Mọi điều đều bắt đầu và kết thúc bằng cảm giác cô độc. Auster sáng tác cuốn tiểu thuyết đầu tiên, xuất phát từ sự cô độc đó.
Cuốn sách được phân chia rõ ràng thành hai phần. Phần đầu tiên được kể từ góc nhìn của một người, có tiêu đề 'Chân dung của một người vô danh'. Đây là một cuộc hành trình. Một hành trình vào bí mật, khi Auster không cố ý tìm kiếm, không mong đợi, không hy vọng.
Từ những dấu vết của người cha trong suốt mười lăm năm sống một mình, từ những mảnh ghép kỳ lạ trong quá khứ, hiện về một cách rời rạc và vô thức, Auster đã xây dựng lại hình ảnh của người cha mà trước đây ông không thể tiếp cận. Những bước chân của ông trên hành trình đó không chỉ dẫn ông về kí ức quá khứ, mà còn dẫn ông đến sự thấu hiểu sâu sắc và đau đớn. Người cha mà ông từng biết không phải là người mà ông luôn nhìn thấy. Người cha từng vô danh bỗng trở nên rõ ràng với ông. Từ những điều đó, sự đồng cảm nảy nở. Đó là một khoảnh khắc ấm áp, một tình yêu mà Auster gần như chưa bao giờ cảm nhận được khi cha còn sống.
Phần thứ hai của cuốn sách là 'Ký Ức và Những Trang Sách'. Dòng văn chương lại được kể từ góc nhìn thứ ba, với nhân vật chính là một nhà văn tên A. Anh ta ở trong căn phòng của mình, cô độc với thế giới xung quanh và bắt đầu tái hiện lại những kí ức của mình qua các câu chuyện xung quanh, trong đó sự tưởng tượng và hiện thực nối kết với nhau, tạo nên một vùng lãng mạn trong tâm trí đầy ẩn dụ và tư duy.
Trong cuốn sách về kí ức, Auster đặt câu chuyện của mình giữa những câu chuyện khác, với sự kết nối chính là tình cha con. Từ thần thoại Hy Lạp, hình ảnh của người anh hùng còn sót lại từ thành Troy, cõng cha già, tay dắt con thơ vượt qua cơn nguy hiểm, Paul Auster đã thấy được sự tương đồng với hình ảnh Pinocchio cõng cha thoát khỏi bụng cá voi. Khi Pinocchio cõng cha bơi giữa biển khơi mịt mù và đêm tối u ám, cậu chỉ đơn giản nghĩ rằng nếu phải chết thì 'ít nhất cha con mình cũng được chết cùng nhau'.
Đó cũng là câu chuyện của thi sĩ Pháp Mallarmé viết những dòng thơ đau đớn bên giường đứa con trai đang dần chết, là câu chuyện của chính Auster – người cha thức suốt ba ngày ba đêm bên cậu con trai hai tuổi bị bệnh nặng. Và còn câu chuyện của người con tìm mọi đồ của người cha vừa qua đời để nhận ra rằng mình vừa mất cha, nhưng cũng đồng thời lại tìm thấy cha.
Những câu chuyện đó được kể lại trong những cuốn sách về kí ức, trong căn phòng cô độc hoàn toàn với thế giới bên ngoài. Đó là sự ghi nhớ hay chính là sự phản ánh của chính bản thân mình, khi chỉ có mình đối diện với chính mình.
Auster liên tục nhắc đến trạng thái cô độc, lý giải và đối diện với nó. Ông nhắc đi nhắc lại về hình ảnh một người trong căn phòng của mình, là A, là Anne Frank, Friedrich Holderlin, Emily Dickinson, Van Gogh.., Auster xem trạng thái này là khởi đầu và cũng là kết thúc của mọi thứ. Còn ở giữa, giữa sự sống và cái chết ấy, thực ra đã xảy ra những gì. Để lưu giữ khoảnh khắc cô độc đó, ông viết những cuốn sách về kí ức.
Auster viết: “Rồi anh viết. Nó đã từng. Nó sẽ không bao giờ lại như thế nữa”, những từ này là chìa khóa mở – đóng cho cuốn sách về kí ức. Auster viết lại để ghi nhớ, vì chúng ta dù cố gắng đến đâu cũng không thể tái hiện lại quá khứ như ban đầu. Điều này là không thể và gây đau đớn nếu ta cố chấp theo đuổi. Vì vậy, Paul viết cuốn sách về kí ức để bù đắp cho những điều người cha không thể làm được. Paul viết cho con trai mình, để sau này, con trai ông không phải trải qua những gì ông đã trải qua đối với người cha cô độc của mình. Ông đã chọn lựa điều đẹp đẽ đó, như một cách giải phóng sâu sắc nhất, tiếp cận nhất với bản chất con người. Đó cũng là một mối liên kết mong manh nhưng tốt đẹp nhất giữa con người với con người.
Trong cuốn sách đầu tiên này, Auster đã bày tỏ những suy tư về viết văn một cách mới mẻ. Khởi đầu đầy cô đơn của ông đã đưa ông gần hơn với ngôn ngữ. Phong cách viết của Auster linh hoạt và đa dạng khi ông phá vỡ cấu trúc thông thường của tiểu thuyết, lồng ghép những câu chuyện nhỏ vào trong câu chuyện lớn, tạo ra một luồng văn bản sáng tạo và thách thức.
Thế giới văn chương của Paul là một thế giới biến đổi không ngừng. Từ Khởi sinh của cô đơn, và sau đó là Trần trụi với văn chương, Moon Palace, Người trong bóng tối, Nhạc đời may rủi… Paul Auster luôn làm cho độc giả say mê từ những đề tài độc đáo, những chi tiết “bất ngờ”, với phong cách viết đa dạng, kết hợp nhiều thể loại như trinh thám, điều tra, đầy bí ẩn và mâu thuẫn. Nhưng tất cả những chi tiết đó hòa quện với nhau để tạo ra thế giới nghệ thuật của Paul Auster, hoàn toàn ổn định trên ranh giới giữa nghệ thuật cao cấp và giải trí.
Tác phẩm của Auster rất phổ biến tại Mỹ, nhưng điều đó không làm giảm đi giá trị của văn chương ông. Ngược lại, tận cùng của những tác phẩm đó chính là một triết lý nhân sinh độc đáo, sâu sắc và vô cùng nhân hậu. Đó cũng là nguồn gốc của những tác phẩm độc đáo của văn chương hậu hiện đại.
Nguồn: Vnwriter