Năm Công Nguyên

Công Nguyên (viết tắt là CN) là thuật ngữ dùng để đánh số năm trong các hệ lịch Julius và Gregory. Thuật ngữ này có nguồn gốc từ tiếng Latinh thời Trung Cổ, A là AD). Từ 'Công nguyên' (chữ Hán: 公元) trong tiếng Hán Việt được mượn từ tiếng Trung. Trong tiếng Trung, 'Công nguyên' 公元 là cách gọi tắt của 'Công lịch kỷ nguyên' 公曆紀元.

Công Nguyên hay Kỷ nguyên Công lịch bắt đầu từ thời điểm Chúa Giêsu ra đời. Thời kỳ trước khi Chúa Giêsu sinh ra được gọi là Trước Công Nguyên hoặc 'Trước Công lịch kỷ Nguyên' (viết tắt là TCN, tương ứng với BC trong phương Tây, viết tắt của Before Christ).

Hệ thống TCN và CN được Dionysius Exiguus từ Scythia Minor phát minh vào năm 525, nhưng không được phổ biến rộng rãi cho đến sau năm 800.

Hệ thống ghi năm này trong lịch Gregorian hiện được sử dụng phổ biến nhất trên toàn thế giới. Đây đã trở thành tiêu chuẩn không chính thức toàn cầu nhờ những lợi ích trong truyền thông quốc tế, vận tải và thương mại, và được các tổ chức quốc tế như Liên Hợp Quốc công nhận.

Lịch sử

Khái niệm về kỷ nguyên Kitô được tu sĩ Dionysius Exiguus giới thiệu vào thế kỷ VI khi ông lập lịch cho các ngày lễ Phục Sinh, và được áp dụng cùng với các lịch Julius và Gregory. Không có năm 0 trong các lịch này; năm 1 TCN liền kề ngay sau năm 1 CN. Các nhà sử học đã tiếp nhận phương pháp này, vì nó đã được tu sĩ Beda sử dụng trong tác phẩm Historia Ecclesiastica Gentis Anglorum (Lịch sử giáo hội của người Anh, 731). Mặc dù ông biết đến số 0, nhưng Beda không dùng nó vì hệ thống tính năm bắt đầu từ 1 chứ không phải 0. Trong lịch thiên văn, năm 0 là năm 1 TCN; các năm trước 0 được đánh số âm, như −1 = 2 TCN.

Hiện nay, hầu hết các học giả Kinh Thánh cho rằng Dionysius đã mắc sai lầm trong việc tính toán, và Chúa Giêsu thực sự sinh ra trong khoảng từ năm 8 TCN đến năm 4 TCN. Dữ liệu mới nhất liên quan đến sự giáng sinh của Chúa Giêsu là cái chết của Herod Đại đế vào năm 4 TCN.

Thế kỷ Sau Công Nguyên

Tại Việt Nam, có một số người do hiểu lầm rằng CN chỉ là năm Chúa Giêsu ra đời, nên họ gọi các năm trong Công nguyên là năm 'sau Công nguyên'. Tuy nhiên, Công nguyên bắt đầu từ năm được cho là năm Chúa Giêsu sinh ra và vẫn đang tiếp tục. Nó chỉ kết thúc khi có quyết định dừng lại. Khi Công nguyên chưa kết thúc, mọi năm chỉ có thể được gọi là năm trước hoặc trong Công nguyên, không có năm 'sau Công nguyên'.

Theo cách hiểu thông thường của người Việt, từ 'Công Nguyên' thường được xem như là mốc (hoặc số 0), vì vậy họ thường dùng các từ Trước (-) và Sau (+) để diễn đạt. Ví dụ, năm 'sau Công nguyên 2 năm' có thể được hiểu là Năm 2+.