Buzz
Cuộc sống luôn tiến bộ, con người không ngừng học hỏi và nâng cao tri thức của mình để thích nghi và không bị lạc hậu. Việc tự học là bước đệm quan trọng cho sự phát triển và thành công sau này. Tuy nhiên, vẫn có nhiều người, đặc biệt là giới trẻ, chưa nhận thức hết tầm quan trọng của việc học. Để giải quyết những thắc mắc này, tác giả Thu Giang Nguyễn Duy Cần, một học giả nổi tiếng trong những năm 50-60 của thế kỷ trước, đã viết cuốn sách 'Tôi Tự Học' để thảo luận về vấn đề này.
Việc học là một hành trình dài, đòi hỏi sự tích cực của người học. Chỉ có sự tích cực trong việc học mới giúp người học đạt được kiến thức toàn diện. Học là để mở rộng tâm hồn và tư duy. Người có tri thức rộng lớn có thể thưởng thức mọi nền văn hóa, hiểu được luân thường đạo lý trong cuộc sống. Ngược lại, những người có tư duy hẹp hòi dễ bị chi phối bởi tư tưởng hẹp hòi.
Có hai loại người học: học vì mục tiêu cá nhân và học vì đam mê, sở thích. Người học loại đầu tiên thường học để kiếm một tấm bằng, một công việc ổn định. Trái lại, người học loại thứ hai họ học vì niềm đam mê của mình. Họ yêu văn chương, âm nhạc và họ học vì chính việc học.
Có cần bậc thiên tài phải học không?
Nhiều người vẫn cho rằng bậc thiên tài là những người có trí tuệ xuất sắc, sở hữu trí nhớ ưu việt và thường sống trong cô độc. Tuy nhiên, thực tế chỉ có một điểm khác biệt giữa họ và chúng ta: 'Họ có niềm tin vững vàng vào phương pháp làm việc của họ'. Cụ thể, thiên tài là kết quả của sự kiên nhẫn và bền bỉ trong suốt thời gian dài. Để trở thành những bậc tài hoa, điều quan trọng nhất là phải có lý tưởng và kiên nhẫn để thực hiện lý tưởng đó; thứ hai là phải làm việc có tổ chức, phương pháp và kiên nhẫn, không vội vã.
1. Những Yếu Tố Chính
Học về sâu và học về rộng là hai khía cạnh quan trọng của việc học. Mọi sự trên thế giới đều có liên quan và không có gì tồn tại độc lập. Do đó, để có thể đánh giá vấn đề một cách khách quan, cần có kiến thức rộng và sâu. Học rộng giúp tránh được thiên kiến trong quá trình phê bình và đánh giá.
Sau khi tiếp thu kiến thức tổng quát, chúng ta cần tập trung vào chuyên ngành của mình để có thể làm việc hiệu quả cho bản thân và cộng đồng.
Thứ hai, để tiến bộ trong quá trình tự học, người học cần phải nỗ lực. Mọi nỗ lực, dù nhỏ nhất cũng là điều kiện để tinh thần và trí não phát triển. Có nhiều phương pháp tự học như đọc sách, đi du lịch, tham gia triển lãm,... Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả, cần phải có phương pháp. Nỗ lực mà không có phương pháp sẽ không mang lại kết quả tích cực, thậm chí còn làm hại cho tinh thần. Đọc sách mang lại lợi ích cho tinh thần khi chúng ta biết cách áp dụng năng lực và khả năng của mình, so sánh ý kiến với tác giả, suy ngẫm và thảo luận một cách sâu sắc.
Ngày nay, có những người say mê du lịch vì họ tin rằng du lịch cũng là một hình thức tự học. Họ cố gắng đi nhiều chuyến du lịch và thường chia sẻ ảnh 'check in' trên mạng xã hội để ghi lại khoảnh khắc thanh xuân và công nghệ hiện đại. Tuy nhiên, liệu đi du lịch có thể coi là tự học không? Câu trả lời phụ thuộc vào cảm nhận của từng người, nhưng để du lịch trở thành một hình thức tự học, cần có khả năng quan sát tinh tế. Quan sát không chỉ ở bề ngoài mà còn phải hiểu về nguyên nhân tạo thành sự vật hoặc hiện tượng. Nhiều tác phẩm nghệ thuật đã ra đời nhờ sự cố gắng tìm kiếm trong các chuyến du lịch, như tác phẩm “Xách Ba Lô Lên và Đi” của Huyền Chíp, điều này chứng minh sự quan sát sâu sắc trong hành trình có thể truyền cảm hứng cho nhiều người trẻ.
Thứ ba, là biết tổ chức kiến thức của mình. Người có tri thức là người biết tổ chức kiến thức của mình thành một hệ thống vững chắc, rộng lớn. Họ có tư duy mở rộng và tinh thần tự do, không bị ràng buộc bởi bất kỳ nguyên tắc hay chủ nghĩa nào.
Thứ tư, cần phải hiểu rõ bản thân. Trong mọi hoàn cảnh, việc hiểu biết về bản thân là quan trọng nhất. Việc hiểu về con người là một trong những hành trình học hứng thú nhất, và có thể là mục tiêu hàng đầu mà ta nên chú trọng. Từ việc hiểu về bản thân, ta có thể đi sâu vào cuộc sống bên ngoài. Trong quá trình học, cần phải biết lựa chọn. Lựa chọn là việc đánh giá, quyết định và lọc ra những điều phù hợp với mình và với thời đại hiện tại. Có hai cách để lựa chọn, một là tìm kiếm kiến thức từ mọi nguồn, hai là chọn một chủ đề cụ thể và tập trung nghiên cứu.
2. Điều Kiện Thuận Lợi Cho Tự Học
Trong mọi việc, sự tập trung và chú ý là yếu tố quyết định thành công. Để có tinh thần sáng suốt, cần phải biết tập trung vào ý chí chính, phân biệt được điều gì là quan trọng và không bị mất tập trung vào những vấn đề phụ. Đặc biệt khi đọc sách, cần phải tìm hiểu ý chính từ phần phụ lục trước, sau đó mới đọc toàn bộ tác phẩm để hiểu ý chính. Điều này không chỉ là kỹ năng đọc và phê bình văn học mà còn là phương tiện để dẫn dắt cuộc sống, bất kể hoàn cảnh nào.
Trong quá trình học, việc quan sát cả nội và ngoại giới đòi hỏi phải nhìn nhận điểm giống và khác biệt của các sự vật và hiện tượng. Mỗi khi gặp một cơ hội, hãy tìm ra điểm tương đồng và khác biệt giữa chúng. Có tư duy phản biện là cơ sở vững chắc để tiến vào con đường tự học.
3. Phương Tiện Chính Yếu
Phương pháp tự học hiệu quả có thể rút ngắn con đường học hỏi của con người chỉ qua việc đọc sách. Đọc sách là phương tiện quan trọng nhất và hiệu quả nhất để xây dựng cơ sở kiến thức vững chắc cho bản thân. Để đọc sách hiệu quả, cần lựa chọn sách một cách cẩn thận và biết cách tiếp cận nó.
Để lựa chọn được cuốn sách thích hợp, trước hết phải biết loại trừ. Loại trừ những cuốn sách dày dặn, cồng kềnh. Cuốn sách càng ngắn gọn càng tốt. Sau đó, tránh xa những cuốn sách buồn chán, mất hứng thú. Cuối cùng, loại trừ những cuốn sách khó hiểu, cấu trúc ngữ pháp rối ren, nội dung không hấp dẫn. Trong quá trình chọn sách, nên tham khảo ý kiến từ những người già dặn kinh nghiệm và chọn những cuốn sách đã được nhiều người đánh giá cao.
Sau khi đã chọn được những cuốn sách phù hợp, cần biết cách đọc. Không gian đọc sách cần được tạo ra trong yên bình và tĩnh lặng. Hãy tìm cho mình một không gian riêng để thực hiện việc đọc sách.
Cần sở hữu những cuốn sách để đặt gần gối đầu giường. Những cuốn sách này có thể mang lại những ý tưởng và sự an ủi trong mọi tình huống. Chúng giúp ta suy nghĩ sâu hơn, đặt ra những câu hỏi, làm cho tâm trí thêm nhẹ nhàng và phấn khởi. Trong quá trình tự học bằng cách đọc sách, chúng ta cần luôn nỗ lực để cải thiện ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh, vì khi đọc sách dịch chúng ta chỉ nhìn nhận vấn đề từ góc độ của người dịch. Điều này khiến mất đi tính trực quan của tác phẩm. Đọc sách cần phải là một quá trình sáng tạo, không phải là việc tùy thuộc. Đừng bao giờ đánh giá một người qua lời giới thiệu của người khác. Hãy xem xét lại kiến thức về cuốn sách, tán thành và phản đối chúng. Sau đó, hãy đảm nhận tư cách của một người bảo vệ, cố gắng hiểu sâu hơn về chúng. Phương pháp này giúp tránh được những phê phán không công bằng.
Tự học là quá trình không ngừng nghỉ ngơi, đòi hỏi sự quyết tâm và phương pháp mới có thể mang lại hiệu quả. Như Lavarenne từng nói:
Người thầy giỏi nhất là người biết dạy học trò của mình mà không cần phải phụ thuộc vào mình nữa; nói cách khác, họ không dạy kiến thức mà họ dạy cách tự học cho học trò.
Tác giả: Thảo Hiền - MytourBook
