Như cách mà Kiên tưởng tượng lại bản thân đang cầm súng AK và bắn hạ một lính Mỹ đang hoảng loạn, không biết điều gì xảy ra. Hoặc như cách Kiên bắn hạ một nữ cảnh sát Mỹ tại Tân Sơn Nhất trước ngày thống nhất, tiếng súng AK vang lên và găm thẳng vào tâm trí Kiên từ lúc đó.
Mùa mưa cũng chứng kiến những khoảnh khắc yên bình, những niềm vui giản dị giữa rừng núi Tây Nguyên, chứng kiến sự hạnh phúc bình yên của quân lính. Dưới làn mưa không ngớt, mùi hương của hoa hồng ma lan từ những căn lều. Những câu chuyện kỳ bí và đáng kinh ngạc nảy sinh dưới làn khói của hoa hồng ma. Tiếng lễ bái, tiếng cầu nguyện, mùi hương của trầm kết hợp với mùi của hoa hồng ma, tỏa ra từ những căn lều lính và tan biến trong mùa mưa. Những ván bài, cuộc chơi cuối cùng giữa Kiên và ba người còn lại. Nếu thất bại, bốn người sẽ sống, và quyết định của mỗi người về người sống sót cuối cùng sẽ giữ lại ván bài. Hoặc những phút giây đùa nghịch, ganh đua chỉ để một người chết để ba người còn lại sống sót và người nào chết sẽ giữ ván bài. Cuối cùng, ván bài đi theo Kiên, đánh mất với cuộc sống, đánh mất với những đồng đội từ thế giới bên kia, đánh mất với quá khứ từ hiện tại.
Mưa trong tác phẩm gợi lên sự u ám, yên tĩnh, là minh chứng cho sự chết, là kỷ niệm về tuổi trẻ, lòng nhiệt huyết của Kiên và các đồng đội nằm yên trên chiến trường.
Kiên và những phụ nữ - Tình yêu, sự sống của tuổi trẻ Kiên trong quá khứ - Sự kết hợp, nuối tiếc trong hiện tại của Kiên.
Phương - Cô gái mà Kiên yêu từ khi cô 17 tuổi, khi cả hai đều là học sinh, còn ngồi trên ghế nhà trường, thời điểm mà chiến tranh còn rất xa xôi với cuộc sống của Kiên. Đó là thời gian mà tình yêu, hy vọng tuổi trẻ và kế hoạch cho tương lai chiếm hết suy nghĩ của Kiên. Nhưng đó cũng là lúc Kiên nhận ra rằng lý tưởng cao cả của cuộc đời đang dẫn anh ta vào chiến trường, vùng đất đang đối mặt với cuộc chiến ở miền Nam.
Tình yêu, sự đau khổ, cuộc chiến, đấu tranh, đau khổ nhưng cũng đầy quyết tâm, quyết đoán hiện hữu trong tâm trí của Kiên. Chiến tranh - một cõi vĩ đại không có nhà, không cửa, cuốn trôi con người trẻ tuổi nhiệt huyết vào, phá vỡ tất cả - rồi trả lại một sản phẩm của chiến tranh khô héo, cằn cỗi như hiện tại.
Phương vào thời điểm đó - ngây thơ và trong trắng, tin tưởng vào sự lựa chọn cao quý của Kiên, tin vào sự lựa chọn của chính mình. Như cha của Kiên từng nói về Phương, về số phận không may của cô, một cách gián tiếp ám chỉ rằng họ không có tương lai hay số phận gì với nhau cả. Điều này cũng là một trong những nguyên nhân quan trọng khiến Kiên quyết tâm tham gia vào mặt trận B3 lúc này đang cực kỳ khốc liệt.
Kiên và Phương trong tác phẩm - luôn gắn bó, hòa quyện, luôn liên kết với nhau, về mặt thời gian, không gian, và tình cảm. Cho đến khi Kiên và Phương đi trên một chuyến tàu và Kiên chứng kiến Phương bị tấn công tình dục. Sự kiện đột ngột đó gần như thay đổi hoàn toàn mối quan hệ giữa họ. Sự xấu hổ, sự nhục nhã, tội lỗi, trách móc dẫn đến sự cô lập, cuộc chiến và sự chia lìa dần dần hình thành giữa họ.
Sau sự kiện đó, mỗi đêm, khi không thể ngủ, tiếng quạt trần trở thành âm thanh của động cơ máy bay, Kiên lại nghĩ về những kỷ niệm nhẹ nhàng của mình với Phương. Cả trong chiến trận và cuộc sống hàng ngày, Phương vẫn là một nỗi đau, một phần ký ức đắng cay nhưng cũng là điều đẹp đẽ nhất. Suốt câu chuyện, có một sợi dây vô hình kết nối giữa họ. Trong thời gian bình thường, họ vẫn ở cùng một hành lang trong khu nhà ở. Phương chính là người đầu tiên mà Kiên gặp kể từ khi anh trở về từ chiến trường.
Trong suốt câu chuyện, Kiên đã gặp và có mối quan hệ với rất nhiều phụ nữ khác nhau. Những mối quan hệ thân mật với phụ nữ - dù còn sống hay đã mất - đều mang lại cho anh ta những cảm xúc đặc biệt, khác biệt, và riêng biệt nhất.
Qua câu chuyện của Kiên, tác giả muốn gửi lời nhắn nhủ đến những người lính rời bỏ cuộc chiến cùng với toàn bộ dân tộc, đừng bao giờ quên những đau thương mà dân tộc ta đã trải qua.
Văn học Việt Nam là một phần không thể thiếu của chiến tranh, nhưng trong tác phẩm Nỗi Buồn Chiến Tranh, cuộc chiến trở thành một phần không thể thiếu của người lính. Cuộc chiến vẫn còn tiếp diễn, vẫn tồn tại mãi sau này!
Nguồn: reviewsach.net