Nấm Candida - Kẻ gây họa trong vùng kín và biện pháp phòng tránh

1. Nấm Candida là gì?

Nấm Candida có tên đầy đủ là Candida Albicans là một loại nấm phổ biến, tồn tại ở mọi nơi xung quanh chúng ta. Khi xâm nhập vào cơ thể người Candida thường sinh sống ở da, khoang miệng, hệ tiêu hóa và đặc biệt là cơ quan sinh dục.

Ở điều kiện bình thường, loại nấm này sống cân bằng với các loại vi sinh vật khác và không gây ảnh hưởng gì tới sức khỏe. Tuy nhiên, nếu hệ vi sinh trong cơ thể bị mất cân bằng và gặp điều kiện thuận lợi, nó sẽ phát triển mạnh mẽ và gây bệnh tại những vị trí và cơ quan mà nó trú ngụ.

Nấm Candida phát triển khắp nơi xung quanh ta

Dưới đây là một số bệnh do nấm Candida gây ra:

• Bệnh nấm miệng: là tình trạng miệng bị nhiễm trùng do nấm Candida, xuất hiện ở bên trong má, môi, vòm miệng và trên lưỡi;

• Bệnh viêm thực quản: nếu bị nhiễm nấm Candida ở khoang miệng sẽ lan xuống thực quản, gây viêm, nhiễm trùng;

• Nhiễm nấm Candida âm đạo: hơn 75% phụ nữ ít nhất một lần trong đời bị nhiễm nấm Candida ở vùng kín, nguy cơ nhiễm cao khi mang thai hoặc mắc tiểu đường;

• Nhiễm nấm Candida ở da: ảnh hưởng vùng da ẩm ướt, ít thông thoáng như màng da ở gốc các ngón tay, da dưới ngực, da quanh mông hoặc vùng da quanh háng;

• Nhiễm nấm toàn thân: Candida xâm nhập vào vết thương, ống thông khí hoặc vị trí mở khí quản và gây nhiễm trùng máu. Nhiễm trùng có thể lan rộng và gây nhiều biến chứng nặng nếu không được cấp cứu kịp thời.

Nhìn chung, bệnh nấm Candida ở miệng, da, thực quản và hệ sinh dục có thể điều trị và không gây nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên, nhiễm trùng máu là tình trạng nguy hiểm và cần phải cấp cứu ngay lập tức để tránh biến chứng nghiêm trọng.

2. Nguyên nhân và dấu hiệu của bệnh do nhiễm nấm Candida

2.1. Nguyên nhân gây nhiễm nấm Candida là gì?

Có 3 nguyên nhân chính dẫn đến việc cơ thể bị nhiễm nấm Candida và gây ra bệnh:

• Sử dụng quá liều kháng sinh và corticoid trong thời gian dài gây ra sự mất cân bằng trong hệ vi sinh vật trong cơ thể, tạo điều kiện cho nấm Candida phát triển;

• Phụ nữ không duy trì vệ sinh sạch sẽ cho vùng kín, tạo điều kiện ẩm ướt, bí bách cho nấm Candida phát triển;

• Hệ miễn dịch suy yếu, đặc biệt là ở phụ nữ mang thai, người nhiễm HIV/AIDS, bệnh nhân tiểu đường, người được ghép tạng,...

2.2. Dấu hiệu nhận biết các bệnh do nhiễm nấm Candida

Tùy thuộc vào mức độ và vị trí bị ảnh hưởng, bệnh do nấm men gây ra có thể phát triển những triệu chứng sau:

• Khi bị nấm miệng (tức bệnh tưa miệng): xung quanh môi, trên lưỡi hoặc vòm miệng xuất hiện các mảng trắng giống cặn sữa. Nếu cạo lớp màu trắng này đi sẽ lộ ra niêm mạc bị viêm và hơi chảy máu. Người bệnh còn có thể bị lở loét nướu răng và xuất hiện các mảng trắng, đỏ xung quanh vùng này;

• Nấm Candida gây viêm thực quản: người bệnh gặp khó khăn khi nuốt, đau khi nuốt, đau vùng ngực sau xương ức;

• Trong trường hợp nấm Candida gây bệnh ở da: trên da xuất hiện các đốm màu trắng hoặc đỏ gây sưng và ngứa rát;

• Nấm Candida gây viêm âm đạo ở phụ nữ: biểu hiện điển hình là tấy đỏ, ngứa ngáy, nóng rát âm hộ nhất là khi đi tiểu và quan hệ tình dục. Âm đạo thường tiết dịch vón cục màu trắng đục. Không chỉ chị em phụ nữ mà nam giới cũng có thể bị nhiễm nấm Candida vùng kín, gây ngứa ngáy, đau đớn và châm chích vùng đầu dương vật;

• Nhiễm nấm Candida toàn thân: nếu nấm Candida vào máu có thể gây sốt cao, ớn lạnh, thậm chí sốc và suy đa tạng nhanh chóng.

Nấm Candida có thể gây bệnh ở miệng

Nếu bệnh nhân có những triệu chứng sau đây, cần đi khám ngay:

• Triệu chứng nhiễm nấm Candida kéo dài trong 1 tuần mà không giảm, thậm chí còn trở nên nghiêm trọng hơn;

• Vùng kín có dịch màu trắng, đặc, ngứa rát và có mùi khó chịu;

• Xuất hiện tổn thương màu trắng trên môi trong, lưỡi và vòm miệng gây lở loét, sưng đau, làm khó khăn trong việc ăn uống và giao tiếp. Trường hợp nặng hơn có thể bị sưng đỏ và nứt góc miệng. Khi chạm vào hoặc cạo đi lớp niêm mạc trắng trong miệng có thể gây chảy máu.

3. Nhiễm nấm Candida có thể điều trị như thế nào?

Thuốc chống nấm là lựa chọn phổ biến để điều trị nhiễm nấm Candida. Tuỳ vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và cơ quan bị ảnh hưởng, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất. Cụ thể:

• Nhiễm nấm miệng: có thể sử dụng thuốc clotrimazole và nystatin dạng bôi. Trong các trường hợp nặng, có thể sử dụng kết hợp itraconazole và fluconazole uống;

• Nhiễm nấm vùng thực quản: dùng itraconazole và fluconazole uống;

• Nhiễm nấm Candida trên da: duy trì vệ sinh da khô ráo, sạch sẽ và sử dụng các thuốc chống nấm như miconazole, nystatin, ketoconazole, clotrimazole;

• Nhiễm nấm Candida vùng kín: có thể sử dụng Miconazole hoặc Clotrimazole dạng viên. Đây là thuốc đặt âm đạo kết hợp với các thuốc uống khác như Itraconazole và Fluconazole. Lưu ý: Phụ nữ mang thai trong 3 tháng đầu không nên sử dụng thuốc này và cần kiêng quan hệ tình dục cũng như tránh uống rượu bia. Nếu bạn tình cũng có triệu chứng bệnh, cũng cần điều trị;

• Phụ nữ mang thai mắc nhiễm nấm âm đạo cần sử dụng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa;

• Đối với những trường hợp nhiễm nấm Candida toàn thân: sử dụng tiêm đường tĩnh mạch một số loại thuốc như Voriconazole hoặc Fluconazole. Đối với bệnh nhân suy giảm bạch cầu, có thể sử dụng Micafungin hoặc Caspofungin.

Phụ nữ thường dễ mắc viêm âm đạo do nấm Candida

Dưới đây là một số kiến thức cơ bản về nấm Candida mà bạn cần biết. Nói chung, hầu hết mọi người đều có loại nấm này trong cơ thể, nhưng ở trạng thái khỏe mạnh bình thường, nó không gây hại. Tuy nhiên, nếu có điều kiện thuận lợi, nấm Candida có thể gây ra bệnh ở những nơi chúng tồn tại và phát triển.