Nên đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp: Lợi và rủi ro

Hiện nay, việc đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp thu hút sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư. Bạn có quan tâm và muốn tham gia? Tuy nhiên, bạn đã thực sự hiểu rõ về trái phiếu doanh nghiệp? Nên hay không khi đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp? Bạn đã nắm rõ các lợi ích và rủi ro cũng như các quy định để đầu tư? Thậm chí bạn đã biết các lưu ý để giảm thiểu rủi ro khi đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp chưa? Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn chi tiết nhất để bạn có thể đưa ra những quyết định đúng đắn nhất về đầu tư trái phiếu doanh nghiệp cho bản thân.

Trái phiếu doanh nghiệp: Định nghĩa và tính chất

Trái phiếu là sản phẩm tài chính mà các tổ chức (như chính phủ hoặc doanh nghiệp) phát hành để huy động vốn từ các nhà đầu tư. Tổ chức phát hành cam kết thực hiện các nghĩa vụ nợ, bao gồm thanh toán lãi suất định kỳ và hoàn trả số tiền gốc đầu tư khi đến ngày đáo hạn.

Trái phiếu doanh nghiệp là loại chứng khoán do doanh nghiệp phát hành, ghi nhận nợ và cam kết trả lãi và gốc cho các nhà đầu tư. Khi mua trái phiếu của doanh nghiệp, bạn trở thành chủ nợ của họ.

Phân loại trái phiếu doanh nghiệp

Hiện nay có hai loại trái phiếu doanh nghiệp phổ biến nhất:

Trái phiếu niêm yết là loại trái phiếu được đăng ký và lưu ký tại Trung tâm Lưu ký Chứng khoán, và giao dịch trên các sàn chứng khoán chính thức (HNX và HSX).

Trái phiếu OTC (phi tập trung) được giao dịch tại thị trường OTC, nơi mua bán diễn ra theo nguyên tắc tự do, không bị ràng buộc bởi các quy định pháp lý nghiêm ngặt.

Đặc tính của trái phiếu doanh nghiệp

Quá trình nghiên cứu về trái phiếu trước khi quyết định đầu tư là bước quan trọng không thể thiếu. Điều này giúp nhà đầu tư hiểu rõ hơn về bản chất và chọn lựa những lựa chọn phù hợp với nhu cầu cá nhân. Các nhà đầu tư có thể tham khảo các đặc điểm dưới đây để hiểu rõ hơn về trái phiếu doanh nghiệp.

• Thời hạn: Tuỳ thuộc vào nhu cầu vốn của doanh nghiệp.
• Số lượng phát hành: Tuỳ thuộc vào nhu cầu vốn và khả năng huy động của thị trường.
• Giá trị đơn vị: Là bội số của 100.000 VNĐ (theo quy định của thị trường phát hành).
• Phương thức phát hành: Được thực hiện qua hình thức bút toán ghi nợ, chứng từ hoặc dữ liệu điện tử. Điều này còn phụ thuộc vào quyết định của doanh nghiệp trong mỗi đợt phát hành.
• Lãi suất: Có thể xác định lãi suất theo 3 hình thức chính: Lãi suất thả nổi, Lãi suất cố định hoặc kết hợp cả 2.
• Quyền lợi của chủ sở hữu trái phiếu: Được thanh toán đầy đủ cả vốn gốc lẫn lãi suất khi đến hạn; được quyền chuyển nhượng, thừa kế, sử dụng làm tài sản, hoặc để lại trái phiếu.

So sánh trái phiếu doanh nghiệp và trái phiếu của chính phủ

Trái phiếu của chính phủ, hay còn được gọi là trái phiếu công khố hoặc công trái, là các trái phiếu mà chính phủ phát hành nhằm mục đích huy động vốn (thường là để đầu tư vào cơ sở hạ tầng, giao thông, y tế, giáo dục...), là hình thức tín dụng từ nhà nước. Tương tự như trái phiếu doanh nghiệp, trái phiếu của chính phủ cũng cam kết thanh toán lãi suất định kỳ và hoàn trả vốn gốc cho nhà đầu tư khi đáo hạn.

Trái phiếu chính phủ được phân thành hai nhóm chính như sau:

• Trái phiếu kho bạc: Là loại trái phiếu do kho bạc Nhà nước phát hành khi ngân sách tạm thời bị thiếu hụt. Chúng có kỳ hạn ngắn, lãi suất khá cao và không có rủi ro tín dụng, thường hướng đến các nhà đầu tư lớn như Ngân hàng thương mại, trung gian tài chính hoặc các công ty;
• Trái phiếu đầu tư: Loại trái phiếu này được phát hành thông qua đấu thầu trên thị trường giao dịch tập trung hoặc đại lý.

Về các điểm tương đồng giữa trái phiếu doanh nghiệp và trái phiếu chính phủ, đều có các đặc điểm sau đây:

• Đều là chứng chỉ nợ, xác định nghĩa vụ thanh toán nợ của bên phát hành;
• Nhà đầu tư thực hiện vai trò cho vay, có thu nhập từ lãi suất định kỳ;
• Có khả năng mua bán, tặng hoặc chuyển nhượng;
• Cả hai đều có lãi suất cao hơn so với lãi suất tiết kiệm;
• Có thời hạn tối thiểu là 1 năm.

Vậy hai loại trái phiếu này khác nhau như thế nào? Bảng dưới đây sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quát và rõ ràng nhất:

Lợi ích và rủi ro khi đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp

Lợi ích

Hiện nay, nhiều nhà đầu tư chọn đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp vì những lợi ích mà nó mang lại không kém cạnh so với trái phiếu chính phủ hay tiền gửi ngân hàng. Dưới đây là một số lợi ích mà trái phiếu doanh nghiệp mang lại:

• Lãi suất hàng tháng cao hơn so với tiền gửi ngân hàng.
• Mức độ rủi ro thấp hơn so với cổ phiếu. Trong trường hợp công ty phá sản, doanh nghiệp sẽ ưu tiên thanh toán nợ cho nhà đầu tư trái phiếu trước, sau đó mới tới cổ đông.
• Có thể mua bán lại với lãi suất thực nhận được trong thời gian đầu tư.
• Có thể nhận lãi suất định kỳ để tái đầu tư.
• Nếu giá trái phiếu tăng, lãi suất có thể được thêm vào giá vốn.

Rủi ro

Ngoài các lợi ích đã đề cập, trái phiếu doanh nghiệp cũng mang những rủi ro nhất định như sau:

Những rủi ro của trái phiếu bao gồm sự tăng lãi suất, biến động thị trường và nguy cơ tín dụng. Giá trái phiếu tăng khi lãi suất giảm và giảm khi lãi suất tăng. Danh mục đầu tư trái phiếu của các nhà đầu tư có thể mất giá trên thị trường trong bối cảnh tăng tỷ giá. Sự biến động trên thị trường trái phiếu có thể ảnh hưởng đến giá trị của từng trái phiếu, bất kể nguyên tắc cơ bản của tổ chức phát hành.

Những rủi ro khi đầu tư vào trái phiếu mà nhà đầu tư cần lưu ý

Nguy cơ tín dụng đề cập đến khả năng các tổ chức phát hành không thể thanh toán lãi suất và trả nợ gốc nếu gặp vấn đề về dòng tiền. Một số trái phiếu có điều khoản gọi lại, cho phép người phát hành mua lại trước khi đáo hạn. Các công ty phát hành có khả năng thực hiện quyền mua lại sớm hơn khi lãi suất giảm, do đó nhà đầu tư có thể phải tái đầu tư vốn với lãi suất thấp hơn.

Điều kiện để đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp

Dựa trên Luật Chứng khoán số 54/2019/QH14 và Nghị định số 155/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020 của Chính phủ, chi tiết hóa việc thực hiện một số điều của Luật chứng khoán;

Theo Nghị định số 65/2022/NĐ-CP ngày 16/09/2022 của Chính phủ, điều chỉnh, bổ sung một số điều của Nghị định số 153/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020

• Người có bằng hành nghề chứng khoán (sao y công chứng);
• Cá nhân nắm giữ danh mục chứng khoán niêm yết, đăng ký giao dịch có giá trị tối thiểu 02 tỷ đồng được xác định theo giá trị thị trường trung bình trong 180 ngày liên tiếp trước ngày xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, không tính giá trị vay giao dịch ký quỹ và giá trị chứng khoán thực hiện giao dịch mua bán lại. Việc xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp có hiệu lực trong 03 tháng kể từ ngày được xác nhận. (bản gốc)
• Cá nhân có thu nhập chịu thuế năm gần nhất ít nhất là 01 tỷ đồng tính đến thời điểm xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp theo hồ sơ khai thuế đã nộp cho cơ quan thuế hoặc chứng từ khấu trừ thuế của tổ chức, cá nhân chi trả (sao y công chứng).

Quy trình phát hành trái phiếu riêng lẻ tại Mytour  

• Mytour sẽ thông báo các đợt phát hành trái phiếu cho Khách hàng và Môi giới;
• Khách hàng hoặc Môi giới đăng ký thông tin Mua trái phiếu với Mytour qua số Hotline: (84) 28 8882 6868 hoặc email: [email protected]
• Thông tin đăng ký bao gồm: Tên khách hàng, số tiền mua, loại trái phiếu mua và hồ sơ chứng minh Khách hàng là nhà đầu tư (NDT) chuyên nghiệp
• Bộ phận CS Bond sẽ kiểm tra tính hợp lệ của các giấy tờ chứng minh tư cách NDT chuyên nghiệp mà Khách hàng cung cấp;
• CS Bond sẽ thông báo cho Khách hàng về việc đủ điều kiện mua trái phiếu và hướng dẫn khách hàng nộp tiền;
• Khách hàng cần hoàn tất việc chuyển tiền vào tài khoản chứng khoán/ngân hàng chỉ định của Mytour trước 16h cùng ngày.
• Mytour sẽ thực hiện thủ tục ghi sổ đăng ký trái phiếu và cấp Giấy chứng nhận sở hữu cho khách hàng

Quy trình mua lại trái phiếu trước hạn

• Tùy theo các điều khoản và điều kiện của từng trái phiếu quy định, khách hàng có thể có quyền bán lại trước hạn hoặc không. Thông thường đối với các trái phiếu có điều khoản mua lại trước hạn của Tổ chức phát hành (TCPH), Mytour sẽ thực hiện các bước sau:
• Trước 'Ngày mua lại' trước hạn, Mytour sẽ gửi email thông báo cho Khách hàng về Ngày chốt danh sách mua lại trước hạn.
• Khách hàng gửi yêu cầu mua lại trước hạn bằng văn bản đến Mytour - theo mẫu được đính kèm trong email thông báo - trước Ngày chốt danh sách để đăng ký.
• Mytour gửi danh sách Khách hàng đăng ký bán lại đến Tổ chức phát hành.
• TCPH sẽ công bố thông tin và tiến hành các thủ tục mua lại.

Những lưu ý để đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp hiệu quả

Để đạt hiệu quả và thành công khi đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp, NĐT cần chú ý đến các vấn đề sau đây:

• Doanh nghiệp niêm yết trái phiếu. Có sự uy tín cao, minh bạch và lịch sử kinh doanh phát triển lâu đời.
• Nên lựa chọn trái phiếu doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh ổn định và tạo ra dòng tiền ổn định.
• Ban lãnh đạo, quản trị của doanh nghiệp cũng là yếu tố quan trọng. Nên chọn doanh nghiệp có ban lãnh đạo, quản trị uy tín và kinh nghiệm cao trong lĩnh vực.
• Doanh nghiệp có tình hình tài chính vững chắc và chỉ số tăng trưởng ở mức tốt. Dòng tiền ổn định, bền vững và đặc biệt là có tỷ lệ nợ ở mức độ an toàn.

Tìm hiểu thêm:

• Quyền mua cổ phiếu là gì? Các quy định và nghiệp vụ thực hiện quyền mua
• Nhà đầu tư nên chọn mua cổ phiếu nào trong năm 2022?
• Các tiêu chí để chọn đúng cổ phiếu và những lưu ý
• Cổ phiếu đầu tư công và những điều nhà đầu tư cần biết!

TÓM LẠI

So với các kênh như cổ phiếu, bất động sản hay vàng,… thì đầu tư trái phiếu doanh nghiệp là hình thức đầu tư với lãi suất không quá cao. Tuy nhiên đây là một kênh đầu tư khá an toàn, chắc chắn mà bạn có thể lựa chọn khi mới bắt đầu làm quen với việc đầu tư sinh lời. Bên cạnh đó, đầu tư trái phiếu doanh nghiệp cũng sẽ có những rủi ro nhất định mà bạn có thể gặp phải. Hãy cân nhắc cẩn trọng để mang lại hiệu quả đầu tư tốt nhất. Chúc bạn thành công!