ đưa con đi học cùng. Ngày thường, họ đến trường đón con khi tan học. Khi các con thi cử, chính những bậc phụ huynh ấy lại căng thẳng ở cổng trường. Khi các con nhận được huy chương, thì những bậc phụ huynh ấy lại là người hạnh phúc nhất. Những bậc phụ huynh ấy đến từ mọi tầng lớp xã hội. Thậm chí có những người từng không được học hành, nhưng bây giờ họ đang theo học thêm buổi tối. Nhưng đứng trước cổng trường, họ trò chuyện như bạn bè của con. Tương tự như bố mẹ của Enricô, có lẽ những bậc phụ huynh khác cũng viết thư cho con của mình, rồi lặng lẽ đặt lên bàn học của con. Họ cũng dạy con những điều cao quý.
Những trái tim cao quý đã tồn tại từ những năm 80 của thế kỷ 19, vẫn giữ nguyên giá trị đến ngày nay. Điều này đã làm cho một tác phẩm văn học thiếu nhi sống mãi hơn một trăm năm như vậy. Có thể nói rằng đó chính là nhờ vào những giá trị nhân văn trong giáo dục. Trường học, thầy cô, bố mẹ và cả xã hội cùng nhau dạy cho trẻ em những điều tốt đẹp. Những câu chuyện hàng tháng dành cho trẻ em khuyến khích họ trở nên can đảm hơn, trân trọng đất nước từ những điều nhỏ nhặt. Những lá thư mà bố mẹ để trên bàn học của Enricô giúp cậu yêu thương con người, bạn bè và đất nước.
Con sẽ hiểu được tình yêu đối với quê hương, khi ở nơi xa lạ,... con cảm nhận tâm hồn mình chạm vào một người công nhân xa lạ, khi họ nói chuyện với con bằng ngôn ngữ của mình. Con sẽ cảm thấy tức giận và đau đớn khi nghe một người nước ngoài phê phán đất nước con. Con sẽ cảm thấy lòng yêu nước sâu sắc hơn khi đối mặt với sự đe dọa từ một nước thù địch, khiến cho trái tim trong con bùng cháy như một cuộc bão lửa trên đất nước của mình...
Bố dạy con biết ơn và trân trọng những điều hiện tại. Biết ơn những người lao động chăm chỉ trên khắp đất nước, biết ơn những thầy cô giáo đã giúp con học tập. Mẹ dạy con biết tôn trọng và yêu thương, không ghét bỏ những người nghèo khổ.
Nghe mẹ bảo con ạ, đừng bao giờ quen với việc bước qua những người nghèo khổ đang nương tựa vào con, và đặc biệt là trước một người mẹ đang xin tiền để mua đồ cho con của mình. Con hãy suy nghĩ rằng đứa bé ấy có thể đang đói, hãy suy nghĩ về những khó khăn của người mẹ đáng thương!
...
Thỉnh thoảng, hãy lấy một đồng tiền từ túi của mình để cho vào tay một cụ già không có nơi nương tựa, một bà mẹ không có bánh ăn, hoặc một đứa trẻ không có mẹ... Việc giúp đỡ của một người lớn là hành động từ thiện, nhưng đối với một đứa trẻ, nó cũng là một sự vuốt ve tinh thần...
Nhưng trên hết, cách dạy trẻ hiệu quả nhất là làm gương cho trẻ. Để con nhớ biết ơn thầy cô, bố của Enricô thường dẫn con đi thăm người thầy cũ của mình. Ông thường giúp đỡ các gia đình khó khăn. Ông dạy con lòng tử tế khi con gặp phải trường hợp giống với bạn gặp phải. Mẹ của Enricô thường cùng con tham gia vào các hoạt động giúp đỡ những gia đình khó khăn trong khu phố. Vậy là, những hành động đơn giản của bố mẹ lại dễ dàng chạm vào trái tim của con hơn.
Tháng bảy. Mùa hè đến. Năm học sắp kết thúc. Enricô phải chia tay bạn bè, gửi lời biết ơn sâu sắc nhất đến thầy cô. Năm sau, do bố chuyển công tác, cậu sẽ cùng gia đình dọn đến một nơi mới. Những người thầy, những người bạn thân yêu này, Enricô sẽ không thể gặp lại nữa. Nhưng trong trái tim bé nhỏ của Enricô, họ sẽ mãi mãi giữ vị trí đặc biệt. Tác phẩm kết thúc. Nhưng những giá trị mà nó mang lại sẽ sống mãi mãi.
Lời kết
Tác phẩm này không chỉ là những dòng nhật ký của một đứa trẻ. Có thể nói tác giả đã sử dụng lối viết của trẻ em để thảo luận về những vấn đề người lớn. Đây là những câu chuyện về tình người, về lòng yêu thương. Đồng thời, đây cũng là những bài học về giáo dục con trẻ. Làm thế nào để truyền đạt lòng can đảm, sự tôn trọng đối với bạn bè, thầy cô, bố mẹ và cả những người lớn khác trong xã hội, bất kể họ có hoàn cảnh như thế nào. Vì vậy, 'Những tấm lòng cao cả' không chỉ là một cuốn sách dành riêng cho trẻ em, mà còn dành tặng cho tất cả các giáo viên, những người làm công việc giáo dục và cả các bậc làm cha mẹ. Nói cách khác, 'Những tấm lòng cao cả' không chỉ là một cuốn sách viết cho trẻ em mà còn dành cho mọi người lớn trong xã hội.
Đánh giá chi tiết từ Vân Nguyễn - MytourBook